nqt





Osip Mandelstam

Osip Mandelstam (1891-1938)
[in The Penguin Book of Russian Poetry]

Osip Emilievich Mandelstam was born in Warsaw to a Polish Jewish family; his father was a leather merchant, his mother a piano teacher. Soon after Osip's birth the family moved to St Petersburg. After attending the prestigious Tenishev School, Mandelstam studied for a year in Paris at the Sorbonne, and then for a year in Germany at the University of Heidelberg. In 1911, wanting to enter St Petersburg University - which had a quota on Jews - he converted to Christianity; like many others who converted during these years, he chose Methodism rather than Orthodoxy.
    Under the leadership of Nikolay Gumilyov, Mandelstam and several other young poets formed a movement known first as the Poets' Guild and then as the Acmeists. Mandelstam wrote a manifesto, 'The Morning of Acmeism' (written in 1913, but published only in 1919). Like Ezra Pound and the Imagists, the Acmeists valued clarity, concision and craftsmanship.
    In 1913 Mandelstam published his first collection, Stone. This includes several poems about architecture, which would remain one of his central themes. A poem about the cathedral of Notre-Dame de Paris ends with the declaration:

Fortress Notre-Dame, the more attentively
I studied your stupendous ribcage,
the more I kept repeating: in time I too
will craft beauty from sullen weight.

In its acknowledgement of earthly gravity and its homage to the anonymous masons of the past, the poem is typically Acmeist.
    Mandelstam was also a great love poet. Several women - each an important figure in her own right - were crucial to his life and work. An affair with Marina Tsvetaeva inspired many of his poems about Moscow. His friendship with Anna Akhmatova helped him withstand the persecution he suffered during the 1930s. He had intense affairs with the singer Olga Vaksel and the poet Maria Petrovykh. Most important of all was Nadezhda Khazina, whom he married in 1922.
    Osip and Nadezhda Mandelstam moved to Moscow soon after this. Mandelstam's second book, Tristia, published later in I922, contains his most eloquent poetry; the tone is similar to that of Yeats's 'Sailing to Byzantium' or some of Pound's first Cantos. Several poems were inspired by the Crimea, where Mandelstam had stayed as a guest of Maximilian Voloshin. Once a Greek colony, the Crimea was for Mandelstam a link to the classical world he loved; above all, it granted him a sense of kinship with Ovid, who had also lived by the Black Sea. It was while exiled to what is now Romania that Ovid had composed his own Tristia.
    The final section of Mandelstam's 1928 volume Poems (the last collection he was able to publish in his life) is titled 'Poems 1921-25'. These twenty poems differ from any of his previous work. Many are unrhymed, and they are composed in lines and stanzas of varying length. This formal disintegration reflects a sense of crisis that Mandelstam expresses most clearly in 'The Age':

Buds will swell just as in the past,
sprouts of green will spurt and rage,
but your backbone has been smashed,
my grand and pitiful age.

And so, with a meaningless smile,
you glance back, cruel and weak,
like a beast once quick and agile,
at the prints of your own feet.

For several years from I925 Mandelstam abandoned poetry or, as he saw it, was abandoned by poetry. Alienated from himself and the world around him, he supported himself by translating. He also wrote memoirs, literary criticism and experimental prose.
    What helped Mandelstam to recover was a journey to Armenia from May to November 1930. The self-doubt of 'Poems 1921-25' yields to an almost joyful acceptance of tragedy. Armenia's importance to Mandelstam is not surprising: it is a country of stone, and one of the arts in which Armenians have long excelled is architecture. And to Mandelstam Armenia represented the Hellenistic and Christian world where he felt his roots lay; there are ruins of Hellenistic temples not far from Yerevan and it was on Mount Ararat - which dominates the city's skyline - that Noah's Ark is believed to have come to rest. Mandelstam drew strength from a world that felt more solid, and more honest, than the Russia where he had become an outcast.
    In the autumn of 1933 Mandelstam composed an epigram about Stalin, then read it aloud at several small gatherings in Moscow. It ends:

Horseshoe-heavy, he hurls his decrees low and high:
in the groin, in the forehead, the eyebrow, the eye.
Executions are what he likes best.
Broad is the highlander's chest.
(trans. Alexandra Berlina)

Six months later Mandelstam was arrested. Instead of being shot, he was exiled to the northern Urals; the probable reason for this relative leniency is that Stalin, concerned about his own place in the history of Russian literature, took a personal interest in Mandelstam's case. After Mandelstam attempted suicide, his sentence was commuted to banishment from Russia's largest cities. Mandelstam and his wife settled in Voronezh. There, sensing he did not have long to live, Mandelstam wrote the poems that make up the three Voronezh Notebooks. Dense with wordplay yet intensely lyrical, these are hard to translate. A leitmotif of the second notebook is the syllable 'os'. This means either 'axis' or 'of wasps' - and it is the first syllable of both Mandelstam's and Stalin's first names ('Osip' and 'Iosif' are, to a Russian ear, just different spellings of a single name). In the hope of saving his own life, Mandelstam was then composing an Ode to Stalin," he evidently imagined an axis connecting himself - the great poet - and Stalin - the great leader.
    In May 1938 Mandelstam was arrested a second time and sentenced to five years in the Gulag. He died in a transit camp near Vladivostok on 27 December 1938. His widow Nadezhda preserved most of his unpublished work and also wrote two memoirs, published in English as Hope Against Hope and Hope Abandoned.

Note:
A leitmotif of the second notebook is the syllable 'os'. This means either 'axis' or 'of wasps' - and it is the first syllable of both Mandelstam's and Stalin's first names ('Osip' and 'Iosif' are, to a Russian ear, just different spellings of a single name).  
Tên - first name -của Osip Mandelstam và của Xì, đọc như nhau, trong tiếng Nga. Khi Osip làm bài Ode to Stalin, để vinh danh Xì, tất nhiên, để cứu mạng mình, nhưng thi sĩ tưởng tượng mình "cũng như Xì", the great poet vs the great leader!

*


8

It's true, I lie in the earth, moving my lips,
But what I say will be learned in every school:

The round earth is rounder in Red Square,
And its slope asserts itself, willingly,

The round earth is rounder in Red Square,
And its slope is vast, unexpectedly

Sloping down-to fields of rice-
As long as one last slave is left alive.
                                           May 1935

Osip Mandelstam: Voronezh Notebooks

Đúng như thế đấy, tớ nằm trong lòng đất, mấp máy môi
Nhưng những gì tớ phán thì sẽ được học trong mọi ngôi trường

Trái đất tròn, tròn hơn, ở Công Trường Đỏ
Và đường cong của nó, khẳng định chính nó, rất ư là hài lòng

Trái đất tròn, tròn hơn ở Công Truờng Đỏ
Và đường cong của nó rộng rãi, thênh thang, rất ư là không ngờ

Đường cong trải dài mãi ra, tới đồng, tới ruộng
Trải dài mãi
Cho đến khi tên nô lệ cuối cùng, còn lại.

*

Ta không muốn, như một cánh bướm trắng kia,
Trả lại mặt đất chút tro than vay mượn.
Ta muốn cái thân xác này
Biến thành ngã tư, ngã năm, ngã bẩy,
Thành phố, thành đường....

Hãy học cùng với Mandelstam, nghệ thuật khó khăn:

Lắng Nghe Tiếng Thời Gian.
[Như học cùng Phùng Cung:
Lắng Nghe Mới Rõ
Tiếng Tóc Mình Chuyển Bạc]

Nilkiata Struve
(Tựa "Tiếng Thời Gian", tập thơ xuôi của nhà thơ Nga Ossip E. Mandelstam)

"Pour moi, pour moi, pour moi dit la révolution"
"Tout seul, tout seul, tout seul répond le monde"

On vivait mieux auparavant,
A vrai dire, on ne peut comaprer
Comme le sang bruissait alors
Et comme il bruit maintenant.
Mandelstam


Osip Mandelstam



The Voronezh Notebooks survived by a miracle, or rather through the extraordinary determination of Nadezhda Mandelstam. In exile and poverty, under persecution and in isolation, his manuscripts hidden in teapots, shared out with friends, nightly renewed in the fragile casket of her human, fallible recall, she made it her life's work to preserve her husband's poetry.

Intro

76

A living being is incomparable; don't compare.
With a sort of tender fear
I embraced the plain's monotony,
The circle of the sky my enemy.
I appealed to my servant, the air,
Waited for its favors, fresh rumors,
Gathered for a journey, floated in an arc
Of journeys that refused to start ...
I'm ready to wander where my sky is greater,
But a limpid sadness will not let me leave
The still raw hills of Vor6nezh
For the clearing, all-human hills of Tuscany.

March 16, 1937

77

Rome

Where the frogs of the fountains croaked
And splashed, they sleep no more.
Once wakened, overcome with weeping,
With all the power of their throats and shells
They water the city, toady to
The mighty, with amphibious tears-

Summery, cheeky, a light antiquity,
With fallen arches and a glance of avidity,
Like the untouched bridge of Sant' Angelo
Flatfoot over the yellow flow-

Light blue, unformed, ashen,
In a tumor of houses like a drum,
The city's a swallow, made into a dome,
A cupola of paths and drafts-
You've turned it into a murder-nursery,
You-you brown-blood mercenaries-
Italian Blackshirts-
Vicious whelps of departed Caesars ...

They're all your orphans, Michelangelo,
Shrouded in marble and shame:
The night soaked in tears and the
Fleet young David, faultless,
And the bed on which Moses
Lies like a cataract, without motion-
Freedom of power and a lion's portion
Fall silent in slavery and sleep.

Yieldings of the furrowed stairs,
Of flights of rivers flowing to the square:
Let those steps ring out like deeds,
Let the somnolent citizens of Rome arise,
But not for crippled joys like these,
Like idle sponges of the sea.

The pits of the Forum are dug up anew,
And Herod's Gate opened at last-
And over Rome hangs the heavy jaw
Of the dictator-outcast.

March 16, 1937

Osip Mandelstam
Russian

1891-1938

LENINGRAD
 

I've come back to my city. These are my own old tears,
my own little veins, the swollen glands of my childhood.

So you're back. Open wide. Swallow
the fish oil from the river lamps of Leningrad.

Open your eyes. Do you know this December day,
the egg yolk with the deadly tar beaten into it?

Petersburg! I don't want to die yet!
You know my telephone numbers.

Petersburg! I've still got the addresses:
I can look up dead voices.

I live on back stairs, and the bell,
torn-out nerves and all, jangles in my temples.

And I wait till morning for guests that I love,
and rattle the door in its chains.

Leningrad. December 1930

1972, translated with Clarence Brown
W.S. Merwin
 

I returned to my city, familiar to tears,
to my childhood's tonsils and
varicose veins.

You have returned here-then swallow
the Leningrad street-lamps' cod-liver oil.

Recognize now the day of December fog
when ominous street-tar is mixed with the yolk of egg.

Petersburg, I do not want to die yet
I have your telephone numbers in my head.

Petersburg, I still have addresses at which
I will find the voice of the dead.

I live on a black stair, and into my temple
strikes the doorbell, torn out with flesh.

And all night long I await the dear guests,
and I jangle my fetters, the chains on the door.

[Osip Mandelstam, Selected Poems, translated by David McDuff. Cambridge: River Press, 1973, p.111] (1)

LENINGRAD

Tôi trở lại thành phố của tôi, thân quen với những dòng lệ,
với cơn đau thịt thừa trong cổ họng thuở ấu thơ,
và chứng chướng tĩnh mạch

Bạn đã trở về đây - vậy thì hãy nuốt
dầu đèn phố Leningrad

Hãy nhận ra bây giờ ngày tháng Chạp mù sương...

Petersburg, tôi chưa muốn chết
Tôi có số điện thoại của bạn ở trong đầu Petersburg,
tôi vẫn có những địa chỉ, tại đó, tôi sẽ tìm ra tiếng nói của những người đã chết...

*

Trong The Noise of Time, Tiếng động của thời gian, lời giới thiệu, có một giai thoại thật thú vị liên quan tới Pasternak, vụ bắt nhà thơ Osip Mandelstam và một cú phôn của Bác Xì, từ Điện Cẩm Linh.

Liền sau khi Osip bị bắt, nhà thơ được Stalin đích thân hỏi tội. Đây là một đặc ân chưa từng một nhà thơ nào được hưởng, do quyền uy của nhà thơ [perhaps the profoundest tribute ever paid by the Soviet regime to the power of Mandelstam’s pen]. Do chính Boris Pasternak kể lại.
Một bữa bà vợ Mandelstam đến gặp ông năn nỉ xin can thiệp để Osip được thả. Đó là lần đầu tiên ông biết Osip bị bắt. Cả hai không hề là bạn thân. [Ngay cả về thơ, thì hai ông cũng đếch chịu nhau, theo như Pasternak nhận xét, thơ Osip từ trong sáng qua hũ nút, còn Pasternak, từ rắc rối qua giản dị]. Tuy nhiên, do bà vợ M. năn nỉ quá, P. hứa sẽ làm hết sức mình. Đúng vào thời gian đó, có một ông to lắm ở trong BCT lăn cổ ra chết, và theo đúng nghi thức, xác của ông ta phải chường ra tại Nhà Hội [the Columned Hall of the House of Unions], cho những quan Xô Viết đến thăm lần chót. P. đến, và nhận thấy trong đám này có Bukharin, và bèn tới năn nỉ giùm bà vợ Osip. B. nói, khó đấy, nhưng sẽ cố. Vài đêm sau đó, một đêm, trong bữa tụ tập tại nhà P. giữa đám Bọ L.,  Bọ PXN… [?], thì điện thoại reo. Giọng người bên đầu kia hỏi, có đồng chí Pạt tẹc nặc đó không; đồng chí Xì muốn nói chuyện, từ điện Cảm Linh. Một lát sau, có giọng nhừa nhựa nghe ra dân Georgian:

-Phải Pạt đó không? Đây là Xì ta lìn.
-Good Evening, Comrade Stalin. By the way, this is not a leg-pull, is it? [Này đừng có bịp tụi này nhé]
-No, no, this is Stalin, all right.
Nghe tên Stalin cả phòng im ắng. Pạt nói:
-Hiện trong phòng có 26 người. và họ đều đang nghe. Có được không? [Does that make any difference?]
Xì nói, OK, này, về Mandelstam, thì sao?
-Tôi muốn làm điều gì đề giúp anh ấy.
-Anh có nghĩ, anh ta là một nhà thơ bảnh, a very good poet?
-Đồng chí Xì. Đồng chí cũng biết là chẳng nên hỏi một nhà thơ, anh ta nghĩ gì, về một nhà thơ khác. Cũng như chẳng ai hỏi một người đàn bà đẹp, về một người đàn bà đẹp khác.
-Đồng chí nói như vậy, có nghĩa là, đồng chí không khoái thằng chả đó? [Then am I to take it you don’t think much of him?]
-Không, không, đồng chí lầm rồi. Tôi là một nhà thơ thật khác ông ta. Chỉ có vậy. Tôi nghĩ, ông ta là người viết bảnh, a good writer.
-“Tốt lắm, cám ơn”. Ngưng. “Tại sao không ghé tôi chơi?”
-Cái này thì hơi bị kẹt. Đúng ra, ở địa vị đồng chí, thì đồng chí phải mời, thì tôi mới dám tới.
Xì cười lớn và chúc Pạt một buổi tối ra trò. Ngày hôm sau Mandelstam được thả. [Nhưng chẳng được lâu].
*

Chói lọi mới chẳng trói lại!
Này đừng có bịp tụi này đấy nhé!



*


8

It's true, I lie in the earth, moving my lips,
But what I say will be learned in every school:

The round earth is rounder in Red Square,
And its slope asserts itself, willingly,

The round earth is rounder in Red Square,
And its slope is vast, unexpectedly

Sloping down-to fields of rice-
As long as one last slave is left alive.
                                           May 1935

Osip Mandelstam: Voronezh Notebooks

Đúng như thế đấy, tớ nằm trong lòng đất, mấp máy môi
Nhưng những gì tớ phán thì sẽ được học trong mọi ngôi trường

Trái đất tròn, tròn hơn, ở Công Trường Đỏ
Và đường cong của nó, khẳng định chính nó, rất ư là hài lòng

Trái đất tròn, tròn hơn ở Công Truờng Đỏ
Và đường cong của nó rộng rãi, thênh thang, rất ư là không ngờ

Đường cong trải dài mãi ra, tới đồng, tới ruộng
Trải dài mãi
Cho đến khi tên nô lệ cuối cùng, còn lại.
   
INTRODUCTION

W. H. AUDEN once complained to Joseph Brodsky: "I. don't see why Mandelstam is considered a great poet. The translations that I've seen don't convince me at all"*-a comment that indicates the conflict between Osip Mandelstam's reputation as one of the greatest poets of the twentieth century and his equally notorious impermeability to translation, if not to comprehension itself. Why is Mandelstam so hard to get at? There is, of course, the density of his language and imagery and the prominent role of rhyme and rhythm in his work. He was one of the great “orchestrators" of language, one of the great masters of sound and cadence, which has posed enormous-some would say insuperable-obstacles to translation. Related is the tantalizing, and perennial, question of the differences between Russian and English poetic practice, a question whose scope and complexity is beyond my capacity to deal with here. But underlying everything, I think, is the

* Joseph Brodsky, "The Child of Civilization," in Less Than One: Selected Essays (New York: Farrar, Straus and Giroux, 1987), 142.

unique, the radical demand that Mandelstam places on his readers. All of Mandelstam's poetry is excavated from the midden of his experience. This is its fundamental, invariable, characteristic, and essential principle. There was little of the theoretician and nothing of the mystic in him; he was the most earthly of men. One can see this clearly in the highly unusual way he treats three common poetic images, both in the Voronezh Notebooks and in his earlier poetry, images through which he expressed his horror at being separated from life. Not just by death-though death was a real threat when he was composing the Notebooks -by any-thing that prevented him from immersing himself in physical, palpable existence. For Mandelstam, the sky (nebo) most often suggested not some paradise or heaven but sexless, inhuman, asphyxiating emptiness. The appearance of stars in his poetry indicated, as his wife, Nadezhda, pointed out, not a movement toward the eternal but the shrinking away from the essentially human and, therefore, the coming to an end of the poetic impulse. And air (vozduhk)-or rather the lack of it, one of Mandelstam's greatest preoccupations in the Notebooks-stood in not as an animating principle, not as some cipher for the soul, but as an earthly element. It represented the most insistent of the triad of life's physical necessities-food, water, breath-and by extension the freedom to move in a physical world..

*

Looking on a Russian Photograph, 1928/1995

It's the classic picture of doom. Three great poets stand together in 1928, the Revolution just a decade old, their hearts and brains soon to be dashed out on the rocks of Russian fascism, the flower of their achievements destined to be crushed by the new czar, Stalin.
Eisenstein, Mayakovski, Pasternak - each will die in his own tortured way. Mayakovski, rebuffed in love, imprisoned in Moscow, will kill himself in 1930, at the age of thirty-six. Eisenstein's broken heart will give out in 1948, cherished projects betrayed, the fifty-year-old filmmaker persecuted abroad and closely watched at home. Pasternak, long denied by his government, will finally survive Stalin - yet, when his magnum opus, Doctor Zhivago, earns him the Nobel Prize in 1958, he will not be permitted to accept, his book burned, his name excoriated in his homeland.
But there they stand in 1928, brave young hearts, frozen in triumph, the last symbols of a civilization about to go mad. Yet I find. myself thinking - how lucky they are, these three, able to experience lives of great crisis and choice. Were they not gifted with an energy that brought them each full-bore into what Justice Oliver Wendell Holmes called the "passion and peril of their times"?
We shall all lose, it is inevitable. The issue is how we lose, on what terms. These three men played out their lives across the dark landscape of a cursed country, each sought as a solace from a mad czar, who with quasi-Asiatic mind tortured them with the impossibility of reason.
I do not seek such death. I choose the milder climes of the USA circa the late twentieth century - although these times, less sinister certainly than Stalinist ones, may be equally dangerous-for what is in danger, in the largest sense, is the soul. And the soul that dies in its lifetime is the sterile, timid, cynical soul that is never tested by its time. Though tests too can be boredom. Luxury, television and the accelerating sameness of information can be far more ruthless than war or disease.
So I say-in death, rest. There is much time later to sleep.
Until then party - party hard, suffer hard. Live lives suffused with cycles of joy and sorrow. Participate above all in the travails of your time, as artists your shoulders equal to all working and struggling people, neither higher nor lower but equal to its spirit in its own time.
Vladimir Mayakovski, Sergei Eisenstein, Boris Pasternak - I salute you.
- Oliver Stone

The Paris Review Winter 1995: Russian Portraits

Quái đản thật. Ở cái xứ VC Niên Xô này, ngay cả những tay theo Đảng, phò Đảng thì cũng bảnh, cực bảnh, như bộ ba trên đây.
Vladimir Mayakovski, Sergei Eisenstein, Boris Pasternak - Gấu Cà Chớn chào các bạn.

Ở cái xứ Bắc Kít, toàn Kít!

Một bức hình cổ điển về đọa đầy, trầm luân, bất hạnh…Ba nhà thơ lớn chụp chung với nhau vào năm 1928, Cách Mạng thì mới được 10 tuổi, tim và óc của họ sẽ nát bấy ra trên những hòn đá của phát xít Nga, bông hoa thành tựu sẽ bị nghiền nát dưới gót giầy của sa hoàng mới của Nga – Stalin. Eisenstein, Mayakovski, Pasternak - mỗi người một cái chết, mỗi người một cuộc tra tấn riêng. Mayakovski, bị cự tuyệt trong tình yêu, bị cầm tù tại Moscow, tự sát vào năm 1930, ở tuổi đời 36. Trái tim bể của Eisenstein ngưng đập vào năm 1948, những đồ án nâng niu bị phản bội, nhà làm phim 53 tuổi bị truy đuổi bách hại khi ở hải ngoại, bị canh trừng chặt chẽ khi ở nhà.

Pasternak, đã từ lâu bị nhà cầm quyền của ông chối từ, sau cùng sống sót chế độ Stalin – tuy nhiên khi tuyệt tác của ông Bác Sĩ Zhivago được trao Nobel, ông không được phép đi nhận giải, sách bị đốt, tên bị trà đạp bôi nhọ ở quê nhà.

Nhưng, như bức hình cho thấy, ba nhà thơ đứng hiên ngang, vào năm 1928, ba trái tim trẻ, can đảm, đông lạnh trong chiến thắng, những biểu tượng sau cùng của 1 nền văn minh trước khi khùng điên, ba trợn. Tuy nhiên, riêng tôi, thì lại nhận ra 1 điều, họ mới hạnh phúc, may mắn biết bao, khi cả ba có thể kinh nghiệm những cuộc khủng hoảng lớn, và chọn lựa lớn.


* *

Làm sao Ông đã làm sao...
Tố Hữu

Vào tháng 11 năm 1933, Osip Mandelstam sáng tác bài thơ trứ danh “Vịnh Stalin”, ‘người leo núi Cẩm Linh’, ‘kẻ sát nhân tên làm thịt dân quê’. Tháng Năm 1934, ông bị bắt vì tội 'phản cách mạng', bị tra hỏi trong 2 tuần, nhưng lạ lùng làm sao, do lệnh trên ban xuống, không bị làm thịt hay bỏ tù, mà chỉ bị ‘cách ly nhưng đừng để chết’. Hai vợ chồng trải qua 3 năm lưu vong ra khỏi những thành phố lớn; khi trở về, sống giữa đám bạn bè lòng vòng ở Moscow. Tháng Năm 1938, ông chồng bị bắt trở lại, kết án 5 năm tù, và lần này bị đầy đi Vladivostok, chỉ kịp gửi một cái note, cho ông em/anh, gửi ‘quần áo sạch’; ông không thoát được mùa đông tại đó. Bà vợ sống dai hơn ông chồng 42 năm, nhẩn nha nhớ lại thơ chồng. Chúng ta được biết những chi tiết hiếm quí đó là qua hồi ký tuyệt vời của bà vợ, “Hy vọng chống lại hy vọng”
Là một độc giả mê cuốn hồi ý trên, Robert Litell gặp bà vợ nhà thơ vào năm 1979, cuộc gặp gỡ ông kể lại ở cuối cuốn tiểu thuyết của ông, một giả tưởng tái tạo dựng những sự kiện trong 4 năm, từ khi nhà thơ trước tác bài thơ vịnh Xì Ta lin, cho tới cái chết của ông, cộng thêm vào đó là những giọng nói của Osip, của bạn bè của ông, của thời của họ, cộng giọng nói giả tưởng hóa của tay trùm cận vệ Xì….

Tribute to Hoàng Cầm

Có 2 cách đọc Nguyễn Tuân?
Không chỉ NT, mà còn Hoàng Cầm, thí dụ.
Nhưng với HC có tí khác.
Nói rõ hơn, VC, sĩ phu Bắc Hà đúng hơn, đọc HC, khen thơ HC, là cũng để thông cảm với cái hèn của tất cả.
Của chung chúng ta! (1)

1. Tình cờ ghé Blog của me- xừ Đông B, ông ta gọi cái món này là 'mặc cảm dòng chính'!
Hình như tụi Mẽo cũng có thứ mặc cảm này, 'chỉ sợ mình Mẽo hơn tên hàng xóm'.
Anh VC thì cũng rứa! Nào là phục hồi nhân phẩm cho Ngụy, nào là em về đâu hỡi em khi đời không chút nắng, đời gọi em biết bao lần!
Khổ một nỗi, khi chúng mất nhân phẩm thì không thể nào phục hồi được!

"Tớ phục vụ một cái nghĩa cả cà chớn, và tớ nhận tiền từ nhân dân Bắc Kít mà tớ lừa bịp họ với những bài thơ 'lá liếc' nhảm nhí của tớ. Tớ là một tên bất lương. Nhưng mà này, bản thân tớ thì là cái thống chế gì ở đây? Tớ chỉ là một hạt cát trong Cái Ác Bắc Kít… Đây là lỗi lầm của cái thời mà có tớ sống ở trong đó”!
Hà, hà!

Hút vậy hại sức khoẻ lắm.

Câu ấy ai cũng nói. Nhưng nó theo cả đời rồi. Mình phải cầm đóm lấy mới ngon. Để người châm hộ không ngon.
Thật ra sống đủ rồi, không muốn sống đau ốm, thế nên cho trách giời một tí.

Khốn nạn thực. Từ hải ngoại tốn công tốn của, chịu nhục, bò về, để châm đóm cho nhà thơ, mà vưỡn bị chửi, xê ra cho người ta hút thuốc lào.
Để mi châm hộ, hút, mất cả ngon!


Akhmatova: Nửa Thế Kỷ Của Tôi

You invented me. No such person exists, that's for sure,
There's no such creature anywhere in sight.
No poet can quench my thirst, no physician has a cure,
The shadow of your ghost haunts me day and night.
We met in an unbelievable year,
The energies of the world were worn through,
The world was in mourning, everything sagged with
fear,
And only the graves were new.
In the absence of light, how black the Neva grew,
The deaf night surrounded us like a wall . . .
That's exactly when I called out to you!
What I was doing-I didn't yet understand at all.
And, as if led by a star you came to me,
As if walking on a carpet the tragic autumn had grown,
Into that house ravaged for the rest of eternity,
From whence a flock of burned verses has flown.
1956

Mi phịa ra ta. Làm gì có cô gái nào tên là BHD, chắc chắn như thế,
Làm gì có thứ bông hoa lạ như thế ở khắp mọi nơi, trong tầm nhìn
Chẳng tên thi sĩ nào có thể làm dịu cơn khát của ta, không tên y sĩ nào có thứ thần dược chữa trị,
Cái bóng của con ma tình, là mi, tên GCC, làm khổ ta ngày và
đêm
Hai đứa ta gặp nhau đúng trong cái năm không thể nào tin tưởng được đó
Nhiệt tình trọn thế gian đốt trọn cuốn lịch
Thế giới ư, tóc tang tang tóc, mọi chuyện chùng xuống vì sợ hãi
Chỉ những nấm mồ là mới.
Thiếu vắng ánh sáng, con sông Neva bèn càng đen thui
Đêm điếc đặc bao quanh đôi ta như bức tường
Đúng là vào lúc như thế ta gào tên mi, GCC!
Ta đang làm gì đây - Ta chẳng thể nào hiểu
Và, như thể được 1 vì sao dẫn dắt,
Mi bèn đến với ta
....

Selected and Translated by Lyn Coffin


OSIP MANDELSTAM
I
July 28, 1957

AND LOZINSKY'S DEATH SOMEHOW broke the thread of my reminiscences. I no longer dare to recall things that he cannot corroborate (about the Poets' Guild, Acmeism, the journal The Hyperborean, and so forth). In recent years we rarely saw each other because of his illness and I didn't get a chance to have a real talk with him about some important matters or to read him my poems from the 1930s (Requiem). Probably that accounts for the fact that he continued to think of me to some degree as the same poet he had known long ago in Tsarskoe Selo. This became clear when we were both reading the proofs of my collection From Six Books in 1940.

* * *

Something similar happened with Mandelstam, who of course knew all my poems, but in a different way. He did not know how to reminisce rather it was a different sort of process for him that I don't have a name for now, but something doubtless akin to creativity. (For example, Petersburg in The Noise of Time seen through the bright eyes of a five-year-old boy.) Mandelstam was one of the most brilliant conversationalists. He didn't just listen to himself and answer himself, which is what almost everyone does nowadays. In conversation he was polite, quick to react, and always original. I never heard him repeat himself or "play the same old record”. He learned foreign language with unusual ease



http://www.tanvien.net/Tribute_1/Mandelstam.html


Osip Mandelstam

Ta không muốn, như một cánh bướm trắng kia,
Trả lại mặt đất chút tro than vay mượn.
Ta muốn cái thân xác này
Biến thành ngã  tư, ngã năm, ngã bẩy,
Thành phố, thành đường.... 

Toàn bài thơ, số 21, First Notebook:

21

Not as a butterfly, white as flour,
Will I return to the earth my borrowed dust-
I want my body, intelligent form,
In street and country to be transformed:
Vertebrate body, charred to ash,
Conscious of its own specific size.

Cries of dark green needles of the pines,
Pine wreathes from the depths of wells
Extend our lives and precious time,
Support themselves on death machines-
Red-banner hoops made out of boughs,
Enormous, elementary wreaths!

Comrades of the final call-up rose
To labor in the leaden skies,
In silence the infantry passed by,
Their shouldered arms like exclamations.
And a thousand antiaircraft guns-
Their pupils either brown or blue-
Straggled in disorder-men, men, men-
And who'll come after them?

July 21, 1935-May 30, 1936

OSIP MANDELSTAM
I
July 28, 1957

AND LOZINSKY'S2 DEATH SOMEHOW broke the thread of my reminiscences. I no longer dare to recall things that he cannot corroborate (about the Poets' Guild, Acmeism, the journal The Hyperborean, and so forth). In recent years we rarely saw each other because of his illness and I didn't get a chance to have a real talk with him about some important matters or to read him my poems from the 1930s (Requiem). Probably that accounts for the fact that he continued to think of me to some degree as the same poet he had known long ago in Tsarskoe Selo. This became clear when we were both reading the proofs of my collection From Six Books in 1940.

* * *

Something similar happened with Mandelstam, who of course knew all my poems, but in a different way. He did not know how to reminisce rather it was a different sort of process for him that I don't have a name for now, but something doubtless akin to creativity. (For example, Petersburg in The Noise of Time seen through the bright eyes of a five-year-old boy.) Mandelstam was one of the most brilliant conversationalists. He didn't just listen to himself and answer himself, which is what almost everyone does nowadays. In conversation he was polite, quick to react, and always original. I never heard him repeat himself or "play the same old record”. He learned foreign language with unusual ease

* *

*


To Osip Mandelstam

Nothing's been taken away!
We're apart -I'm delighted by this!
Across the hundreds of miles
that divide us, I send you my kiss.

Our gifts, I know, are unequal.
For the first time my voice is still.
What, my young Derzhavin, do
You make of my doggerel?
   
For your terrible flight I baptize you -
young eagle, it's time to take wing!
You endured the sun without blinking,
but my gaze - that's a different thing!

None ever watched your departure
more tenderly than this
or more finally. Across hundreds
of summers, I send you my kiss.

MARINA TSVETAEVA
(1916)

Peter Oram

Gửi Osip Mandelstam
Chẳng có gì bị lấy đi
Đôi ta mỗi người mỗi ngả - Em sướng điên lên vì chuyện này!
Qua ngàn dâu xanh biếc một màu, em gửi tới chàng 1 nụ hôn

Tài năng thiên bẩm của đôi ta, thì không đồng đều
Lần đầu tiên, tiếng nói của ta câm nín
Hỡi anh yêu, tên tuổi trẻ Derzhavin của ta ơi
Mi đã làm gì với những vần thơ tồi tệ của ta?

Dành cho chuyến đi khủng khiếp của mi
Tới đây, ta rửa tội cho –
Con chim ưng trẻ, tới giờ cất cánh
Hãy nhìn thẳng vào mặt trời, chịu đựng chuyến bay, không thèm nháy mắt
Nhưng cái nhìn ban phước lành của ta cho mi, thì lại là chuyện khác

Chẳng đứa khốn nào theo dõi mi lên đường
Dịu dàng như thế này
Sau chót như thế này
Qua ngàn ngàn mặt trời, ánh nắng, mùa hè
Ta gửi cho mi nụ hôn của ta

http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/29.html

Bữa trước Tin Văn có nhắc tới nhà thơ Mẽo Robert Hass. Ông này chê thơ Osip Mandelstam, chúng ta lòa con mắt vì sự tuẫn nạn của ông, chứ thơ có ghê gớm chi đâu!
Hóa ra không chỉ Hass, mà Auden, cũng đếch chịu nổi thơ Osip!

Mới vớ được tập thơ thần sầu của ông. Quả là quá cả thơ hũ nút của TTT.


&

*


LMH giới thiệu Phùng Cung 

Le Bruit Du Temps

 

Trong gối vọng tiếng ru
Lắng tai mới rõ
Tiếng tóc mình chuyển bạc.

Phùng Cung 

En me privant des mers, de l'élan, de l'envol
Pour donner à mon pied l'appui forcé du sol:
Quel brillant résultat avez-vous obtenu?
Vous ne m'avez pas pris mes lèvres qui remuent!

Mandelstam 

[Mi lấy của ta
Biển
Trời
Gió
Cùm chân ta vào đất:
Làm sao mi cấm môi ta run?] 

Nhà thơ biết rằng mặc dù sự cô đơn, tủi nhục, tiếng môi run sẽ có một ngày nghe được,
và thơ, như cái chai ném xuống biển, sẽ có ngày vượt biển đợi, tới bờ mong.
Tại Voronej, vùng Crimé, chốn lưu đầy, cảm thấy giờ phút cuối cùng đã điểm,
tiếng môi run chẳng vì thế mà câm nín: 

Ta không muốn, như một cánh bướm trắng kia,
Trả lại mặt đất chút tro than vay mượn.
Ta muốn cái thân xác này
Biến thành ngã  tư, ngã năm, ngã bẩy,
Thành phố, thành đường.... 

Hãy học cùng với Mandelstam, nghệ thuật khó khăn:
Lắng Nghe Tiếng Thời Gian.
[Như học cùng Phùng Cung:
Lắng Nghe Mới Rõ
Tiếng Tóc Mình Chuyển Bạc] 

Nilkiata Struve

Lời Tựa "Tiếng Thời Gian"
(tập thơ xuôi của nhà thơ Nga Ossip E. Mandelstam) 

"Pour moi, pour moi, pour moi dit la révolution"
"Tout seul, tout seul, tout seul répond le monde" 

On vivait mieux auparavant,
A vrai dire, on ne peut comparer
Comme le sang bruissait alors
Et comme il bruit maintenant.

Mandelstam

Akhmatova: Nửa Thế Kỷ Của Tôi

Robert Hass, trong bài viết “gia đình và nhà tù, families and prisons” in trong “What light can do”, nhắc tới Mandelstam, ông cảm thấy khó chịu, về cái sự bị hớp hồn của chúng ta đối với nhà thơ, vì vài lý do, but I am uneasy by our fascination with him for a couple of reasons.
Thứ nhất, là sự nghi ngờ, có thể cái sự tuẫn nạn của ông gãi ngứa chúng ta, the first is the suspicion that our fascination exists because his martyrdom flatter us.
Và ông đưa ra 1 nhận định cũng thật thú: Có 1 số nhà thơ có tài, nhưng vì 1 lý do nào đó, thiếu can đảm, và có những đấng đếch có tài, nhưng lại quá thừa can đảm.
Nhân đó, ông lèm bèm tiếp về Akhmatova. Cũng theo cách nhận thức như vậy.

Theo GCC, Robert Hass không đọc được, cả hai nhà thơ trên. Lý do, theo Gấu vẫn là, có 1 cái gì đó thiếu, về mặt độc ác, tính ác, ở những nhà thơ Mẽo như ông, cho nên không đọc ra được những nhà văn nhà thơ của phần đất Á Châu, như Mandelstam, Akhmatova.
Đẩy quá lên bước nữa, có thứ văn chương chúng ta đếch cần đọc, vì chẳng bao giờ nó ngó ngàng đến cái độc, cái ác của con người, nhất là Cái Ác Á Châu, trong có Mít.