Câu trên, tự dưng bật ra, thật tuyệt.
Nhưng, làm gì có chuyện tự dưng!
GCC lục lọi trí nhớ, và sau cùng, vô Google.. 
Hoá ra là từ 1 câu:

Hoa Mai nở trên nấm mồ, Xuân càng già

Ðánh Thơ, trong Vang Bóng Một Thời của Nguyễn Tuân

Nguồn

Như vậy là có hai câu.
Còn thiếu hai, xin mời độc giả TV.

Sau đây là 1 bài tứ tuyệt, do GCC đề nghị:

Mưa trên lối về, Thu đã tàn
Hoa Mai nở trên nấm mồ, Xuân càng già
Trời mùa Ðông Paris suốt đời thèm chia ly
Tóc Em chưa úa nắng Hè

Vậy là đủ 4 câu, 4 mùa.
Câu chót, còn có bản tiếng Tây, như câu số 2, có bản tiếng Tầu:
Nàng khiêu vũ chỉ 1 mùa Hè.
Elle n'a dansé qu'un seul Été

Ðúng là thơ Kon Kóc của Thầy Kuốc!

Note: Bài viết này cũng thật tuyệt. Quãng đời đẹp nhất là quãng đời đầu tuổi thơ.

VIETNAM

 "Woman, what's your name?" "I don't know."
"How old are you? Where are you from?" "I don't know."
"Why did you dig that burrow?" "I don't know."
"How long have you been hiding?" "I don't know."
"Why did you bite my finger?" "I don't know."
"Don't you know that we won't hurt you?" "I don't know."
"Whose side are you on?" "I don't know."
"This is war, you've got to choose." "I don't know."
"Does your village still exist?" "I don't know."
"Are those your children?" "Yes."

Wistawa Szymborska

Việt Nam

Bà kia ơi, tên bà là gì vậy? Tôi không biết
Bà bao nhiêu tuổi? Tôi không biết
Tại sao bà đào cái hang đó? Tôi không biết
Bà trốn bao lâu rồi? Tôi không biết
Tại sao bà cắn ngón tay tôi? Tôi không biết
Bà không biết là tôi không làm đau bà ư? Tôi không biết
Bà ở bên nào? Tôi không biết
Ðây là chiến tranh, bà phải chọn bên. Tôi không biết
Làng bà còn không? Tôi không biết
Những người đó là con của bà? Ðúng rồi.

Note: Bài thơ “Bà Mẹ Gio Linh” này, của nhà thơ Nobel người Ba Lan, Wistawa Szymborska, giá mà được PD phổ nhạc nữa, nhỉ?
Bài thơ hình như đã được vài người dịch rồi. GCC dịch thêm 1 lần nữa, để mừng sinh nhật người nhạc sĩ vĩ đại, đời đời đau “vết thương di tản”! 

SONG OF AN EMIGRÉ

We come into being in alien cities.
We call them native but not for long.
We are allowed to admire their walls and spires.
From east to west we go, and in front of us
rolls the huge circle of a flaming
sun through which, nimbly, as in a circus,
a tamed lion jumps. In alien cities
we look at the work of Old Masters
and we recognize our faces in the old
paintings without surprise. We lived
before and we even knew suffering,
we lacked only words. At the Orthodox
church in Paris, the last White
gray-haired Russians pray to God, who
is centuries younger than they and equally
helpless. In alien cities we'll
remain, like trees, like stones.

Adam Zagajewski

Chúng ta tới sống trong những thành phố xa lạ,
ngoại lai, ngoài hành tinh
Chúng ta gọi họ là thổ dân nhưng cũng không lâu.
Chúng ta được phép trầm trồ trước
những bức tường và những tháp hình chóp của họ.
Chúng ta đi từ Ðông qua Tây, và trước chúng ta
là những dãy vòng tròn lớn ,
của một mặt trời lửa qua đó, nhanh như cắt,
giống như trong rạp xiếc, một con sư tử
được thuần hoá, nhảy qua vòng tròn.
Trong những thành phố xa lạ, chúng ta nhìn
tác phẩm của những Sư Phụ Cổ,
và chúng ta nhận ra bộ mặt của chúng ta,
trong những bức họa cũ, không ngạc nhiên.
Chúng ta đã sống trước đó, và chúng ta biết, ngay cả, đau khổ.
Chúng ta chỉ mù tịt tiếng của họ.
Tại nhà thờ Chính Thống ở Paris,
những người Bạch Nga sau cùng, tóc muối tiêu
cầu nguyện Thượng Ðế,
trẻ hơn họ hàng thế kỷ, và tất nhiên,
cũng vô dụng, chẳng giúp mẹ gì được ai.
Trong những thành phố xa lạ
Chúng ta lui cui đứng
như cây,
Hay thu tròn 1 cục
như đá.

DIANE WAKOSKI

Charles Simic's Somewhere Among Us a Stone Is Taking Notes

I have not yet decided whether Charles Simic is America's greatest living surrealist poet, a children's writer, a religious writer, or simple-minded. My decision in this matter is irrelevant actually because, whatever he is, his poetry is cryptic and fascinating. He has published two books with Kayak Press, one of the most beautiful and interesting of the little-magazine presses. One of my favorite poems in this book is called "Poem" and it contains all the elements which I admire in Simic's work. He begins the poem with his father writing and when he says he "writes in his coffin" the poem has been transferred into a metaphor perhaps for the poet himself.

I look at times over his shoulders
At all that whiteness. The snow is falling.
As you'd expect. A drop of ink
Gets buried easily, like a footprint,

he says in the second stanza, and you have a metaphor for man in the natural world. Then Simic adds, "I, too, would get lost but there's his shadow / On the wall," and I start thinking the poet is writing about God, perhaps death. And he ends the poem:

When the bottle empties
His great dark hand
Bigger than the earth
Feels for the moon's spigot.

This kind of poem you can turn inside out, make symbolic, make metaphoric, make religious, make aesthetic, and still have a beautiful cryptic little piece, written as if it were a folk poem or perhaps a child's verse perhaps a child's verse that wasn't intended to be complex at all. I like those qualities in poetry. They always restore my faith in the poem; make me feel that we should all stop talking about poetry and sit down and memorize some of the poems we love.

From "Songs and Notes" by Diane Wakoski, Poetry 118 (September 1971).

Ðâu đó giữa chúng ta, một cục đá đang ghi chú

Tôi chưa quyết định được, liệu Charles Simic có phải là 1 nhà thơ Mẽo, siêu thực, hiện đang còn sống, vĩ đại nhất, một nhà văn của con nít, một nhà văn tôn giáo, hay là 1 con người có cái đầu đơn giản, hồn nhiên.
Quyết định của tôi về vụ này thì hơi bị khó, có thể nói, không thích đáng, chẳng đi tới đâu, bởi vì bất kể ông là gì, thì thơ của ông ta vẫn cứ kỳ bí và hớp hồn người đọc. Ông ta cho xb hai cuốn với Kayak Press, một trong những nhà xb đẹp nhất, lý thú nhất của những tiểu tạp chí. Một trong những bài thơ mà tôi thích trong cuốn sách này có cái tên “Poem”, và nó chứa trong nó tất cả những thành phần mà tôi mê nhất trong tác phẩm của Simic.
Ông bắt đầu bài thơ với chuyện viết lách của ông via, và khi ông viết, “ông via của tớ viết trong cái hòm" [quan tài, tiếng Bắc Kít], thì bài thơ bèn chuyển thành một ẩn dụ, có lẽ, cho chính nhà thơ:

Lâu lâu tớ nghiá qua vai ông via của tớ
Trên tất cả cái nền trắng hếu đó. Tuyết đang rơi
Như là bạn mong ước. Một giọt mực
Rớt xuống và bị nuốt chửng liền tức thì,
rất ư là dễ dàng, thật ngon lành.

Ông nói, trong khổ thơ thứ nhì, và bạn có một ẩn dụ về con người trong thế giới tự nhiên. Và rồi Simic thêm vô, “Tôi, tôi cũng mất, nhưng còn cái bóng của ông via tôi/Trên tường,” và tôi [tác giả bài viết] bắt đầu nghĩ về nhà thơ đang viết về Ông Giời, có lẽ, về cái chết.
Và ông chấm dứt bài thơ:

Khi lọ cạn
Bàn tay to kềnh tối thui của ông via tôi
To hơn cả trái đất
Cảm thông cho cái vòi của mặt trăng

Một bài thơ, một thứ thơ mà bạn có thể lật bên trong ra bên ngoài, biến nó thành biểu tượng, thành tôn giáo, thành mỹ học, nhưng vẫn có 1 mẩu kỳ bí đẹp tuyệt vời, viết như thể một bài thơ dân gian, hay 1 bài thơ cho nhi đồng, chẳng hề muốn rối rắm một tí nào. Tôi mê thứ thơ này. Chúng luôn khiến tôi tin tưởng vào thơ ca, tái đặt để niềm tin vào nó. Chúng làm tôi cảm thấy, thôi bỏ chuyện lèm bèm về thơ qua một bên, hãy ngồi xuống, lẩm nhẩm nhớ lại một vài bài thơ mà chúng ta đã yêu mến.

Tếu thật, trong khi GCC ra rả về cái chuyện VC chiêu hồi thi ca hải ngoại, thì server cho biết, bài của Gấu trên blog của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo.

"Hà Nội không bỏ 1 chữ” [mượn chữ của NMG].

Tks, anyway! NQT

Ðọc bài viết cũ, Gấu nhớ ra là vào thời kỳ viết nó, mới từ Hà Nội trở về lại Canada, đầy ắp hình ảnh "Sách Huyền", cũng là thời gian mê đọc John Fowles, một tiểu thuyết gia người Anh, tác giả những cuốn như The Collector, Người Sưu Tập Bướm, đã quay thành phim, và đã từng chiếu ở Sài Gòn trước 1975, chuyện 1 anh chàng mê bướm, và bắt cóc một cô gái, và nhiều tác phẩm nổi tiếng khác nữa, đa số quay thành phim.
Còn là tác giả cuốn The Aristos: A Self-Portrait in Ideas, Poems... tuyệt bản, Gấu phải vô thư viện mượn đọc, và nhân đó viết bài về World Cup, vừa mắt Sến Cô Nương, nhờ vậy được đăng trên talawas. Sến còn chuyển bài về trong nước cho tay Thanh, chủ tờ Tia Sáng (?) nhưng không đăng, sau Gấu có gặp, ông cho biết, anh viết đểu quá, không đăng chứ không phải do ‘nhạy cảm’.
Bài này, đăng trên talawas, cũng "được" hiệu đính. Fowles, được đàn em Sến sửa thành Fowler, tên anh cớm Phòng Nhì Pháp, trong Người Mỹ Trầm Lặng. (1)

(1)

John Fowler, trong cuốn The Aristos: A Self-Portrait in Ideas, Poems... nhân mùa World Cup 1966, đã đưa ra nhận xét: “Bóng đá gồm 22 cây gậy [của tên ăn mày, như các cụ thường nói], đuổi theo một cái âm hộ; cái chày của môn chơi golf là một dương vật cán bằng thép; vua và hoàng hậu trong môn cờ là Laius và Jocasta, mọi chiến thắng đều là một dạng, hoặc bài tiết hoặc xuất tinh.”

Tuyệt. Chỉ 1 câu đó, đủ khiến Gấu lục khắp thư viện Toronto, kiếm cho được cuốn của ông!

Nhưng Fowles hơn thế nhiều. Ông chẳng hề giấu, Thầy của ông là Alain-Fournier (1886-1914), tác giả Le Grand Meaulnes.

Le Grand Meaulnes (1913), Mặc Đỗ dịch tiếng Việt với nhan đề như trên, là “bản gốc”, cho nhiều tác phẩm, cũng nổi tiếng chẳng kém. Frédéric Beigbeder, tác giả cuốn Bảng Phong Thần Cuối Cùng Trước Khi Cúng Bà Hoả, tự hỏi, liệu nhà văn nổi tiếng Mẽo, Scott Fitzgerald đã từng đọc Anh Môn, trước khi viết Gatsby? “Bạn nào biết, làm ơn viết thư cho tôi hay liền, bởi vì những tương tự giữa hai cuốn làm phiền tôi lắm lắm…”.

Nhưng đâu chỉ Anh Môn, mà tác giả, Alain-Fournier (1886-1914), cũng là bản gốc cho nhiều tác giả - nổi tiếng, lẽ tất nhiên - thí dụ như Fowles, nhà văn Hồng Mao có cả một câu lạc bộ riêng, gồm những độc giả mê ông. Với ông này, Anh Môn có tên là Miền Đã Mất, The Lost Domaine, như một tiểu luận của ông, mở ra bằng một câu trong một lá thư vào năm 1911 của Alain-Fournier: 
"Tôi mê điều huyền diệu chỉ khi nó bị thực tại ôm chặt không sao rứt ra nổi, chứ không phải cái thứ huyền diệu làm thực tại bực mình, hoặc tính chơi cha nó”.
 [I like the marvelous only when it is strictly enveloped in reality, not when it usepts or exceeds it].
Fowler viết: Tôi ngờ rằng, Miền Đã Mất (Anh Môn) là một cuốn sách hiếm, lạ, mà một độc giả sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn nhiều, nếu chỉ đọc, mà chẳng bao giờ tìm hiểu nó.
Hà Nội_của Anh Môn
*

Trong bài viết về MT, Gấu cũng chôm 1 ý của Fowles:

Go on, run away, but you'd be far safer if you stayed at home.
(John Fowles trích dẫn Martial, nguyên văn: I, fugi, sed poteras tutior esse domi.)
Trong Tựa đề cho những bài thơ, Foreword to the Poems, John Fowles cho rằng cơn khủng hoảng của tiểu thuyết hiện đại, là do bản chất của nó, vốn bà con với sự dối trá. Đây là một trò chơi, một thủ thuật; nhà văn chơi trò hú tim với người đọc. Chấp nhận bịa đặt, chấp nhận những con người chẳng hề hiện hữu, những sự kiện chẳng hề xẩy ra, những tiểu thuyết gia muốn, hoặc (một chuyện) có vẻ thực, hoặc (sau cùng) sáng tỏ. Thi ca, là con đường ngược lại, hình thức bề ngoài của nó có thể chỉ là trò thủ thuật, rất ư không thực, nhưng nội dung lại cho chúng ta biết nhiều, về người viết, hơn là đối với nghệ thuật giả tưởng (tiểu thuyết). Một bài thơ đang nói: bạn là ai, bạn đang cảm nhận điều gì; tiểu thuyết đang nói: những nhân vật bịa đặt có thể là những ai, họ có thể cảm nhận điều gì. Sự khác biệt, nói rõ hơn, là như thế này: thật khó mà đưa cái tôi thực vào trong tiểu thuyết, thật khó mà lấy nó ra khỏi một bài thơ. Go on, run away... Cho dù chạy đi đâu, dù cựa quậy cỡ nào, ở nhà vẫn an toàn hơn.
Khi trở về với thơ, vào cuối đời, Mai Thảo đã ở nhà. Cái lạnh, trong thơ ông, là cái ấm, của quê hương. Của Nhị.

DIANNE VIPOND: What role do the female characters play in your fiction?

JOHN FOWLES: I consider myself a sort of chameleon genderwise. I am a novelist because I am partly a woman, a little lost in midair between the genders, neither one nor t' other. I certainly think that most novelists are a result of not being clearly typed sexually. I'm just reading Margaret Drabble's excellent new life of the English novelist Angus Wilson. He was very much such a typical masculine-feminine writer.

Những nhân vật nữ đóng vai trò gì trong tiểu thuyết của ông?
Tôi thuộc giống cắc kè. Tôi là tiểu thuyết gia là do trong tôi có cái phần đàn bà, tôi bị thất lạc tí ti giữa đực và cái, đếch phải đực mà cũng chẳng phải cái. Tôi thực sự tin là đa số nếu không muốn nói, hầu hết tiểu thuyết gia là hậu quả của cái việc đếch biết mình đực hay cái.

Ui chao, đọc ông này phán, thì GCC hiểu ra lý do tại sao không có lấy 1 cuốn tiểu thuyết lận lưng.
Gấu “đực rựa” “một trăm em ơi, chiều nay một trăm phần trăm”, làm sao viết tiểu thuyết được?

All writing, of course, is to some extent autobiographical-"true lies""whether it is fiction or nonfiction. The writer's obsessions and passions permeate his work, and readers who are familiar with Fowles's novels will find in these essays frequent resonances and reflections of themes that they may already have met in the fiction: the lost domaine, the woman as princesse lointaine; evolution and natural history; freedom and responsibility, randomness and hazard; literature, literariness, and the role of the writer. They also reflect his lifelong commitment to left-wing politics, conservation, and "green" issues. And the gift for narrative, for which Fowles's novels are so justly celebrated, is evident in many of these essays. In "Shipwreck," for instance, the opening lines have all the qualities of a compelling story: the feeling of "once upon a time," the powerful sense of place, and the way the first-person narrator draws the reader into the here and now of the tale he is telling.

….take on an elegiac tone, mourning for what is already lost a pleading for the conservation and survival of what is left. Reading these pieces is like listening to the "loud lament of the disconsolate chimera," as Eliot puts it in his "Four Quartets"; as if the voice that speaks had a strong sense of crying in the wilderness, of being "the Word in the desert." One of the bees in Fowles's bonnet is the "lethal perversion" of the collector-another of the themes that inflect and inform his fiction. Clegg, the repellent hero of The Collector, is the archetype of all those natural-history collectors who "in the end collect the same thing: the death of the living"-a statement central to Fowles's relationship to nature and the natural world.

Jan Relf: Introduction

Vùng đất đã mất, nàng công chúa xa vời…

Ðây là đề tài của Anh Môn, được Fowles lập lại, và khuếch đại thêm lên.
Trong bài viết về Joseph Huỳnh Văn, GCC, khi được biết nhà thơ làm thơ về Hà Nội, mà chẳng bao giờ hoàn tất, đã tưởng tượng ra 1 lost domaine, nàng công chúa xa vời của bạn mình, là Hà Nội, như của GCC, là BHD.
Cả cuộc đời Bùi Giáng, thì cũng chỉ cố lập lại những ngày tháng chăn dê của nhà thơ, như trong 1 bài viết của Phạm Xuân Ðài về ông.

John Fowles

(1986)

I like the marvelous only when it is strictly enveloped in reality; not when it upsets or exceeds it.

ALAIN-FOURNIER, IN A LETTER OF 1911

The Lost Domaine (Le Grand Meaulnes) is, I suspect, one of the rare books that a reader may well feel happier not to have analyzed. (1) I remember feeling this myself when I first read it as a schoolboy, many years ago. It had been an experience of such strange force, touching so many secret places in my own nature, that I really did not want anyone to tell me what it meant. It certainly wasn't that I then understood it, or its effect; but to treat it objectively, as just another book, seemed a sort of sacrilege, the vulgar throwing-open of a very special place.

Later in life I wrote my own first novel, The Magus, very much under its influence. Since then I have read almost all else of what Fournier wrote, and several books about him; and have been a pilgrim to most of the main places of both the book and its author's life. I am, in short, a besotted fan, and still feel closer to Fournier than to any other novelist, living or dead. This kind of self-elected "special relationship" with him is not rare. Indeed it is typical of one side of The Lost Domaine's fate over the years; all those of us who were from the beginning literally set in a trance by the book 

1. By good fortune, for those who do like their texts explained, an excellent such analysis is now avail· able: Robert Gibson's Le Grand Meaules in the series Critical Guides to French Texts (London: Grant and Cutler, 1986). The same author's The Land Without a Name (London: Paul Elek, 1975) is by far the best account in English of Alain-Fournier himself.
*

Note: Dịch bài này cũng là 1 cách nhớ bạn thơ!
Le Grand Meaulnes, Tin Văn đánh máy lộn, thành Le Grand Maules, độc giả sửa giùm, nếu gặp.

Gấu có những kỷ niệm cực kỳ thê lương với JHV. Cứ mỗi lần bị cuộc đời hành hạ đến mức phải bỏ chạy, thì bèn mò đến anh. Hai anh em thường ngồi dưới nhà bếp, nhậu lai rai, và 1 lần, chắc nhiều lần, Gấu chịu không nổi và khóc rống lên, khủng đến nỗi bà xã anh, và luôn cả mấy đứa nhỏ, không hiểu chuyện gì xẩy ra, đều chạy xuống…

“Tội thằng Trụ, tội thằng Trụ quá”, như những lần anh than thở khi ngồi lai rai với NLV là do như vậy. Anh người Huệ, những lúc đắc ý nhất về bạn bè, là "ta ta mi mi", là "thằng Trụ, thằng Trụ", đâu có phải ai cũng được anh gọi như thế đâu.

Gấu cũng bị tật đó y chang, mỗi lần thấy quá thân với 1 thằng bạn, là mày tao, cái anh Quan Tòa Mẽo, NTN, mũi tẹt, da vàng, từng là bạn của Gấu, qua bạn C, ông em nhà thơ TTT, từng lê la ở nhà bà cụ C. ngu quá, đâu có hiểu được.

TTT 2011

Czeslaw Milosz

The Nobel Prize in Literature 1980 was awarded to Czeslaw Milosz "who with uncompromising clear-sightedness voices man's exposed condition in a world of severe conflicts".

Diễn văn Nobel

Le poète intraitable

Il ne peut toutefois adhérer au marxisme: la lecture de Simone Weil (qu'il traduit en polonais) a joué à cet égard un rôle capital dans son évolution intellectuelle. Elle aura été la première à dévoiler la contradiction dans les termes que représente le « matérialisme dialectique ». Pour une pensée intégralement matérialiste (comme celle d'Engels), l'histoire est le produit de forces entièrement étrangères à l'individu, et l'avènement de la société communiste, une conséquence logique de l'histoire; la liberté n'y a aucune place. En y introduisant la « dialectique ", Marx réaffirme que l'action des individus est malgré tout nécessaire pour qu'advienne la société idéale: mais cette notion amène avec elle l'idéalisme hégélien et contredit à elle seule le matélialisme. C'est cette contradiction qui va conduire les sociétés « socialistes" à tenir l'individu pour quantité négligeable tout en exigeant de lui qu'il adhère au sens supposé inéluctable de l'histoire. Mais la philosophie de Simone Weil apporte plus encore à Milosz que cette critique: elle lui livre les clés d'une anthropologie chrétienne qui, prolongeant Pascal, décrit l'homme comme écartelé entre la « pesanteur" et la « grâce ".

Nhà thơ không làm sao “xử lý” được.

Tuy nhiên, ông không thể vô Mác Xít: Việc ông đọc Simone Weil [mà ông dịch qua tiếng Ba Lan] đã đóng 1 vai trò chủ yếu trong sự tiến hóa trí thức của ông. Bà là người đầu tiên vén màn cho thấy sự mâu thuẫn trong những thuật ngữ mà chủ nghĩa duy vật biện chứng đề ra. Ðối với một tư tưởng toàn-duy vật [như của Engels], lịch sử là sản phẩm của những sức mạnh hoàn toàn xa lạ với 1 cá nhân con người, và cùng với sự lên ngôi của xã hội Cộng Sản, một hậu quả hữu lý của lịch sử; tự do chẳng hề có chỗ ở trong đó. Khi đưa ra cái từ “biện chứng”, Marx tái khẳng định hành động của những cá nhân dù bất cứ thế nào thì đều cần thiết để đi đến xã hội lý tưởng: nhưng quan niệm này kéo theo cùng với nó, chủ nghĩa lý tưởng của Hegel, và chỉ nội nó đã chửi bố chủ nghĩa duy vật. Chính mâu thuẫn này dẫn tới sự kiện, những xã hội “xã hội chủ nghĩa” coi cá nhân như là thành phần chẳng đáng kể, bọt bèo của lịch sử, [như thực tế cho thấy], trong khi đòi hỏi ở cá nhân, phải tất yếu bọt bèo như thế. Nhưng triết học của Simone Weil đem đến cho Milosz quá cả nền phê bình đó: Bà đem đến cho ông những chiếc chìa khoá của một nhân bản học Ky Tô, mà, kéo dài Pascal, diễn tả con người như bị chia xé giữa “trọng lực” và “ân sủng”.

Chúng ta phải coi cái đẹp như là trung gian giữa cái cần và cái tốt (mediation between necessity and the good), giữa trầm trọng và ân sủng (gravity and grace). Milosz cố triển khai tư tưởng này [của Weil],  trong tác phẩm “Sự Nắm Bắt Quyền Lực”, tiếp theo “Cầm Tưởng”. Đây là một cuốn tiểu thuyết viết hối hả, với ý định cho tham dự một cuộc thi văn chương, nghĩa là vì tiền, và cuối cùng đã đoạt giải! Viết hối hả, vậy mà chiếm giải, nhưng thật khó mà coi đây là một tuyệt phẩm. Ngay chính tác giả cũng vờ nó đi, khi viết Lịch Sử Văn Học Ba Lan. Tuy nhiên, đây là câu chuyện của thế kỷ. Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết tìm cách vượt biên giới Nga, để sống dưới chế độ Nazi, như Milosz đã từng làm như vậy.
Source

Ða số những tác giả TV giới thiệu, thì đều là từ cái lò Partisan Review. Và đều kinh qua kinh nghiệm CS, như Milosz, như Manea, thí dụ.

Gấu biết tờ này, là do đọc Paz.
Có thể nói GCC rành Mác Xít, CS hơn đám VC nhiều! Ngay từ thuở mới lớn, Gấu đã tìm cách làm quen với ông tổ sư Mác Xít là Lukacs rồi. Chưa kể Henri Lefebvre, cũng 1 tổ sư [cha] Mác Xít nữa!
Nhưng quả là may, GCC đọc Koestler, nhờ vậy mà có tí đề kháng trong người, không bị Quỉ Ðỏ tóm như những ông HPNT, DH…

Nhưng phải đến khi ra được hải ngoại, được đọc Simone Weil, đọc Milosz, đọc Manea, đọc Brodsky, Coetzee… thì mới tới chỉ!
GCC nghiệm ra 1 điều, những tác giả đọc đầu đời đó, họ giống như những kẻ gợi ý, mở đường. Bạn đọc họ, để chờ đọc những tác giả khác nữa, mà không có họ, bạn chẳng làm sao mà đọc được.
Trong những điều kiện về 1 độc giả tốt của Nabokov, ông không thẳng thừng nói tới điều kiện trên, nhưng ông nói,  qua… ẩn dụ: Ðộc giả là 1 tác giả tiềm năng, đang trong thế hàm mô công, sẵn sàng ra đòn, để trở thành tác giả thực thụ.
Từ đó suy ra, bạn chỉ có thể trở thành nhà văn, khi… đọc.

Câu chuyện sau đây, Milosz kể trong  cuốn ABC của mình, mà chẳng khủng sao.
Ðám VC đọc mà không thấy... vô cảm sao?
Ðã có 1 đấng nhà văn con nít VC chôm chuyện này, kể lại trên mạng, diễn đàn của những người con Mít xa mẹ Mít gì gì đó, nhưng đếch thèm ghi xuất xứ.
Cũng chính đấng này đã từng chôm một bài viết khác của Gấu. Không phải 1 mà tới hai lần. Lần đầu chôm, viết trên mạng, GCC nghĩ tình, tay này cũng có sáng tác, không đến nỗi tệ, nên mail cho diễn đàn, đề nghị xử lý, anh ta xin lỗi. Nhưng sau đó, lại chôm tiếp. GCC đành phải 'bạch tuộc hoá".

Select four answers to the question what should a reader be to be a good reader:

1. The reader should belong to a book club.
2. The reader should identify himself or herself with the hero or heroine.
3. The reader should concentrate on the social-economic angle.
4. The reader should prefer a story with action and dialogue to one with none.
5. The reader should have seen the book in a movie.
6. The reader should be a budding author.
7. The reader should have imagination.
8. The reader should have memory.
9. The reader should have a dictionary.
10. The reader should have some artistic sense.

Quả có câu “Hãy chọn 4 câu trả lời”
Sorry bạn GM.
Nhưng bài viết không phải là 1 bài trắc nghiệm.
Gấu đã từng bị độc giả VHNT xài xể vì bài viết này 1 lần rồi. Bây giờ mới nhớ ra.. (1)

GM dịch câu số 6 "Người đọc là một tác giả mới vào nghề", sai. Bản tiếng Tây dùng un auteur en puissance mạnh hơn nguyên tác tiếng Anh, có nghĩa 1 tác giả đang nẩy nở thành 1 tác giả. Thì cũng mắm sốt, nhưng “en puissance” nghe sung mãn hơn nhiều!

          (1)

 "Về dịch thuật, khi chuyển ngữ câu La littérarure est "invention" = Văn chương là "bịa đặt". Dù đúng theo lối dịch từng chữ, nhưng sai lạc trong cả câu văn. Đọc nguyên câu bằng Pháp ngữ, tôi thấy Nabokov muốn nâng văn chương lên cao hơn ý tác giả đã trình bày".
            Ở đây, tôi hoàn toàn không đồng ý với tác giả email.         
            Như trong bài trích dẫn, "Người đọc tốt và người viết tốt" (trong Văn Chương tập I, bản tiếng Pháp, nhà xb Fayard, loại sách bỏ túi), Nabokov phân biệt giữa văn chương (giả tưởng, bịa đặt), và sự thực. Ông đã viết một cách thật là "nặng nề": Văn chương là bịa đặt. Giả tưởng là giả tưởng. Gọi câu chuyện là "chuyện thực", là làm nhục cả nghệ thuật lẫn sự thực. (La littérature est invention. La fiction est fiction. Appeler une histoire "histoire vraie", c'est faire injure à la fois à l'art et à la vérité.) Vì sự thực liên quan tới hiện thực cho nên ông giải thích thêm: Thiên Nhiên không ngừng đánh lừa. (La Nature trompe sans cesse). Ông viết: "Mọi nghệ sĩ lớn đều là ảo thuật gia lớn, và cũng thế, Thiên Nhiên là tổ sư đại bịp.... Nhà văn của giả tưởng chỉ việc đi theo con đường Thiên Nhiên đã vạch ra"  (Tout grand écrivain est un grand illusionniste, mais telle également est l'architrompeuse Nature.... L'écrivain de fiction ne fait que suivre la voie tracée par la Nature.)

Source