NQT & Ngọc Hoài Phương, chủ báo Hồn Việt

Ông anh nhà thơ ngồi Quán Chùa, đọc, bật cười, phán, mày viết về bạn mày thì như thế này, mà mày viết về NS thì như thế kia, làm sao chúng không chửi. Mày viết về bạn mày đúng như mày viết về NS, thì thành nhà phê bình được đấy.
Ui chao thổi bạn quí đến như thế, nhờ thế mà vừa mới tới trại tị nạn, bạn từ Mẽo, nghe tin bèn bỏ hết công ăn việc làm qua thăm, nhét túi GCC 10 đô, mày đi làm tô phở, nhớ những ngày chúng mình ngồi Quán Chùa ở Sài Gòn!

Già rồi mà còn nói dóc quá xá!

Quả là nói dóc, thật.

Thực sự bạn quí đi làm phóng sự cho 1 tờ báo nào đó, và không phải đi một mình, mà là với 1 em ký giả, hình như cũng non nước nước non lắm, [nước nôi nôi nước mới đúng], ấy là trong trí nhớ của GCC muờng tượng ra như vậy.
Cô ký giả cũng lịch sự, lảng ra 1 chỗ khác cho hai đấng bạn quí trùng trùng [không phải trùng phùng] tâm sự. Bạn quí lấy ở trong túi ra 1 cái máy thu âm, nhỏ xíu, bằng bao thuốc lá, phán:
-Mày nói đí, nói với chúng bạn của chúng ta ở bên Mẽo đi, tao về sẽ cho tụi nó nghe.
GCC, sao lạ quá, biết ngay là bạn quí của mình bịp mình.
Và quả đúng như thế. Sau này, GCC gặp lại bạn bè ở Mẽo, chẳng thằng nào được nghe giọng của người từ cõi chết trở về cả!
Bạn quí cũng chẳng thèm viết một dòng.

Mấy trăm “bạt”, ba trăm, tiền Thái,"bath", GCC nhớ rõ, thì bạn đợi hết cuộc thăm hỏi & uý lạo, nhét vô túi Gấu, tao kẹt quá, mày cầm đỡ!

GCC đọc cái tin GCC đến Trại Tị Nạn, và yêu cầu đồng hương hỗ trợ, gửi thẳng về lều trại, số mấy, số mấy, trên tờ Hồn Việt, và vài tờ nữa, và cắt hết, lưu vô hồ sơ thanh lọc.
[Cái vụ này là nhờ mấy đấng bạn "không" quí, Nguyễn Đông Ngạc, Viên Linh.... sốt sắng lo cho vợ chồng GCC. Nếu không là bỏ mẹ rồi, bị trả về cho VC rồi!]

Nhân đây, cám ơn ông bạn Ngọc Hoài Phương một phát thật là sâu, dù quá muộn, nhưng muộn còn hơn không.

Note: Tối qua, [26.3.2012], quá nửa đêm, [giờ Canada] bạn quí phôn. Sau khi hỏi mấy giờ rồi, thấy khuya quá, bạn quí nói, sorry, ngủ tiếp đi, và cúp máy.

Hà, hà!

Loạt bài này, GCC viết, theo tinh thần, nếu bạn ngồi quá lâu bên bờ sông, thì thể nào cũng sẽ nhìn thấy xác kẻ thù lềnh bềnh trôi qua. Nhưng trong một lần, tắm sông Mekong, trong khi chờ dịp qua Thái Lan, vô Trại Tị Nạn, Gấu nhìn thấy, không phải xác của kẻ thù, hay của bạn quí, nhưng mà là của… GCC!

Borges viết, đây là 1 đề tài xưa như trái đất: Kẻ Khác. Một đề tài mà Stevenson rất mê, vẫn theo ông. Lê Kim hay Hà Ích, thì cũng vẫn chỉ là một. Trong tiếng Anh, Kẻ Khác có tên là fetch, hay dịch 1 cách văn vẻ, thì là wraith of the living. Và tôi [Borges] nghi ngờ, một trong những tên gọi, désignation, của Kẻ Khác, là “alter ego”. Cái bóng ma là kẻ khác đó, là hình ảnh của chính bạn, phản chiếu từ lưỡi dao [đâm sau lưng chiến sĩ], hay từ cái mặt ao, lưu cữu từ bao thế kỷ, ở 1 cái làng Bắc Kít, có một thằng cu Gấu Bắc Kít, đầy Cái Ác Bắc Kít….

Nhân đang nói chuyện tình oan nghiệt, nửa kia, nửa khác, tình cờ đọc bài sau đây, của Borges, thật tuyệt: The Double, trong "Cuốn sách của những sinh vật tưởng tượng", The Book of Imaginary Beings.

The Double

Suggested or stimulated by reflections in mirrors and in water and by twins, the idea of the Double is common to many countries. It is likely that sentences such as A friend is another self by Pythagoras or the Platonic Know thyself were inspired by it. In Germany this Double is called Doppelganger, which means "double walker." In Scotland there is the fetch, which comes to fetch a man to bring him to his death; there is also the Scottish word wraith for an apparition thought to be seen by a person in his exact image just before death. To meet oneself is, therefore, ominous. The tragic ballad "Ticonderoga" by Robert Louis Stevenson tells of a legend on this theme. There is also the strange picture by Rossetti ("How They Met Themselves") in which two lovers come upon themselves in the dusky gloom of a woods. We may also cite examples from Hawthorne ("Howe's Masquerade"), Dostoyevsky, Alfred de Musset, James ("The Jolly Corner"), Kleist, Chesterton ("The Mirror of Madmen"), and Hearn (Some Chinese Ghosts).

The ancient Egyptians believed that the Double, the ka, was a man's exact counterpart, having his same walk and his same dress. Not only men, but gods and beasts, stones and trees, chairs and knives had their ka, which was invisible except to certain priests who could see the Doubles of the gods and were granted by them a knowledge of things past and things to come.

To the Jews the appearance of one's Double was not an omen of imminent death. On the contrary, it was proof of having attained prophetic powers. This is how it is explained by Gershom Scholem. A legend recorded in the Talmud tells the story of a man who, in search of God, met himself.

 In the story "William Wilson" by Poe, the Double is the hero's conscience. He kills it and dies. In a similar way, Dorian Gray in Wilde's novel stabs his portrait and meets his death. In Yeats’s poems the Double is our other side, our opposite, the one who complements us, the one we are not nor will ever become.

 Plutarch writes that the Greeks gave the name other self to a king's ambassador.
 

Kẻ Kép

Ðược đề xuất, dẫn dụ, huých huých bởi những phản chiếu từ gương soi, từ mặt nước, từ cặp song sinh, ý tưởng về Kẻ Kép thì thông thuộc trong nhiều xứ sở. Thí dụ câu này “Bạn Quí là một GNV khác”, của Pythagore, và cái tư tưởng Hãy Biết Mình của trường phái Platonic được gợi hứng từ đó. Trong tiếng Ðức, Kẻ Kép được gọi là Doppelganger, có nghĩa, “người đi bộ sóng đôi, kép”. Trong tiếng Scotland thì là từ fetch, cũng có nghĩa là “bạn quí”, nhưng ông bạn quí này đem cái chết đến cho bạn. Còn có từ wraith, tiếng Scottish, có nghĩa là hồn ma, y chang bạn, và bạn chỉ vừa kịp nhìn thấy, là thở hắt ra, đi một đường ô hô ai tai!

Thành ra cái chuyện “Gấu gặp bạn quí là Gấu”, ngồi bờ sông lâu thể nào cũng thấy xác của mình trôi qua, quả đáng ngại thật. Ðiềm gở. Khúc “ba lát” bi thương "Ticonderoga" của Robert Louis Stevenson kể 1 giai thoại về đề tài này. Bức họa lạ lùng của Rossetti [Họ gặp chính họ như thế nào, "How They Met Themselves"], hai kẻ yêu nhau đụng đầu trong khu rừng âm u vào lúc chạng vạng. Còn nhiều thí dụ nữa, từ Hawthorne ("Howe's Masquerade"), Dostoyevsky, Alfred de Musset, James ("The Jolly Corner"), Kleist, Chesterton ("The Mirror of Madmen"), and Hearn (Some Chinese Ghosts).

Những người Ai Cập cổ tin tưởng, Kẻ Kép, the “ka”, là cái phần đối chiếu đích thị của 1 con người, kẻ đối tác có cùng bước đi, cùng chiếc áo dài. Không chỉ con người mà thần thánh, thú vật, đá, cây, ghế, dao, đều có “ka” của chúng, vô hình, trừ một vài ông thầy tu là có thể nhìn thấy Kẻ Kép của những vị thần và được thần ban cho khả năng biết được những sự vật đã qua và sắp tới.

Với người Do Thái, sự xuất hiện Kẻ Kép không phải là điềm gở, [tới giờ đi rồi cha nội, lẹ lên không lỡ chuyến tầu suốt, rồi không làm sao mà đi được, như Cao Bồi, bạn của Gấu, như Võ Ðại Tướng, vừa mới chợp mắt tính...  đi, là đã thấy 3 triệu oan hồn hau háu, đau đáu chờ đòi mạng, thì đi thế đéo nào được?]. Ngược lại, họ tin đó là bằng chứng bạn tu luyện đã thành, đạt được những quyền năng tiên tri. Ðó là cách giải thích của Gershom Scholem.

Một giai thoại được ghi lại trong Talmud kể câu chuyện một thằng cha GNV, suối đời tìm hoài Thượng Ðế, và khi gặp, hóa ra là… GCC!

Trong “William Wilson” của Poe, Kẻ Kép là lương tâm của nhân vật trong truyện. Anh ta thịt nó, thế là bèn ngỏm theo. Cũng cùng đường hướng như vậy, Dorian Gray, trong tiểu thuyết của Wilde, đâm bức hình của anh ta, và bèn gặp gỡ Thần Chết. Trong những bài thơ của Yeats, Kẻ Kép là phía bên kia của chúng ta, kẻ bổ túc, hoàn thiện chúng ta, kẻ mà chúng ta không, và sẽ chẳng bao giờ trở thành.

Plutarch viết, người Hy Lạp gọi, “cái ngã khác”, bằng cái tên, viên “đại sứ của hoàng đế”.

J.L. Borges

Đám cưới Gấu, Gấu tự biên tự diễn. GCC mua 1 cái hụi, đem tiền xuống nhà gái, lo đám cưới, chẳng thèm nhờ cậy ai. Gia đình họ hàng
chẳng ai bằng lòng. Cả họ không bằng lòng. Rồi cả họ vô nhà đẻ, coi, thằng bé có giống thằng Gấu không.
Gấu Cái đau lòng lắm, nhưng sau này, mỗi lần nhớ lại, thì một lần gật gù, đúng rồi, không thằng nào làm được chuyện như mày làm hồi đó.
Mày lấy tao, bị tất cả bạn bè, họ hàng từ bỏ. Vậy mà vẫn khăng khăng... chọn tao, trong khi thừa sức lấy “con nhà lành, con nhà giàu, con nhà tử tế….”.
Lần về lại Sài Gòn, lần đầu, 2001, gặp lại bà cụ C, cụ còn nói, thằng Tg nó bỏ, nếu không, đâu có đến lượt mày!
Gấu Cái thì cũng nói như thế.
Phải chi mi bỏ ta hồi đó, thiếu gì thằng cưới ta!
Hà, hà!
Đó cũng là sự thực. Ở nhà quê,  làm gì có nhiều cô đậu Tú Tài 2 như Gấu Cái!
Thiệp cưới, là Gấu Cái “năn nỉ”, ta cần cho chúng bạn. Gấu chẳng báo cho ai Gấu lấy vợ, nhưng cả Sài Gòn biết. Ông Thư Trung, tức TPG còn đi 1 đường Tin văn vắn trên Văn, chắc để “thông báo” cho đám nữ độc giả chăng? Nhưng rõ ràng là ông này chẳng có thiện ý, nhưng Gấu Cái lại thật là hài lòng về mẩu tin. Chỉ để khoe, [hay rửa mặt] với bằng hữu, họ hàng, cái này thì để hỏi lại.

Hà, hà!