Forty years on

The strategic order in place in Asia since the Vietnam war is being challenged

AT THE time, the events in Indochina of April and May 1975 seemed to mark in the starkest way the end of a period of unchallenged American hegemony in Asia and the Pacific. Cambodia fell to the brutal Khmers Rouges, South Vietnam was absorbed by the North and communists took power in Laos. Famous pictures of an evacuation by helicopter from the American embassy roof in Saigon (now Ho Chi Minh City) captured the apocalyptic mood: the humbling of the superpower, in bedraggled retreat from Asia. Yet, 40 years later, as Vietnam marks the anniversary of unification, America’s defeat in Vietnam looks in retrospect no more than a blip in a prolonged Pax Americana. Only now is the durability of the American-led regional order being seriously questioned.

Jonathan Schell, an American journalist who covered the Vietnam war, wrote that what had led America to enter and expand it was not over-optimism about its chances of victory, but “overly pessimistic assessments of the consequences of losing”. These entailed not just the tumbling of other Asian “dominoes” to the communist menace, but a catastrophic loss of American prestige and credibility. Indeed, for a while after the war America did seem in global retreat. Jimmy Carter, elected president the following year, oversaw what Lee Kuan Yew, Singapore’s late patriarch, called in his memoirs “four years of pious musings about America’s malaise”, during which Iran’s revolution and the Soviet invasion of Afghanistan further dented America’s standing.

It soon turned out, however, that Mr Carter’s predecessor, Gerald Ford, had been right in a speech he made on April 23rd 1975 in which he said that events in Indochina “tragic as they are, portend neither the end of the world nor of America’s leadership in the world.” Communism did not advance beyond Indochina to elsewhere in Asia. And by then, partly in response to the quagmire in Vietnam, America had already tilted towards China with Richard Nixon’s visit in 1972. This softened the strategic impact of the humiliations three years later.

A de facto alliance with China against the Soviet Union left America’s supremacy in Asia uncontested. After the war, the region boomed. American intervention in Vietnam no longer looked such an unmitigated disaster. Lee Kuan Yew portrayed it almost as a triumph: without it, South-East Asia would probably have fallen to the communists. America bought the region time and, by 1975, its countries were “in better shape” to stand up to them. The prosperous emerging-market economies they have become “were nurtured during the Vietnam war years”.

The greatest beneficiary of the new global alignment was China itself, which embarked in 1979 on its great economic transformation, against the backdrop of a stable region secured by America’s unchallenged primacy. China has done so well out of this arrangement that many Americans struggle to understand that it might want to challenge and to change it. But growing numbers of analysts now believe that it does: that its goal is to supplant America as the Asia-Pacific’s—and eventually the world’s—leading power. Hugh White, an Australian writer on strategic affairs, argues that China is achieving by totally different means under its current leader, Xi Jinping, what it failed to attain under Mao Zedong: wealth, power and a dominant role in its own region.

Most American strategic thinkers have tended until recently to argue that China can be accommodated in the existing world order; and that even if it harbours greater ambitions, it is so far behind America in economic and military terms that it will set them aside for the foreseeable future. A more alarmist school of thought is gaining strength, however. A new report for the Council on Foreign Relations, an American think-tank, by two analysts who have worked in government, Ashley Tellis and Robert Blackwill, calls for a new “grand strategy” for dealing with China, including strengthening America’s army and stepping up military co-operation with its allies. It argues that “the American effort to ‘integrate’ China into the liberal international order has now generated new threats to US primacy in Asia—and could eventually result in a consequential challenge to American power globally.” In a similar vein, Michael Pillsbury, another former American government official, has published a book with a self-explanatory title: “The Hundred-Year Marathon: China’s Secret Strategy to Replace America as the Global Superpower”.

The American administration itself seems to be adopting a harder line towards China. It has always denied that its “pivot” or “rebalancing” towards Asia was aimed at China’s containment. But it was certainly intended to reassure its friends and allies in the region that it was not simply going to stage a strategic withdrawal to make way for a rising China. And it is becoming more open in its rivalry. Recently it tried in vain to persuade its allies to shun a Chinese-led development bank. To garner support for its ambitious trade agreement, the Trans-Pacific Partnership, it has stressed how the deal is essential if America is to prevent China from writing the rules for the region.

Full circle

China, for its part, constantly suspects America of trying to contain it; and it argues that the alliances that tie America to Asia, notably its defence treaty with Japan, are cold-war relics that should be dismantled. None of the allies wants that; and none wants to be forced to choose between its security ties with America and its links with China. But, if the pessimists are right, they may one day find they have to. As Mr White sees it, America’s experience in the Vietnam war is an “Aesop’s fable of the perils of statecraft”. America, having fought in Vietnam to stop China building a sphere of influence that excluded it, was driven by the war into opening to China and has since facilitated China’s rise—and that rise has been so successful that China now threatens to build a sphere of influence that excludes America.
Note: GCC sử dụng Google mở được hết trang bị cấm, do hết credit!

Live at Club Revolution 

Our nation's future's coming into view
With a muffled drumroll
In a slow, absentminded striptease.
Her shoulders are already undraped,
And so is one of her sagging breasts.
The kisses she blows to us
Are as cold as prison walls 

Once we were a large wedding party.
It was a sunny weekend in June.
Women wore flowers on their straw hats
And white gloves over their hands.
Now we run dodging cars on the highway.
The groom, someone points out, looks like
President Lincoln on a death notice. 

It's time to burn witches again,
The minister shouts to the congregation
Tossing the Bible to the ceiling.
Are those Corinna Brown's red panties
We see flying through the dark winter trees,
Or merely a lone crow taking home
His portion of the day's roadkill? 

Charles Simic

Tương lai xứ Mít đi vô tầm nhìn
Với 1 hồi trống tắc nghẹn
Trong một xen thoát y chầm chậm, lơ đãng.
Vai em vũ nữ để trần
Cũng thế, là một bên vú, xệ xuống
Nụ hôn em ban cho chúng ta
Lạnh như tường nhà tù Phan Đăng Lưu 

Một lần tụi này tham dự tiệc cưới của 1 đại gia
Một weekend có nắng vào Tháng Sáu
Đờn bà trang trí hoa trên nón rơm
Đeo găng trắng
Lúc này, tụi này đang chạy xe lắt léo trên xa lộ Biên Hòa
Chú rể, một tay nào chỉ ra,
Sao giống y chang Víp Va Ka,
aka Sáu Dân, aka Hồ Tôn Hiến,
trên một tờ giấy báo tử. 

Đã đến giờ lại thiêu sống lũ phù thuỷ
Vị mục sư la lớn với giáo đoàn
Quăng cuốn Thánh Kinh lên trần nhà
Có phải mấy cái xịp đỏ lòm của kỳ nữ KC,
Chúng ta nhìn thấy bay trên nền trời tối thui mùa đông Thành Hồ?
Hay chỉ là 1 chú quạ
đem về nhà
phần chia những xác chết vì xe cán trong ngày?

Đầu những năm 70' của thế kỷ XX, sau khi Người đã qua đời được vài năm, một tổ công tác chính trị được thành lập. Đa số các thành viên của tổ là các khoa học gia về bảo tồn, bảo tàng, lịch sử và khảo cổ học. Đó là tiền thân của Bảo tàng HCM sau này.
Nhiệm vụ của tổ công tác là đi khắp đất nước, và một số địa điểm ngoại quốc để sưu tầm tư liệu, vật dụng hàng ngày... của Người trong thời gian Người bôn ba hải ngoại để tìm đường cứu nước. Một nhóm công tác đặc biệt được cử sang Pháp cũng không ngoài mục đích đó.
Một nhiệm vụ cụ thể của nhóm công tác là tìm hiểu về sự thực chuyện viên gạch Người dùng để sưởi ấm mùa đông khi Người đang là anh thanh niên 25 tuổi đẹp trai nhưng nghèo khổ ở Paris, sống ở nhà số 9 ngõ Công Poăng. Nhà số 9 Công Poăng tầng dưới là quán cà phê, tầng trên Người thuê ở, người làm nghề rửa ảnh. Phòng kê vừa một cái giường, hai cái ghế một cái bàn con.
Nhóm công tác đã phỏng vấn nhiều người dân sống trong khu vực này cùng thời với sự kiện viên gạch, và kết quả là không có người dân nào biết về sự kiện này.
Đến ngày cuối cùng trong thời gian làm việc. Nhóm công tác tình cờ gặp một bà cụ già 70-80 tuổi nhăn nheo móm mém nhưng vẫn còn giữ lại một chút nhan sắc thời trẻ sống tại nhà số 11 ngõ Công Poăng. Khi được hỏi về sự kiện viên gạch Người dùng sưởi ấm trong mùa đông giá rét ở Paris, bà cụ già công nhận là có biết chuyện này. Nhóm công tác mừng rỡ và đề nghị bà cụ giúp đỡ để tìm lại viên gạch để mang về Việt Nam, bà cụ gật đầu mỉm cười duyên dáng và nói:
- "Viên gạch đó chính là tôi đây!"

IN THE JUNK STORE

A small, straw basket
Full of medals
From good old wars
No one recalls.

I flipped one over
To feel the pin
That once pierced
The hero's swelling chest.

Charles Simic: The Little Something

Tại Viện Bảo Tàng Chiến Tranh Thành Hồ

Một cái giỏ rơm nhỏ
Đầy những huy chương
Của hai cuộc chiến thần thánh
Chống hai tên thực dân đầu sỏ, cũ và mới
Chẳng tên Mít, thứ thiệt nào, còn nhớ!

Gấu lật lật 1 cái huy chương Thành Đồng Tổ Quốc
Cảm nhận mũi đinh ghim
Đã 1 thời cắm vô bộ ngực căng phồng
Của Anh hùng Núp
Của nhà văn truyền kỳ Đất Nước Đứng Lên
Rồi Đất Nước Nằm Xuống
Rồi Đất Nước Đi Luôn!

Hà, hà!

Top 10 books about betrayal
Top Ten về Phản Bội 

From John le Carré to Muriel Spark, the novelist chooses fiction that reflects a perennial human failing which can wound the betrayer as much as the betrayed

Đứng đầu, phải là Graham Greene!  GCC chưa đọc mà đã đoán ra được!

1. The End of the Affair by Graham Greene

I could have picked any of Greene’s novels: if there was ever a master of betrayal fiction, it was Greene. The End of the Affair, published in 1951, is a sad and beautiful story of love racked by jealousy and Catholic guilt. Written during the postwar austerity era, but set in wartime London, the narrative is loosely based on Greene’s affair with Lady Catherine Walston. When jealous ex-lover Maurice Bendrix realises that his major rival for the love of Sarah Miles is God, The End of the Affair is cast in new light.

Tuy nhiên những nhận xét của tác giả bài viết, về "Tàn Ngày", thật thú

4. The Remains of the Day by Kazuo Ishiguro

Compared with Medea – with anyone, really – Mr Stevens, the narrator of The Remains of the Day, is restrained. Butler at Darlington Hall, the poised Mr Stevens decides to visit his old colleague of 20 years’ standing, Miss Kenton. The quality of restraint, along with dignity and loyalty, is part of the idea of “greatness” by which Mr Stevens has always lived. But the novel ends with the elderly butler realising how the beliefs that have sustained him have also betrayed him.

Làm sao không có John le Carré cho được!

9. The Spy Who Came in from the Cold by John le Carré

Spies are betrayers by profession. The clandestine nature of their trade makes them prone to the kind of duplicity where one part of their own character will always be busy betraying the other. Le Carré manages to convey this complexity of deception in many of his characters, often forced by circumstance to act callously, but The Spy Who Came in From the Cold is, in my view, his best book. Written in 1963, the novel carries strains of film noir, with the lonely, haunted war veteran, feeding on whisky in bleak cityscapes, trying to do right, trying and failing to save the girl he loves. British spy Alec Leamas is assigned one last operation before he can be brought in “from the cold”. He uncovers layer upon layer of duplicity and betrayal and, in the end, must choose between life and loyalty.

Le Carré rất mê CS, và rất tởm tư bản, Anh Quốc, mà hiện thân của nó, là qua ông bố của mình. "Người về từ miền lạnh", khi chấp nhận mission, vượt bức màn sắt, qua thế giới CS, để cứu 1 điệp viên Hoàng Gia Anh, luôn luôn đinh ninh trong đầu, là cái tên, tạm gọi là B, vì tên này cực bảnh, về đạo hạnh, về lý tưởng cao đẹp của CS… Chỉ đến phút chót, anh mới biết, đó là tên mà anh phải loại bỏ, và cái tên anh ta phải kíu, thì cực tởm, đúng như lũ Chống Cộng Điên Cuồng, hay đám bộ lạc Cờ Lăng hiện giờ.

Chúng không phải là phe ta ư?

Đâu có phải dòng dã 40 chục năm chúng ta hận thù VC không thôi đâu. Chúng ta hận thù cả những tên tởm lợm chống cộng điên cuồng, những tên dựa vào chống cộng để mà làm giàu, cho bản thân và gia đình chúng.

John le Carré là bút hiệu của David Cornwell, người Anh, sinh năm 1931, làm Bộ Ngoại giao (công tác gián điệp), do vậy, không được dùng tên thực. Cuốn The Spy Who Came in From The Cold là cuốn đưa ông lên đài danh vọng. Đã được quay thành phim, với tài tử Richard Burton. Đã được dịch ra tiếng Việt, nhưng thú vị nhất, đã được nhà văn chuyên viết truyện trinh thám nổi tiếng, Người Thứ Tám, phóng tác, với nhân vật "thần sầu quỉ khốc" Tống Văn Bình, bí số Z.28. Nội ngoại công thâm hậu; võ Hồng Mao, Thiếu Lâm vào hàng thượng thừa, Văn Bình được Ông Hoàng, thủ lãnh điệp viên Miền Nam phái ra Bắc (Hà Nội), để cứu một điệp viên Miền Nam nằm vùng, một cán bộ cao cấp CS. Anh được cung cấp đầy đủ tài liệu: nào là sổ băng của tên "ngụy đội lốt cách mạng" ở một ngân hàng Thụy Sĩ; ngày giờ, địa điểm những lần nhận tiền…

Trong nguyên tác của Le Carré, câu chuyện xẩy ra tại nước Đức, bên này và bên kia Bức Tường (Bá Linh). Muốn cho chắc ăn, ông đã để cho nhân vật chính của mình bị cơ quan phản gián cho về vườn, sau khi thất bại trong một điệp vụ, thân tàn ma dại, đói, bịnh, rồi được một cô gái thương tình cưu mang, săn sóc cho hết bịnh, và sau đó được móc nối với "cách mạng" (Đông Đức).

Mọi việc diễn tiến êm ru bà rù. Muốn chắc ăn, Phản Gián Anh vờ đi, cho gián điệp Đông Đức bắt cóc cô gái, người yêu của anh chàng điệp viên bị thất sủng quay đầu về với cách mạng.

Bí mật bật mí: tất cả những tài liệu tố cáo đều là dởm. Người mà anh điệp viên tin là phe ta, lại là kẻ địch. Và kẻ địch này là một tay Cộng Sản thứ thiệt, theo nghĩa, rất tin tưởng chủ nghĩa Cộng Sản sẽ đưa thiên hạ tới "thái bường"! Còn cái người mà anh điệp viên "tởm" nhất, và tin rằng là kẻ địch, lại chính là phe ta!

TLR

JOHN LE CARRÉ

WINTER 2015

INELLIGENCE HAS ONE MORAL LAW - IT IS JUSTIFIED BY RESULTS.

THE SPY WHO CAME IN FROM THE COLD

Nhắc tới le Carré, có liền. Báo Điểm Văn lấy luôn nick cho số Mùa Đông 2015, là John le Carré.
Thú hơn nữa, đọc loáng thoáng ở tiệm sách, trúng ngay 1 bài, đề tặng Vila-Matas: The Dark Twin.

Đọc cái tít ngờ ngợ.
Đọc hết bài, hoá ra thuổng của….  GCC, trong bài viết về Cô Tư, chôm Faulkner:

Cái câu của Faulkner nói về nhà văn, và cái câu của Coetzee nói về Faulkner, xem ra đều áp đụng thật là đắc địa vào trường hợp của Cô Tư (a)
"A book is the writer's secret life, the dark twin of a man: you can't reconcile them."
William Faulkner: Mosquitoes [1927] (1)
Một cuốn sách là cuộc đời bí ẩn của nhà văn, cái thằng anh em sinh đôi u tối của hắn ta: Bạn đừng hòng hoà giải hai thằng chả này.

(1) Coetzee trích dẫn trong 1 bài viết trên tờ Điểm sách Nữu Ước, khi đọc cuốn tiểu sử Faulkner

ESSAY

Sergio Pitol

The Dark Twin

Translated from Spanish by George Henson

FOR ENRIQUE VILA-MATAS

Bài essay này cực sướng. Nó nhắc tới cuốn MCNK của TTT, khi nhắc tới cuốn tiểu thuyết Voi Đi Đâu Để Chết, Where Elephants Go to Die?

Với độc giả của TTT, của MCNK, thì biết liền: ở Đà Lạt.
Trong MCNK có nhắc tới giai thoại này, như là 1 cái dấu báo về cái chết của Kiệt.
Dark Twin của TTT, là MCNK.

Tin Văn sẽ đi liền bài này, như 1 cách nhớ Đà Lạt, và tưởng niệm Kiệt và TTT.

MCNK

Ông Trung Tá mập có vẻ bệnh hoạn. Ông từng bị địch bắt hồi Mậu Thân khi về quê nhà ăn Tết và vượt ngục trốn thoát sau sáu tháng bị giam cầm trong rừng gần biên giới. Từ trại An Dưỡng ông được đưa lên làm việc tại trường và được giao giữ một chức vụ mới đặt riêng cho ông, không có trong bảng cấp số: thanh tra các lớp học. Ông ngụ trong cư xá độc thân mặc nhiên trở thành trưởng trại. Gia đình ông ở Sàigòn và ông lủi thủi một mình không có bạn.
Tiếng ông nói nhanh nghe như lắp bắp, tiếng cười phát ra bất thường và ngắn ngủi. Nhìn nét mặt ông ngay sau khi tiếng cười vừa tắt, không ai có thể biết ông đã cười.
Ông chết cách đây mấy tháng. Một trái lựu đạn nhỏ bằng trái chanh đã nổ trong gian phòng ông ngủ ban đêm. Gian phòng chếch với gian phòng của Kiệt thuộc khối nhà bên kia quảng trường. Nằm đây bên cạnh cửa sổ kính dầy, Kiệt chỉ ngó thấy được gian phòng ấy bằng tưởng tượng. Gian phòng không ai dám ở nữa, lỗ chỗ những mảnh lựu đạn trên cửa, trên tường, trên sàn.
Cuộc điều tra đưa đến kết luận tử nạn vì công vụ, giúp cho vợ con của ông được hưởng các quyền lợi của một tử sĩ . Cái chết phủ nhiều bí mật với nhiều dư luận đồn đãi. Đêm trái lựu đạn nổ trong phòng ngủ của ông, Kiệt có ngủ tại trại nhưng không hề hay biết. Chàng hoảng hồn ngơ ngác trong buổi sáng tinh mơ đứng trên bãi đậu xe nghe tiếng người la lớn đối đáp báo tin biến cố đêm hôm.
Kiệt nhìn ánh điện vàng nhòe của ngọn đèn giữa quảng trường chiếu trên mặt kính. Đêm ấy, ngọn đèn này tắt, Kiệt nhớ.
Chàng ngồi lên trong mùng, ngó quanh quất.
Bữa leo núi, trong khoang chiếc trực thăng, lần duy nhất Kiệt nói chuyện với người đã chết. Chính ông gợi chuyện. Ông hỏi chàng ở ngoại quốc bao lâu? Chàng về nước năm nào? Cảm tưởng của chàng những ngày đầu mới trở về? Kiệt lịch sự trả lời vừa đủ, không dài dòng trong khi hai người cùng mầy mò quan sát những mối dây điện cao thế bị cắt rời khỏi các bộ phận đã tháo gỡ. Bỗng không ông nhận xét: buổi tối nằm lại trong khoang tầu này chắc rét chịu không thấu. Mùa đông vừa qua, ông sưởi bằng bóng đèn 500 [watts] ngay trong phòng làm việc, bóng đèn giấu dưới gầm bàn. Rồi ông hỏi: "Tại sao ông lên trên này?". Ngồi trên xe díp trước khi mở máy, ông ngó chiếc phi cơ nói: "Ông trông nó giống con voi không? Loài voi có đặc tính kỳ lạ là khi biết mình sắp chết thì tự động bỏ đàn lánh đến chỗ khuất nằm chờ chết? Các nhà thám hiểm Phi Châu thường gặp những nghĩa địa voi." Ngưng vài giây, ông nói tiếp bằng giọng bình thường: "Tôi mới đọc một quyển truyện về voi, thật thích. Tôi đang cố gắng dịch quyển sách ấy". Kiệt hỏi: "Trung Tá viết sách?" Ông vội vàng cải chính: "Đâu có. Tôi dịch để gửi về cho mấy đứa nhỏ ở nhà đọc. Chúng nó không đọc được sách ngoại quốc mà quyển này thì chắc chẳng có ai mất công dịch, in làm chi. Tại tôi thích... với lại viết thư cho tụi nhỏ tôi chẳng biết viết gì...".  Về đến thành phố giữa buổi trưa ngà nắng, ông bảo: "Cũng có phần đúng, thành phố này là một nghĩa địa voi. Nhưng rừng ở đây tuyệt giống voi lâu rồi.... Cái ông bác sĩ tìm ra thành phố này là một con bệnh ông biết không? Ông ta mắc chứng kỳ quái...".
Sau buổi ấy, Kiệt không còn dịp nào nói chuyện với ông. Gặp lại chào ông, được ông đáp bằng vẻ dửng dưng như với mọi người. Cái chết thình lình lấp kín ông. Đêm nay chàng sực nghĩ đến tập sách dịch của ông, muốn đọc, chàng quên không hỏi ông về nhan đề quyển sách, tự hỏi chẳng rõ ông dịch xong chưa, rồi tự đáp, cuốn sách dịch bỏ dở dang. Và không lý do, chàng kết luận ông tự vẫn.

Về sự tủi hổ của Kafka. Kundera nghĩ đến đoạn cuối Vụ Án: hai người đàn ông cúi xuống cắt cổ K. Từ hai con mắt đang mờ dần, K. còn nhìn thấy, ngay sát mặt anh, kề má anh, là hai người đàn ông đang ngắm thành quả của họ. Như một con chó!, K. nói, như thể sự tủi hổ phải sống dai hơn anh, chỉ có nó sống sót.

Tủi hổ, shame, tiếng cuối cùng của Vụ Án.

Và đây là hình ảnh của sự tủi hổ; hai khuôn mặt lạ hoắc đang dí sát, như muốn tách bạch mọi chi tiết riêng tư thầm kín nhất, và cơn hấp hối của anh. Trong từ cuối, tủi hổ, trong hình ảnh cuối, cõi người của K. được cô đọng lại: một con người bị tróc nã, săn đuổi, bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu, đang giấc nồng trong đêm khuya, trong phòng ngủ, không kịp ăn sáng, lúc nào cũng sẵn sàng để được hỏi cung, ngày cũng như đêm; bị tịch thu, ngay cả những tấm màn che cửa sổ; không được gặp, quen biết những người K. muốn gặp; không còn thuộc về mình, mất hết tư cách như là một cá nhân, con người. Cuộc hoá thân từ con người thành đồ vật, K., chúng ta, cảm nhận rõ ràng, như một sự tủi hổ.

Kundera cho biết, ông cảm thấy khó khăn khi nói ra hai từ thống khổ, (anguish, angoisse), và chuyện tầm phào (talk, bavardage), mỗi lần nói ra là ông nghĩ tới ý nghĩa mà Heidegger đem đến cho chúng. Những triết gia hiện sinh đã thổi ý nghĩa triết học vào những ngôn từ hàng ngày. Tiểu thuyết gia còn đi trước triết gia. Trong khi quan sát những tình huống của nhân vật, họ làm bật ra những từ của riêng họ, thường là những từ-chìa khóa. ý nghĩa của chúng vượt ra ngoài ý nghĩa có trong từ điển. Theo cách đó, ở Dostoevsky là từ tủi nhục (humiliation), ở Stendhal là thói đời (vanity). Với Kafka, chúng ta có hai từ tòa án (tribunal), và vụ án (trial). Những từ-chìa khoá của thế kỷ chúng ta, cùng với chúng, sự tủi hổ, sống dai hơn chúng ta. Tha hồ chúng ta sử dụng chúng, với tất cả những kinh nghiệm riêng tư của mình.

Tòa án: đâu chỉ đặt ra để trừng phạt những người không tuân thủ phát luật. Toà án, theo ý nghĩa Kafka, là quyền lực, nó xét xử, bởi vì nó là quyền lực. Khi hai kẻ lạ đột nhập phòng của K., anh nhận ra ngay quyền lực đó, và anh chịu trận.

Vụ án do tòa phán, là tuyệt đối, nó liên quan đến đời riêng cũng như đời chung (công cộng). Brod kết tội chết cho K., vì chỉ nhìn đàn bà ở cái sex tồi tệ nhất; Kundera nhớ lại những vụ án chính trị vào năm 1951 ở Prague. Tiểu sử của những người bị buộc tội được in ra đầy rẫy, và đó là lần đầu tiên, ông được đọc dâm thư. Khi chế độ CS bắt đầu xụm, vụ án đầu tiên chống lại Marx, là nhắm vào đời tư của ông (ngủ với người làm); trong Chuyện Diễu, ba anh sinh viên kết án Ludvik, về một câu trong thư viết cho bạn gái. Anh bạn chống đỡ, nói viết vội không kịp suy nghĩ. Họ trả lời: anh chỉ viết ra những gì có trong anh; bởi vì tất cả những gì bị cáo nói, nói thầm, suy nghĩ, tất cả những gì giấu kín bên trong anh ta đều bị đưa ra tòa, để tòa tùy nghi sử dụng.

Án tòa là tuyệt đối, không riêng tới cuộc đời bị cáo bị huỷ diệt, mà luôn cả bà con thân thuộc. Tội lỗi của một Do-thái chứa đựng trong đó tội lỗi của cả Do-thái, của mọi thời. Lý lịch trích ngang, về nguồn gốc giai cấp, ít nhất là phải ba đời, đối với CS. Tội ác thực dân là thuộc về Âu châu: Sartre kết án, không chỉ những tên thực dân, mà còn cả Âu châu, của mọi thời, bởi vì "có một tên thực dân ở trong mỗi chúng ta", và "là một con người ở đây, có nghĩa, là một đồng lõa, kể từ khi tất cả chúng ta đều hưởng lợi, từ việc bóc lột thuộc địa." Hồi ức tòa án thật là đồ sộ, nhưng nó là một loại hồi ức đặc thù: có thể quên mọi chuyện, trừ tội ác. 

Tội ác kéo theo hận thù, do đó: có thể quên mọi chuyện, trừ hận thù. 

NQT