|
I who have been so many men have never been the One in whose embrace Mathilde Urbach swooned. -Gaspar Camerarius, in Deliciae poetarum Borussiae VII, 16 K.K. J.L. Borges LE REGRET D' HÉRACLITE (1) Moi, qui ai été tant d'hommes, je n'ai jamais été Celui dont l'étreinte faisait défaillir Mathilde Urbach. GASPAR CAMERARIUS, dans Deliciae Poetarum Borussiae, VII, 16. Nỗi ân hận của Héraclite Ta, ở trong ta, là rất nhiều người Nhưng không là Cái Kẻ mà, Ôm em 1 phát, làm Em ngất xỉu! Ôm em trong tay mà đã nhớ em những ngày sắp tới [TTT] Cầm tay hôn 1 phát Là biết được địa chỉ Là đã ngàn thu sau! [NTST] Prologue
For anyone who has lived out seventy years, according to the Book
of David, there is little to hope for except to go on plying familiar
skills, with an occasional mild variation and with tedious repetitions.
To escape, or possibly to extenuate, that monotony, I chose to admit, perhaps
with rash hospitality, the miscellaneous interests that crossed my everyday
writer's attention. Parable follows on the heels of confession, free or
blank verse on the sonnet. In the earliest times, which were so susceptible
to vague speculation and the inevitable ordering of the universe, there can
have existed no division between the poetic and the prosaic. Everything must
have been tinged with magic. Thor was not the god of thunder; he was the
thunder and the god. For a true poet, every moment of existence, every act, ought to be poetic since, in essence, it is so. As far as I know, no one to this day has attained that high state of awareness. Browning and Blake got closer to it than anyone else. Whitman aimed in that direction, but his careful enumerations do not always rise above a kind of crude cataloguing. I distrust literary schools, which I judge to be didactic constructs designed to simplify what they preach; but if I were obliged to name the influence behind my poems, I would say they stemmed from modernismo-that enormous liberation that gave new life to the many literatures that use the Castilian language and that certainly carried as far as Spain. I have spoken more than once with Leopoldo Lugones-that solitary, proud man-and he would interrupt the flow of the conversation to mention "my friend and master, Ruben Dario." (I think, furthermore, that we ought to emphasize the affinities within our language, and not its regional differences.) My reader will notice, in some pages, a philosophical preoccupation. It has been with me since my childhood, when my father showed me, with the help of a chessboard (it was, I remember, a cedarwood board), the paradox of the race between Achilles and the tortoise. As for the influences that show up in this volume ... First, the writers I prefer-I have already mentioned Robert Browning; next, those I have read and whom I echo; then, those I have never read but who are in me. A language is a tradition, a way of grasping reality, not an arbitrary assemblage of symbols. -J.L.B. Buenos Aires, 1972 -A.R. Với bất cứ ai trời cho quá bẩy bó, theo như Khổng Tử phán, đều thuộc loại cổ lai hi, thì, với cái lũ cổ lai hi này, chẳng mong thu hoạch thêm cái đọc, cái điệc chi nữa, ngoại trừ nhai lại, như trâu bò nhai cỏ. Để tránh cái đơn điệu, nhai đi nhai lại, hoặc chôm chĩa đầu này đầu nọ, - lũ Mít mê thứ này lắm - tớ, Borges, bèn chọn, chấp nhận, có lẽ với sự hiếu khách vội vã, những thích thú, đến với một nhà văn như tớ, trong cuộc sống thường ngày của mình. Ngụ ngôn, hay ẩn dụ, theo gót chân của thú nhận, thơ tự do, hay thơ không vần, về sonnet. Vào cái thuở hồng hoang, chắc chẳng có chi phân biệt giữa poetic và prosaic. Mọi thứ phải nhuốm mùi thần kỳ. Thor đâu phải là Thần Sấm. Xừ luý là Sấm, là Thần. Với nhà thơ, thứ thực, mọi khoành khắc, mọi hành động, đều "thơ", theo yếu tính của nó, và phải như thế đó, và, đúng là như thế đó. Theo như tớ biết, đếch có ai vươn tới tình trạng khủng như thế. May lắm, thì có Browning, hay Blake, xém tí thì đạt được. Whitman, cũng nhắm cú này, nhưng ông ta ưa đếm điếc này nọ, thành ra chưa vươn tới bảng phân loại, theo cái kiểu của 1 nhà khoa học Nga, đã làm đưọc, cái gì gì, bảng tuần hoàn! SỰ NGHIỆP Là hạt gạo thất thểu Hồn u mê theo bầy gió u mê Lưu vong mà nhỏ lệ Đời như tan vỡ Là câu thơ bị chôn sống dưới tầng đá, cỏ Đá tảng đố kỵ Cỏ độc vô sĩ Lá nỗi đợi phục sinh trên nắm xương khô Đá sẽ nát rục dưới vết chân chạy lửa mù Cỏ cháy bùng Tro than sá kể . 2003 Note: Bài thơ này, có mấy từ khó hiểu. Có thể lỗi chính tả. Là nỗi đợi phục sinh trên nắm xương khô? Cỏ độc vô sỉ? Chào bác, TN đã vào TV và đã thấy bài thơ có mấy chỗ bác cho là lỗi cần sửa. Câu "Là nỗi đợi phục sinh trên nắm xương khô." Câu này đúng. Nó liền ý với mấy câu trên: thơ bị chôn sống (dưới tầng đá,cỏ) thì cũng như tác giả bị chôn sống,đợi có biến cố để phục sinh thì thi thể tác giả đã thành nắm xương khô rồi. Biến cố được mong đợi chỉ có thể là lửa. Lửa mới có thể nung được đá tảng và đốt được cỏ độc vô sỉ. Chỉ có chữ sĩ (vô sĩ) là sai. Dấu hỏi (vô sỉ) mới đúng. Cám ơn bác đã nhắc nhở. TN tui cũng rất cảm kích và vô cùng cảm ơn những lời khen tặng bác dành cho hai bài Cầm tay hôn biết địa chỉ, và bài Mười dấu chân qua. Lời khen của bác đầy chân tình và rực rỡ như bình minh. Có điều khó cho Tn là muốn gom các câu đó lai để làm thành một bài cám ơn nghiêm chỉnh ngắn gọn, dán lên trang chủ, mà chưa biết cách rút câu ra. Bác viết xen kẽ, đối chiếu với các tác giả bự khác trên thế giới làm tui tự thấy ngộp thở đó bác. Xin bác tha cho cái tội chưa viết được bài cám ơn như ý muốn và cái tội chậm trễ nầy. Tks Tôi lộn từ "Lá". Đúng phải là, "Là" Bài thơ này là 1 "echo" của "Lửa", của Khoa Hữu, theo GCC Tks again Thơ của vị bằng hữu NTST có tới tam tuyệt, cực kỳ cao ngạo, cực kỳ cao sang, và cũng cực kỳ tâm sự, riêng tư - đúng như thế, GCC chưa từng khen ai theo cái kiểu đãi bôi, hay, phán loạn cào cào, không có chứng từ dẫn chứng, nhưng quả có 1 sự rắc rối, khó hiểu, ở đây. Vị này, Nam Kít, và, dân Nam, họ rất ưa xuề xòa. Tâm sự, riêng tư, OK, nhưng cao ngạo, cao sang, vô lý quá, hà, hà! Đàn bà ba miền, theo GCC, cái gọi là cao sang, thường là thuộc dân Huế. Tinh tế, tế nhị, Bắc Kít. Nam Kít, kể như chẳng có gì hết. Vậy mà bà này, ôm "tam tuyệt" vào thơ của bà, quái dị thực! Ngồi một lát cho ấm ghế đá Một lát thôi lệ ấm bàn tay Ui chao, chỉ cần hai câu thơ thôi, là đã ôm hết cả cõi thơ, cả cõi đàn bà, vô mình rồi! NQT V/v Đàn bà ba miền, theo GCC, cái gọi là cao sang, thường là thuộc dân Huế. Về già, ngẫm nghĩ lại, ngẫm nghĩ mãi, và, bởi vì những vị bằng hữu cuối cùng còn lại của GCC, thì đều là dân Huế, cho nên Gấu ngộ ra, đây là đất của nhà vua. Đâu có phải là tự nhiên mà nhà Nguyễn chọn Huế là kinh đô! Chữ của vua, thường dân vô tình dùng, là chạm huý, là mất đầu! Gấu biết tới cái sự cao ngạo của dân Huế, lần gặp Trịnh Công Sơn, ở Quán Chùa. Về già, nghĩ lại, thì mới hiểu ra là, Lão Tặc Thiên chọc quê Gấu, trước khi ban cho Gấu ba người bạn cùng là dân Huế vào lúc sắp lên chuyến tầu suốt. Những ngày TCS Anh ngồi chung bàn với Toàn và tôi, nhưng cứ chốc chốc lại có một anh bạn trẻ nào đó, từ một bàn nào đó, tạt qua bàn, chỉ để nói chuyện hoặc hỏi thăm anh, và thường là về Huế, và cứ mỗi lần như vậy, anh đổi giọng nói. Khi nói với hai đứa chúng tôi, anh dùng giọng bắc. Toàn lúc đó phụ trách chương trình nhạc chủ đề trên đài phát thanh Sài Gòn, và hai người hình như có hẹn gặp nhau tại quán, ấy là tôi suy đoán ra như vậy. Thời gian này, tôi chưa để ý đến nhạc Trịnh Công Sơn. Nói rõ hơn, nó chưa thấm vào tôi. Phải tới khi đứa em trai mất, tới lượt tôi vào Trung Tâm Ba Quang Trung, trong những đêm cận Tết, nằm trên chiếc giường sắt lạnh lẽo, một anh chàng nào đó, chắc là quá nhớ bồ, cứ thế huýt sáo bài Tình Nhớ gần như suốt đêm, thế là tiếng nhạc bám riết lấy tôi, rứt không ra… Lúc này, tiếng nhạc của anh, đối với riêng tôi, qua lần gặp gỡ trên, như trút hết những âm tiết địa phương, và trở thành tiếng nói chung của cả miền nam, tức là của cả thế giới, vào thời điểm đó, khi cùng nói: hãy yêu nhau thay vì giết nhau. Bởi vì chưa bao giờ, và chẳng bao giờ miền nam chấp nhận cuộc chiến đó. Chính vì vậy, họ lãnh đạm với chính quyền, ưu ái với miền bắc, vì họ đều tin một điều, miền bắc sẽ kết thúc cuộc chiến, và người Mỹ sẽ ra đi. Như cả nhân loại tiến bộ, họ chỉ có thể tiên đoán đến đó. Nhạc Trịnh Công Sơn nói lên tiếng nói đó. Tính phản chiến của nhạc của anh, chính là tính phản chiến của cả một miền đất. Và cũng như cả nhân loại tiến bộ, chỉ tới sau vòng tay lớn rã ra, Trịnh Công Sơn mới hiểu. Một bạn văn của người viết, còn ở lại Sài Gòn, nhân lần gặp gỡ tại xứ người, đã kể chuyện, sau "giải phóng", có thời gian Trịnh Công Sơn bị Cộng Sản địa phương làm khó dễ, anh phải vô Sài Gòn, và có than thở với anh bạn văn kể trên. Anh nói, thì cứ dzô đây, gì thì gì, chắc cũng dễ thở hơn. Sài Gòn cưu mang Trịnh Công Sơn không phải chỉ lần đó. Theo như tôi được biết, những ngày cuộc chiến dữ dội, trong khi chúng tôi cứ thế theo nhau lên Trung Tâm Ba, Trịnh Công Sơn may mắn đã được đại tá không quân Lưu Kim Cương che chở. Trong số những quân cảnh tại thành phố, có người chỉ mong cơ hội "chộp" được Trịnh Công Sơn! Đại tá Lưu Kim Cương tử trận trong biến cố Mậu Thân, khi bảo vệ vòng đai phi trường Tân Sơn Nhất. Riêng tôi, tôi mong được như anh: được chết tại Sài Gòn. Xin vĩnh biệt. Note: Bài ai điếu này, cũng “đầm đìa” những giai thoại, kỷ niệm. TCS vừa nằm xuống bàn dân thiên hạ còn "chưa kịp bàng hoàng", có thể như vẫn cay đắng vì cái sự cao ngạo của 1 giọng Huế, Gấu ra đòn liền, và cũng liền lập tức, có hai ông vồ ngay lấy bài viết. Lý Kiến Cắn, tức Lý Kiến Trúc, đưa ngay vào 1 số báo Văn Hóa còn nóng hổi của chàng, để tưởng niệm TCS Và Đặng Tiến. Rồi tới báo Văn của NXH DT đi 1 đường thật là trang trọng/trân trọng Thêm một liên văn bản khác: Nguyễn Quốc Trụ trong bài viết tưởng niệm Trịnh Công Sơn, kể lại rằng cho đến khoảng 1966 : "Chưa để ý đến nhạc Trịnh Công Sơn, nói rõ hơn, nó chưa thấm vào tôi. Phải khi đứa em tôi mất, tới lượt tôi vào Trung Tâm Ba Quang Trung, trong những đêm cận Tết, nằm trên chiếc giường sắt lạnh lẽo, một anh chàng nào đó, chắc quá nhớ bồ, cứ huýt sáo bài ỏTình Nhớ, gần như suốt đêm, thế là tiếng nhạc bám riết lấy tôi, rứt không ra. Lúc này tiếng nhạc của anh, đối với riêng tôi, qua lần gặp gỡ trên, như trút hết những âm tiết địa phương, và trở thành tiếng nói chung của Miền Nam, tức là của cả thế giới, vào thời điểm đó, khi cùng nói : hãy yêu nhau thay vì giết nhau. Bởi vì chưa bao giờ và chẳng bao giờ Miền Nam chấp nhận cuộc chiến đó. Chính vì vậy, họ lãnh đạm với chính quyền, ưu ái với Miền Bắc, vì họ đều tin một điều : Miền Bắc sẽ kết thúc cuộc chiến, và người Mỹ sẽ ra đi. Nhạc Trịnh Công Sơn nói lên tiếng nói đó. Tính phản chiến của nhạc anh, chính là tính phản chiến của cả một miền đất". Giữa một rừng than khóc ki khu, thì bài Nguyễn Quốc Trụ, nhanh, ngắn nhưng giá trị. Vì chính xác và dũng cảm. Ai đó nói: hình học là nghệ thuật lý luận đúng trên một hình vẽ ... sai. Nguyễn Quốc Trụ khởi đi từ một bản nhạc tình ... ngoài đề. Tình Nhớ thì can dự gì đến phản chiến? Bài hát đại khái : Người ngỡ đã xa xăm Bỗng về quá thênh thang Ôi áo xưa lồng lộng Đã xô dạt trời chiều ... Nói về nhạc phản chiến , cứ gì phải dựa vào Đại Bác Ru Đêm ? Nhân đây, GCC/NQT xin lỗi DT, vì đã đọc sai câu chót của bản văn trích dẫn, trong 1 bài viết đã cũ, không còn nhớ ở đâu nữa, trên Tin Văn. Cái sự đọc sai, là do câu trên, DT viết: Tình Nhớ thì can dự gì đến phản chiến? Nhạc tình của TCS quá can dự vào "phản chiến". Đại Bác Ru Đêm làm sao so với nó được. Đám Ngụy đi tù VC không bao giờ hát nhạc Trịnh, là vậy. Cái sự kiện VC bây giờ mê nhạc sến, quả đúng là 1 cú trả thù ngọt ngào của 1 miền đất. Sau 30 Tháng Tư, chúng cướp sạch, trừ nhạc sến, mà chúng gọi là nhạc vàng, nhạc đồi trụy… và đám Ngụy, khi đi tù, đâu có gì mang theo, ngoài 1 dúm nhạc sến. Còn lý do nữa, Brodsky nói. Với Brodsky thì là thơ, thứ thơ dưới hầm, thơ samizdat, không dám viết ra giấy, chỉ rỉ tai nhau, mà cũng phải lựa người. Với Ngụy, đúng là nhạc sến. Bởi thế mà GCC dám phán, cái hồn của văn chương Miền Nam là ở trong 1 dúm nhạc sến. The degree of compassion with
which the various voices of this "Requiem" are rendered can be explained
only by the author's Orthodox faith; the degree of understanding and forgiveness
which accounts for this work's piercing, almost unbearable lyricism,
only by the uniqueness of her heart, her self and this self's sense of
Time. No creed would help to understand, much less forgive, let alone
survive this double widowhood at the hands of the regime, this fate of
her son, these forty years of being silenced and ostracized. No Anna Gorenko
would be able to take it. Anna Akhmatova did, and it's as though she knew
what there was in store when she took this pen name. Khi chọn lựa cái bút hiệu đó từ trong kho dự trữ, bà biết điều này. At certain periods of history it is only poetry that is capable of dealing with reality by condensing it into something graspable, something that otherwise couldn't be retained by the mind. In that sense, the whole nation took up the pen name of Akhmatova-which explains her popularity and which, more importantly enabled her to speak for the nation as well as to tell it something it didn't know. She was, essentially, a poet of human ties: cherished, strained, severed. She showed these evolutions first through the prism of the individual heart, then through the prism of history, such as it was. This is about as much as one gets in the way of optics anyway. Ở vài giai đoạn nào đó của lịch sử, chỉ thơ mới có thể đương đầu với thực tại bằng cách nén nó lại, thành 1 cái gì có thể nắm bắt được, một điều gì mà cái đầu không thể làm khác, ngoài cách đó ra. Theo nghĩa đó, cả nước Nga cầm lên cái nick Akhmatova, điều này giải thích tính phổ thông của bà, và, quan trọng hơn, nó cho bà có thể nói, nhân danh đất nước, cũng như có thể nói với nó, điều nó không biết. Bà, như thế, yếu tính mà nói, là 1 nhà thơ của những gắn bó nhân bản: yêu thương, đằm thắm, kìm chế, dè dặt, nghiêm khắc, ác liệt. Bà trình ra những cung bực tiến hóa này, trước hết qua lăng kính của 1 trái tim cá nhân, và sau đó, qua lăng kính của lịch sử, chuyện là như thế đó. Thì đâu có khác gì cung cách của quang học. Điều Brodsky
nói về thơ, Gấu lại nhận ra, khi áp dụng nó vào
nhạc sến, những ngày tù Phạm Văn Cội, [Củ Chi], Đỗ Hòa,
[Nhà Bè], và phát giác ra một điều, cái
hồn của văn chương Miền Nam là ở trong một vài câu, một
vài hình ảnh của nhạc sến! Ngoài kia súng nổ đốt
lửa đêm đen tầm đạn thay tiếng em! Tuyệt,
tuyệt! Khi Gấu viết được những dòng sau đây, nhờ những ngày Mậu Thân và những trái hoả tiễn của VC, đã nghĩ là "tuyệt bút", nhưng thua xa câu nhạc sến trên, vì cách viết của Gấu rõ ra là, "dụng công" quá, "cực" quá [tour de force], trong khi lời nhạc mới đơn giản làm sao. Những ngày Mậu Thân căng thẳng, Đại Học đóng cửa, cô bạn về quê, nỗi nhớ bám riết vào da thịt thay cho cơn bàng hoàng khi cận kề cái chết theo từng cơn hấp hối của thành phố cùng với tiếng hỏa tiễn réo ngang đầu. Trong những giờ phút lặng câm nhìn bóng mình run rẩy cùng với những thảm bom B52 rải chung quanh thành phố, trong lúc cảm thấy còn sống sót, vẫn thường tự hỏi, phải yêu thương cô bạn một cách thánh thiện, nghĩa là, một cách bình thường, giản dị như thế nào cho cân xứng với cuộc sống thảm thương như vậy...I asked a nearby cuckoo to say Gấu hỏi chú cu cu gần
đó, mấy năm nữa thì tớ ngỏm 
Khách sạn Hilton, Hà
Nội Chẳng có ai người cười
nổi, những ngày đó Tôi làm sao chịu nổi nỗi đau đó Hãy choàng nó bằng vải liệm đen Và mang đèn đi chỗ khác Đêm rồi! Akhmatova: Kinh Cầu NTST
Trời ở nơi nào ta ở đây… "Wherever I am, [Trời ở đâu, nhan sắc ta ở đó]
And I step ashore in a fine rain But the hills are still the same Giận dữ lưu vong Và tôi bước xuống bến tầu Xề Gòn Nhưng bến tầu thì vẫn bến tầu
Note:
Có thể, cái tít bài viết Cô Tư được ‘gợi
hứng’ từ Thomas Mann.
Với nhóm Dân Saigon Xưa MƯỜI DẤU CHÂN QUA ... See MoreMƯỜI DẤU CHÂN QUA Nhớ xưa Tao Đàn vườn cổ tích Ngoắt taxi Passage Eden * Sóng bước mơ hồ vào Xuân Thu*** Trốn nắng trưa vào thương xá Tax Tà lụa bay tung rừng bướm trắng Có cô thiếu nữ qua Givral Quãng trời thênh Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn thương biếc những hàng
me Trăm năm chàng đến như mộng du * Passage Eden : hàng lang Eden (Quận 1). Cuối
hành lang là rạp chiếu phim Eden Nguyễn thùy song thanh Vào ra trận mạc, máu đổi thơ Thơ sầu trao khi chưa biết sầu. Tuyệt! Khen hoài được hoài! "cẩu âu"? Note: Thấy đã sửa, cầu âu. Câu thơ "Có cô thiếu nữ qua Givral" thì lại làm nhớ, lần đưa "cô bạn" và mấy đứa em của cô vô đây.....TAX, thì cũng đầm đìa kỷ niệm.... Tks. Many Tks. NQT
NTST Poems
"And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. And that, I think, is the chief achievement of Frost. He could write poems that seem simple, but every time you read them you are delving deeper and finding many winding paths and many different senses. So Frost has given us a new idea of metaphor. He gives us metaphor in such a way that we take it as a simple, straightforward statement. And then you find that it is a metaphor. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. Borges: Và đó là thành tựu “lớn nhất, chủ, trùm...” [chief] của Frost. Ông có thể viết những bài thơ xem ra thì thật giản dị, nhưng mỗi lần chúng ta đọc, là mọi lần chúng ta đào bới sâu thêm, và tìm ra không biết bao nhiêu là lối đi, và nghĩa nghiếc khác nhau. Và thế là thi sĩ đem tới cho chúng ta 1 ý nghĩa mới về ẩn dụ. Ông cho chúng ta ẩn dụ, theo cái cách mà chúng ta coi nó như là 1 phát biểu tự nhiên, giản dị, thẳng 1 lèo. Và thế rồi, bạn ngộ ra, đây là 1 ẩn dụ: Cầm tay hôn 1 phát Là biết được địa chỉ Là đã ngàn thu sau! Ông [Borges] đồng ý với… Gấu, ẩn dụ không đơn giản, nhiều khi, tưởng là ẩn dụ, nhưng thực sự, là đốn ngộ, là mặc khải. Dũng trong “Đôi Bạn”, 1 buổi trưa hè “Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung", nhìn sang nhà hàng xóm, thấy cái áo cánh trắng phất phơ bay trong gió, ngạc nhiên tự hỏi, áo ai nhỉ, và nhớ ra là Loan, đi học Hà Nội, nghỉ hè, về. Khám pháp đó chỉ là bề mặt, giản dị! Bề sâu, "siêu hình mà nói", Dũng khám phá ra tình yêu của mình! Đoạn
văn dưới đây là phần chính bài
nói chuyện của nhà thơ Thanh Tâm Tuyền
trong Đêm Thơ Vũ Hoàng Chương ngày
16-1-1975 tại phòng trà Khánh Ly, đường
Tự Do, Sàigòn. Sự hiện diện
của các bạn cùng chúng tôi hôm nay là
một cuộc tôn vinh cho thi sĩ Vũ Hoàng Chương. Chẳng những
cho riêng thi sĩ, người suốt đời chỉ biết làm thơ - không
biết, không thể làm gì khác - mà còn
cho tất cả mọi thi sĩ và qua các thi sĩ là một cuộc
tôn vinh cho Thơ. Ta còn để lại gì không? Và
lẽ thường của đời người, sự thường của kiếp sống là
Thơ trong nỗ lực sống với ta và sống với mọi người
rốt cuộc - cho đến bao giờ? - vẫn là sống với một số
người nào đó, một bộ lạc nào nhất định.
Nói như Đinh Hùng Thơ là “tiếng ca bộ lạc.”
Đêm nay chúng ta quây quần nơi đây
nào khác, như giữa đám rừng dầy hung bạo
có ngọn lửa kia đốt lên và tiếng trống kêu
gọi ta đến. Ngọn lửa Thơ, lời gọi cùng thẳm của Thơ mời chúng
ta đến tôn vinh cho Thơ. Thơ như nhịp trống bập bùng
gọi ta về tụ hội, tiễn ta đi tản mạn, cầm chân ta ở lại vui chơi,
giục ta đi săn đuổi mịt mùng. 16-1-1975 Điều Borges phán, về ẩn dụ, cũng chính là điều TTT phán, về… thơ, khi ông vinh danh Vũ Hoàng Chương trước khi mất "nước Xề Gòn": “Thơ là lời hơn lời” Cái đấng thi sĩ dởm Nguyễn Đăng Thường, “khiêm tốn” nhận thơ của hắn ta là thơ đời thường, ngôn ngữ đời thường, suốt đời không làm nổi, chỉ 1 câu thơ, đọc không nổi bài thơ Dạ Khúc, của TTT, làm sao “ngộ” ra được chân lý giản dị trên, thơ là lời hơn lời. Vẫn là lời – ngôn ngữ đời thường như hắn nói – nhưng cũng chính ngôn ngữ đó, hơn lên 1 tí, là thành thơ: In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. Câu thơ trước, cầm tay xin địa chỉ Câu thơ sau, thì đã là ngàn thu sau! http://www.tanvien.net/Viet/HNB_Case.html Chiều ngồi quán Chùa (La Pagode) Sài Gòn, nhưng làm thơ thì phải có "một chút Paris, hay nửa đêm Hanoi". Chúa ơi ! NDT Chúa ơi! Rõ ràng là, bài Dạ Khúc của TTT, không đọc được, thì làm sao đọc... Beckett? HNB Case “The tears of the world are a constant quantity. For each one who begins to weep somewhere else another stops. The same is true of the laugh.” ― Samuel Beckett, Waiting for Godot Trong những điều được nói về Sikiew, tất cả chỉ là bịa đặt, hoặc tô điểm. Duy có điều này: Nó thực sự là một địa ngục. -Nước mắt cũng có hạn. Nơi này đổ ra nhiều thì nơi khác dè xẻn lại. -Bạn muốn nói, đừng lạm dụng cảm xúc? -Người ta chỉ đọc khi xúc động. Nhưng chớ bao giờ lạm dụng cảm xúc của độc giả cũng như của chính mình. NQT: Bụi Cái truyện ngắn Bụi, của GCC, được viết ở Trại Cấm Sikiew, Thái Lan. Đúng thời gian đó, Gấu vớ được "Trong khi chờ Godot", bản tiếng Anh. Câu, “Nước mắt cũng có hạn… “, hóa ra chôm của Beckett, lúc nào không biết, nó ăn mẹ vô tiềm thức, rồi phọt ra. Cũng thế với Beckett, hà, hà! Một cách nào đó, ông viết, ở 1 Trại Cấm nào đó, những câu văn thần sầu của ông. Thua, thua nữa, thua cho bảnh, là từ Worstward Ho: “All of old. Nothing else ever. Ever tried. Ever failed. No matter. Try again. Fail again. Fail better.” ― Samuel Beckett, Worstward Ho Trong cuốn tiểu sử của ông, Trầm Luân vào Danh Vọng, “Damned to Fame”, chương dành cho Thua Cho Bảnh, "Fail Better", chứng minh điều GCC phán, Beckett viết văn từ 1 trại tị nạn. Đúng hơn, từ cái bóng của Lò Thiêu, đúng hơn nữa, ông viết cho nạn nhân Lò Thiêu. Một số từ ngữ mà ông sử dụng trong "Tiến Lên Tàn Mạt, Già Hồ", là để mô tả tình trạng thiếu ăn của nạn nhân Lò Thiêu Nếu Nazi có giải pháp chót, thì Beckett có “grand finale”, chữ của Beckett. Kịch “Catastrophe”, thảm họa, viết bằng tiếng Pháp – bà vợ của ông, Suzanne, dùng từ này, khi biết tin ông được Nobel văn chương - được Beckett đề tặng Vaclav Havel. Sau khi ra tù, Havel chơi 1 cái kịch đáp lễ, Lỗi Lầm, “The Mistake”. Hai kịch bổ túc cho nhau. Havel nói với một đấng Mẽo, một cách khiêm tốn, tôi không có ý đứng ngang hàng với ông ta, như là hai nhà soạn kịch - đừng bắt hai ông đứng kế nhau nhe, Thầy Phúc - "I am not suggesting that I am equal as a playwright to Samuel Beckett". Beckett phải mất 7 tháng chỉ để viết bản nháp đầu tiên, the first draft, của Worstward Ho, [Hồ, Hồ, Tiến Lên Tàn Mạt. “Hồ, Hồ”, là từ tiếng reo hò, thời cả thế giới ủng hộ Bắc Kít]. Vào thời gian, trong mùa đông 1981-82, ông suy sụp, bịnh, Ông viết cho bạn, "Chiến đấu với văn xuôi bất khả. Tiếng Anh. Với tởm lợm”: BACK IN PARIS for the summer, after meeting his German publisher, Dr. Siegfried Unseld, for coffee in the PLM hotel on Sunday morning, August 9, 1981,84 Beckett returned to his desk to write three brief paragraphs of a new piece of prose in English. After starting with his 1960s concern with imagining "a body" and "a place" where there was neither, he wrote: "All before. Nothing else ever. lwer tried. Ever failed. No matter. Try again. Fail again. Fail better." The will to "fail better" provided this text with its initial impetus. And, in order to fail better, the strategy Beckett adopted was to strive for the worst. He took his cue from Edgar's speech in King Lear. He copied out quotations from three different points in the speech into his little commonplace book:"The lamentable change is from the best, / The worst returns to laughter"; "Who is't can say, I am at the worst"; and "The worst is not so long as one can say, This is the worst." For some time, when he alluded to his new text in letters, he entitled it "Better worse." Later on, he called the book Worstward Ho, playing on the title of Webster and Dekker's play Westward Hoe (1607) and Charles Kingsley's better known novel Westward Ho! (1855). At one level, the text, like III Seen III Said, is concerned with the failure of language: when anything is said, it must inevitably be missaid. So language is deliberately pared down, reduced to a few lexical items assembled in a variety of combinations, so that it reaches out toward an "unworsenable worse." It is part of the strategy to be rid of Romantic accretions. So images evoking human memories or literary allusions are excised. That at least is how it first appears. Bạn, đọc văn Mít Butor, cũng 1 thứ “Romantic” mà Beckett vứt vô sọt rác (to be rid of). Vậy mà thất bại rực rỡ. Kiệt tác! Chỉ nội mấy dòng GCC trích dẫn, là đủ chửi bố mấy đấng bịp bợm! Và, quả đúng, hai đấng này, không đọc nổi Beckett! Cái thất bại được thấy ra, chỉ ra, từ Beckett, một phần, là do/của ngôn ngữ: Khi cái gì được nói ra thì nó bắt buộc phải là nói trật, trìa: When anything is said, it must inevitable be missaid. Thê thảm hơn thế nhiều, đây là hiện tượng đói ăn, thiếu dinh dưỡng, chết dần chết mòn, không phải chỉ của ngôn ngữ, mà là của nạn nhân Lò Thiêu. “Every word is like an unnecessary stain on silence and nothingness.” ― Samuel Beckett Mọi từ thì cũng như vết trầy không cần thiết lên im lặng và hư vô. V/v Không đọc được. GCC đã từng thú nhận, không đọc được Dickinson, và không chỉ Dickinson, mà còn nhiều nhà thơ khác, và trước đó, không đọc được thơ. Tuy nhiên, chưa bao giờ không đọc được, mà chê 1 tác giả, như NDT và bà Huệ, chủ diễn đàn Gió O. Bà này chê thơ TTT, thua cả thơ Nguyễn Đăng Thường, và Nguyễn Đăng Thường cũng nhân đó, bèn chê TTT tơi bời hoa lá cành. Sa-đích. [Không phải từ của GCC]. Thua cả thơ Đỗ Quí Toàn! Ui chao đến thơ TTT mà còn không đọc được, thì làm sao đọc được Beckett? Lê Thị Huệ: So sánh hai bài thơ "Tiễn Một Nguời Vào Dĩ Vãng Đậm Màu" với bài thơ "Phục Sinh" của Thanh Tâm Tuyền. Là một khoảng cách lớn lao. Bài Phục Sinh làm dáng và rỗng, chỉ được cái phá cách, self-esteem vào thời đó. Bài "Tiễn Một Người Vào Dĩ Vãng Đậm Màu", già dặn, trí tuệ cũng phá cách nhưng cái phá cách của một lõi trí. Anh có tự cảm thấy cái khoảng cách chữ nghĩa giữa anh và nhà thơ lãnh tụ thơ Tự Do thời 1960 ở Việt Nam.
Nguyễn Đăng Thường: Ngôn ngữ thơ Thanh Tâm Tuyền được công nhận
là ngôn ngữ thơ. Ngôn ngữ thơ tôi
là ngôn ngữ đời thường, có thể chưa được
đóng mộc. Khi nhại, hay cập nhựt Bài Ngợi Ca Tình
Yêu của Thanh Tâm Tuyền với tựa
đề mới Bài Ngợi Ca Chó Đá,
tôi nghĩ tới nội dung bài thơ của Thanh Tâm
Tuyền, và hiện tình đất nước ta hôm nay nhiều
hơn ngôn ngữ, dù nội dung và hình thức
như hình với bóng, không thể tách đôi.
Tác phẩm bị giễu nhại vẫn còn y nguyên, nhưng
đã có thêm những tác phẩm song đôi.
Tác phẩm bị, được giễu nhại nhiều nhứt, là bức tranh
La Joconda, cho ra đời vô số những tranh "nhại
họa" vô cùng thú vị. Salvador Dalí cũng nhại
tranh Andy Warhol với các tranh Marilyn Mao.
Các lãnh tụ độc tài vì bất an nên
rất sợ bị chế giễu. Cậu Ủn Bắc Hàn là một thí dụ. Vị này, Nam Kít, và, dân Nam, họ rất ưa xuề xòa. Tâm sự, riêng tư, OK, nhưng cao ngạo, cao sang, vô lý quá, hà, hà! Đàn bà ba miền, theo GCC, cái gọi là cao sang, thường là thuộc dân Huế. Tinh tế, tế nhị, Bắc Kít. Nam Kít, kể như chẳng có gì hết. Vậy mà bà này, ôm "tam tuyệt" vào thơ của bà, quái dị thực! Ngồi một lát cho ấm ghế đá Một lát thôi lệ ấm bàn tay Ui chao, chỉ cần hai câu thơ thôi, là đã ôm hết cả cõi thơ, cả cõi đàn bà, vô mình rồi! NQT Phục sinh
tôi buồn khóc như buồn nônngoài phố nắng thủy tinh tôi gọi tên tôi cho đỡ nhớ thanh tâm tuyền buổi chiều sao vỡ vào chuông giáo đường tôi xin một chỗ quỳ thầm kín cho đứa nhỏ linh hồn sợ chó dữ con chó đói không màu tôi buồn chết như buồn ngủ dù tôi đang đứng trên bờ sông nước đen sâu thao thức tôi hét tên tôi cho nguôi giận thanh tâm tuyền đêm ngã xuống khoảng thì thầm tội lỗi em bé quàng khăn đỏ ơi này một con chó sói thứ chó sói lang thang tôi thèm giết tôi loài sát nhân muôn đời tôi gào tên tôi thảm thiết thanh tâm tuyền bóp cổ tôi chết gục để tôi được phục sinh từng chuỗi cuộc đời tiếp nối nhân loại không tha thứ tội giết người bọn đao phủ quỳ gối giờ phục sinh tiếng kêu là kinh cầu những thế kỷ chờ đợi tôi thèm sống như thèm chết giữa hơi thở giao thoa ngực cháy lửa tôi gọi khẽ em hãy mở cửa trái tim tâm hồn anh vừa sống lại thành trẻ thơ trong sạch như một lần sự thật TTT Bài "Phục Sinh" làm dáng và rỗng, chỉ được cái phá cách, self-esteem vào thời đó. LTH. self-esteem? [tự sướng?]. Chắc cũng giống xeo phi? Và chắc là do câu thơ “tôi gọi tên tôi cho đỡ nhớ"? Nhớ, lần cả đám bạn ông em, Thất Hiền, xúm nhau lại "tra tấn" ông anh vì bài thơ này, vì cái từ "sao", trong "buổi chiều 'sao' vỡ vào chuông giáo đường".... "Ðâu phải mưa ô buy vào thành phố"... 1954, vào Nam, thi sĩ Thanh
Tâm Tuyền có lẽ là một trong những người đầu tiên
có những dòng thơ văn về Hà Nội, bên cạnh những
dòng nhạc của một "Mưa Sài Gòn, Mưa Hà Nội",
hay "Hướng Về Hà Nội". Câu thơ trên, tôi chỉ nhớ
loáng thoáng, trong tập "Tôi không còn
cô độc", đã một thời làm ngơ ngẩn cả đám bạn bè
hồi cùng học trung học. Số là Phạm Năng Cẩn rất mê câu thơ đó. Anh cứ ngâm đi ngâm lại khiến Nguyễn Quốc Sủng đâm ra thắc mắc, hỏi, mưa ô buy là mưa gì? Tôi nhớ là, bạn Cẩn ngớ ra, và... cương đại: mưa ô buy là một thứ mưa bụi (buy biến thành bụi), hạt lấm tấm như nhũ kim cương trên những chiếc áo Mùa Thu, Hà Nội! Sủng coi bộ không hài lòng với một lời giải thích rất thơ như vậy. Một bữa, trong lúc cả đám vây quanh nhà thơ, anh hỏi. Thi sĩ trả lời: ô buy là một từ tiếng Pháp, obus. Mưa ô buy là mưa đại bác, mưa trái phá! Sau này tôi được biết,
người miền nam gọi trái phá là trái
ô buy. Họ gọi phạm nhe là người y tá, và
hồi mới vào Sài Gòn, tôi đã từng
khổ sở vì không hiểu nghĩa của nó, sau cùng
truy ra, là do từ tiếng Pháp, infirmier. Nước Pháp, “hóa thân” vào miền nam, qua từ obus; rồi miền nam “hóa thân” vào từ ô buy, và được một nhà thơ miền bắc âu yếm sử dụng cho... Hà Nội, ôi chao số phận của “trái đại bác” Tây, nhờ một miền đất, rồi nhờ một nhà thơ, biến thành cơn mưa bụi ở một miền đất khác, trong cùng một quê nhà, sao mà may mắn hơn cái từ chiên hẩm hiu thế! Bởi vì không phải ngẫu
nhiên mà nhà thơ sử dụng từ “mưa ô-buy”:
ông vẫn bị những cơn mưa từ cái thành phố mà
ông từ bỏ ám ảnh, cũng như không phải ngẫu nhiên
mà ông bạn ngày xưa của tôi tán
ẩu, ông cũng bị ám ảnh....
Patti Page, who has died aged 85, had a huge hit in the United States with How Much Is That Doggie In The Window? and became the biggest-selling female star of the 1950s. Patti Page, nữ danh ca số 1
của 1 thời, đã mất, thọ 85 tuổi Ui chao, Em này đúng
là thần tượng của Anh Cu Gấu nhà quê Bắc Kít.
Trong Liên Đêm. Dạ khúc Anh sợ những cột đèn
đổ xuống Ði đi chúng ta đến
công viên Sao tuổi trẻ quá buồn Thôi em hãy đứng
dậy Bài thơ này có 1 giai thoại thú lắm, do chính thi sĩ kể và được 1 em ca sĩ xì ra. Bài thơ được phổ nhạc và mấy em cứ hát sai đi [chắc là cố tình] "đưa em vào quán trọ". Nghe nói, thi sĩ bực
lắm. Bài thơ thần sầu, Anh là thằng điên
khùng Chiếc kèn hát
mãi than van Sao tuổi trẻ quá buồn Sao tuổi trẻ quá buồn Chiều ngồi quán
Chùa (La Pagode) Sài Gòn, nhưng làm
thơ thì phải có "một chút Paris, hay
nửa đêm Hanoi". Chúa ơi !
Cái gì làm cho TTT nhắc tới Beckett? Theo Gấu, có 1 cái gì
đó liên hệ giữa ông và Beckett, nếu như
chúng ta chấp nhận cái nick mà Steiner ban cho
Beckett, trong 1 bài viết trên The New Yorker,
“Master of nuance and scruple” [Sư phụ của sắc thái và
ngần ngại”]. VLADIMIR: We have our reasons. STEINER: OF NUANCE AND SCRUPLE Note: V/v cái từ, tiếng Tây,
Beckett, dịch qua
tiếng Anh, sau dịch trở lại tiếng Pháp, thì cái
từ tiếng Pháp, không còn sử dụng được nữa, bữa nay
kiếm ra rồi: http://www.tanvien.net/Souvenir/Daily_Notes.html Nói về đặt tít, thì, nếu Sến cực độc, cực ngắn, gọn, thí dụ, sửa giùm Gấu những cái tít như Dịch Là Cướp, Miếng Cơm Manh Chữ… khi Gấu còn cắp rổ theo hầu Sến, và Chợ Cá còn, thì Cô Tư, cực thần sầu trong cái gọi là “chiều sâu tâm linh” của từ, thí dụ "Xác Bụi", "Cúi Xuống Là Đất"... Gấu Cái lần đầu đọc,
chỉ nội cái tít "Cúi Xuống Là Đất", là
đã lắc đầu bái phục. Nhưng, 1 cách nào
đó, Gấu Cái bảnh hơn Cô Tư, ở cái phần “viết
như không viết”, như em Sad Seagull của Gấu nhận ra, hà,
hà! Em phán, Miền Nam của
Thảo Trần bảnh hơn Miền Nam của Cô Tư, vì chưa nhiễm độc
Bắc Kít. 
Thua xa… Beckett. Với ông này cái
tít đúng là tử công phu. Gấu mới lôi
cuốn về Beckett, trên, mua từ đời nào, ra đọc. Trong bài viết ngắn của ông về bạn mình, Cioran viết về từ Lessness, của Beckett, dịch từ “Sans”, tên 1 tác phẩm tiếng Tẩy của Beckett. Cioran bị hớp hồn, ”envouté”, bởi từ này, và một bữa, un soir, ông biểu bạn, tôi không làm sao tìm ra 1 từ tiếng Tẩy nào tương đương với nó [tất nhiên, không phải từ “sans” mà nó được dịch từ đó ra]. “Tôi không thể nào
ngủ được nếu không kiếm ra 1 từ ra hồn, honorable. Thế là cả
hai bù đầu kiếm, bằng cách kết hợp những từ chung quanh hai
từ sans, và moindre. Và khi từ giã,
cả hai đều thất vọng. Le texte francais Sans s'appelle en anglais Lessness, vocable
forgé par Beckett, comme il a forgé l'équivalent
allemand Losigkeit. Ce mot de Lessness (aussi insondable que l'Ungrund
de Boehme) m'ayant envouté , je dis un soir à
Beckett que je ne me coucherais pas avant d'en avoir trouvé en
francais un équivalent honorable ... Nous avions envisagé
ensemble toutes les formes possibles suggerées par sans et moindre. Aucune ne
nous avait paru approcher de l'inépuisable Lessness,
mélange de privation et d'infini, vacuité synonyme d'apothéose.
Nous nous séparames plutôt décus. Rentré à
la maison, je continuai à tourner et retourner dans mon esprit
ce pauvre sans. Au moment ou j'allais capituler,
l'idée me vint qu'il fallait chercher du côté du latin
sine. J'écrivis le lendemain à
Beckett que sineité me semblait le mot rêvé.
II me repondit qu'il y avait pensé lui aussi, peut-être au
même instant. Notre trouvaille cependant, il faut bien le reconnaitre,
n'en était pas une . Nous tombâmes d'accord qu'on devait abandonner
l'enquête, qu'il n'y avait pas de substantif francais capable d'exprimer
l'absence en soi, l'absence à l'état pur, et qu'il fallait
se résigner à la misère métaphysique d'une
préposition. Về cái từ “người phong
nhã”, "l’homme noble", thì Cioran viện tới hai đấng, Maitre
Eckhart và Nietzsche, cũng đã từng viết về từ này,
tức là về Beckett và với Gấu, thì thêm vô,
ông bạn Bạn! Re: TTT. TTT ngay từ khi mới xuất
hiện, là đã bị chửi tơi bời hoa lá cành rồi. Mar 9, 2016Thơ: bi ca và trí tuệ Tập
thơ này:
Hôm trước đang nói dở câu chuyện về "bi ca" tức "élégie", Rilke và nhà thơ Việt Nam nào thực sự viết "bi ca", thì vướng tí chút lộn xộn :p nên giờ mới nói tiếp được. Bi ca là một vấn đề hết sức lớn của văn chương phương Tây. Tôi từng dịch một bài (xem ở đây), một người đã gọi ngay một người là "élégiaque", tức là một cách vinh danh rất lớn; vì kinh ngạc quá nên tôi đã dịch ngay bài ấy: hai ông thầy của tôi, một trực tiếp, một gián tiếp, xưa kia chẳng ưa gì nhau, thế mà về già lại đổ đốn đi ca ngợi nhau :p Thơ Việt Nam nếu có một thứ rất đặc biệt, thì là "thơ thể hành". Đặc điểm của thơ thể hành là rất dễ làm. Ai cũng làm được, gần gần như lục bát. Tôi chỉ cần ngồi năm phút là tạo ra được một bài nhìn qua rất là giống "Tống biệt hành" (không hề nói phét). Lời lẽ hoang vắng, đầy mélancholie và nostalgie, chữ nghĩa khúc khuỷu, nhịp thơ uất hận vân vân. Nhưng đó là nhìn vẻ ngoài. Thơ thể hành dễ làm nhưng có một đòi hỏi cốt yếu, chệch một li là hỏng: bài thơ phải thực sự nhất khí quán hạ. "Thăm mả cũ bên đường" của Tản Đà chưa hề ăn thua, mà tôi thấy đỉnh cao của thể này chính là "Giời mưa ở Huế" của Nguyễn Bính. Người ta rất ca ngợi bài "Ta về" của Tô Thùy Yên, nhưng đó là một bài thơ hỏng. Còn bi ca? Nhà thơ Việt Nam duy nhất viết bi ca là Thanh Tâm Tuyền. Bài thơ dưới đây, trong tập Mặt trời tìm thấy, là một kiệt tác lớn: 
bài bi ca này của Thanh Tâm Tuyền còn đặc biệt ở chỗ: nỗi sầu bi của nó đặt vào tương lai, một hiện tượng rất quái gở.... Cái sự kiện, khi TTT nằm xuống, được hải ngoại vinh danh, là do thái độ đạo hạnh của ông, hơn là do thơ, theo GCC. Bài viết trên đây, nhớ là Tin Văn cũng đã lèm bèm về nó rồi, nhưng không làm sao kiếm ra được..... Thơ TTT, theo Gấu, đi đúng cái đường mà Brodsky nhận xét, về 1 thi sĩ thứ thiệt, càng già càng bảnh. Nhất: Thơ tù. Rồi tới Liên Đêm, rồi tới Tôi không còn cô độc.... Nhưng Tôi không còn cô độc có những nét cực kỳ ngây thơ, của TTT khi còn trẻ, ở Hà Nội, cái gì gì, "nụ hôn đầu ôm mái tóc lang thang", thí dụ. Tks NQT/Đài Sử Cô bé của Vermeer Cô bé của Vermeer, bây giờ nổi tiếng, Ôi cô bé Vermeer, ôi viên ngọc
trai, Adam Zagajewski: Mysticism for Beginners Vermeer's Little Girl Vermeer's little girl, now famous, Oh Vermeer's little girl, oh pearl, 
http://www.tanvien.net/Dayly_Poems/36.html CELLO Those who don't like it say it's Hồ Cầm Kẻ không thích,
thì phán, Robert Frost Stopping By Woods on a Snowy
Evening
Whose woods these are I think
I know. My little horse must think it
queer He gives his harness bells a
shake The woods are lovely, dark and deep, Tạm dịch: Dừng ngựa bên rừng buổi chiều tuyết rụng Rừng này của ai tôi
nghĩ tôi biết Ngựa của tôi chắc thấy
kỳ kỳ Nó bèn khẩy khẩy
cái chuông nhỏ Rừng thì đẹp, tối, và
sâu Đây là bài
thơ tiếng Anh đầu tiên Gấu đọc, khi tới Trại Tị Nạn Thái
Lan, cc 1990. Trong 1 cuốn sách học tiếng Anh, có
cái tít là Những lời hứa phải giữ, Promises To Keep, từ thơ Frost. As to the metaphor, I should
add that I now see that metaphor is a far more complicated thing
than I thought. It is not merely a comparing of one thing to another-saying,
"the moon is like ... ," and so on. No-it may be done in a more
subtle way. For I have promises to keep If we take the last two lines,
the first-"And miles to go before I sleep"-is a statement: the
poet is thinking of miles and of sleep. But when he repeats it, "And
miles to go before I sleep," the line becomes a
metaphor; for "miles," stands for "days," for "years,"
for a long stretch of time, while "sleep" presumably stands for "death."
Perhaps I am doing no good for us by pointing this out. Perhaps the
pleasure lies not in our translating "miles" into "years" and "sleep"
into" death," but rather in feeling the implication. Borges lèm bèm: For I have promises to keep Nếu lấy hai dòng đầu,
thì nó là 1 câu phán của thi
sĩ, về những "dặm đường", và "ngủ". Nhưng khi ông lập
lại, thì dòng thơ biến thành ẩn dụ. "dặm" biến
thành "ngày", thành "năm", và dài
dài mãi ra, và "ngủ", có nghĩa là,
ngỏm củ tỏi! Về già, đọc lại bài
thơ, Gấu mới hiểu, tại làm sao mà 1 cuốn sách
dạy tiếng Anh, lại lấy dòng thơ của Frost làm cái
tít! Bài tiểu luận lấy làm tít cho cả cuốn, Về Khổ Đau và Lý Trí, On Grief and Reason, của Brodsky, là viết về [vinh danh] Robert Frost. Brodsky viết: Now, I want you to make the distinction here between terrifying and tragic. Tragedy, as you know, is always a “fait accompli”, whereas terror always has to do with anticipation, with man's recognition of his own negative potential-with his sense of what he is capable of. And it is the latter that was Frost's forte, not the former. In other words, his posture is radically different from the Continental tradition of the poet as tragic hero. And that difference alone makes him- for want of a better term-America. Ui chao, đọc 1 phát, Gấu
nhớ tới cái từ “văn chương khủng khiếp” của Gấu, ban cho Hoàng
Đông Phương! Brodsky ventures, "American poetry
is essentially Virgilian, which is to say contemplative." Trong bài diễn văn Nobel, Brodsky lập lại câu
hỏi của Adorno, "Làm sao một người có thể làm
thơ sau Lò Thiêu?", và viết tiếp: Thơ ca Mít, nhất là đám Miền Nam sau 1975, đụng đúng cú này, và TTT trả lời, “đếch” làm được: Làm sao làm thơ, coi như đếch có gì xẩy ra? Note: Phản ứng của Brodsky, trước câu phán của Adorno, đúng, nhưng sai, do ông không làm sao phân biệt được Cái Ác Nazi và Cái Ác Châu, y chang trường hợp Auden, hay Hass, không đọc được thơ Osip Mandelstam. Thuật ngữ thường được dùng cho Lò Thiêu, "không thể nói được", "unspeakble", đúng ra phải dùng cho Cái Ác Á Châu. Nhờ "nói được", qua những kẻ sống sót, như Celan, Levi.... cho nên Âu Châu sống sót Cái Ác Nazi, và có thuốc chủng, như Todorov phán: Khử bằng hồi ức. Cái Ác Á Châu, vô phương! Chúng làm Ác, tạo Ác, và dửng dưng như không: Thánh Nhân Bất Nhân, Coi Thiên Hạ Như Chó Rơm! Bạn chỉ cho GCC thấy, 1 tên Bắc Kít, nhỏ 1 giọt nước mắt cá sấu, cho 1 tên Ngụy, đi tù 17 niên, như Thảo Trường, thí dụ?
Todorov mở ra cuốn sách nhỏ xíu, mỏng dính của ông, Hồi nhớ như thuốc trị Cái Ác Bắc Kít, Memory as a Remedy for Evil, bằng nhận xét, câu cầu nguyện hay được cầu nguyện nhất, của dân Ky Tô, bắt đầu, là "Lạy Cha, Cha ở trên Trời", và chấm dứt bằng, Hãy đuổi Quỉ ra khỏi chúng con, "Deliver us from evil". Câu này ngụ ý, trong chúng ta có... quỉ, và chỉ có Thượng Đế, Chúa mới khu trục Quỉ ra khỏi chúng con. Nhưng chúng con, tức loài người thì lúc nào cũng hăm hở với giấc mơ tự mình trục Quỉ, và chính tham vọng này đưa đến những chủ nghĩa toàn trị. Cái giấc mơ thống nhất nước Mít sợ còn đẹp hơn tất cả những giấc mơ toàn trị! Thế mới chết! (1)Todorov
Re: Pourtant, il affirme qu'« on peut aimer passionnément la littérature, sans pour autant croire qu'hors des livres il n'y a point de salut ». Today at 2:42 PM “on peut aimer
passionnément la littérature, sans pour autant croire qu'hors
des livres il n'y a point de salut” Osip
Mandelstam
8
It's true, I lie in the earth, moving
my lips,
INTRODUCTION But what I say will be learned in every school: The round earth is rounder in Red Square, And its slope asserts itself, willingly, The round earth is rounder in Red Square, And its slope is vast, unexpectedly Sloping down-to fields of rice- As long as one last slave is left alive. May 1935 Osip Mandelstam: Voronezh Notebooks Đúng như thế đấy, tớ nằm trong lòng đất, mấp máy môi Nhưng những gì tớ phán thì sẽ được học trong mọi ngôi trường Trái đất tròn, tròn hơn, ở Công Trường Đỏ Và đường cong của nó, khẳng định chính nó, rất ư là hài lòng Trái đất tròn, tròn hơn ở Công Truờng Đỏ Và đường cong của nó rộng rãi, thênh thang, rất ư là không ngờ Đường cong trải dài mãi ra, tới đồng, tới ruộng Trải dài mãi Cho đến khi tên nô lệ cuối cùng, còn lại. W. H. AUDEN once complained to Joseph Brodsky: "I. don't see why Mandelstam is considered a great poet. The translations that I've seen don't convince me at all"*-a comment that indicates the conflict between Osip Mandelstam's reputation as one of the greatest poets of the twentieth century and his equally notorious impermeability to translation, if not to comprehension itself. Why is Mandelstam so hard to get at? There is, of course, the density of his language and imagery and the prominent role of rhyme and rhythm in his work. He was one of the great “orchestrators" of language, one of the great masters of sound and cadence, which has posed enormous-some would say insuperable-obstacles to translation. Related is the tantalizing, and perennial, question of the differences between Russian and English poetic practice, a question whose scope and complexity is beyond my capacity to deal with here. But underlying everything, I think, is the * Joseph Brodsky, "The Child of Civilization," in Less Than One: Selected Essays (New York: Farrar, Straus and Giroux, 1987), 142. unique, the radical demand that Mandelstam places on his readers. All of Mandelstam's poetry is excavated from the midden of his experience. This is its fundamental, invariable, characteristic, and essential principle. There was little of the theoretician and nothing of the mystic in him; he was the most earthly of men. One can see this clearly in the highly unusual way he treats three common poetic images, both in the Voronezh Notebooks and in his earlier poetry, images through which he expressed his horror at being separated from life. Not just by death-though death was a real threat when he was composing the Notebooks -by any-thing that prevented him from immersing himself in physical, palpable existence. For Mandelstam, the sky (nebo) most often suggested not some paradise or heaven but sexless, inhuman, asphyxiating emptiness. The appearance of stars in his poetry indicated, as his wife, Nadezhda, pointed out, not a movement toward the eternal but the shrinking away from the essentially human and, therefore, the coming to an end of the poetic impulse. And air (vozduhk)-or rather the lack of it, one of Mandelstam's greatest preoccupations in the Notebooks-stood in not as an animating principle, not as some cipher for the soul, but as an earthly element. It represented the most insistent of the triad of life's physical necessities-food, water, breath-and by extension the freedom to move in a physical world.. 
Looking on a Russian Photograph, 1928/1995
It's the classic picture of
doom. Three great poets stand together in 1928, the Revolution just a decade
old, their hearts and brains soon to be dashed out on the rocks of Russian
fascism, the flower of their achievements destined to be crushed by the new
czar, Stalin. The Paris Review Winter 1995: Russian Portraits Quái đản thật. Ở cái
xứ VC Niên Xô này, ngay cả những tay theo
Đảng, phò Đảng thì cũng bảnh, cực bảnh, như bộ
ba trên đây. Ở cái xứ Bắc Kít, toàn Kít! Một bức hình
cổ điển về đọa đầy, trầm luân, bất hạnh…Ba nhà
thơ lớn chụp chung với nhau vào năm 1928, Cách Mạng
thì mới được 10 tuổi, tim và óc của họ sẽ
nát bấy ra trên những hòn đá của phát
xít Nga, bông hoa thành tựu sẽ bị nghiền nát
dưới gót giầy của sa hoàng mới của Nga – Stalin. Eisenstein, Mayakovski, Pasternak
- mỗi người một cái chết,
mỗi người một cuộc tra tấn riêng. Mayakovski, bị cự tuyệt
trong tình yêu, bị cầm tù tại Moscow, tự sát
vào năm 1930, ở tuổi đời 36. Trái tim bể của Eisenstein
ngưng đập vào năm 1948, những đồ án nâng niu bị
phản bội, nhà làm phim 53 tuổi bị truy đuổi bách
hại khi ở hải ngoại, bị canh trừng chặt chẽ khi ở nhà. Pasternak, đã
từ lâu bị nhà cầm quyền của ông chối từ,
sau cùng sống sót chế độ Stalin – tuy nhiên
khi tuyệt tác của ông Bác Sĩ Zhivago được trao Nobel, ông không
được phép đi nhận giải, sách bị đốt, tên bị
trà đạp bôi nhọ ở quê nhà. Nhưng, như bức
hình cho thấy, ba nhà thơ đứng hiên ngang,
vào năm 1928, ba trái tim trẻ, can đảm, đông
lạnh trong chiến thắng, những biểu tượng sau cùng của
1 nền văn minh trước khi khùng điên, ba trợn. Tuy
nhiên, riêng tôi, thì lại nhận ra 1 điều,
họ mới hạnh phúc, may mắn biết bao, khi cả ba có thể
kinh nghiệm những cuộc khủng hoảng lớn, và chọn lựa lớn. 
Làm sao Ông đã làm sao... Tố Hữu Vào tháng 11 năm 1933,
Osip Mandelstam sáng tác bài thơ trứ
danh “Vịnh Stalin”, ‘người leo núi Cẩm Linh’, ‘kẻ sát
nhân tên làm thịt dân quê’. Tháng
Năm 1934, ông bị bắt vì tội 'phản cách mạng',
bị tra hỏi trong 2 tuần, nhưng lạ lùng làm sao, do
lệnh trên ban xuống, không bị làm thịt hay bỏ tù,
mà chỉ bị ‘cách ly nhưng đừng để chết’. Hai vợ chồng
trải qua 3 năm lưu vong ra khỏi những thành phố lớn; khi trở
về, sống giữa đám bạn bè lòng vòng ở Moscow.
Tháng Năm 1938, ông chồng bị bắt trở lại, kết án
5 năm tù, và lần này bị đầy đi Vladivostok, chỉ
kịp gửi một cái note, cho ông em/anh, gửi ‘quần áo
sạch’; ông không thoát được mùa đông
tại đó. Bà vợ sống dai hơn ông chồng 42 năm, nhẩn
nha nhớ lại thơ chồng. Chúng ta được biết những chi tiết hiếm
quí đó là qua hồi ký tuyệt vời của bà
vợ, “Hy vọng chống lại hy vọng” Có 2 cách đọc Nguyễn
Tuân? 1. Tình cờ ghé Blog
của me- xừ Đông B, ông ta gọi cái món
này là 'mặc cảm dòng chính'! Câu ấy ai cũng nói. Nhưng nó
theo cả đời rồi. Mình phải cầm đóm lấy mới ngon.
Để người châm hộ không ngon. You
invented me. No such person exists, that's for sure,
There's no such creature anywhere in sight. No poet can quench my thirst, no physician has a cure, The shadow of your ghost haunts me day and night. We met in an unbelievable year, The energies of the world were worn through, The world was in mourning, everything sagged with fear, And only the graves were new. In the absence of light, how black the Neva grew, The deaf night surrounded us like a wall . . . That's exactly when I called out to you! What I was doing-I didn't yet understand at all. And, as if led by a star you came to me, As if walking on a carpet the tragic autumn had grown, Into that house ravaged for the rest of eternity, From whence a flock of burned verses has flown. 1956 Mi phịa ra ta. Làm gì có cô gái nào tên là BHD, chắc chắn như thế, Làm gì có thứ bông hoa lạ như thế ở khắp mọi nơi, trong tầm nhìn Chẳng tên thi sĩ nào có thể làm dịu cơn khát của ta, không tên y sĩ nào có thứ thần dược chữa trị, Cái bóng của con ma tình, là mi, tên GCC, làm khổ ta ngày và đêm Hai đứa ta gặp nhau đúng trong cái năm không thể nào tin tưởng được đó Nhiệt tình trọn thế gian đốt trọn cuốn lịch Thế giới ư, tóc tang tang tóc, mọi chuyện chùng xuống vì sợ hãi Chỉ những nấm mồ là mới. Thiếu vắng ánh sáng, con sông Neva bèn càng đen thui Đêm điếc đặc bao quanh đôi ta như bức tường Đúng là vào lúc như thế ta gào tên mi, GCC! Ta đang làm gì đây - Ta chẳng thể nào hiểu Và, như thể được 1 vì sao dẫn dắt, Mi bèn đến với ta.... Selected and Translated by Lyn Coffin OSIP MANDELSTAM
I
July 28, 1957
AND LOZINSKY'S DEATH SOMEHOW broke the thread of my reminiscences. I no longer dare to recall things that he cannot corroborate (about the Poets' Guild, Acmeism, the journal The Hyperborean, and so forth). In recent years we rarely saw each other because of his illness and I didn't get a chance to have a real talk with him about some important matters or to read him my poems from the 1930s (Requiem). Probably that accounts for the fact that he continued to think of me to some degree as the same poet he had known long ago in Tsarskoe Selo. This became clear when we were both reading the proofs of my collection From Six Books in 1940. * * *
Something similar
happened with Mandelstam, who of course knew all my
poems, but in a different way. He did not know how to reminisce
rather it was a different sort of process for him that I
don't have a name for now, but something doubtless akin to creativity.
(For example, Petersburg in The
Noise of Time seen through the bright eyes of a five-year-old
boy.) Mandelstam was one of the most brilliant conversationalists.
He didn't just listen to himself and answer himself, which is what almost
everyone does nowadays. In conversation he was polite, quick to react,
and always original. I never heard him repeat himself or "play the
same old record”. He learned foreign language with unusual ease
Poetry
and History: Polish Poetry after
the End of the World
Năm 1973, 23 tuổi, tôi quyết
định ngừng ở Warsaw 1 năm, trong chuyến đi Âu Châu.
Kỷ niệm xám xịt, nhất là
khi loanh quanh ở cái khu Ghetto. Phố
phường bận rộn, nhưng hình như càng
làm nặng thêm sự vắng mặt u uẩn của những
người đã mất. Bạn chẳng cần phải tới Lò
Thiêu làm khỉ gì, chỉ ở đây
thôi mà đã cảm thấy cái sự
trống vắng tội lỗi, mân mê, sờ xoạng được!In 1973, when I was twenty-three years old, I decided to stop in Warsaw during a year I was traveling in Europe. From that trip I remember one chilly gray dusk in particular when I walked through the neighborhood that had once been the Warsaw Ghetto. People were bustling home from work, but their activity only seemed to accentuate the eerie and even ghostly absence of all those missing persons, an annihilated people. One didn't need to travel to Auschwitz to feel guilty absence and palpable vacancy. That night I reread Czeslaw Milosz's poems "A Poor Christian Looks at the Ghetto," "A Song on the End of the World," and "Dedication." This last poem was addressed to "You whom I could not save," and dated Warsaw, 1945. Its key stanza has thereafter set a standard of moral seriousness in poetry: What is poetry which does not save Nations or people? A connivance with official lies, A song of drunkards whose throats will be cut in a moment, Readings for sophomore girls. That I wanted good poetry without knowing it, That I discovered, late, its salutary aim, In this and only this I find salvation. Milosz's early poems are all haunted by survivor's guilt, the poignancy of living after what was, for so many, the world's end. Poetry here becomes an offering to the dead, a form of expiation, a hope for redemption. Reading the work of Zbigniew Herbert, Tadeusz Rózewicz, and Wislawa Szymborska-the half-generation after Milosz-I soon discovered that all of postwar Polish poetry was similarly haunted by guilt, initiated in the apocalyptic fires of history. These writers shared an important collective experience, and the formative nature of that experience helped shape the spirit of their work. Born in the early 1920s, they grew up during one of the few periods of independence in Polish history, but they came of age during the terrible years of World War II. Poland lost six million people during the war, nearly one-fifth of its population, and the young writers felt the almost crushing burden of speaking for those who did not survive the German occupation. "I am twenty-four / led to slaughter / I survived," Rozewicz wrote in "The Survivor." It was no boast. No wonder, then, that at the conclusion of "Dedication" Milosz asks for the dead to free him: They used to pour millet on graves or poppy seeds To feed the dead who would come disguised as birds. I put this book here for you, who once lived So that you should visit us no more. Edward Hirsch: How to Read a Poem and Fall in Love with Poetry Tối hôm đó, tôi đi 1 đường đọc thơ Milosz. Ui chao, những bài thơ đầu đời thơ của ông, ám ảnh làm sao, là cái mặc cảm sống sót, cái nỗi thống khổ, “sống, sau những cái đó”, cái tận cùng thế giới đó. Thơ như thế, là 1 dâng tặng cho người chết, một hình thức cứu chuộc. Đọc Zbigniew Herbert, Tadeusz Rózewicz, and Wislawa Szymborska- nửa thế hệ sau Milosz – tôi liền khám phá ra là, tất cả thơ ca hậu chiến Ba Lan thì đúng là bị ám ảnh bởi tội lỗi, bật ra từ những ngọn lửa tận thế của lịch sử.... Đầu năm thấy mấy
bài thơ dán trên Gio-O có vẻ
đẹp ra,người mần ra nó cũng thấy đường mương ống cống
trên mặt mình mờ lặn đi bớt. Quoc Tru Nguyen
Theo tôi bài số 1 hay nhất.
Phải nói quá hay. Chúc mừng thơ &
chúc mừng năm mới
Chúc bác Quoc Tru Nguyen an lành, hạnh phúc, viết càng uyên bác nhân mừng năm mới. http://www.gio-o.com/Chung2/NguyenThuySongThanhCamTayHon.htm cầm tay hôn biết địa chỉ
Hôn tay xong ngàn thu sau Chẳng bao giờ còn thấy nhau Linh hồn em anh đã giữ Đem đi đâu đi đâu Đi đâu Note: Bạn có thể sử dụng những gì mà Borges viết về Robert Frost, qua mấy bài thơ Tin Văn vừa giới thiệu, Làm quen với Đêm, Dừng ngựa bên rừng chiều tuyết phủ, Kinh Cầu..... cho bài thơ của vị nữ thi sĩ, phu nhân nhà thơ Khoa Hữu. Như cái tập sách Anh Văn vỡ lòng mà Gấu vớ được ở Trại Tị Nạn, lấy câu thơ của Frost làm nhan đề, Lời Hứa Để Giữ, Promises To Keep: GCC cũng lấy cụm từ đó làm cái entry cho mẩu viết này. Mít chúng ta quả là có những lời hứa phải giữ. GCC, dịch bài thơ tiếng Anh đầu tiên trong đời, của Frost, là cũng có ý đó. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. And that, I think, is the chief achievement of Frost. He could write poems that seem simple, but every time you read them you are delving deeper and finding many winding paths and many different senses. So Frost has given us a new idea of metaphor. He gives us metaphor in such a way that we take it as a simple, straightforward statement. And then you find that it is a metaphor. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. Và đó là thành tựu “lớn nhất, chủ, trùm...” [chief] của Frost. Ông có thể viết những bài thơ xem ra thì thật giản dị, nhưng mỗi lần chúng ta đọc, là mọi lần chúng ta đào bới sâu thêm, và tìm ra không biết bao nhiêu là lối đi, và nghĩa nghiếc khác nhau. Và thế là thi sĩ đem tới cho chúng ta 1 ý nghĩa mới về ẩn dụ. Ông cho chúng ta ẩn dụ, theo cái cách mà chúng ta coi nó như là 1 phát biểu tự nhiên, giản dị, thẳng 1 lèo. Và thế rồi, bạn ngộ ra, đây là 1 ẩn dụ: Cầm tay hôn 1 phát Là biết được địa chỉ Là đã ngàn thu sau! Ông [Borges] đồng ý với… Gấu, ẩn dụ không đơn giản, nhiều khi, tưởng là ẩn dụ, nhưng thực sự, là đốn ngộ, là mặc khải. Dũng trong “Đôi Bạn”, 1 buổi trưa hè “Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung", nhìn sang nhà hàng xóm, thấy cái áo cánh trắng phất phơ bay trong gió, ngạc nhiên tự hỏi, áo ai nhỉ, và nhớ ra là Loan, đi học Hà Nội, nghỉ hè, về. Khám pháp đó chỉ là bề mặt, giản dị! Bề sâu, "siêu hình mà nói", Dũng khám phá ra tình yêu của mình! ROBERT FROST
The people along the sandNEITHER OUT FAR NOR IN DEEP All turn and look one way They turn their back on the land. They look at the sea all day. As long as it takes to pass A ship keeps raising its hull; The wetter ground like glass Reflects a standing gull. The land may vary more; But wherever the truth may be- The water comes ashore, And the people look at the sea. They cannot look out far. They cannot look in deep. But when was that ever a bar To any watch they keep? Không xa mà cũng chẳng
sâu
Đám người dọc theo cát Tất cả quay và nhìn một phía. Lưng xoay vô đất Mắt nhìn biển cả ngày. Con tàu dâng thân lên Chừng nào nó đi qua Thân tầu, lóng lánh như mặt gương, Phản chiếu một hải âu đứng sững. Đất có thể tang thương như thế nào Một khi sự thực thì như thế nào đó – Nước vẫn tạt vô bờ Và mọi người nhìn ra biển Họ không thể nhìn xa Họ không thể nhìn sâu Nhưng liệu có 1 cái kè đá nào Cho bất cứ 1 cái nhìn mà họ giữ? Phản chiếu một hải âu đứng sững. Tuyệt! Tất nhiên, với riêng Gấu! Đầu năm thấy mấy bài thơ dán trên Gio-O
có vẻ đẹp ra,người mần ra nó cũng thấy đường mương ống cống
trên mặt mình mờ lặn đi bớt. Quoc Tru Nguyen
Theo
tôi bài số 1 hay nhất. Phải nói quá hay. Chúc
mừng thơ & chúc mừng năm mới
Tuyet
Nguyen Hiếm khi chủ nhân trang TIN VĂN khen ai,
xin đa tạ như một
sự khích lệ quý báu. Chúc bác Quoc Tru Nguyen an lành, hạnh phúc, viết càng uyên bác nhân mừng năm mới. 
Write a reply...
Nguyễn
Man Nhiên tuyệt bút, chị Tuyet
Nguyen: cầm tay hôn biết địa chỉ
Hôn tay xong ngàn thu sau...See More Valentine's Day 2017 ĐÊM LỄ TÌNH NHÂN
NGỒI NƠI GÓC SÂN TRƯỜNG
Không ai - không có ai nơi nầy Chỉ có vầng trăng trên ngọn cây Ngồi một lát cho ấm ghế đá Một lát thôi lệ ấm bàn tay Trời chưa nguôi trút ào cơn gió Thổi muôn xưa về gặp lá vàng Thổi rạp lá xanh - sừng sững cội Thổi qua tóc rối chạm hồng nhan Hồng nhan một nét ,- trời một cõi Nghiệm đời mình sao ngó gốc cây Giữa bao la gió còn ai gọi Nhà ở đâu, -ta ở nơi nầy Mái trường, cơn-mê-đời trú ẩn, Tình ta, hồn cổ thụ chiêm bao Thấy đời mình gan lì lặng lẽ Bền bỉ xù xì đứng lớn lao Lệ hạt tặng cây buồn gởi gió Người-trăm-năm - bỗng nhớ bần thần Những bước xuân xanh ngoài kia phố Có buộc sợi tình quanh ngón chân . nguyễn thùy song thanh Note: Tình ta, hồn cổ thụ chiêm bao Tuyệt! Bất giác, nhớ thơ tù của ông anh, TTT, làm tặng bạn: Mừng sinh nhật bạn
Th.T.Chốc đã thấy mình sáu mươi bốn Sống thế quả là có ghê gớm Cớ sao hồn mộng vẫn chưa khuây? Phải chăng giấc tình còn lẩm cẩm? Một mai viễn khách ngó trời Tây Lúc ấy tha hương ngộ bóng nhạn. Tháng Chín gió thổi như chim như mây Rong ruổi theo hương lạnh tản mạn 84. Bài thơ của vị bằng hữu, còn nhiều câu quá đỗi thần sầu, Gấu lọc 1 câu, liền với mạch thơ TTT. Mấy câu sau đây, quả đúng ý Borges, thơ là để trao cho thi sĩ. Hồng nhan một nét ,- trời một cõi Nhà ở đâu, ta ở nơi này Quá bảnh! Quá hách xì xằng! Lệ hạt tặng cây buồn gởi gió Người-trăm-năm - bỗng nhớ bần thần Có buộc sợi tình quanh ngón chân . Có sợi tình buộc quanh ngón chân theo GCC, cũng đặng! Tks. Many Tks NQT Khi
Thomas Mann từ Đức đến California, người ta hỏi ông về văn
chương Đức, ông trả lời: "Văn chương Đức là
nơi tôi đang ở (German literature is where I am).
Nếu một người Đức dám chấp nhận điều này, tôi cũng dám chấp nhận. Bây giờ tôi sửa soạn để chết tại đây. Cũng chẳng quan trọng chi chuyện đó. Vả chăng tôi cũng không biết chốn nào khá hơn. Mà nếu có biết, tôi cũng chưa kịp sửa soạn để đổi đời. Brodsky: Tôi hết còn tin vào nơi chốn ấy Chỉ 1 câu thơ "hồng nhan 1 nét, trời 1 cõi", sợ còn bảnh hơn, cả Mann lẫn Brodsky! German literature is where I am Trời ở đâu, nhan sắc của ta ở đó! Vị này, làm sao mà không đọc được, và làm sao mà không cảm được, những dòng thơ của Anna Akhmatova? Bà cũng đã từng lặn lội trong bao nhiêu năm, thăm nuôi chồng, sĩ quan VNCH bị lũ Bắc Kít đem đi đầy tận mãi Cực Bắc Bắc Việt? Chỉ mấy dòng thơ, đầy cao ngạo, cao sang, và rất ư là tâm sự, riêng tư: Ngồi một lát cho ấm ghế đá Một lát thôi lệ ấm bàn tay Trời chưa nguôi trút ào cơn gió Thổi muôn xưa về gặp lá vàng Thổi rạp lá xanh - sừng sững cội Thổi qua tóc rối chạm hồng nhan Câu cuối, quá tuyệt! Ui chao, khen quá, sợ, lại bị chửi, mi ít khen ai! Nhưng hách nhất, phách lối nhất, thì phải là câu phán của chính Brodsky, về mình: I was only too glad to be the handmaid of genius, and to be taken for granted. Tớ thật khoái tỉ khi được coi là tên tà lọt của thiên tài, và được bảo đảm như vậy. GCC sợ rằng, vị này cũng thừa sức để mà "khiêm tốn" về thơ của mình, như... Brodsky! Đây cũng là ý của Anna Akhmatova, khi gặp nữ thần thi ca: THE MUSE When at night I await the beloved
guest, But now she is here. Tossing aside
her veil, 1924 Nữ Thần Thi Ca Ðêm, ta đợi vị khách
quí Nhưng bây giờ, nàng ở đây.
Kéo cái mạng che mặt qua một bên, Requiem
I never sought asylum among aliens Never cowled myself in a crow's wings. I stood as my people stood, alone- In my marrowbones, their sorrow. [Translated by Vladimir Azarov & Barrry Callahan, in Strong Words] REQUIEM
No, it wasn't under a foreign heaven, It wasn't under the wing of a foreign power,- I was there among my countrymen, I was where my people, unfortunately, were. 1961 [Translated by Lyn Coffin] Note: Những dòng thơ trên,
của Akhmatova, thì cũng có thể áp
dụng vô trường hợp NTST. Kinh Cầu Không, không phải dưới
thiên đàng ngoại Quoc Tru Nguyen shared a memory.Thơ Tháng Tư Our nation's future's coming into view Thơ Tháng Tư Live at Club Revolution Our nation's future's coming into view Once we were a large wedding party. It's time to burn witches again, Charles Simic Nhạc sống tại Câu Lạc Bộ Cách
Mạng Thành Hồ
Tương lai xứ Mít đi vô tầm nhìn Một lần tụi này tham dự tiệc cưới của 1 đại gia Đã đến giờ lại thiêu sống lũ phù thuỷ Mother Tongue That's the one the butcher Where a black cat will leap Charles Simic
Tôi êu tiếng nước tôi Đó là thứ tiếng mà tay đồ tể Nơi con mèo đen nhảy qua cái bếp lò
lạnh tanh |
