*
Notes

















Hồn chợ
Chiều Quỳnh

Trước đây, mỗi lần tạt qua Sài Gòn, tôi thường đi chợ Bến Thành. Trong ấn tượng của tôi, đó là ngôi chợ thật to, chợ thành phố mà, thật nhiều hàng hoá, rất là Nam Bộ, cái gì cũng có, mua bán tấp nập, hào nhoáng, lịch thiệp.
Năm rồi, tôi có dịp ở lâu, được đi chợ phường nhiều lần. Chợ dưới phường ấy mà. Ngay lần đầu bước vào chợ, tôi đã bị những tiếng rao lảnh lót của các cô bán hàng hút cả hồn vía. Tiếng rao mời cất lên, thoạt tiên vút cao, rồi hạ xuống, kéo dài, lanh lảnh, thiết tha, như gọi, như chào, như níu kéo. Khi rao tên hàng, rao luôn cả giá. Không phải mọi người bán đều rao. Thế thì vỡ chợ mất. Chỉ có dăm, bảy cô ngồi trước sạp hàng rau quả, những mặt hàng tươi, cần các bà nội trợ đi chợ buổi sớm để mắt trước tiên là cần rao thôi.
Nhưng tôi để ý, họ rao theo một thói quen, như người muốn hát, như một người đàn bà làm duyên, chứ không phải rao để mời chào khách hàng. Bởi không rao thì cũng đã tay năm miệng mười, khách lạ khách quen, cân đo đong đếm, búi xùi lên. Nhưng miệng vừa cám ơn, tay vừa trao hàng cho khách, đã cất tiếng rao. Cái miệng dẻo quẹo, loáng cái đôi mắt đong đưa, rồi loáng cái nhìn đón khách, long lanh tiền hàng. Quả thật tôi người Bắc không nghe thật rõ tên những món hàng các cô rao. Nhưng cần gì nhỉ. Tôi thích nghe cái giọng như hát của các cô. Tôi cảm thấy ngay một điều: Không có tiếng rao ấy, cái chợ này không ra cái chợ. Tôi gọi nó là cái hồn chợ.
Và nó đã làm tôi mê mẩn. Đến nỗi có một hôm, tôi xách làn cho bà xã nhà tôi đi chợ, tôi đi sau nàng, chỉ cách dăm bước, vậy mà mải nghe tiếng rao, không ngờ có kẻ gian theo sát nàng, lấy trộm mất chiếc điện thoại di động trong chiếc túi nàng đeo bên vai, có nghĩa nó thò tay lấy chiếc máy ngay trước mặt chồng nàng. Tôi nhận lỗi với nàng, nhưng nguyên nhân của lỗi ấy thì chưa từng nói ra.
Ở đây hồn chợ là tiếng rao hàng. Nhưng cái chợ Sủi thời thơ ấu của tôi ngoài Bắc hồn chợ là gốc đa cổ thụ ngự giữa chợ. Những rễ đa phụ buông xuống tạo thành một cái động nhỏ. Có những người suốt đời sống về chợ, cứ mỗi sáng lại thắp nén hương cắm trong động dưới gốc đa. Người ta đồn rằng buôn may bán đắt là từ gốc đa ấy.
Trích Lao Động trên lưới
22 tháng Mười, 2003

*

Trong cuốn hồi ký, "Sống để kể chuyện", nhà văn Garcia Marquez kể lại, đã chơi trò Russian Roulette với một tay phú lít, khi bị bắt tại trận, đang quần thảo với bà vợ của ông này.
"Tôi nhớ tên và họ của nàng, nhưng lúc đó, tôi thích gọi bằng cái tên Nigromanta [Necromancer: Cô Đồng]. Noel năm đó là nàng 20 tuổi. Nàng có dáng dấp một người Abyssinian, da mầu cocoa. Cái giường của nàng mới vui làm sao, và cái số ta của nàng mới "sỏi đá cũng còn nhớ nhau khốc liệt" [rocky] như thế nào, và nàng có một cái bản năng làm tình có vẻ như thuộc về một dòng sông sôi sóng hơn là thuộc về một con người!" [she had an instinct for love that seemed to belong more to a turbulent river than to a human being].
Fidel Castro viết về Gabo nhân xb cuốn hồi ký: Cosmic talent with a child's generosity': Tài bao la, với sự rộng lượng của một đứa trẻ.
Gabo (Gabriel García Márquez) has confessed that it is still on his conscience that he initiated me into what I still possess to this day, "an addiction to easy-to-read bestsellers as a method of purification from official documents" Gabo thú nhận, ông vẫn còn ăn năn, vì đã xúi tôi nghiền, ba thứ văn chương hạ cấp, như một cách làm cho đầu óc không còn bị bận bịu với ba mớ hồ sơ bàn giấy..."
Tin Văn Cũ
Văn Cao cũng gặp một trường hợp tương tự, với vợ một hiến binh Nhật. Nhưng ông ôm vội mới quần áo, chuồn kịp, trước khi trò đấu súng theo kiểu Ru lét Nga bắt đầu!



Koestler: Con quỉ của sự tuyệt đối
Le démon de l'absolu

Et puis quoi, on n'écrit pas Le Zéro et l'Infini sans faire de dégâts colllatéraux: « Il est l'homme sans concessions qui n'a plié devant aucune des deux grandes tyrannies modernes et a osé les défier ensemble. »
Rồi sao? Nguời ta không thể viết Số không và Vô tận mà không gây miểng: "Ông ta là một người không nhượng bộ, không hề cúi mình trước bất cứ một trong hai thế lực bạo chúa lớn lao hiện đại và thách thức cả hai."

Tin Văn cũ, 26.5.2008

  Bản đồ dịch đói trùng với bản đồ những ý thức hệ dởm.
La carte de la famine coincide avec celle des idéologies fausses.
Phương thuốc thần hiệu chữa dịch đói, là tư hữu. (1)
Thế giới thứ ba là nạn nhân của những khẩu hiệu và của lòng từ thiện thiếu tổ chức.
Dịch đói không phải tự nhiên, mà là chính trị.
La famine n’est pas naturelle mais elle est politique
[Đón đọc phỏng vấn kỹ sư nông học Ấn, Dr. Swaminathan]
Tin Văn ngày 3.8.2003
*

(1) Minh Triết, Hoàng Ngọc Hiến:
Tôi có đọc một công trình lý luận tác giả viết những trang rất hay về vấn đề tư hữu. Nhưng vấn đề chỉ sáng bừng lên khi tôi đọc dến câu của Balzac được tác giả, trích dẫn: “Người mà không có gì là kẻ không ra gì”. Câu của Balzac là minh triết. Mác đã viết những trang cứ liệu uyên bác, lập luận đanh thép để đi đến một kết luận quyết liệt: bãi bỏ tư hữu.
Giá như Mác có thêm được minh triết của Balzac chắc chắn ông suy nghĩ khác và học thuyết của ông không phải là chủ nghĩa Mác như chúng ta biết.
(2) Bị bỏ đói lâu ngày mới ra tình trạng của ngày hôm nay, nó dễ sợ lắm, tất cả các tệ nạn: hoa hậu, xuất cảng cô dâu, tham nhũng vơ vét tột cùng, mua bằng, mua quan… tất tất phần lớn từ đói lâu ngày… không biết các nước Liên Xô, Đông Âu, Bắc Hàn có vướng vào cảnh này không… Bởi vì như nhà con đông, một cha một mẹ, một gène mà có người tính này người tính kia… Chỉ có đói lâu ngày mới giải thích được hiện trạng này.
Vì thế các tổ chức xin con nuôi đêu khuyên nên nhận con nuôi trước khi các cháu lên 6 tháng, để chúng đói tình thương lâu ngày quá sẽ gây rất nhiều tai hại cho đời sống tâm lý sau này.
Note: From TV mail.
Tks. NQT
V/v cái vụ bị bỏ đói lâu ngày, Gấu này rành lắm! Chỉ đến khi vô Nam, thì mới hết sợ đói! Cái cú ăn cướp là cũng do bị bỏ đói lâu quá mà ra. Hồi học trung học, làm luận tiếng Tây, cứ phải học thưộc lòng, còn nhớ một câu, "Cái bụng đói thì không có tai" [Ventre affamé n’a point d’oreilles]. Chí lý!
Có ai nói cái gì mà VC nghe đâu, dù chí lý đến đâu!
Hà, hà!
Đọc lại Tin Văn, lòi ra mấy dòng trên, nhưng tờ báo thì mất rồi, chán thế.
Cứ lo chuyển nhà mãi, ba lần thì bằng cú phần thư 30 Tháng Tư 1975!
Nhờ trang net này, Gấu nhớ ra, bài phỏng vấn nằm trong cuốn "Les vrais penseurs de notre temps", "Những tư tưởng gia thứ thiệt của thời đại chúng ta", của Guy Sorman, Fayard © 1989. Cuốn này, Tin Văn đã giới thiệu mấy ông ở trong đó. (3)
Bữa nào rảnh, kiếm nó, rồi scan, rồi post, rồi dịch hầu quí độc giả. NQT

(3) Phỏng vấn Ilya Prigorine
*
Nhân lèm bèm về tư tưởng gia thứ thiệt, bonus bài này:
Người của thế kỷ & Nhà văn của Thế kỷ
Peter D. Smith dự triển lãm Albert Einstein, Người Của Thế Kỷ, Viện Bảo Tàng Do Thái, Camden Town [TLS 11 Tháng Một 2005].
Tuyệt vời nhất, là bức hình, nhỏ hơn tấm postcard, rõ ràng để dùng cho một album gia đình. Chụp khi ông đi thăm Thượng Hải vào năm 1922-3.
Một Einstein không giống như những Einstein mà mọi người từng nhìn thấy, hay tưởng tượng ra: nhỏ thó, lanh lẹn, trong bộ đồ thể tháo, với một cái mũ đen kiểu cọ. Vào những năm đầu của tuổi bốn mươi, nhà khoa học trông thật tự hào, giữa bức hình, chung quanh ông là cộng đồng Do Thái địa phương. Ông vừa được Nobel, và đang băng băng đi trên con đường trở thành "một người Do Thái vĩ đại nhất trên quả đất", như  David Ben-Gourion gọi ông sau đó. Hay như ông khôi hài về mình, một "ông thánh Do Thái".
Tài liệu trưng bầy trong cuộc triển lãm là từ Thư Khố Albert Einstein tại Đại Học Hebrew ở Jerusalem. Mặc dù thiếu những vật dụng hoàn toàn cá nhân, cuộc triển lãm quả là đã cho người coi một cái nhìn tuyệt vời vào cuộc đời của một thánh tượng khoa học.
Có một cái thư của một anh chàng Ăng lê, xin ông trấn an anh ta, về tác động, và ảnh hưởng của trọng lực lên con người trong lúc trái đất quay. Anh ta viết, 'trong khi một cá nhân chổng đầu xuống đất, tức là lộn tùng phèo, liệu có phải, chính vào lúc đó, anh ta mê gái, và có thể còn làm nhiều trò khùng điên khác?", Einstein lịch sự trả lời, "Mê gái mê trai, nói cho cùng, không phải là điều ngu xuẩn nhất con người làm, nhưng trọng lực [sức hút của trái đất] không có trách nhiệm gì về chuyện này".
Nhìn thấy hình của ông trên nhật báo, một em bé sáu tuổi, Ann G. Kocin, đã viết thư, "Ông nên đi cắt tóc, như vậy trông ông sẽ còn đẹp hơn".
Những bức thư của trẻ em như thế chứng tỏ ông ngày càng nổi tiếng, trở thành một bậc hiền giả, nửa tiên tri, nửa phù thuỷ.
Theo huyền thoại thời hậu chiến, ông là một Prometheus, ăn cắp lửa của Thần Mặt Trời cho nhân loại, nhưng nhân loại ngu quá, hay ác quá, thay vì dùng để nấu nướng, lại dùng vào việc chế tạo bom nguyên tử!

Có trưng bầy thư ông viết cho tổng thống Mỹ, đưa đến thành lập dự án Manhattan Project và sau đó, bom nguyên tử ra đời, và hai trái bom được thả xuống đất Nhật. Ông nhìn nhận, ký tên vào thư là "sai lầm lớn nhất trong đời tôi". Sự thực, do ông quá sợ trước viễn tượng Nazi sẽ có bom nguyên tử.
Thư ông từ chối tranh cử tổng thống nước Israel, khi được mời, mới thú vị, tuyệt vời làm sao. Đúng là một cái thư khó viết! Khi nhận được thư, me-xừ Thủ Tướng Do Thái Ben-Gourion mừng quá, nói với đệ tử ruột: "Mày biểu tao, tao phải làm gì, nếu ông ta nói, ừ, tớ sẽ ra tranh cử tổng thống?"
Tuần báo Time đã chọn nhà bác học Einstein là Người của Thế kỷ. Bên cạnh ông, là thánh Cam Địa (Gandhi). Thật ra, bất cứ một lựa chọn nào cũng không hoàn toàn. Có người cho rằng, Einstein chỉ có thể coi là "Người của nửa đầu thế kỷ", do ông đã không hiểu một số lý thuyết khoa học sau ông. Câu nói nổi tiếng của Einstein: Thượng Đế không chơi xí ngầu (I am convinced that He [God] does not play dice), là do Einstein tin vào định mệnh thuyết, trong khi một số khoa học gia tin rằng thuyết xác xuất, hay nói nôm na, chính là do cơ may, mà có loài người, và những chủng loại. Chúng ta tin tưởng có một Thượng Đế, nhưng trong khoa học, một định mệnh thuyết như vậy, đã tỏ ra không đúng. Trong cuốn "Những tư tưởng gia đích thực của thời đại chúng ta" (Les vrais penseurs de notre temps), tác giả Guy Sorman đã phỏng vấn Mooto Kimura, một khoa học gia người Nhật. Ông này tin rằng Darwin (cha đẻ của thuyết tiến hoá đưa tới chủ nghĩa Cộng Sản) đã sai lầm. Chính cơ may mới là chìa khóa của tiến hóa. Cũng theo ông, Einstein là nhà bác học cuối cùng còn tin rằng Thượng Đế không chơi xí ngầu và Thiên Nhiên tuân theo những định luật mang tính định mệnh. (Tiến hoá không có tận cùng mang tính đạo đức: L'évolution n'a pas de finalité morale, Stephen Jay Gould). Theo Kimura, cũng như theo Ilya Prigorine (nhà tư tưởng này cho rằng trật tự phát sinh từ hỗn mang: L'ordre est né du chaos): Thượng Đế chơi xí ngầu, mà chơi rất hay!
Nhìn lại những ngày cuối thế kỷ, và cơn hoang mang, nỗi sợ hãi về một tận thế vào năm 2000, về con bọ Y2K, mọi người đều thở phào, khi ngồi trước máy truyền hình, chứng kiến từng nơi trên mặt địa cầu đón thiên niên kỷ, theo vòng quay của trái đất. Có thể, trước đó, hầu hết mọi người đều lo lắng, hoang mang, nhưng thâm tâm, họ vẫn tin rằng sẽ chẳng có chuyện gì xẩy ra hết. Đây không phải là lần đầu, lẽ dĩ  nhiên. Nhược điểm, biết đâu, đây chính là hạnh phúc của con người, đó là trí nhớ của nó ngắn ngủi lắm! Vào những ngày nhân loại sắp tiến đến điểm zero (countdown), có mấy ai nhớ gì, về cuối thế kỷ trước đó? Đa số đều nghĩ, "rồi cũng rứa", cho dù cũng sửa soạn rối rít, cũng ra nhà băng rút mớ tiền mua thức ăn dự trữ, hy vọng sống dôi ra vài ngày, sau... tận thế!
Nhưng sự thực, thế kỷ chấm dứt không như nhau. Nhà khoa học Stephen Jay Gould, trong cuốn Tra Hỏi Thiên Niên Kỷ (Questioning the Millennium: A Rationalist's Guide to a Precisely Arbitrary Countdown, nhà xb Harmony Books, 1998), ghi nhận rằng, vào những ngày tháng cuối năm 1799, người Mỹ đã cùng nhau than khóc cái chết của George Washington. Nhưng thay vì âu lo về "chấm dứt chế độ cũ" (the fading of an ancien regime), ngược lại, cái chết của một con người đã mở ra một điều gì thật sự mới mẻ: đây là một xứ sở trẻ trung tưởng niệm một người hùng của đất nước. Thời kỳ Cách mạng Pháp, Robespierre và những bạn bè của ông đã coi những năm 1790 không phải là thập niên cuối cùng của một thế kỷ, nhưng mà là đầu tiên. Ngày cả từ "chấm dứt thế kỷ" (fin du siècle), trước năm 1890 chưa có trong tự điển tiếng Anh. Nó cũng chẳng già nua gì lắm, ngay cả đối với chính tiếng Pháp. Điều mà Gould thích thú nhất, khi tra hỏi thiên niên kỷ, đó là văn hóa đại chúng (pop culture) đang thắng thế văn hóa cao (high culture).
Về đề tài văn hóa đại chúng thắng thế văn hóa cao, chữ điện tử (như các bạn đọc trên máy điện toán, trong "trang nhà" trên lưới internet) thắng thế chữ in ra giấy, có mùi thơm của mực, người viết xin hẹn một dịp khác. Ở đây, chỉ xin đưa ra câu hỏi: ai là nhà văn của thế kỷ vừa qua?
Đa số đều cho rằng, ba nhà văn đại diện cho thế kỷ 20 là James Joyce, Marcel Proust, và Franz Kafka. Trong ba nhà văn này, người viết xin được chọn Kafka là nhà văn của thế kỷ 20.
Thế kỷ 20 như chúng ta biết, là thế kỷ của hung bạo. Những biểu tượng của nó, là Hitler với Lò Thiêu Người, và Stalin với trại tập trung cải tạo. Điều lạ lùng ở đây là: Kafka mất năm 1924, Hitler nắm quyền vào năm 1933; với Stalin,  ngôi sao của ông Thần Đỏ này chỉ sáng rực lên sau Cuộc Chiến Lớn II (1945), và thời kỳ Chiến Tranh Lạnh. Bằng cách nào Kafka nhìn thấy trước hai bóng đen khủng khiếp, là chủ nghĩa Nazi, và chủ nghĩa toàn trị?
Gần hai chục năm sau khi ông mất, nhà thơ người Anh Auden có thể viết, không cố tình nói ngược ngạo, hay tạo sốc: "Nếu phải nêu một tác giả của thời đại chúng ta, sánh được với Dante, Shakespeare, Goethe, và thời đại của họ, Kafka sẽ là người đầu tiên mà người ta nghĩ tới." G. Steiner cho rằng:  "(ngoài Kafka ra) không có thể có tiếng nói chứng nhân nào thật hơn, về bóng đen của thời đại chúng ta." Khi Kafka mất, chỉ có vài truyện ngắn, mẩu văn được xuất bản. Những tác phẩm quan trọng của ông đều được xuất bản sau khi ông mất, do người bạn thân đã không theo di chúc yêu cầu huỷ bỏ. Tại sao thế giới-ác mộng riêng tư của một nhà văn lại trở thành biểu tượng của cả một thế kỷ?
Theo Steiner, sự kiện-chìa khoá về Kafka là như thế này: ông bị chế ngự (possessed), bởi một linh cảm đáng sợ, rằng ông nhìn thấy, từng li từng tí, cơn kinh hoàng đang tích tụ lại... Kể từ khi Kafka viết, tiếng đập cửa ban đêm cứ thế tới muôn nhà, những con người bị lôi ra, chết "như một con chó", cứ thế nhân lên mãi. Huyễn tưởng biến thành sự kiện cụ thể: Thân quyến gần gụi nhất của Kafka chết trong phòng hơi ngạt. (Người yêu) Milena, và Miss Grete B (người có thể đã có với Kafka một cháu nhỏ), chết trong trại tập trung. Chúng ta tự hỏi: Làm sao ông có thể tiên tri như vậy?
Tóm ngay lấy một câu nói bóng gió trong "Ghi Chú Dưới Hầm" của nhà văn Nga Dostoevsky, Kafka mô tả con người bị giản trừ thành một con bọ quằn quại. Cuộc hóa thân của nhân vật Gregor Samsa này, thoạt đầu được một số người hiểu như là câu chuyện về một giấc mơ ghê rợn, là số phận "theo nghĩa đen", của hàng triệu con người. Từ "con bọ", Ungeziefer, tiếng Đức, chính nó là một tiên tri bi đát, bởi vì đám Nazi đã dùng để chỉ những con người chúng đẩy vô phòng hơi ngạt. Tác phẩm "Xứ Trừng Giới" của Kafka thông báo, không chỉ một kỹ thuật học về lò sản xuất cái chết (Lò Thiêu), mà luôn cả nghịch lý lạ lùng của chế độ toàn trị hiện đại: sự hợp tác thật chi ly, thật tục tằn giữa nạn nhân và kẻ tra tấn. Như Vaclav Havel chỉ ra, chế độ toàn trị đặc biệt ở chỗ: khác hẳn chế độ phong kiến, hay bạo chúa truyền thống, ở đây không có chuyện một thiểu số áp bức đa số, mà là, mỗi cá nhân đều bị cuốn hút vào guồng máy, đều trở thành một bộ "nạn nhân-đao phủ", "tù nhân-cai ngục". Ngay cả mấy ông Trung Ương Đảng cũng không thoát khỏi "qui luật" này: một phần thân thể, tôi chịu đựng hệ thống, phần kia tôi điều khiển nó.
Nhà phê bình Mác-xít G. Lukacs cho rằng, trong những phát kiến (inventions) của Kafka, có những dấu vết  đặc thù, của phê bình xã hội. Viễn ảnh của ông về một hy vọng triệt để, thật u tối: đằng sau bước quân hành của cuộc cách mạng vô sản, ông nhìn thấy lợi lộc của nó là thuộc về bạo chúa, hay kẻ mị dân. Cuốn tiểu thuyết "Vụ Án" là một huyền thoại quỉ ma, về tệ nạn hành chánh mà "Căn Nhà U Tối" của Dickens đã tiên đoán. Kafka là người thừa kế nhà văn người Anh Dickens, không chỉ tài bóp méo các biểu tượng định chế (bộ máy kỹ nghệ như là sức mạnh của cái ác, mang tính huỷ diệt), ông còn thừa hưởng luôn cơn giận dữ của Dickens, trước cảnh tượng người bóc lột người.
Chọn Kafka là tiếng nói chứng nhân đích thực, nhà văn của thế kỷ hung bạo, là chỉ có "một nửa vấn đề". Kafka, theo tôi, còn là người mở ra thiên niên kỷ mới, qua ẩn dụ "người đàn bà ngoại tình".
Thế nào là "người đàn bà ngoại tình"? Người viết xin đưa ra một vài thí dụ: một người ở nước ngoài, nói tiếng nước ngoài, nhưng không thể nào quên được tiếng mẹ đẻ. Một người di dân phải viết văn bằng tiếng Anh, nhưng đề tài hoàn toàn là "quốc tịch gốc, quê hương gốc" của mình. Một người đàn bà lấy chồng ngoại quốc, nhưng vẫn không thể quên tiếng Việt, quê hương Việt. Một người Ả Rập muốn "giao lưu văn hóa" với người Do Thái...
Văn chương Việt hải ngoại, hiện cũng đang ở trong cái nhìn "tiên tri" của Kafka: đâu là quê nhà, đâu là lưu đầy? Đi /Về: cùng một nghĩa như nhau?
Tin Văn Vắn

 

25.2.2007

Cung Chúc Tân Xuân

Kính chúc độc giả Tin Văn an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý, nhân dịp Năm Mới.
Riêng độc giả gửi mail riêng chúc mừng, xin nhận thêm ở đây, lòng chân thành đa tạ của gia đình Gấu.

Trân trọng.
NQT
*

SUBJECT: BRODSKY

   Please remember: irony and pain;
   the pain had long lived inside his heart
   and kept on growing—as though
   each elegy he wrote loved him
   obsessively and wanted

   him alone to be its hero—
*

Ai Tín
To: Dương Thanh Liêm và các bạn đã từng ở tù Bangkok và ở trại tị nạn Thái Lan.
Nguyễn Phước, nhạc sĩ, đã từ trần ngày 1 Tết, tại Úc.

Thay mặt tất cả bạn bè, Tin Văn, NQT và gia đình, xin được gửi tới gia đình bạn Nguyễn Phước những lời chia buồn thành thực nhất, và cầu chúc linh hồn bạn Nguyễn Phước sớm siêu thoát

Note: Đọc lại những trang Tin Văn cũ, lượm được mẩu thư tín, liên quan tới Mùa Biển Động của Nguyễn Mộng Giác 

 Lướt Tin Văn Cũ
mercredi 10 décembre 2008
Le Clézio au Viêtnam
Après un aperçu sur les réactions coréennes, puis chinoises, à l'obtention par Jean-Marie Gustave Le Clézio du Prix Nobel de littérature 2008, Nguyen P. Ngoc nous fournit ci-dessous des échos en provenance du Viêtnam.
Note: Nhờ Server cho biết, website này có link một trang Tin Văn, rồi lần ra trang trên, có nhắc tới ông bạn quí HPA, và NL!
Ui chao, cái website này link rất nhiều trang Tin Văn, tếu quá! Chắc là của Mít ta.

 Lướt Tin Văn Cũ

Tuổi Bụi

Nhờ tù VC, Gấu tôi phát giác ra được, ít nhất là hai chân lý, rất ư là tuyệt vời, một liên quan tới cơ thể con người, và một, tới miếng ăn là miếng tồi tàn.
*
Đã có lần Gấu ví von, anh chàng Thiệp ở trên núi Hu Tát hạ sơn, la ỏm tỏi, Không Có Vua, đâu có khác gì Zarathoustra của Nietzsche truyền giao "tin mừng", Thượng Đế đã ngỏm củ tỏi.
Thượng Đế ngỏm củ tỏi, Con Người, ở đây tập trung vào một người, có tên là Đảng, thay thế.
Tới Tuổi Bụi, Con Người cà chớn này bắt buộc phải đem ra mần thịt.
Đây là thông điệp thứ nhì của NHT.
*
Hồi đọc Cửa Tùng Đôi Cánh Gài của Nhất Hạnh, khi nó mới ra lò, Gấu còn trẻ măng, "chàng" cứ nghĩ, chuyện Phật Giáo. Về già, mới vỡ ra, đây là nói về một anh chàng... VC, từ biệt thầy, là Marx, hạ sơn, đi tìm quỉ để giết, trừ hại cho dân lành, cuối cùng khám phá ra, chính mình mới là quỉ, do tu luyện chưa tới nơi, hiểu sai Marx.
Kính chiếu yêu, là lý thuyết, là tinh tuý của chủ nghĩa Marx. Cây gươm thần, đám đệ tử Marx không kiếm ra, vì bị Rùa Thần ở Hồ Gươm mang đi tuyệt tích giang hồ. Không có gươm thần thì đành thay thế bằng tra tấn, bằng khủng bố.
*
Torture, writes Améry, has "an indelible character". Whoever was tortured, stays tortured.
Sebald: Chống Lại Sự Không Thể Đảo Ngược: Về Jean Améry, trong Lịch sử tự nhiên về huỷ diệt [Against the Irreversible. On Jean Améry. On the natural history of destruction, nhà xb Vintage Canada].
Améry viết, tra tấn có cái tính quái dị, không thể tẩy xoá đi được, là: Ai đã từng bị tra tấn, là suốt đời bị tra tấn.
Câu này, theo Gấu tôi, đọc [đảo] ngược lại, vẫn có nghĩa.
Rằng, kẻ tra tấn, là cứ thèm tra tấn suốt đời
Nhật Ký Tin Văn

Lướt Tin Văn Cũ

Lưới khuya, hồn ốc lạc thiên đường

To CM: It's OK now, Tks. NQT

*

Biển

 Buổi chiều đứng trên bãi Wasaga
Nhìn hồ Georgian
Cứ nghĩ thềm bên kia là quê nhà.

Sóng đẩy biển lên cao, khi xuống kéo theo mặt trời
Không gian bỗng đỏ rực rồi đêm tối trùm lên tất cả

Cát ở đây được con người chở từ đâu tới
Còn ta bị quê hương ruồng bỏ nên phải đứng ở chốn này

Số phận còn thua hạt cát.

Hàng cây trong công viên bên đường nhớ rừng
Cùng thi nhau vươn cao như muốn trút hết nỗi buồn lên trời

Chỉ còn ta cô đơn lẫn vào đêm
Như con hải âu già
Giấu chút tình sầu
Vào lời thì thầm của biển...

Dạ Vũ Ký Bắc 1

Dạ Vũ Ký Bắc 2


Cesare Pavese


Quít làm, Cam chịu [Lịch sử]

*

Sư phụ, khi chủ nghĩa CS của chúng ta ngoạm được nước Pháp, chúng ta sẽ làm gì với Joyce?
Gide, sau một lúc suy tư, trả lời:
-Chúng ta kệ mẹ ông ta.
« Maître, quand nous aurons le communisme en France, que ferons-nous de Joyce?».
Gide, après une longue réflexion:
«Nous le laisserons tranquille. »
Vừa nhắc tới ông Trùm Gorky, là thấy quan tài, là bèn nhỏ lệ (1).
(1) Đây là văn chương chưởng: Mi chưa đi mưa chưa biết lạnh, chưa thấy quan tài chưa nhỏ lệ!
Hình: Gide đọc ai điếu, trong đám táng Gorky, tại Quảng Trường Đỏ.
*
Nói chuyện cam chịu lịch sử, và nổi tiếng nhờ nó, bảnh nhất, theo Gấu, là nhà văn Anh gốc Nhật, viết văn bằng tiếng Anh 'hách hơn Ăng lê', Kazuo Ishiguro, tác giả Tàn Ngày, được Booker Prize. Ông thuộc trào lưu những nhà văn trẻ bảnh của Anh, gồm Martin Amis, Salman Rushdie… Trên số báo Le Magazine Littéraire, April 2006, đặc biệt về 'em' Duras, cô đầm ở xứ An Nam Mít, có bài phỏng vần ông, do Trần Minh Huy thực hiện, ‘K.I., thời của hoài nhớ’, ‘K.I, chúng ta là những đứa trẻ mồ côi’... Khi được hỏi, sự thiếu vắng nổi loạn thật là rõ ràng trong tất cả các tác phẩm của ông, K.I. trả lời: "Đúng như thế, những  nhân vật như Stevens trong Tàn Ngày, họ chấp nhận những gì đời đem đến cho họ, và, bằng mọi cách, đóng trọn vai trò cam chịu lịch sử, thay vì nổi loạn, bỏ chạy… và cố tìm trong đó, cái gọi là nhân phẩm, chẳng bao giờ tra hỏi chế độ."
Cái gọi là nhân phẩm, bật ra từ Tàn Ngày, và là chủ đề của cuốn tiểu thuyết đưa ông đài danh vọng, và đã được quay thành phim… "Tôi [K.I. muốn chứng minh sự can đảm của Stevens, nhân phẩm của anh ta, khi đối mặt với cái điều, là, người ta đã làm hỏng đời của anh ta”.
K.I có một câu phán thật tuyệt, và thật đúng, nếu áp dụng vào "thời của Gấu và BHD": Có một thứ hoài nhớ đếch mắc mớ gì tới Lịch Sử, mà tất cả chúng ta đều cảm nhận được, những nhớ nhung về một thời mà chúng ta đều ngây thơ, hơn cả... Chúa, khi chưa lên Ngôi.
Hình như nhà thơ Nguyễn Tất Nhiên có câu: Chúa khi chưa đắc đạo, Phật khi chưa giác ngộ, chắc gì đã mê gái như ta?