index

Nguyễn Quốc Trụ

1 2 3 4 5 6 7 8 9

August_15_2017

10 11 12 13 14
15 16 17 18 19
20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30
31/32/ 33

https://www.facebook.com/quoc.t.nguyen.1

Last Page

Album

Image may contain: one or more people, sky, tree and outdoor

manhhai
SAIGON 1965 - Đường Nguyễn Huệ

pbro1 17h

Tấm hình này coi kỹ rồi ngẫm nghĩ sẽ thấy một chi tiết rất ngộ so với ngày nay. Giữa hình là ông cảnh sát đeo cây súng lục thì chạy chiếc xe đạp ọc ạch. Còn dân thì chạy xe hơi với xe gắn máy. Nghĩ lại dân ngày xưa ngon hơn cảnh sát. Bây giờ công bằng hơn nên dân phải ... chi đều.
https://www.flickr.com/…/134764…/41446191620/in/photostream/

Gấu là hồi ức Xề Gòn trở thành sống động đến đếch làm sao ngủ được!

https://www.theguardian.com/…/madeleine-albright-fascism-is…

Đọc bài phỏng vấn bạn sẽ có được 1 số thông tin đáng tin cậy, về những nhân vật đang nắm vận mạng thế giới trong tay họ.

One chapter of her new book is about Vladimir Putin, whom she found to be “so cold as to be almost reptilian” but also a man of considerable, if dark, talents. “He’s very smart. He’s played a weak hand really well. He has a larger agenda which is to separate us from our allies and it begins by separating central and eastern Europe from western Europe.”

Về Putin, lạnh như một loài bò sát, nhưng là 1 con người với những tài năng đáng kể, nếu không muốn nói, u tối. Với cái nhìn tiên tri, dự đoán, bà cho rằng Tây Phương chậm lụt trong việc hiểu ra rằng người Nga cảm thấy cực kỳ nhục nhã sau cuộc chiến lạnh, và sẵn sàng chấp nhận – succumb, quỳ phục một người quốc gia cứng cỏi, mạnh mẽ hứa hẹn với họ, chúng ta sẽ là 1 cường quốc như ngày nào. Bà nhớ 1 đấng Nga, phán, chúng tôi vốn là 1 cường quốc, vậy mà bây giờ, chúng tôi ở Bangladesh với những trái hoả tiễn. Putin tự nhìn ông ta những là người cứu chuộc đối với người đàn ông này.

With the benefit of hindsight, she accepts that the west was slow to understand that Russians felt utterly humiliated after the cold war and ready to succumb to a nationalist strongman promising to make them great again. She recalls a Russian man complaining: “We used to be a superpower and now we’re Bangladesh with missiles.” Putin, she tells me, “has seen himself as the redeemer of that man”.

Note: Lũ Bắc Kít không tên nào cảm thấy cực kỳ nhục nhã như đàn anh của chúng, là Liên Xô ngày nào.
Đây là cách đọc đoạn trên của GCC.
Chúng rất ư là tự hào vì đã giết chúng, sau khi chúng giết Miền Nam.
Đó là sự thực cuộc chiến Mít, với Gấu, mà hơn 40 năm sau, ngày càng lộ rõ.

Image may contain: 1 person, sitting, beard and indoor

ROBERT FROST AND EDWARD THOMAS

the only brother I ever had ...
-ROBERT FROST

ROBERT FROST didn't love many people, but one of the few he did love was Edward Thomas (1878-1917), a splendid English poet who has been underappreciated on our side of the Atlantic. The two met in England in 1913 and made a lasting bond. Frost recognized the lyric element in Thomas's prose writings about nature and persuaded him to start writing poetry. ("Did anyone ever begin at 36 in the shade?" Thomas wondered.) Thomas also began writing under the stimulus of World War I - Frost said the war ''made some kind of new man and a poet out of him." Frost penned a touching elegy for him, which begins:

I slumbered with your poems on my breast
Spread open as I dropped them half-read through
Like dove wings on a figure on a tomb,
To see, if in a dream they brought of you,
I might not have the chance I missed in life
Through some delay, and call you to your face
First soldier, and then poet, and then both,
Who died a soldier-poet of your race.

Edward Thomas wrote 142 poems between December 1914 and April 1917, when he died in Flanders. He never saw a book of his poems in print. His poetry was triggered by his genuine love of the English countryside, his feeling for the unfathomable mysteries of nature. Prone to depression, he always delighted in what he called "this England.” His friend Walter de la Mare remembered that "England's roads and heaths and woods, its secret haunts and solitudes, its houses, its people -themselves resembling its thorns and juniper- its very flints and dust, were his freedom and his peace." Like Thomas Hardy loved the oldest English poetry, traditional ballads and folk songs, which come down to us, he said, "imploring a new lease of life on the sweet earth."
Thomas wrote "The Owl" in February 1915, three months before enlisting. I love the dramatic clarity, the rhythmic poise, and the spiritual balance of this impassioned poem, which was first published under the title "Those Others."

THE OWL

Downhill I came, hungry, and yet not starved;
Cold, yet had heat within me that was proof
Against the North wind; tired, yet so that rest
Had seemed the sweetest thing under a roof

Then at the inn I had food, fire, and rest,
Knowing how hungry, cold, and tired was I.
All of the night was quite barred out except
An owl's cry, a most melancholy cry

Shaken out long and clear upon the hill,
No merry note, nor cause of merriment,
But one telling me plain what I escaped
And others could not, that night, as in I went.

And salted was my food, and my repose,
Salted and sobered, too, by the bird's voice
Speaking for all who lay under the stars,
Soldiers and poor, unable to rejoice.

I'm moved by the scrupulous emotional precision of this poem about coming to a place of rest after a long winter tramp in the country. The speaker recognizes that he entered the inn hungry but starved, cold but not frozen, tired but not so exhausted that rest impossible. The owl's melancholy cry splits the poem in half. The part is given over to a feeling of gratitude, the second to the speaker’s recognition of his own privilege; of what he managed to escape others could not. I especially like how Thomas savors the word which means "flavored" but also carries connotations of bitterness tears, of open wounds. "The Owl" sounds a deep nocturnal note, and it demonstrates what de la Mare called Thomas's "compassionate and suffering heart."

Re: Phê bình & tiểu luận của lũ Mít, khiến độc giả đếch thèm đọc thơ nữa!

Bài tiểu luận của Thầy Thục, quả đúng như vậy.

Khi nó mới được post trên net, ở hải ngoại, là Gấu đã nhận ra rồi. Bây giờ Thầy được tên già NN chiếu cố, trịnh trọng post trên Văn Vịt.
Không biết hai đấng có cởi mặt nạ nhận ra nhau chưa? NQT

Ẩn dụ, cuộc phiêu lưu của chữ.

Một cái tít “huề vốn”, bởi là vì bất cứ 1 hình tượng tu từ, cũng là cuộc phiêu lưu của chữ cả. Ẩn dụ, ám dụ, hoán dụ… phiêu lưu của chữ!

Thứ nữa. như chúng ta đều biết, ẩn dụ đề nghị 1 kết nối, cánh buồm thay cho con thuyền, bóng hồng thay cho giai nhân, và như thế, khi 1 nhà thơ đưa ra 1 viễn ảnh cho ẩn dụ, thì điều này có nghĩa, cái kết nối này – có – nhưng chưa ai nhận ra.

Nhà thơ con nít Minou của Tẩy, viết câu thơ, vẫn nhớ đại khái, trong rừng hoa… gì gì đó, rung chuông, và độc giả gật gù, đúng như vậy!

Nhưng để hiểu ẩn dụ, thì cần đến tri thức. Một đứa con nít không thể nào hiểu được tại sao bóng hồng lại là giai nhân.

Trong bài viết về cuốn Bếp Lửa của Gấu, từ năm 1972 - đăng lần đầu trên Tập San Văn Chương, 1972, sau TTT đề nghị thằng em của ông - mi cho ta cái viết của mi để đăng trên Văn - Gấu đã lèm lèm về ẩn dụ.
Thơ, văn của TTT, sở dĩ bảnh hơn ai, là do ông không sử dụng ẩn dụ, mà là thi ảnh, hay ảnh tượng. Nó đếch cần đến tri thức. Trong thư gửi “đảo xa”, TTT có vinh danh Bachelard, là vì theo Gấu, ý niệm thi ảnh là của ông, trong cuốn Thi học không gian, The Poetics of Space.
Cả 1 bài viết dài thòng, của Thầy Thục, chỉ làm người ta chán thơ. Đúng như thế. Thầy dịch, Thầy viết, đến mệt nhoài, rồi… thôi.
Mấy vị này, như Thầy Phúc, Thầy Thục, Gấu đều quen biết qua văn chương ở ngoài đời, khi cùng viết cho tờ Văn Học của NMG. Chẳng có thù oán cái con mẹ gì, nhưng nếu không chỉ ra như thế, ai dám? Không lẽ cứ áo thụng vái nhau ư?

Foucault phân biệt giữa Le Même, Kẻ Vẫn Thế, L’Autre, Kẻ Khác, là cũng từ ý niệm ẩn dụ. Thi sĩ nhìn ra kết nối - như 1 viễn ảnh - khi người bình thường không nhìn ra.
Nếu như thế thì ẩn dụ không phải là phiêu lưu của chữ, mà là của tưởng tượng, của viễn ảnh, như 1 thực tại của tương lai.

Đọc BL 1973 Văn

Note: Borges cũng đi 1 đường thần sầu về ẩn dụ, trong cuốn sau đây, cho đọc free, trên net.

Borges, sử dụng ẩn dụ, để vinh danh hai bài thơ thần sầu của Frost, mới rất ư là thần sầu, và đúng là 1 thiên tài về thơ, mới viết nổi.

Robert Frost: Acquainted with the Night ( Làm quen với đêm)

Robert Frost: Stopping by woods on a snowy evening (Dừng ngựa bên rừng buổi chiều tuyết rụng)

"And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep.

"And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death.

And that, I think, is the chief achievement of Frost. He could write poems that seem simple, but every time you read them you are delving deeper and finding many winding paths and many different senses. So Frost has given us a new idea of metaphor. He gives us metaphor in such a way that we take it as a simple, straightforward statement. And then you find that it is a metaphor. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death.

Và đó là thành tựu “lớn nhất, chủ, trùm...” [chief] của Frost. Ông có thể viết những bài thơ xem ra thì thật giản dị, nhưng mỗi lần chúng ta đọc, là mọi lần chúng ta đào bới sâu thêm, và tìm ra không biết bao nhiêu là lối đi, và nghĩa nghiếc khác nhau.

Và thế là thi sĩ đem tới cho chúng ta 1 ý nghĩa mới về ẩn dụ. Ông cho chúng ta ẩn dụ, theo cái cách mà chúng ta coi nó như là 1 phát biểu tự nhiên, giản dị, thẳng 1 lèo. Và thế rồi, bạn ngộ ra, đây là 1 ẩn dụ:

Cầm tay hôn 1 phát
Là biết được địa chỉ
Là đã ngàn thu sau!

Ông [Borges] đồng ý với… Gấu, ẩn dụ không đơn giản, nhiều khi, tưởng là ẩn dụ, nhưng thực sự, là đốn ngộ, là mặc khải.
Dũng trong “Đôi Bạn”, 1 buổi trưa hè “Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung", nhìn sang nhà hàng xóm, thấy cái áo cánh trắng phất phơ bay trong gió, ngạc nhiên tự hỏi, áo ai nhỉ, và nhớ ra là Loan, đi học Hà Nội, nghỉ hè, về.
Khám phá đó chỉ là bề mặt, giản dị!

Bề sâu, "siêu hình mà nói", Dũng khám phá ra tình yêu của mình!

NTST

Ẩn dụ như thế, là viễn ảnh, 1 kết nối, đầu kia là tương lai.
Chỉ thấy mưa sa trên nền cờ đỏ, viễn ảnh của câu thơ là xứ Mít hiện giờ.

Poetics, stolen: This Craft of Verse - Jorge Luis Borges

Trên Tin Văn, Gấu đã từng chôm Borges, trong cuốn này, để vinh danh 1 nhà thơ Xứ Thần Kinh.

THE MIRABEAU BRIDGE

Under the Mirabeau Bridge the Seine
Flows and our love
Must I be reminded again
How joy came always after pain

Night comes the hour is rung
The days go I remain

Hands within hands we stand face to face
While underneath
The bridge of our arms passes
The loose wave of our gazing which is endless

Night comes the hour is rung
The days go I remain

Love slips away like this water flowing
Love slips away
How slow life is in its going
And hope is so violent a thing

Night comes the hour is rung
The days go I remain

The days pass the weeks pass and are gone
Neither time that is gone
Nor love ever returns again
Under the Mirabeau Bridge Flows the Seine

Night comes the hour is rung
The days go I remain

1956
W.S Merwin

Cầu Mirabeau

Dưới cầu Mirabeau, sông Seine chảy
Và tình đôi ta
Liệu anh phải nhớ
Niềm vui luôn tới, sau nỗi đau

Đêm tới, giờ đổ
Ngày đi, ta ở

Tay trong tay mặt nhìn mặt
Dưới cầu đôi tay
Sóng uể oải lập đi lập lại
Nhân lên mãi mãi
Ánh mắt thiên thu hoài hoài của đôi ta

Đêm tới, giờ đổ
Ngày đi, ta ở

Tình đi, như nước chảy
Tình đi
Ôi, đời sao chậm lụt
Hy vọng sao hung bạo đến như vầy

Đêm tới giờ đổ
Ngày đi, ta ở

Ngày đi, tháng đi
Thời gian không đi
Tình không bao giờ trở lại
Dưới cầu Mirabeau sông Seine chảy

Đêm tới, giờ đổ
Ngày đi, ta ở

Thơ Dã Viên

Bên một dòng thơ cổ xưa

sông khơi dòng trên tấm toan thời xa
cây xanh lục hai bên bờ, thuyền buồm giữa dòng,
cánh tay quăng lưới vào khoảng không
đêm xóm cồn, trăng soi, cá quẫy nước
những con người thời xưa, khăn áo lạ lẫm

chợ họp bến sông, ồn ã rạng đông
sương còn lạnh áo người khua tay chèo
trưa, theo gió nam, một tiếng ru thời gần, nghe quen
nhắn người đi xa trở về, con ve kêu mùa hạ
(rằng, biết mấy thu nguôi lòng)

tìm lại người chuyện trò, cây già, quán cũ
cúi đầu dòng chữ hoen, trang sách ố
có rủ nhau về, nhấp chén rượu bên bãi dâu, trong gió mùa
vài lá thuyền gieo neo về một bến vắng chưa xa..

Huế, 11.2011
Dã Viên

Tks. NQT

Câu thơ đầu của bạn làm Gấu nhớ đến Borges, và đoạn vừa đọc, trong Ngón Thơ, This Craft of Verse, và cũng đã chôm 1 câu đưa lên Tin Văn.

Borges nhắc đến câu thơ của Tennyson, trong 1 bài thơ làm khi mới 13, 14 tuổi, dục bỏ, destroy, nhưng may sao còn 1 câu: Thời gian trôi nửa đêm, Time flowing in the middle of the night. Và Borges khen cậu bé Tennyson chọn chữ cực khôn. Nửa đêm, im ắng, người ngủ, tuy nhiên sông vưỡn trôi không 1 tiếng động...

Bữa nay, lạ làm sao đọc lại, thì nó lại bật ra dòng thơ của Apollinaire:

Đêm tới, giờ đổ,
Ngày đi ta ở!
Vienne la nuit sonne l'heure
Les jours s'en vont je demeure

Cũng trong đoạn trên, trong bài viết về "Ẩn dụ", Borges nhắc tới 1 cuốn tiểu thuyết, giản dị có cái tên, Of Time and the River [còn có 1 bài hát cùng tên, thật tuyệt Gấu thật mê, khi mới lớn, Nat King Cole ca (1) ].
Thời gian, dòng sông, cả hai cùng trôi…
Và tất nhiên, Borges bèn lôi câu nổi tiếng của nhà thơ Hy Lạp: Chẳng ai có thể tắm hai lần trong cùng dòng sông, No man steps twice into the same river.

Nhưng đến đây, thì Borges đổi giọng:

Ở đây, chúng ta có cái khởi đầu của sự ghê rợn. Here we have the beginning of terror.
Bởi là vì lúc thoạt đầu, at first, chúng ta nghĩ đến dòng sông trôi, những giọt nước khác nhau…
Và rồi chúng ta được làm ra để mà nghĩ rằng, chúng ta là con sông, và chúng ta cũng “phiêu” như là con sông!
And we are made to feel that we are the river, that we are as fugitive as the river.
Tuyệt!

Hai dòng thơ của Apollinaire, ngược hẳn lại:

Đêm tới, giờ đổ
Ngày đi, ta ở

Và rồi:

L'amour s'en va comme cette eau courante
L'amour s'en va
Comme la vie est lente
Et comme l'Espérance est violente

Tình bỏ đi như nước sông chảy
Tình bỏ đi
Đời sao chậm như rùa
Và hy vọng mới hung bạo làm sao!
*

Về bài thơ của bạn, Gấu mê mấy dòng cuối:

tìm lại người chuyện trò, cây già, quán cũ
cúi đầu dòng chữ hoen, trang sách ố
có rủ nhau về, nhấp chén rượu bên bãi dâu, trong gió mùa
vài lá thuyền gieo neo về một bến vắng chưa xa.

Tuyệt. Nhất là dòng cuối, "gieo neo về", "bến vắng chưa xa".
Thơ bạn rất lạ, tuy cùng trong không khí thơ Tàu.

Tks

NQT

Earthly Signs: Dấu Đất

Dịch Xác Bụi [Xề Gòn], hay Cúi Xuống Là Đất, hai cái tít của Cô Tư, không biết có OK không?
Hay, Cõi Người Ta, Terre des Hommes, của Bùi Giáng?

Image may contain: people sitting, text and indoor

Cuốn này tuyệt lắm. Maria Tvetaeava là sư phụ của Brodsky. Có thể thêm vô, sư phụ của Linda Lê, nữa.
Trong “Trò Chuyện với Brodsky”, của Volkov, có 1 chương dành cho Bà, thật tuyệt, Tin Văn lăm le dịch hoài. Những dòng của Sontag mà chẳng tuyệt sao? Sự khác biệt giữa thơ xuôi, prose, và thơ, ở MT - Maria Tvetaeva- phải do chính bà viết ra thì mới thú:

Poetry and prose:

In prose too much seems superfluous to me, in poetry (genuine) everything is necessary. Given my attraction to asceticism of the prosaic word, I could end up with a skeleton.

In poetry- there's a certain innate measure of flesh: less is impossible.

This inclination "to asceticism of the prosaic word" underlies the sometimes eccentric jumps from subject to subject or fragment to fragment in Tsvetaeva's diary work. The poet is continually paring down the next and seems fully aware of the effect this produces. She refuses to "flesh out" her prose, dispensing with what she sees as the "superfluous" verbiage of transitions and atmospheric descriptions. At times she does in fact leave nothing but the skeleton frame. As Joseph Brodsky wrote in his eloquent essay on Tsveraeva's prose:

Prose for Tsvetaeva was nothing but the continuation of poetry by other means .... Everywhere- in her diary entries, essays on literature, fictionalized reminiscences - that is just what we encounter: the resetting of the methodology of poetic thinking into a prose text, the growth of poetry into prose. Tsvetaeva's sentence is constructed not so much in accordance with the principle of subject followed by predicate as through the use of specifically poetic technology: sound association, root rhyme, semantic enjambment, ete.
That is, the reader is constantly dealing not with a linear (analytic) development but with a crystalline (synthesizing) growth of thought.
Brodsy: A Poet and Prose, in Less Than One

Intro

"If someone says I'm doing this out of faith, I say. Why don't you do it out of conviction?" -CHRISTOPHER HITCHENS

One of his generation's greatest public intellectuals, and perhaps its fiercest. Christopher Hitchens was a brilliant interview subject. This collection-which spans from his early prominence as a hero of the Left to his controversial support for the wars in Iraq and Afghanistan toward the end of his life-showcases Hitch's trademark wit on subjects as diverse as his mistrust of the media, his love of literature, his dislike of the Clintons, and his condemnation of all things religious. Beginning with an introduction and tribute from his longtime friend Stephen Fry, this collection culminates in Hitchens's fearless final interview with Richard Dawkins, which shows a man as unafraid of death as he was of everything in life.

"He's one of the most terrifying rhetoricians that the world has yet seen."
-MARTIN AMIS

"His unworldly fluency never deserted him, his commitment was passionate, and he never deserted his trade. He was the consummate writer, the brilliant friend. In Walter Pater's famous phrase, he burned 'with this hard gem-like flame.' Right to the end."
-IAN MCEWAN

"He was an intellectual with the instincts of a street brawler, never happier than when engaged in moral or political fisticuffs."
-SALMAN RUSHDIE

Note: Tay này, Tin Văn đã từng giới thiệu, nhưng có tới hai đấng Highchens, hai anh em. Tay này là người đã đề nghị đưa Kissinger ra tòa án La Haye vì phạm tội hủy diệt nhân loại - diệt chủng –
Ông cũng coi vụ Kennedy ra lệnh giết Diệm, là hành động của lũ côn đồ, lưu manh, gangsters.
Và đúng như thế.
Kissinger quả đúng 1 tên phạm tội diệt chủng. Một cách nào, vụ đưa Miền Nam cho Miền Bắc làm thịt, là do Kissinger.
Hắn làm thịt hai vị tổng thống, Allende, và Diệm.
Nhìn lại lịch sử, chúng ta tự hỏi, tại làm sao Miền Nam thua trận?
Đây là 1 câu hỏi liên quan đến cái gọi là nhân loại tính, theo GCC.
Khi Nam Hàn xẩy ra vụ quân đội xả súng vào sinh viên biểu tình, Thiệu lúc đó có mặt. Và ông nói, Miền Nam không làm được như vậy.
Cũng thế, khi nổ ra cuộc chiến Nam Bắc Hàn, Nam Hàn thu gom tất cả những tên nằm vùng lại, và thay vì cho đi tù ở Phú Lợi, như Diệm và sau bị Bắc Kít vu cho tội đầu độc tù, lấy cớ thành lập MTGP, thì họ làm thịt sạch.
Diệm cũng không thể làm như vậy được.

Cái lý do tại sao không làm, Gấu đã từng chỉ ra rồi, trong 1 bài viết, hình như là về Võ Phiến, nhà văn Bình Định, để coi lại, (1), nhưng nó chính là quan niệm, hay triết lý “người hùng” của Hemingway:

“A man can be destroyed but not defeated”: Con người có thể huỷ diệt nhưng không thể bị đánh bại.

Đẩy lên mức tột đỉnh của nó, thì như vầy, Miền Nam có thể bị đánh bại, nhưng cái gọi là con người Miền Nam không bao giờ bị huỷ diệt.
[Bạn có thể coi đây, là 1 dị bản, từ triết lý người hùng của Hemingway]
Đây là hy vọng cuối cùng của xứ Mít, theo GCC

(1)

http://www.tanvien.net/tgtp/tgtp10_vo_phien.html

Khi đọc Alain, Võ Phiến không nhìn ra một Weil ở phía sau. Do đó, ông không đọc được Đỗ Long Vân, một người cũng say mê Alain. Cuộc sống ẩn dật, từ chối mọi đặc quyền của Đỗ Long Vân (suốt đời sống ẩn dật, khi bị bắt đi trình diện nhập ngũ đã không trưng bằng cấp, giấy tờ chứng minh giáo sư đại học, bằng lòng làm binh nhì...) có thể bị coi là không bình thường, nhưng chưa trầm trọng như Weil: ngay cả người thân của bà, André Weil, cũng kết luận, tính khí của bà vượt quá mức bình thường. Còn tướng de Gaulle nói thẳng thừng: người đàn bà này khùng.
Đỗ Long Vân, theo tôi, không chọn con đường tự huỷ, có lẽ vì đã đọc, rất mê, và đã từng viết về Kim Dung, và đã nhận ra, chỉ ở trong thế rỗng ruột (hư trúc), mới giải được ván cờ ma quái. Hư Trúc (nhân vật trong chuyện chưởng của Kim Dung) khi đi nước cờ, không hề nghĩ chuyện thua thắng: đấy mới là vấn đề. Võ Phiến khi đọc Zweig, không thấy Dostoevsky, không nhận ra sự thiếu sót của phân tâm học, muốn đơn giản con người như một sinh vật bị bịnh. Theo như tôi được biết Võ Phiến không chịu được những trào lưu "thái quá", không phải chỉ về tư tưởng, mà cả ở trong ngôn ngữ. Có vẻ như ông không chịu nổi thơ dịch. Không chịu nổi Thanh Tâm Tuyền.
Võ Phiến rời Việt Nam ngay 1975, ông không có "cơ hội" ở lại chịu chung với cả miền Nam những cay đắng khổ nhục sau đó. Ở lại là chết, nhưng do bỏ đi "sớm", ông không cảm nhận được nỗi vinh quang và nhục nhằn của kẻ ở lại: một cách nào đó, ông không cảm nhận sự thực, về "thất bại trong chiến thắng", đối với những người Cộng Sản, và do đó ông không "trực giác" cơ hội thống nhất đất nước, không phải theo kiểu chiếm đoạt Miền Nam: chỉ ở trong nhục nhã cay đắng của Miền Nam thất trận, chúng ta mới có thể hiểu những năm tháng ghê rợn cả một miền đất sống dưới tai trời ách nước là chủ nghĩa Cộng Sản; và ôm lấy những đồng bào ruột thịt Miền Bắc (6).

Đây là một tất yếu lịch sử. Những chuyện Bắc Tiến, giải phóng Miền Bắc, những ngày 1954 chỉ để nói cho vui, để lên tinh thần... tại sao vậy? Bởi vì nếu coi ngôn ngữ mới là căn phần của con người, văn chương Miền Nam không hề mang chất đế quốc, không hề nhắm tới quyền lực. Từ một văn chương như thế làm sao có thể đi xâm chiếm Miền Bắc, cho dù là để giải phóng?

Văn Học Tổng Quan của Võ Phiến, đoạn nói về nhà văn Miền Bắc thoắt chốc vào Nam ra Bắc, dưới những bút hiệu khác nhau, rồi giả dụ Miền Nam cũng làm như vậy, là quá tếu và không hiểu cả hai miền, còn hạ giá (hay quá đề cao?)nhà văn Miền Nam. Bởi vì, văn chương Miền Nam, bản chất của nó, không mắc mớ gì đến tinh thần chiếm đoạt, tranh ăn thua, còn Miền Bắc, vẫn nằm trong dạng khai hoá, vẫn tự coi như là quyền năng chính thống, theo kiểu, cần dậy cho mày một bài học, và phải trả bằng xương máu, bằng đất đai: Đấy là ý nghĩa của nhiệm vụ khai hoá! Một cách nào đó, nếu chúng ta nhìn ra tương quan dây mơ dễ má, giữa Cách Mạng Pháp, và chủ nghĩa Cộng Sản, cùng lúc chúng ta nhận ra tính thực dân của văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa: đây vẫn là một thứ văn chương quyền lực. Nhìn theo cách thế đó, chúng ta còn nhận ra tính giai đoạn của dòng văn chương phản kháng ở trong nước. Nó phải qua đi, để lộ ra con người với ngôn ngữ, những lời nói lành lặn của nó...

"Tại sao ta không thể yêu, những gì chúng yêu, nếu chúng chiếm được cuộc đời, ta đành chọn hư vô", mê cung dành cho nhân vật trong Cát Lầy của Thanh Tâm Tuyền là vậy. Đừng nhìn thơ tự do, dòng văn chương Sáng Tạo, Văn Chương Kinh Nghiệm Hư Vô (Huỳnh Phan Anh), như là một "cái đuôi" của dòng văn chương hiện sinh Pháp. Chúng là những con chim báo bão, cho một hư vô huỷ diệt, của những trại tù sắp tới... Khi bị những nhà phê bình Miền Bắc "tra hỏi" (Trong khi họ xây dựng miền bắc xã hội chủ nghĩa, những nhân vật tôi mọi nô lệ này đi đâu?) tác giả Bếp Lửa đã "nhẹ nhàng" yêu cầu, hãy đặt những câu hỏi đó ra cho chính các ông. Nên nhớ, những nhà văn Miền Nam, những tác phẩm "chống Cộng" của họ chỉ có, khi "bị đòn": Giải khăn sô cho Huế, Địa Ngục Có Thực, Mùa Hè Đỏ Lửa, Vòng Đai Xanh... Ngay cả Võ Phiến cũng vậy; sợ Cộng Sản, sợ mất Miền Nam quá ông mới la làng, còn nhẩn nha được là ông lại nghiên cứu chiều sâu con người, dò tìm cội rễ của một bài chòi!

Chúng ta đã lầm một cách thê thảm, Mac Namara nói vậy, không đúng mà cũng không sai: người lính Việt Nam Cộng Hòa không thua trên chiến trường, mà thua vì tính người: họ chưa bao giờ coi người lính Miền Bắc là kẻ thù tuyệt đối. Họ không hề được trang bị bằng một thứ văn chương quyền lực.

Nhìn theo cách đó, chúng ta mới thấm được những dòng thơ "thiền", giọng điệu cảm khái, tráng sĩ "biên đình" của những Nguyễn Bắc Sơn, Tô Thùy Yên... hay những lời ca "đồn anh đóng bên rừng mai, nếu mai nở làm sao biết mùa xuân đã về". Đánh giặc, súng nổ ầm ầm, thần chết hỏi thăm từng giây, từng phút, bất cứ lúc nào, nhưng cứ hở ra được một chút là lại "thiền"! Vinh danh người lính Việt Nam Cộng Hòa là đúng, chẳng có gì chuế cả, nhưng cố vực họ dậy, giữa vòng dây oan nghiệt của lịch sử là bi thảm hoá một huyền thoại, là tự hài lòng với nỗi bi thảm: nạn nhân của phi nhân. Thua trận, nhục nhã thật, nhưng thà rằng thua, mà vẫn giữ được "con người"! Làm người lính thiền, chắc chắn là hơn làm đao phủ thiền! Thi sĩ không bao giờ là nạn nhân (J. Brodsky). Mỗi người lính, như Nguyễn Bắc Sơn, Tô Thùy Yên, Khoa Hữu, Cao Thoại Châu, Luân Hoán... là một nhà thơ, người lính bảo vệ ngôn ngữ, và trong khi bảo vệ ngôn ngữ, chống lại những điều dối trá, phi nhân, họ bảo vệ con người. Nhà văn một kẻ sống sót, là vậy.

Note: Một vị, nhà văn, ra đi từ Miền Bắc, nhận xét:
Chú chỉ ra tính chất văn chương miền Nam và miền Bắc hay quá. (2)
Tks

(2)

Thư độc giả [nhân đọc bài viết về Võ Phiến (1), trên báo Văn Học,1998].
......
Trước khi đọc NQT, vẫn có những bài phê bình sắc sảo tài hoa. Nhưng vẫn theo thể thức chết: Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề (một cách áp đặt). Phê bình (thật) đòi hỏi cung cấp một cách giải quyết vấn đề, nghĩa là phải có thông tin. Theo V: hình như giờ chỉ có một NQT thực sự nắm được thời sự văn nghệ thế giới. N thì đặc biệt yếu kém khoản đó do ngoại ngữ kém. (Không biết tiếng Anh). Do vậy cảm giác như chú Trụ rất trẻ. Như chỉ hơn VN mấy tuổi.

Một tác phẩm hay là một tác phẩm gợi được một cảm giác 'đẹp' cho người đọc. Người ta có thể quên tất cả câu chuyện, nhưng nhớ một cảm giác. Và cái đó sẽ đưa người ta tìm về với tác phẩm trong những tâm trạng nhất định, không phải một lần.

Thế một tác phẩm lớn? Không phải là một tác phẩm mà trong nó lịch sử được mô phỏng theo một tỷ lệ nào đó, dù đậm đặc. Nó phải soi sáng được tinh thần lịch sử, không phải của một giai đoạn, không dừng ở những biến cố, mà là, phải là những chuyển dịch sẽ sàng nhất của hồn người (phi thời gian và không gian, đôi khi)

Lấy lịch sử soi vào một tác phẩm là một thao tác cần thiết. Nhưng lấy một tác phẩm soi vào lịch sử mới quan trọng. Nhưng như thế là đòi hỏi rất nhiều ở người viết tác phẩm và người viết về tác phẩm.
Một lần nào đó chú đã nói rằng văn phải được chở bằng thơ. N cũng nghĩ thế. Những tác phẩm lý sự sắc sảo và quá bám vào hiện thực đang diễn ra thường hấp dẫn người đọc kinh khủng vào lúc đó, nhưng khi hiện thực đã là 'khác' và khi sự tò mò của người đọc về những ám chỉ, hoặc cao qúy hơn: nhu cầu phát huy trí thông minh cùng tác giả của họ được thỏa mãn thì tác phẩm sẽ bị để lên giá.
Cấu trúc bài viết vừa rồi của chú dù chia phần rõ vẫn rất lạ. Lúc đầu N tưởng bị lẫn đoạn. Đó là cấu trúc của thơ. Trong đó có những suy diễn rất thích.
N rất thú vị vì chú thích truyện ngắn của Võ Phiến. Nhìn thì thấy ngay tùy tạp của họ Võ không giống ai. Nhưng 'khác', trong một dòng chảy chung, thì đúng là truyện ngắn. Hồi đầu đọc N nể quá.

Chú chỉ ra tính chất văn chương miền Nam và miền Bắc hay quá.

V bảo chú Trụ dịch và viết thật lạ lùng, tràn đầy tình, ngay cả trong một thể loại đầy tính cãi cọ. Có lẽ văn chương phải thế, phải giống như một lời đi tìm tri kỷ, phải dạy người ta một diều gì đó nhưng không dạy đời.
Hàng tháng N đều đọc chú cho thằng cu nghe. Cả tưởng niệm O. Paz làm V buồn cười. Hôm qua đọc được một nửa thì cháu ông trẻ ngủ. Như vẫn thường khi nghe đọc thơ.

Kính.

10.10.98

Havel, Hitchens and Kim

Things come in threes
Nhất sinh nhị, nhị sinh tam.

"Whereof one cannot speak, thereof one must be silent," Ludwig Wittgenstein observed.
Khi không thể nói, thì phải im lặng.
Nếu không, chết sao?

Khi hai đối thủ của chủ nghĩa toàn trị thế kỷ 20, đi tầu suốt cùng trong 1 tuần lễ, cái đó gọi là bi kịch. Khi cái chết của họ được "gia nhập" (ở đây đúng ra nên dùng từ bị "lu mờ"), bằng cái chết của 1 tay độc tài của thế kỷ 20, có lẽ là hài kịch. Hay có thể vẫn là bi kịch.
Christopher Hitchens, Kim Jong Il và Vaclav Havel chết, cách nhau chỉ vài ngày giữa họ với nhau. Đầu tiên, Hitchens, sụm xuống vì ung thư thực quản vào ngày 15 tháng 12, thọ 62 tuổi, nạn nhân của những tật hư, thói xấu của ông, và của DNA (cha truyền con nối: ông via của ông cũng chết vì bịnh này). Kim, "Người Cầm Đầu Đáng Yêu" bịnh hoạn của Bắc Hàn, xìu đi, tàn lụi đi, rồi đi luôn vào Thứ Bẩy, 69 tuổi. Và vào bữa Chúa Nhật, tới lượt Havel, chiến đấu cũng cả thập niên với đủ thứ bịnh, và sau cùng, thua, bỏ đi xa.
Thất thập cổ lai hi, 75, vậy là OK rồi!
Bi giờ hãy vờ Bắc Hàn đi 1 tị, và chỉ nói tới hai đấng kia, hai gã đàn ông trơ cu lơ, hơi bị ồn, và hơi bị thông minh, láu lỉnh.
Ngoài ồn và láu ra, chắc chẳng còn gì giống nhau giữa họ.
Vào thập niên 1970 và 80, Havel, cá nhân ông, kinh qua cú nặng tay [bàn tay thép?] của chủ nghĩa CS, thời gian ông ở tù cũng bằng [thật ăn ý, thật xứng đôi], với thời gian Hitchens ở quán nhậu, tiệm rượu, ổ gái…
Cái chế độ Xô Viết mà Havel chống đối như là phi lý, thì lại là 1 điều gì đó mà Hitchens nghiêng về để tiểu thuyết hoá, từ một quãng xa an toàn của đỉnh cao con sào của ông, ở the "Nation”. [Tờ báo ông thường xuyên đóng góp bài vở]
Havel là nhà đạo đức, có ảnh hưởng, được yêu mến, tuy nhiên e thẹn, nói năng nhỏ nhẻ. Hitchens thì là 1 tay nhà nghề rất nghề, dân pro, mồm mép có hạng, rất thính tai, thính mũi, độc đoán, hách xì xằng. Phò chiến tranh Iraq, (Havel cũng phò), khiến Hitchens bị tả phái đuổi ra khỏi phe. Havel thì là tổng thống được dân bầu lên của xứ Czech, cũng thú vị chứ!
Tuy nhiên cả hai đều là những tay tranh luận có hạng, có hiệu quả, kết hợp bởi niềm tin của họ vào quyền uy ngôn ngữ. Cả hai đều tin vào tự do, quyền cá nhân, và sự tìm kiếm không khoan nhượng, sự thực.
Đồng ý hay không với họ - và Hitchens rất thú cái chuyện, bạn phải cực chẳng đã thì mới bằng lòng - cả hai đều kiên định bảo vệ quan điểm của họ. Thời gian và tuổi tác không làm yếu họ. Ngay cả Hitchens ngày càng bịnh, cũng cố bò khỏi cái giường ra cái bàn, tiếp tục nguệch ngoạc.
"Khi không thể nói được thì phải im lặng" Ludwig Wittgenstein phán. Trong vài trường hợp, quả là "khó có thể nói", nào là Cớm VC đưa đi học tập cải tạo không cần án tòa, nào là Cớm VC đạp vô mặt, một cách rất ư hung hãn. “Không nói” thường là để tự bảo vệ, sự im lặng của những người không có quyền lực, bị đàn áp, bách hại.
Chính vì họ mà cả hai thường lên tiếng. Thành thử có rất nhiều, có đủ thứ, để mà tưởng niệm họ, khi họ đi xa, và bặt tiếng.
Và cái sự bặt tiếng dài dài, nhất định không chịu “có thể nói”, ở Bắc Hàn quả là 1 trò mê tín, quái đản.

Christopher Hitchens, 1949-2011

Note: Bạn thân của Martin Amis.
Người đòi đưa Kissinger ra tòa vì tội ác chống lại nhân loại

4. Ngài Henry thân mến,
(Dear Henry,)

Henry ở đây, là Henry Kissinger, ông vua đi đêm, ảo thuật gia trong ngành ngoại giao. Nếu Stalin có một hồ sơ nho nhỏ, về những năm tháng còn mang bí danh là Koba, và đã tìm đủ mọi cách để cho nó ngủ yên, cùng với những người không may biết đến nó, sau đây người viết xin được cống hiến, khuôn mặt giấu kín của ông vua đi đêm, qua bài viết "Dear Henry", trên tờ "Người Quan Sát Mới" (Le Nouvel Observateur), số đề ngày 9 tháng Năm 2001. Theo tác giả bài báo, cần phải đưa Kissinger ra toà án quốc tế.
Bài báo là một trích đoạn, từ cuốn "Những Tội Ác của Ngài Kissinger" ("Le Crimes de Monsieur Kissinger", tác giả Christopher Hitchens, nhà xuất bản Saint-Simons, 206 trang, 99 F).
Trong mười năm, từ 1969 tới 1977, Henry Kissinger là kiến trúc sư về đường lối ngoại giao của Hoa Kỳ. Trùm Cố Vấn Quốc Gia về An ninh, và, từ năm 1972, Bộ trưởng Ngoại Giao, ông cho áp dụng lý thuyết về những liên hệ quốc tế, đã từng được ông điều nghiên và đem ra giảng dậy khi còn làm giáo sư môn khoa học chính trị tại đại học Harvard.
Xuất thân từ một gia đình tiểu-trưởng giả (petite-bourgeoisie) Do Thái, tị nạn Nazi tại Mỹ vào năm 1938, con người - được coi là bộ não chiến thuật của Richard Nixon, và sau đó của Gerald Ford – đã từng say mê Metternich và "trật tự Âu Châu" nửa đầu thế kỷ 19. Viễn ảnh thế giới của Kissinger - ông ta đã cố gắng đem ra áp dụng, từ Việt Nam tới Cận Đông, từ Moscow tới Bắc Kinh – là một viễn ảnh dựa trên sự khinh miệt đối với những ý thức hệ, và một tiếp cận mang tính thực dụng, những tương quan quyền lực. Đi đêm với Bắc Kinh, kết quả, Hoa Kỳ công nhận Trung Quốc. Đi đêm với Lê Đức Thọ, kết quả, chấm dứt chiến tranh Việt Nam, người Mỹ ra đi trong danh dự; kết quả, đồng nhận giải Nobel Hòa Bình với họ Lê vào năm 1973. Luôn luôn đóng vai trò con người bình dị, khiêm tốn, trên chính trường quốc tế, nhưng đằng sau "Ngài Henry thân mến", là khuôn mặt giấu kín, sặc mùi máu. Chính bộ mặt này đã được ký giả Christopher Hitchens quan tâm. Dựa trên những hồ sơ mật tại Bạch Cung, tại Bộ Ngoại Giao, tại CIA, bây giờ đã được để cho công chúng coi, ông đã cố gắng chứng minh, thật khác xa con người được những kẻ ái mộ coi là một ảo thuật gia trong ngành ngoại giao, Kissinger đã chơi một trò chính trị mù mờ (confuse), không đem đến kết quả (inefficace), và mang tính tội ác (criminelle), và phải đem ông ta ra tòa án quốc tế.
Bài báo trích dẫn, là về vai trò của Kissinger, trong vụ làm thịt tổng thống Salvador Allende của nước Chile, và kết quả là sự lên ngôi của nhà độc tài Pinochet.
Từ năm 1962, tại Chile - cũng như tại Ý và một số quốc gia khác - CIA đã tài trợ những đảng phái "ngoan ngoãn". Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng Chín 1970, ứng cử viên tả phái, Salvador Allende đã thắng thế. Chỉ nội tên Dr Salvador Allende không thôi, đã là một cái gai đối với những đảng phái cực hữu, những công ty đầy quyền lực như ITT, Pepsi-Cola, Ngân Hàng Chase Manhattan, và CIA.
Cái gai chẳng mấy chốc làm "nhức nhối" tổng thống Nixon, gì thì gì cũng còn chút ân tình với Donald Kendall, chủ tịch hãng Pepsi-Cola, thời gian Nixon không thành công trong chính trị, "đành" gia nhập một văn phòng luật nơi Phố Tường. Mười một ngày sau khi Allende chiến thắng bầu cử, một chuỗi hội họp đã diễn ra tại Washington, số mệnh của ngài tân tổng thống tả phái, và tương lai chính trị xứ Chile đã được quyết định. Sau khi bàn bạc với Kendall, với David Rockefeller (Ngân Hàng Chase Manhattan), và với Richard Helms, trùm CIA, Kissinger cùng Helms tới Văn Phòng Bầu Dục tại Bạch Cung. Qua những ghi chú của Helms, Nixon chẳng úp mở gì, cho biết ngay "ao ước" của ông: Allende không được rớ tới cái ghế tổng thống (Allende ne devait pas occuper ses fonctions électives). "Bất kể những rủi ro có thể xẩy ra. Không được để dính dáng tới tòa đại sứ. Trước hết là 100 ngàn đô la tiền mặt, sau cần nhiêu chi nhiêu. Làm việc ngày đêm. Chọn toàn dân xịn, thứ cừ nhất mà chúng ta có. Chương trình hành động: 48 giờ đồng hồ."
Những tài liệu bây giờ cho thấy, Kissinger, Cố Vấn An Ninh Quốc Gia, khi đó chẳng biết gì về Chile, một xứ sở mà ông ta mô tả, "mũi dao nhọn nhắm thẳng vào trái tim Nam Cực". Nhưng gì thì gì, Sếp muốn là Trời muốn. Một nhóm người được triệu tập tại đại bản doanh CIA ở Langley, và một kế hoạch "đòn kép" được đề ra: một đòn "dương", nghĩa là công khai, về mặt ngoại giao, và một đòn "âm": đòn đánh lén. Bộ Ngoại Giao và Đại Sứ Hoa Kỳ tại Chile coi như không biết tới đòn này. Mục tiêu: tạo bất ổn định, bắt cóc, ám sát…. nhằm đưa tới một cú đảo chánh bằng quân sự.
Kế hoạch gặp một số trở ngại, ngắn và dài hạn, nhất là trước khi Allende làm lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống. Trở ngại dài hạn, là do truyền thống của đất nước Chile, quân đội vốn giữ vị trí trung lập, đối với quyền lực chính trị. Trở ngại ngắn hạn nhắm vào Tướng René Schneider. Với chức năng Tổng Tư Lệnh Quân Lực, ông công khai bầy tỏ sự chống đối, bất cứ một âm mưu dùng quân đội đảo ngược kết quả bầu cử. Chính vì vậy, sau một cuộc họp vào ngày 17 tháng Chín 1970, một quyết định được đề ra: phải cho ông Tướng đi chỗ khác chơi.
Kế hoạch "đốt nhà" được giao cho những sĩ quan cực đoan, rồi đổ tội cho những phần tử tả phái, ủng hộ Allende, là "đích danh thủ phạm". Phải làm sao tạo được một sự hỗn loạn khiến quốc hội không chấp nhận Allende làm tổng thống. Tiền thưởng 50 ngàn đô sẽ chi cho một, hoặc một nhóm sĩ quan chịu chơi. Helms và viên phụ tá đặc trách chiến dịch đòn ngầm, Tomas Karamessines, giải thích cho Kissinger họ không được lạc quan về chiến dịch. Thành phần sĩ quan tỏ ra ngần ngại, hoặc chia rẽ, hoặc trung thành với Tướng Schneider và hiến pháp Chile. Như ghi chú của Helms cho thấy: "Chúng tôi cố gắng làm cho Kissinger hiểu chuyện thành công là rất mỏng manh". Kissinger ra lệnh thật là minh bạch cho Heilms và Karamessines, tiếp tục chơi, với bất cứ giá nào.
Ngày 15 tháng Chín 1970, Kissinger được thông báo, đã kiếm ra viên sĩ quan chịu chơi, tướng (général) Roberto Viaux; tay này có những liên lạc mật thiết với nhóm cực hữu Patria y Libertad, bản thân ông ta cũng là một tay cực hữu. Ông chấp nhận lấy 50 ngàn đô để trừ khử tướng Schneider. Danh từ được sử dụng để chỉ viên sĩ quan chịu chơi là "kẻ bắt cóc", tuy nhiên lại có lệnh hãy cung cấp súng máy, và lựu đạn cay cho những cộng sự viên của Viaux, họ cũng chẳng hề hỏi lại đàn anh, sau khi bắt cóc tướng Schneider, thì phải cư xử ra sao với ông ta.
Sau đây là trích đoạn, một "thông điệp mật" của CIA, đề ngày 16 tháng Mười, sau cuộc họp mật cấp cao của viên chức Hoa Kỳ, vào ngày 15 tháng Mười, nhằm kiểm tra đánh giá những hoạt động của bọn chủ mưu. Thông điệp này được coi là "hướng dẫn chiến dịch", gửi cho những nhân viên CIA ở Santiago:
… Allende phải bị lật đổ bằng một cú đảo chánh… Tốt nhất là trước ngày 24 tháng Mười (ngày tổng thống chính thức nắm quyền). Nhưng những cố gắng nhằm đạt được mục đích vẫn tiếp tục sau thời hạn trên. Chúng ta phải tạo áp lực tới mức tối đa, sử dụng mọi phương tiện thích ứng.. Bắt buộc phải hành động trong bóng tối, phải làm sao cho chính quyền Hoa Kỳ không bị mang tiếng…
[Viaux và đám đệ tử, theo như đánh giá sau đó, là không thể kiểm soát được, có thể gây phiền nhiễu cho CIA và Cố Vấn An Ninh Quốc Gia, cho nên bị loại bỏ, và kế hoạch Schneider được giao cho một bộ phận quân đội được kính trọng hơn, cầm đầu bởi tướng Camilo Valenzuela, sĩ quan trưởng đạo quân ở Santiago.]
Chiều ngày 19 tháng Mười 1970, nhóm Valenzuela, được tăng cường bởi vài người thuộc nhóm Viaux, với lựu đạn cay do CIA cung cấp, đã toan bắt cóc tướng Schneider khi ông rời một bữa ăn tối. Thất bại, do Schneider không dùng công xa như thường lệ, mà lại dùng xe riêng. Sau cú bắt cóc hụt này, CIA Washington ra lệnh phải khẩn cấp hành động, bởi vì phải trả lời cấp trên vào sáng ngày 20 tháng Mười, và hai phong bì, mỗi cái 50 ngàn đô, được trao cho Valenzuela, và phụ tá chính của ông, với điều kiện phải thực hiện bằng được mục tiêu. Cú thứ nhì diễn ra vào chiều ngày 20 tháng Mười, nhưng cũng thất bại. Ngày 22 tháng Mười, những khẩu súng máy "đã được sát rrùng" (có nghĩa là không thể nào tìm ra xuất xứ), được trao cho nhóm Valenzuela nhằm thực hiện cho được âm mưu kể trên, nhưng trong cùng ngày, tướng René Schneider đã bị nhóm Roberto Viaux ám sát.
Cuộc đảo chánh đẫm máu lật đổ tổng thống Salvador Allende xẩy ra vào ngày 11 tháng 9 năm 1973, trong lúc Ngài Henry thân mến đang điều trần trước Thượng Viện, trước khi được phong chức Bộ Trưởng Ngoại Giao. Ông ta đã nói dối, khi quả quyết chính quyền Hoa Kỳ không có mắc mớ gì tới chuyện làm thịt tổng thống Allende. Những hồ sơ bây giờ được cho công chúng coi, cho thấy ngược lại. Trong số đó, có một, của tùy viên quân sự (thuỷ quân lục chiến) Hoa Kỳ, Patrick J. Ryan. Viên sĩ quan này đã ghi lại từng chi tiết, những liên hệ chặt chẽ giữa ông ta với những viên sĩ quan phản loạn dính líu vào âm mưu lật đổ tổng thống Allende. Viên sĩ quan này đã coi ngày 11 tháng 9 năm 1973 là "Ngày J", tương tự như ngày đổ bộ Normandie của quân đội Đồng Minh chống lại Quốc Xã, và nhận xét một cách hoàn toàn thỏa mãn, là "cú đảo chánh tại Chile gần như hoàn hảo" ["le coup d’Etat (sic) au Chili était presque parfait).
Jennifer Tran

When Martin Amis, his closest friend on earth, published a book in which he took Christopher to task for what he viewed as inappropriate laughter at the expense of Stalin’s victims, Christopher responded with a seven-thousand-word rebuttal in The Atlantic that will probably have Martin thinking twice before attempting another work of historical nonfiction. But Christopher’s takedown of his chum must be viewed alongside thousands of warm and affectionate words he wrote about Martin, particularly in his memoir, “Hitch-22,” which appeared ironically—or perhaps with exquisite timing—simultaneously with the presentation of his mortal illness

“[Mother Teresa] was not a friend of the poor. She was a friend of poverty. She said that suffering was a gift from God. She spent her life opposing the only known cure for poverty, which is the empowerment of women and the emancipation of them from a livestock version of compulsory reproduction.”

Christopher Hitchens (1949-2011): A Career in Quotes

Hitchens không hẳn nhà văn, nhưng mà là 1 nhà báo, với GCC. Ông có 1 lời khuyên, hãy viết văn như là mình đã chết rồi, nhớ đại khái, dể check lại.