|
Thơ Mỗi Ngày ÓNG ÁNH HƯ NGỤY Mỗi phen cầm bút viết về văn chương — làm một thứ văn chương trên văn chương — tôi hiểu rõ mình đang sống thời buổi khủng hoảng. Văn chương nhất thiết là hồn nhiên, ngây thơ hay không, tôi chẳng rõ. Nhưng đối với tôi khi nó cần trông thấy nó qua phản ánh của nó, không thể phủ nhận là nó đang truỵ lạc, sa đoạ. Nhất là buồn bã.Mỗi phen, tôi đều lập lại với tôi khẩu hiệu: Enfin, j’écris. Enfin, đó là tín hiệu của người bạn thân phát ra giúp tôi nhận biết anh ta bắt đầu say. Trong cuộc rượu của chúng tôi đã tới một thời điểm gay cấn, hãy nhận Enfin, báo động cho bạn bè, những kẻ ngồi chung cuộc, rằng: bất ổn, bất ổn, chán quá, chán quá, tôi quyết định đẩy cơn say đến cùng, đánh đắm mình vào mông lung, mù mờ, hỗn độn. Như Hamlet kêu: “The time is out of joint” (Thời gian đã ly tán). Như Hamlet, chẳng còn hiểu đời sống, hươi gươm đâm chết nàng Ophélia. Cơn khùng điên óng ánh những mảnh minh trí vỡ nát, những mảnh sao băng miệt mài, không một giây đốn ngộ, từ khước đốn ngộ — chẳng thể ôm ấp đời sống mênh mông vô hạn. Đó định mệnh của văn chương trên văn chương, nỗ lực soi rọi mù mờ bằng những ánh mù mờ, nỗ lực kết tập thời ly tán bằng những đun đẩy ly tán. Enfin, j’écris. Enfin, je crie. Thảm thiết chưa, cũng lố bịch chưa, văn chương kêu la tắt tiếng trên văn chương. Văn chương soi bóng làm bộ làm tịch trước văn chương. Mỗi phen tôi đều nổi da gà, nhờm tởm, thấy mình đang đóng vai chủ chứa trong tấn kịch Bao Lơn (Le Balcon) của Genet. Trong nhà chứa của mụ này, mỗi phòng được bài trí một kiểu dành riêng cho một vai nhất định mà khách chuộng đóng — tu sĩ, tướng lãnh, quan toà, cách mạng — với đầy đủ y trang và các thứ phụ tùng cần thiết để đóng trò — mọi trò điển hình của dục tính thác loạn — nữ nhân là phụ tùng thiết yếu, nhưng phòng nào cũng có gắn gương để cho các đương sự có thể nhìn ngắm mà sửa bộ. Ngôi nhà chứa ở trong một thành phố dấy loạn. Và trên bao lơn của nhà chứa, khách làng chơi và gái giang hồ dẹp loạn. TTT: Âm Bản Note: The time is out of joint. TTT dịch là thời gian ly tán. Theo GCC, có lẽ nên dịch là, thời gian "long, lệch bản lề", joint là mối nối, bản lề. Để hiểu từ này, có lẽ cũng nên hiểu thêm ý niệm "ngoài thời", từ này chỉ thời gian Levi rong chơi nơi địa ngục. Cuốn La Tregua xuất bản tại Mỹ có cái tên "lạc quan" Lại Tỉnh Thức (The Reawakening), trong khi nhan đề tiếng Ý đề nghị hoặc từ Truce (Hưu chiến), hay Respite (Giải lao), cuốn sách chấm dứt rõ ràng như vậy, bởi vì những ngày tháng lang thang vùng Đông Đức của Levi là một "ngoài-thời" (a kind of "time out"), giữa Auschwitz-như-kinh nghiệm và Auschwitz-như-hồi nhớ. Cuốn sách khép lại với tiếng kẻng báo thức, đúng ra là tiếng hô buổi sáng của trưởng trại Auschwitz: Thức dậy! (Wstawach!). LE POÈTE MAUDIT “Tôi viết
chỉ bởi lẽ tôi không thể nào làm khác.”
(Je n’écris que parce que je ne puis faire autrement) và
“Đáng nguyền rủa thay con tim không biết đường tự chế.”
(Maudit soit le coeur qui ne sait se contenir — "Penthésilée").
Đó là những lời than thở của Kleist, đối cực của Goethe. Ui chao, phải đến lúc sắp sửa, tí nữa, sẽ đi xa, thì Gấu mới biết đến thơ, và mới nhập vô được dòng suy tư của ông anh nhà thơ của GCC. Món quà bonus, của Tên Trời Già Khốn Kiếp, sau khi năn nỉ Gấu nhận món quà Lò Thiêu. Nhìn như thế, thì hai vị hộ pháp của trang Tin Văn cũng có trong toan tính của Thằng Chả. Một mình mi không làm nổi đâu, để ta ban cho thêm hai vị phụ tá! Đúng như thế. Tiếng Pháp, tiếng Anh của Gấu, là thứ tự học, đầy lỗ hổng, quãng đời đẹp nhất, thì hầu hạ Cô Ba, quãng đời còn lại, ngắn ngủi quá, đọc ào ào, cái nào không hiểu, cho qua luôn. K chẳng đã có lần hỏi, bộ anh tính kiểm tra tình trạng, khả năng tiếng Anh của tôi ư? Thơ
Mỗi
Ngày
ÓNG ÁNH HƯ NGỤY Mỗi phen cầm bút viết về văn chương — làm một thứ văn chương trên văn chương — tôi hiểu rõ mình đang sống thời buổi khủng hoảng. Văn chương nhất thiết là hồn nhiên, ngây thơ hay không, tôi chẳng rõ. Nhưng đối với tôi khi nó cần trông thấy nó qua phản ánh của nó, không thể phủ nhận là nó đang truỵ lạc, sa đoạ. Nhất là buồn bã.Mỗi phen, tôi đều lập lại với tôi khẩu hiệu: Enfin, j’écris. Enfin, đó là tín hiệu của người bạn thân phát ra giúp tôi nhận biết anh ta bắt đầu say. Trong cuộc rượu của chúng tôi đã tới một thời điểm gay cấn, hãy nhận Enfin, báo động cho bạn bè, những kẻ ngồi chung cuộc, rằng: bất ổn, bất ổn, chán quá, chán quá, tôi quyết định đẩy cơn say đến cùng, đánh đắm mình vào mông lung, mù mờ, hỗn độn. Như Hamlet kêu: “The time is out of joint” (Thời gian đã ly tán). Như Hamlet, chẳng còn hiểu đời sống, hươi gươm đâm chết nàng Ophélia. Cơn khùng điên óng ánh những mảnh minh trí vỡ nát, những mảnh sao băng miệt mài, không một giây đốn ngộ, từ khước đốn ngộ — chẳng thể ôm ấp đời sống mênh mông vô hạn. Đó định mệnh của văn chương trên văn chương, nỗ lực soi rọi mù mờ bằng những ánh mù mờ, nỗ lực kết tập thời ly tán bằng những đun đẩy ly tán. Enfin, j’écris. Enfin, je crie. Thảm thiết chưa, cũng lố bịch chưa, văn chương kêu la tắt tiếng trên văn chương. Văn chương soi bóng làm bộ làm tịch trước văn chương. Mỗi phen tôi đều nổi da gà, nhờm tởm, thấy mình đang đóng vai chủ chứa trong tấn kịch Bao Lơn (Le Balcon) của Genet. Trong nhà chứa của mụ này, mỗi phòng được bài trí một kiểu dành riêng cho một vai nhất định mà khách chuộng đóng — tu sĩ, tướng lãnh, quan toà, cách mạng — với đầy đủ y trang và các thứ phụ tùng cần thiết để đóng trò — mọi trò điển hình của dục tính thác loạn — nữ nhân là phụ tùng thiết yếu, nhưng phòng nào cũng có gắn gương để cho các đương sự có thể nhìn ngắm mà sửa bộ. Ngôi nhà chứa ở trong một thành phố dấy loạn. Và trên bao lơn của nhà chứa, khách làng chơi và gái giang hồ dẹp loạn. TTT: Âm Bản Note: The time is out of joint. TTT dịch là thời gian ly tán. Theo GCC, có lẽ nên dịch là, thời gian "long, lệch bản lề", joint là mối nối, bản lề. Để hiểu từ này, có lẽ cũng nên hiểu thêm ý niệm "ngoài thời", từ này chỉ thời gian Levi rong chơi nơi địa ngục. Cuốn La Tregua xuất bản tại Mỹ có cái tên "lạc quan" Lại Tỉnh Thức (The Reawakening), trong khi nhan đề tiếng Ý đề nghị hoặc từ Truce (Hưu chiến), hay Respite (Giải lao), cuốn sách chấm dứt rõ ràng như vậy, bởi vì những ngày tháng lang thang vùng Đông Đức của Levi là một "ngoài-thời" (a kind of "time out"), giữa Auschwitz-như-kinh nghiệm và Auschwitz-như-hồi nhớ. Cuốn sách khép lại với tiếng kẻng báo thức, đúng ra là tiếng hô buổi sáng của trưởng trại Auschwitz: Thức dậy! (Wstawach!). LE POÈTE MAUDIT “Tôi viết
chỉ bởi lẽ tôi không thể nào làm khác.”
(Je n’écris que parce que je ne puis faire autrement) và
“Đáng nguyền rủa thay con tim không biết đường tự chế.” (Maudit
soit le coeur qui ne sait se contenir — "Penthésilée"). Đó
là những lời than thở của Kleist, đối cực của Goethe. Ui chao, phải đến lúc sắp sửa, tí nữa, sẽ đi xa, thì Gấu mới biết đến thơ, và mới nhập vô được dòng suy tư của ông anh nhà thơ của GCC. Món quà bonus, của Tên Trời Già Khốn Kiếp, sau khi năn nỉ Gấu nhận món quà Lò Thiêu. Nhìn như thế, thì hai vị hộ pháp của trang Tin Văn cũng có trong toan tính của Thằng Chả. Một mình mi không làm nổi đâu, để ta ban cho thêm hai vị phụ tá! Đúng như thế. Tiếng Pháp, tiếng Anh của Gấu, là thứ tự học, đầy lỗ hổng, quãng đời đẹp nhất, thì hầu hạ Cô Ba, quãng đời còn lại, ngắn ngủi quá, đọc ào ào, cái nào không hiểu, cho qua luôn. K chẳng đã có lần hỏi, bộ anh tính kiểm tra tình trạng, khả năng tiếng Anh của tôi ư? 
A Struggle Against Suffocation
Czeslaw
Milosz Chiến đấu chống nghẹt thở August 14, 1980 Issue A Part of Speech by Joseph Brodsky Farrar, Straus and Giroux, 152 pp., $12.95 The strong presence of Joseph Brodsky has needed less than a decade to establish itself in world poetry. Yet of his four books published in Russian, only one, Selected Poems, was translated into English, by George L. Kline. Probably, by a sort of instinct, the cultured public vaguely feels, if not clearly comprehends, his stature. His poetry has attracted good translators, as the present volume shows. On the other hand, the reader of his work enters a huge building of strange architecture (a cathedral? an ICBM site?) at his own risk, since critics and literary scholars have not yet begun to compile literary guidebooks to it. In syllables, feet, rhyme, stanzas Brodsky follows a tradition, but not slavishly. The very nature of the Russian language seems to have determined a peculiar brand of modernism in our century: innovation within strict metrical patterns. Russian verse in this respect is different from its English, French, and also Polish, Czech, and Serbo-Croatian counterparts. Brodsky’s colloquialisms, slang expressions, and words not met with in literary usage would seem to call for the freedom of William Carlos Williams’s “spoken” rhythms. Instead, together with a web of metaphors, often sustained and enlarged through several stanzas, they make up a pattern of lines to be half sung, half recited. In his practice of poetry as a vocation, Brodsky observes rules of craftsmanship going back to the late eighteenth-century poet Derzhavin. In his experiments with poetic genres—ode, lyrical poem, elegy, descriptive poem, the story in verse—he resembles Auden. The obstacles such poetry presents to transplantation into another language should add to our surprise when we see how Brodsky comes through in English and finds an attentive ear, at least among serious readers. The secret lies, probably, in the way he reverses some of the trends that have dominated poetry for the last half century. These trends were based on certain unavowed premises which, as is common in the history of ideas, are fated not to be overcome in direct combat, but simply bypassed. Brodsky grew up in the Soviet Union, but being self-educated he has remained impervious to its imposed and largely accepted modes of thinking. During his years of exile, since 1972, he has also preserved a skeptical distance from the intellectual fashions of his new milieu. At the same time, he does not resemble those recent Russian immigrants who stay in their Slavic shell and are mistrustful of the evil West. Looking for his roots, we must turn to the era of European cosmopolitanism, which came to an end with the outbreak of World War I, and ended in Russia with the Revolution. Brodsky takes over where young Osip Mandelstam and young Anna Akhmatova were stopped. This does not mean, though, that the post-revolutionary decades, so tragic for Russian poetry, did not leave a durable impression on his view of the world. Behind Brodsky’s poetry is the… Đọc Brodsky như thế, thì cũng có thể đọc TTT, như thế: TTT bắt đầu làm thơ, khi cõi Bắc Kít ngưng thở, vì nghẹt thở!Hannah Arendt nói đến khoảng trống "no longer & not yet", là cũng cùng 1 dòng như thế. G. Lukacs,
trong Solzhenitsyn: Một Ngày Trong Đời Ivan Denisovich
(1969) [William David Graf, dịch từ tiếng Đức, nhà xb The MIT
Press, Áp
dụng nhận xét trên vào Một Ngày... của
Solz., Lukacs viết: Với một chút dè dặt, người ta
có thể nói, thể loại giả tưởng cận và đương thời
đã từ bỏ truyện dài để cố thủ ở trong truyện ngắn, trong
toan tính cung cấp, cái gọi là bằng chứng, về một
cách thế đạo đức của con người. [With this reservation, one can
say of contemporary and near-contemporary fiction that it often withdraws
from the novel into the novella, in its attempt to provide proof of man's
moral stature…..] "Không phát hiện quá khứ thì
sẽ không khám phá hiện tại. Một Ngày
Trong Đời Ivan Denisovich của Solzhenitsyn là một khai mở ý
nghĩa cho tiến trình lại khám phá ra cái tôi,
cái ngã, the self, ở trong văn chương, trong hiện tại xã
hội chủ nghĩa." [Lukacs]. Đây cũng là thái độ của PTH, khi nói về nhóm Nhân Văn Giai Phẩm: Sợi sên nối tiếp giữa họ bị gãy, và một lỗ hổng lịch sử xuất hiện. Khoanh vùng vào văn chương Âu châu mà nói, cái hố thẳm mở ra một không gian trống và thời gian rỗng này, nhìn rõ nhất là ở sự lệch pha, không đồng điệu, giữa hai ông khổng lồ, hai vị sư phụ vĩ đại nhất của thời đại chúng ta, đó là Marcel Proust và Franz Kafka. Proust là lời giã từ cuối cùng, đẹp như mơ, gửi tới thế giới của thế kỷ 19, và khi chúng ta trở lại với tác phẩm của ông, viết trong âm điệu "no longer", "không còn nữa”, ["than ôi, hoa rụng bên kia sông mất rồi, hết rồi, hết rồi, em ơi chiều nay cơn mộng tan rồi”, "ố là là", hết Loan, hết Dũng, hết Đôi Bạn mất rồi…], và thế là cái tâm trạng não nề [‘từ lúc đưa em về là biết xa ngàn trùng’] khiến chúng ta vãi lệ chứa chan! Kafka, về một mặt khác, là người đương thời với chúng ta, chỉ tới một giới hạn. Sự tình như thể, ông viết từ một điểm thuận tiện cho ông, nghĩa là, từ một tương lai xa xa, như thể, ông chỉ có thể ‘ở nhà’ trong một thế giới ‘not yet’, "chưa có nhưng sẽ có". Godot sẽ tới, nhưng chiều nay, thì chưa! Điều này đẩy chúng ta vào một cái vị thế xa xa, bất cứ khi nào chúng ta đọc, và bàn về tác phẩm của ông, một khoảng cách chẳng bao giờ trở nên nhỏ lại, mặc dù chúng ta biết nghệ thuật của ông thì là biểu hiện của một thế giới tương lai nào đó, cũng là thế giới của chúng ta – giả như chúng ta có được tương lai! Nếu Nhất Linh, ông Trùm
tiền chiến, đóng vai Proust, thì Kafka Mít, là
Thanh Tâm Tuyền!
Two
(Scholarly) Love- Poems
1. Dead Sea Scrolls I was like the words on a papyrus apocryphon buried in a cave at Qumran, and you were the scholar I had been waiting for all my life, the one reader who unravelled the scrolls and understood the language and deciphered its mysteries. 2. A Treatise on Ecstasy Touching your body I was like a rabbi poring over a treatise on ecstasy, the message hidden in the scrolls. I remember our delirium as my fingers moved backwards across the page, letter by letter, word by word, sentence by sentence. I was a devoted scholar patiently tracing the secret passages of a mysterious text. Our room became a holy place as my hands trembled and my voice shook when I recited the blessings of a book that burst into flames. Edward Hirsch: The Living Fire LUKE XXIII Gentile or Jew or simply a man What could he know of forgiveness, Death by crucifixion, Remember me when thou eomest Promised him Paradise. Nothing
more was said O friends, the innocence of
this friend Was what drove him time J.L. Borges LUKE 23
He knew of mercy what a bandit may
At his task of dying crucified, Remember me when you inherit Paradise. Nothing more was said Was the very same that so many times
-Translated by IRVING FELDMAN [in trong Borges: A Personal Anthology,
ed with a Foreword by Anthony Kerrigan] Luke XXIII Không phải Do Thái,
hay Do Thái, hay giản dị một người đàn ông Anh ta biết gì về tha
thứ Chết bằng đóng đinh thập
tự Xin hãy nhớ đến tôi khi Người vô Đã hứa với anh ta Thiên
Đàng. Ôi bạn bè, sự ngây
thơ vô tội của người bạn của Giê Su. Và nữa, nữa, tội lỗi, và tội ác LUC, XXIII
Qu'était-il : juif, gentil? Peut-on le dire? Non. Nous ne ramènerons jamais du fond des ages Son visage perdu parmi tant de visages, Ni les lettres silencieuses de son nom. Disons un homme, simplement. Pour son idée De la clémence, ce devait être, je crois, Celle que peut s'en faire un bandit de Judée Qu'on se propose de clouer sur une croix. Nous possédons sa mort; sa vie est oubliée. II va toucher au but lorsque, sait-on comment, II apprend parmi le scandale et la huée Qu'à ses cotes c'est Dieu qui meurt. Aveuglement II crie alors : Quand vous viendrez dans votre règne, Pensez à moi, Seigneur! Et du haut de la croix, De la terrible croix qui prononce et qui saigne, La grâce vient à lui ; l'inconcevable Voix A répondu : Ce soir, tu seras dans ma gloire. Ils ne disent plus rien jusqu'aux derniers efforts; Mais du jour implacable où tous les deux sont morts Les hommes à jamais garderont la mémoire. Ô mes amis, l'innocence de cet ami De Jésus notre Dieu, cette candeur de l'âme Qui lui valut la gloire éternelle parmi L'appareil conspué du châtiment infâme, C'est la même qui tant de fois l'avait jeté Dans le mal et dans le hasard ensanglanté. Ibarra OLD FASHIONS
I remember an old, meticulously executed print. Swallowed by a whale, a small man with a frock coat sits inside its belly at a small table, lit by an oil lamp. But from time to time the whale gets hungry. And here is the second print. A powerful wave of seawater rushes through the throat to the belly, with a shoal of swallowed small fish. The table with the lamp is knocked down; the small man, diving, nestles against the slick wall of the whale's massive bulk. After the wave's retreat he sets up his table, hangs the lamp, and begins to work. Perhaps he is studying the Old Testament? Perhaps he is studying maps? What else could be of interest to a traveler miraculously saved from a shipwreck? I often think of this print as I lay books down on my table for work, after tightly closing windows and doors. -Julia Hartwig (Translated from the Polish by John and Bogdana Carpenter)
NYRB April
27, 2006
At My Father's Funeral
The idea that the body as well as the soul was immortal was probably linked on to a very primitive belief regarding the dead, and one shared by many peoples, that they lived on in the grave. This conception was never forgotten, even in regions where the theory of a distant land of the dead was evolved, or where the body was consumed by fire before burial. It appears from such practices as binding the dead with cords, or laying heavy stones or a mound of earth on the grave, probably to prevent their egress, or feeding the dead with sacrificial food at the grave, or from the belief that the dead come forth not as spirits, but in the body from the grave. J.A. MacCulloch, The Religion of the Ancient Celts We wanted to seal his mouth with a handful of clay, to cover his eyes with the ash of the last bonfire he made at the rainiest edge of the garden and didn't we think, for a moment, of crushing his feet so he couldn't return to the house at Halloween, to stand at the window. smoking and peering in, the look on his face like that flaw in the sway of the world where mastery fails and a hinge in the mind swings open - grief or terror coming loose and drifting, like a leaf, into the flames. LRB 26 Jan, 2012 The Watcher
The light
enters and I remember who I am; he is there. He begins by telling me his name which (it should now be clear) is mine. I revert to the servitude which has lasted more than seven times ten years. He saddles me with his rememberings. He saddles me with the miseries of every day, the human condition. I am his old nurse; he requires me to wash his feet. He spies on me in mirrors, in mahogany, in shop windows. One or another woman has rejected him, and I must share his anguish. He dictates to me now this poem, which I do not like. He insists I apprentice myself tentatively to the stubborn Anglo-Saxon. He has won me over to the hero worship of dead soldiers, people with whom I could scarcely exchange a single word. On the last flight of stairs, I feel him at my side. He is in my footsteps, in my voice. Down to the last detail, I abhor him. I am gratified to remark that he can hardly see. I am in a circular cell and the infinite wall is closing in. Neither of the two deceives the other, but we both lie. We know each other too well, inseparable brother. You drink the water from my cup and you wolf down my bread. The door to suicide is open, but theologians assert that, in the subsequent shadows of the other kingdom, there will I be, waiting for myself. -A.R. J.L. Borges The Double Kẻ Kép Thành ra cái chuyện “Gấu gặp bạn quí là Gấu” [ngồi bờ sông lâu thể nào cũng thấy xác của mình trôi qua], quả đáng ngại thật. Ðiềm gở. Khúc “ba lát” bi thương "Ticonderoga" của Robert Louis Stevenson kể 1 giai thoại về đề tài này. Bức họa lạ lùng của Rossetti [Họ gặp chính họ như thế nào, "How They Met Themselves"], kể câu chuyện hai kẻ yêu nhau đụng đầu trong khu rừng âm u vào lúc chạng vạng. Còn nhiều thí dụ, từ Hawthorne ("Howe's Masquerade"), Dostoyevsky, Alfred de Musset, James ("The Jolly Corner"), Kleist, Chesterton ("The Mirror of Madmen"), and Hearn (Some Chinese Ghosts). Những người Ai Cập cổ tin tưởng, Kẻ Kép, the “ka”, là phần chiếu tướng đích thị của một con người, kẻ đối tác có cùng bước đi, cùng chiếc áo dài. Không chỉ con người mà thần thánh, thú vật, đá, cây, ghế, dao, đều có “ka” của chúng, vô hình, trừ một vài ông thầy tu là có thể nhìn thấy Kẻ Kép của những vị thần và được thần ban cho khả năng biết được những sự vật đã qua và sắp tới. Với người Do Thái, sự xuất hiện Kẻ Kép không phải là điềm gở, [tới giờ đi rồi cha nội, lẹ lên không lỡ chuyến tầu suốt, rồi không làm sao mà đi được, như Cao Bồi, bạn của Gấu, hay như Võ Ðại Tướng, vừa mới chợp mắt tính... đi, là đã thấy 3 triệu oan hồn hau háu, đau đáu chờ đòi mạng, thì đi thế đéo nào được?] Ngược lại, họ tin đó là bằng chứng bạn tu luyện đã thành, đạt được những quyền năng tiên tri. Ðó là cách giải thích của Gershom Scholem. Một giai thoại được ghi lại trong Talmud kể câu chuyện một thằng cha GNV, suối đời tìm hoài Thượng Ðế, và khi gặp, hóa ra là… GCC! Trong “William Wilson” của Poe, Kẻ Kép là lương tâm của nhân vật trong truyện. Anh ta thịt nó, thế là bèn ngỏm theo. Cũng cùng đường hướng như vậy, Dorian Gray, trong tiểu thuyết của Wilde, đâm bức hình của anh ta, và bèn gặp gỡ Thần Chết. Trong những bài thơ của Yeats, Kẻ Kép là phía bên kia của chúng ta, kẻ bổ túc, hoàn thiện chúng ta, kẻ mà chúng ta không, và sẽ chẳng bao giờ trở thành. Plutarch viết, người Hy Lạp gọi, cái ngã khác, bằng cái tên, viên đại sứ của hoàng đế. J.L. Borges Một giai thoại được ghi lại trong Talmud kể câu chuyện một thằng cha GNV, suối đời tìm hoài Thượng Ðế, và khi gặp, hóa ra là… GCC! 1. Jorge Luis Borges: Thiên Thư Gửi những cư dân của một đền thiêng Sài Gòn, đã từng đọc ra câu thần chú của Đức Thánh Trần: Hãy lấy nước mà dựng đất, và từ đó, có một dân tộc được gọi là "thuyền nhân". JT Nhà tù sâu. Bằng đá. Như một nửa trái cầu thật tròn trịa. Mặt đất, cũng bằng đá, chặn đứng nhà tù, khi nó mon men tới gần vòng tròn lớn, như để tăng thêm cảm giác tù túng. Một bức tường cắt nhà tù ngay tại tâm của nó. Tường thật cao, nhưng không đụng mái cầu bên trên. Một bên bức tường, là tôi, Tzinacán, đạo sĩ ở kim tự tháp Qaholom. Tháp này đã bị Pedro de Alvarado thiêu rụi. Bên kia, là một con báo. Con vật đếm thời gian và không gian bên trong chuồng bằng bước chân vô hình, đều đặn của nó. Sát mặt đất, là một cửa sổ lớn, có chấn song, ăn vào bức tường giữa nhà tù. Vào giờ không bóng [giờ ngọ], người ta mở cái bẫy sập ở bên trên, và người gác, cũng mòn mỏi dần theo năm tháng, ròng xuống một sợi cáp, ở đầu sợi cáp là nước uống và vài mẩu thịt. Ánh sáng nhờ đó cũng tuôn vào căn hầm. Và đó là lúc tôi có thể nhìn thấy con báo. Tôi cũng không còn nhớ rõ mình đã trải qua bao năm tháng ở trong cõi tối tăm này. Tôi, vốn ngày nào trẻ măng, còn đi lại trong chuồng, chẳng làm chi ngoại trừ chờ, kết thúc của đời mình, mà ông trời đã quyết định, bằng thái độ của một kẻ biết mình sẽ chết. Tôi, ngày nào, với con dao bằng đá nhọn hoắt, mở banh ngực biết bao nạn nhân, giờ này không làm sao nhắc nổi thân hình lên khỏi bụi bặm, nếu không nhờ ma thuật. Buổi tối, bữa tháp bị đốt, đám kỵ sĩ, từ những con ngựa cao lớn, đã tra tấn tôi, bằng những thanh sắt nặng nề. Họ tra khảo, bắt chỉ ra nơi chôn giấu kho tàng. Họ đạp đổ tượng trời, ngay trước mắt tôi, nhưng trời đã không bỏ tôi, và tôi cứ thế lặng câm, trong những lần tra tấn. Họ đánh đập, dầy vò, chà nát thân xác tôi. Rồi tôi tỉnh dậy, thấy mình ở trong nhà tù này, nơi kéo dài những ngày sống còn lại của mình. Bị thúc đẩy bởi ý nghĩ, phải làm một điều gì nhằm lấp đầy thời gian, tôi tính hồi tưởng, trong bóng đêm, tất cả những gì tôi đã biết. Tôi đốt phí, hết đêm nay tới đêm mai, cố nhớ lại một số rắn đá, bao nhiêu con, con nào trước, con nào sau; hình dạng một thứ dược thảo. Bằng cách đó, tôi trốn chạy năm tháng, và sở hữu tất cả những gì đã từng thuộc về mình. Một đêm, tôi cảm thấy mình đang sáp gần một kỷ niệm thật quí báu, như thể, trước khi nhìn thấy biển, kẻ du lịch chợt nhận ra, rằng máu mình sôi động. Vài giờ sau, kỷ niệm thấp thoáng hiện ra. Đây là một trong những truyền thống liên quan tới ông trời. Tiên đoán ra được rằng, vào cuối thời gian, sẽ xẩy ra rất nhiều tai ương và điêu tàn, vào cái ngày đầu tiên sáng tạo ra vũ trụ, ông trời viết ra một câu thần chú; biết được câu thần chú này, là tránh khỏi mọi tai tương. Ông trời viết, theo một cách mà bao nhiêu thế hệ sau này, dù xa xăm cách mấy, hoặc may mắn, tình cờ tới cỡ nào, cũng không làm sao mở ra được. Chẳng ai biết ông trời đã viết ở đâu, và bằng những con chữ gì, nhưng chúng ta chẳng hề nghi ngờ, rằng câu thần chú chắc chắn là ở đâu đó, và sẽ có ngày có người được chọn lựa, và người đó sẽ mở ra được. Tôi suy nghĩ, như là chúng ta luôn luôn thấy đấy, lúc này chúng ta đang ở những ngày cuối cùng của thời gian, và tôi, với tư cách vị tu sĩ cuối cùng của đạo trời, có thể mình sẽ có đặc ân mở ra câu thần chú. Sự kiện, những bức tường nhà tù bao quanh, chẳng làm sao ngăn cấm hy vọng này của tôi. Có thể tôi đã từng nhìn thấy câu thần chú này hàng nghìn lần, được ghi tại Tháp Qaholom, và đã bỏ qua không tìm hiểu. Ý nghĩ này cho tôi can đảm, nhưng liền lập tức, nó làm tôi choáng váng. Trời đất bao la như vầy, bao la những hình dáng cổ xưa, bao la những hình dáng không thể lụi tàn, gần như thiên thu vĩnh viễn cứ như vậy: bất cứ một hình dáng nào trong hằng hà sa số đó, cũng có thể chứa đựng thiên thư. Một ngọn núi cũng có thể là lời của trời, hay một dòng sông, một đế quốc, hay là sự sắp xếp của những vì sao. Nhưng qua bao thế kỷ, núi mòn đá lở, sông thay đổi dòng, đế quốc tang thương dâu bể, con đường của những vì sao khác đi. Nhà trời cũng đâu tránh được sự chuyển nhượng, từ thế lực này qua thế lực khác. Núi và sao là những cá thể, và những cá thể qua đi. Tôi phải kiếm một thứ gì bền bỉ hơn, ít bị hư hỏng hơn. Tôi nghĩ tới đời này qua đời nọ những loài ngũ cốc, cây cỏ, chim chóc, con người. Có thể câu thần chú được viết trên mặt tôi, và chính tôi là mục đích sự tìm kiếm của mình. Đúng vào lúc đó, tôi chợt nhớ ra là con báo cũng là một trong những tùy tùng của trời, cũng do trời mà ra. Thế là lòng thành kính dâng lên ở trong tôi. Tôi tưởng tượng ra buổi sáng đầu tiên của thời gian. Tôi tưởng tượng, trời đã giấu câu thần chú ở trong da của những con báo, một loài vật quần tụ, sinh sôi nẩy nở đời này qua đời khác, ở hang, đồng, đảo, và sau cùng con người đã nhận chúng. Tôi tưởng tượng một mạng lưới những con hổ như thế đó, một mê cung nóng bỏng những con hổ, reo rắc khủng bố ghê rợn trên những cánh đồng, giữa những đàn súc vật, để bảo tồn một ý đồ. Phòng giam kế bên chứa một con báo. Trong gang tấc như thế đó, tôi nhận ra mối tương liên và niềm ân điển bí ẩn. Tôi đã trải qua những năm tháng dài, để học hỏi trật tự và sắp xếp những công việc phải làm. Cứ mỗi ngày mù lòa cho tôi chút ánh sáng, và tôi có thể gắn chặt vào hồi ức của mình những khoảng đen đánh dấu bộ lông vàng. Có những khoảng cho thấy những điểm, những khoảng khác làm thành những đường vằn ăn vào mặt sau những ngón chân; những khoảng khác lập đi lập lại hàng năm. Có thể vẫn chỉ là, cùng một âm thanh, hay cùng một từ. Rất nhiều khoảng có những đường viền mầu đỏ. Cực nhọc trần ai, làm sao tôi có thể nói ra cho hết được. Đã bao lần, tôi la lớn, vào những bức tường, chuyện giải ra một câu thần chú như vậy, là điều không thể. Hết còn cảm giác, tôi đánh vật với câu đố đang hành hạ tôi, dù sao cũng chưa cực nhọc nhiều, nếu so với toàn thể câu đố mẹ của mọi câu đố, tức là là câu thần chú mà ông trời đã viết ra. "Câu nói lên sự thông minh tuyệt đối, nó phải như thế nào?" Tôi suy nghĩ, ngay trong những ngôn ngữ con người, mỗi câu nói là giả dụ tất cả vũ trụ. Nói "hổ", là nói những con hổ đẻ ra "hổ", những con hươu, những con rùa mà "hổ" đã xé xác, cỏ mà những con hươu sống nhờ nó, đất là mẹ của cỏ, không gian đem ngày đến cho đất. Tôi suy nghĩ thêm, trong ngôn ngữ của một ông trời, lời nói đẻ ra một chuỗi vô tận những sự kiện, không phải theo kiểu ôm vào, mà là mở ra; không phải theo cách liên lũy, mà là tức thì. Cùng với thời gian, ý niệm về một câu nói thiêng liêng, đối với tôi, nó có vẻ chứa đầy nguy nàn, và cũng không kém phần bổ báng. Tôi nghĩ, "Ông trời chỉ nói một từ, và từ này ôm ở trong nó sự tràn đầy. Bất cứ một từ, đẻ ra từ đó, đều chỉ là thứ yếu, so với vũ trụ, và chẳng thể nào được coi là hoàn tất, so với tổng số thời gian. Những từ đầy ứ tham vọng, nhưng cũng thật nghèo nàn đáng thương của con người, "tất cả, thế giới", vũ trụ": chỉ là những cái bóng, những âm thanh nhai nhái của tiếng trời, chỉ có tiếng trời mới tương đương một ngôn ngữ, và chứa đựng tất cả những gì mà ngôn ngữ có thể chứa đựng." Bữa đó, hay đêm đó – đêm hay ngày khác chi đâu đối với tôi? – tôi mơ thấy trên mặt đất nhà tù của tôi có một hạt cát. Tôi lại thiu thiu, chẳng màng chi tiết này. Tôi mơ thấy mình thức giấc, và có hai hạt cát. Tôi lại ru mình ngủ, và mơ thấy có ba hạt cát. Chúng sinh sôi chứa chật nhà tù, và tôi, tôi chết ngạt ở bên trong nửa trái cầu cát. Tôi hiểu mình mơ, và cố gắng thức dậy. Ích chi đâu, thức dậy: cát làm tôi nghẹt thở. Một người nào đó có nói cho tôi hay rằng,"Mi không thức giấc sau đêm, mà là từ giấc mộng trước. Giấc mơ này là ở bên trong một giấc mơ khác, và cứ thế cho tới vô cùng, và là con số những hạt cát. Con đường trở ngược là vô tận; mi sẽ chết trước khi thực sự thức giấc." Tôi thấy mình tiêu tùng. Cát chật mồm tôi, nhưng tôi la lên: "Hạt cát mơ, mi làm sao giết nổi ta; làm gì có chuyện những giấc mơ ở trong những giấc mơ khác." Một tia sáng làm tôi tỉnh. Trong cõi tối tăm hết mực, một vòng tròn sáng vẽ ra. Tôi nhìn thấy hai bàn tay và khuôn mặt người cai ngục, cái ròng rọc, sợi dây cáp, thịt, và những cái hũ. Từng chút từng chút, con người nhập dạng, là cái phần số của mình; cứ thế cứ thế, nó trở thành những hoàn cảnh của nó. Một kẻ giải mã câu thần chú, một người trả thù, một tên thầy tu của một đền thiêng, đâu chỉ có vậy mà còn hơn thế nữa: tôi là một tên tù. Từ mê cung miệt mài không mệt mỏi của những giấc mơ, tôi trở lại căn hầm gớm ghiếc, như nơi ăn chốn ở của mình. Tôi chúc phúc cho cái ẩm ướt của nó, tôi chúc phúc cho con hổ của nó, tôi chúc phúc cho cái cửa hầm tù, tôi chúc phúc cho cái thân già đau khổ của tôi, tôi chúc phúc cho sự tối tăm của đá. Thế rồi tới sát na, tôi không thể quên, mà cũng không thể trao đổi liên lạc. Tới sát na, tôi nhập vào, đồng nhất với sự thiêng liêng cao cả, với thiên tính, với vũ trụ, (tôi không hiểu hai từ thiên tính – divinité - và vũ trụ – univers - có khác nhau gì không). Cực lạc như thế đó, là không thể lập đi lập lại những biểu tượng của nó. Có người nhìn thấy Ông Trời trong một phản ánh, kẻ khác nhận ra Ông Trời trong một thanh gươm, hay là trong những vòng tròn của một bông hồng. Tôi nhìn thấy Một Cái Bánh Xe rất cao, không phải ở trước mắt tôi, cũng không phải ở đằng sau tôi, mà là ở khắp cả mọi chốn, cùng một lúc. Cái Bánh Xe này làm bằng nước, và cũng bằng lửa, và, rõ ràng phân biệt được những đường viền, vậy mà nó vô vùng. Hỗn mang ở trong đó, tất cả những sự vật sẽ là, đang là, và đã là, được tạo thành. Tôi là một sợi, của cái khổ dệt toàn thể đó, và Pedro de Alvarado, kẻ tra tấn tôi, là một sợi khác. Trong đó, có tất cả, nào là nguyên nhân, nào là hậu quả, và chỉ nhìn Cái Bánh Xe, tôi đủ hiểu, những nguyên nhân hậu quả như thế đó, là vô tận. Ôi, nỗi vui hiểu còn hơn cả nỗi vui tưởng tượng, hoặc cảm tượng (sentir)! Tôi nhìn vũ trụ và tôi nhìn thấy những mưu đồ thầm kín của vũ trụ. Tôi nhìn thấy những cội nguồn được kể ở trong cuốn Lời Khuyên (Le Livre du Conseil). Tôi nhìn thấy những ngọn núi từ dưới nước nhô lên. Tôi nhìn thấy những con người đầu tiên, được làm bằng lá cây và thớ gỗ. Tôi nhìn thấy sỏi đá tấn công người. Tôi nhìn thấy chó xé nát mặt người. Tôi nhìn thấy một ông trời không mặt, ở phía sau những ông trời. Tôi nhìn thấy những con đường vô tận tạo thành cực lạc độc nhất, và, ngộ ra mọi điều, tôi đọc ra được hổ thư (l’écriture du tigre). Đó là một công thức gồm mười bốn từ ngẫu nhiên (có vẻ như là ngẫu nhiên). Tôi chỉ cần đọc lớn lên là trở thành bách chiến bách thắng đả biến thiên hạ vô địch thủ. Tôi chỉ cần đọc lên là nhà tù bằng đá này tan biến vào hư vô, là ngày biến vào đêm đen của tôi, là trẻ mãi không già, là bất tử, là hổ xé xác Alvarado, là lưỡi dao thiêng cắm ngập vào những lồng ngực Tây Ban Nha, là đền thiêng được dựng lại, là cả vương quốc được tái lập. Mười bốn con chữ, mười bốn từ, và tôi, Tzinacán, tôi sẽ cai trị những vùng đất mà Moctezuma đã cai trị. Nhưng tôi biết rõ một điều, tôi sẽ chẳng bao giờ đọc lên mười bốn từ huyền diệu đó, lý do là, tôi chẳng còn nhớ gì về Tzinacán. Hãy chết đi, tôi, tôi, tôi, cùng với câu thần chú ghi trên da loài hổ dữ kia. Kẻ nào đã từng ngộ ra vũ trụ, ngộ ra những mưu đồ cuồng điên của vũ trụ, làm sao kẻ đó còn có thể nghĩ tới, chỉ một con người, với những trò thổi bong bóng rẻ tiền, những hạnh phúc dớ dẩn, cho dù con người đó đích thị là... tôi? Con người đó "đã có thời là nó", nhưng bây giờ, ích chi đâu? Rằng nó cưu mang số phận kia, tổ quốc nọ, ích chi đâu, một khi nó chẳng là một ai, chẳng là gì? Chính vì lý do đó, tôi sẽ chẳng thèm đọc lên câu thần chú, tôi sẽ để cho ngày tháng quên lãng mình, nằm sóng sượt trong đêm đen. Jennifer Tran chuyển ngữ (Theo bản tiếng Pháp của Roger Caillois, "L’Écriture de Dieu", trong "L’Aleph" - chữ đầu tiên trong bảng mẫu tự tiếng Do Thái cổ Hêbrơ - nhà xuất bản Gallimard, tủ sách L’Imaginaire). Chú thích của Roger Callois: Trong "Thiên Thư", (L’Écriture de Dieu), cuốn "Lời Khuyên" (Le Livre du Conseil), lẽ dĩ nhiên là "Popol-Vu", cuốn sách thiêng của người Mayas-Quichés. Có một bản dịch tiếng Pháp, của Georges Raynaud (Tủ sách "École des Hautes Études", t. XLI, Paris, 1925). Lời bạt của tác giả, Jorge Luis Borges, về "Thiên Thư" của ông: "... Thiên Thư được xét đoán với thiện cảm; con báo bắt buộc tôi phải để vào miệng "nhà thuật sĩ của tháp Qaholom" những câu nói có vẻ thần bí." (J.L.B. Buenos Aires ngày 3 tháng Năm 1949). 2. Borges: Tôi thường ngẩn ngơ trước chuồng hổ... Trong Thiên Thư, bản tiếng Pháp của Roger Caillois, để chỉ con vật chia sẻ một nửa nhà tù với nhà thuật sĩ tháp Qaholom, dịch giả thoạt đầu sử dụng từ "báo" và sau đó, từ "hổ". Ông không giải thích tại sao. Tình cờ được đọc bài viết của Olivier Rolin, trên tờ báo Pháp Thế Giới (Le Monde), số đề ngày Thứ Năm 26 tháng Tám 1999: Borges, "Sự thực hành huyền bí" của ("La pratique mystérieuse" de) Buenos Aires, trong đó tác giả vô tình giải thích giùm thắc mắc của Jennifer tôi: "Từ ‘hổ", ở Nam Mỹ thường được dùng để chỉ những loài báo tầm thường (vulgaires tigres)." Nhưng con hổ mang trên mình chữ của trời chắc chắn không phải là một loài báo tầm thường của Nam Mỹ. "Tủ sách của ông bố, giầu có với những bộ bách khoa, những cuốn sách bằng tiếng Anh, bị hớp hồn bởi những con hổ ở trong vườn thú, sự can đảm của những tay anh chị khu ngoại ô Palermo: đây là những dấu ấn về những năm đầu tiên của một nhà văn uyên bác và cũng không kém phần ác độc (cruauté)," tác giả bài viết giới thiệu Borges như vậy. Trong bài viết còn có bức hình của cậu học sinh trung học Jorge Luis Borges, chụp năm 1911; bức vẽ thảo một chú hổ của "Georgie", khi mới sáu tuổi, và bức hình tuyệt vời của Borges, vào năm 1969, khi ông đã mù. Bức hình của Eduardo Comesana này được rất nhiều độc giả của Borges biết tới. Không phải loài hổ tầm thường của Nam Mỹ. Olivier Rolin, tác giả bài viết trên tờ Thế Giới nhớ lại, đã từng gặp Borges trước đó nhiều năm. Một tấm biển đồng khắc tên ông, tại một căn nhà trên phố Maipú. Bà mucama, la gouvernante (quản gia), mời tôi (Olivier Rolin) vào phòng khách. Borges ngồi ở cuối phòng, trên sô pha, tay cầm tẩu, tì nhẹ lên cây gậy. Dọc theo tường phòng khách, là những chiếc ghế, đều có người ngồi, và đều là khách như tôi, và đang đợi tới lượt mình. Người tới mời ông chủ trì một trung tâm văn hóa địa phương, người mong một lời đề tặng... Tất cả mọi người đều có thể được mời, và người ta kể cho tôi nghe, có cả những du khách Mỹ, tới để mong ông chụp hình cùng với họ. Bạn có thể tưởng tượng ra được, hoàn cảnh của tôi lúc đó: chẳng khác chi lạc vào phòng đợi của nha sĩ. Có điều, tại phòng nhổ răng, người khách không thể biết "nỗi đau một góc con người" [lấy ý từ câu nói của người Việt, ‘cái răng cái tóc một góc con người’], của người tới trước mình nó ra sao. Đã từng đọc rất nhiều tác phẩm của Borges, đặc biệt là "Ca ngợi bóng tối", trong đó ông viết, "Thoạt đầu thì chưa, nhưng rồi thì thế là, tôi đã dành cả cuộc đời dài ngoẵng của mình cho mớ chữ.... cho sự thực hành huyền bí của thành phố Buenos Aires, và cho những điều ngỡ ngàng, mà nếu bạn không nghĩ là tôi quá tự kiêu, thì hãy tạm gọi nó là siêu hình học", Rolin tính gặp Borges để hỏi về "sự thực hành huyền bí" đó. Nhưng ông bỏ cuộc, có lẽ vì thấy còn lâu mới tới lượt mình, nhưng đúng ra, ông biết, khó mà hỏi Borges, trong một hoàn cảnh như vậy. Bài viết là nhằm để trả lời thay cho Borges. "Tôi (Borges) thường ngẩn ngơ trước chuồng hổ." Nói rõ hơn, cái điều mà ông thực hành với một niềm ngưỡng mộ, đó chính là "ngẩn ngơ trước chuồng hổ", chính là con hổ "gậm một mối căm hờn trong cũi sắt đó"! Ông giải thích thêm, "không phải hổ mắt đốm của những hòn đảo trôi bềnh bồng nơi vùng Paraná... nhưng mà hổ da vằn, thuộc vùng Á Châu, thật uy nghi thật vương giả, và chỉ có những chiến binh (hommes de guerre), ngồi chót vót ở trên lưng những chú voi cao khềnh mới dám đương đầu với nó." "Tôi thường ngẩn ngơ, dứt tình bỏ đi không nổi, trước một trong những cái chuồng ở trong vườn thú; tôi mê những cuốn bách khoa rộng lớn, và những cuốn sách lịch sử tự nhiên, chính vì vẻ tuyệt vời của những con hổ ở trong đó (tôi vẫn còn nhớ những hình ảnh này, và mỗi lần nhớ, tôi vẫn thường lầm chúng với vầng trán và nụ cười của một người phụ nữ)." Hổ, sự độc ác, đàn bà, bách khoa... có tất cả những thứ đó, trong đầu một nhà văn, vào cái thời còn cắp sách đi học. "Những con đường chia năm xẻ bẩy", cũng từ đó. Chúa sơn lâm, chính là sự dữ dằn, và cũng là tình yêu. Đó là tình yêu được cảm thấy, như là một sự độc ác. [Nhà thơ Thanh Tâm Tuyền đã từng ví mùa Thu với một người đàn bà là vậy: Độc và Đẹp]. Emma Zunc, trong một câu chuyện mang tên nàng, khi hiến thân cho một người thủy thủ norvégien, "nàng nghĩ (nàng không thể không nghĩ), rằng cha nàng đã làm điều ghê rợn đó với mẹ nàng, cái điều mà bây giờ người ta làm với nàng." Nói một cách ngắn gọn, trong văn chương Borges, không có cái hành động làm tình, hoặc có thì cũng bị coi là gớm ghiếc! Độc giả của Borges chắc khó mà quên câu chuyện khủng khiếp, "L’intruse", hai anh em san sẻ cùng một người đàn bà, và sau bán cho một ổ điếm, cuối cùng chuộc lại, để làm thịt, bởi vì thân thể của nàng đã chia rẽ hai anh em. Hành động làm tình, người ta có thể nói, là "sự độc ác xấu", giống như tấm gương, cứ thế nhân lên mãi, những vẻ bề ngoài của chúng ta, một cách thật là vô tích sự. Trên tất cả, hổ là vật tổ của cái gọi là "sự độc ác tốt", có ở những đấng hảo hớn thiện nghệ dùng dao, chuyên ném bút chì... Tới đây, chúng ta dời vườn thú để đi gặp những tay anh chị mà Borges đã từng say mê, nơi ngoại ô Palermo, phía bên kia đại lộ Santa Fé. Nhưng trước khi gặp gỡ họ, Rolin cẩn trọng chúng ta, về sự khác biệt giữa nhà văn tồi [loài báo tầm thường] và nhà văn tốt [hổ Á Châu, có vằn, uy nghi vương giả]: Điều phân biệt chữ [cách viết] của nhà văn, với cách viết của "những gã nho nhỏ thích viết" [tạm dịch cụm từ cay độc mà Rolin mượn của Michaux, "les petits hommes qui aiment à écrire"], đó là tính đa tầng của những đề tài đan chéo vào với nhau, những nút câu, đoạn xoắn lại. Đó là độ đậm đặc của những ngã ba, tư, năm, sáu... của một thành phố, tức mê cung chữ. Chính vì vậy, viết, đọc là những hành động làm nên điều mà Ponge gọi là "chơi tư tưởng" (jouir de la pensée). Tôi thường ngơ ngẩn trước chuồng hổ.... Jennifer Tran Thơ làm khi đi nuôi
cá
Gánh cỏ trên vai thơ trong đầu Trời chớm thu hạ muờng tượng hồng au Tung hê cỏ vụn trên hồ vắng Băm nát tình si đều nhịp dao. [Yên Báy. Bắc Việt] Thanh Tâm Tuyền
Comme la vie est lente
Lá thu vàng
mới hung bạo làm sao Puppet Maker
In his fear
of solitude, he made us.Fearing eternity, he gave us time. I hear his white cane thumping Up and down the hall. I expect neighbors to complain, but no. The little girl who sobbed When her daddy crawled into her bed Is quiet now. It's quarter to two. On this street of darkened pawnshops, Welfare hotels and tenements, One or two ragged puppets are awake. Charles Simic Lão Tặc Thiên
Sợ cô đơn, Lão bèn nặn ra lũ chúng ta Sợ vĩnh cửu, bèn cho chúng ta thời gian [Đủ để làm đủ Tứ Khoái] Tớ nghe tiếng ba toong của Lão Lên và xuống hành lang Tớ hy vọng lối xóm phàn nàn, nhưng không Cô bé khóc ư ử Khi ông bố bò vô giường Bi giờ chắc là ngủ rồi Cỡ hai giờ thiếu mười lăm. Trên con phố với những tiệm cầm đồ tối thui Những khách sạn của dân ăn tiền trợ cấp xã hội, và những khu nhà tập thể Hai hay ba con rối tã tượi đã mở mắt Note; Bài này, mới được 1 vị độc giả đi 1 cái còm thần sầu, nhưng giữ riêng, không post được. V/v Charles Simic, Gấu nhớ là hồi đầu, đọc, sợ, mãi sau mới quen được. Tập thơ mới nhất, toàn những bài ngắn, nhưng thật là tuyệt vời. Đúng cái ý của Brodsky, gừng càng già càng cay. Đó, đó, lại lăm le mở hé cửa quá khứ. Bỏ đi tám ơi . Tại sao lại hai giờ thiếu mười lăm ? Giờ khắc này đánh dấu hay biểu hiện một điều gì ? Là lúc các con rối khác quá mỏi mệt để khóc ? Là lúc các con rối khác nữa chưa lục đục mang mặt nạ để cười ? Là khoảnh khắc nhỏ nhoi để sống cho mình trong yên lặng ? Bữa trước, có đọc 1 bài thơ về cũng cái giờ này, hay lắm, nhưng bây giờ quên sạch. Kiếm thấy rồi, nhưng mà là 4 giờ sáng! FOUR A.M.
The hour between
night and day. The hour between toss and turn. The hour of thirty-year-olds. The hour swept clean for roosters' crowing. The hour when the earth takes back its warm embrace. The hour of cool drafts from extinguished stars. The hour of do-we-vanish-too-without-a-trace. Empty hour. Hollow. Vain. Rock bottom of all the other hours. No one feels fine at four a.m. If ants feel fine at four a.m., we're happy for the ants. And let five a.m. come if we've got to go on living. Szymborska: Poems New and Collected 1957-1997 http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/Lunatic_Simic.html Obscurely
Occupied
You are the Lord of the maimed,
You inspect the latest refinements
Whose wives and mothers rise Place on the cross vacated, Charles Simic U tối bận rộn Người là Chúa Tể
của những kẻ bị thương tật Người kiểm tra những trau truốt
sau cùng Vợ của chúng, mẹ của
chúng Vài cây đèn cầy, cháy thật cao Cao hơn cả sự vắng mặt khủng khiếp của Người Dưới vòm trời phóng lớn tối thui. Note: Bài thơ này
cực kỳ… u tối. Chỉ bằng mấy dòng
thơ Simic bèn dẫn ra 1 Ông Trời “bỏ chạy, vắng mặt, ẩn giấu"
[Dieu caché], khi xẩy ra Lò Thiêu. THIS TOWN IS ALRIGHT A little river, then a bridge, Charles Simic Thành phố này thì OK Con sông nhỏ - Sông
Hương, rồi cây cầu - Trường Tiền (?) 
Hội
An Có hai nơi, ở Việt Nam, Gấu chưa được “đi”, là Hội An, và Pleiku. Nhiều nơi chưa đi, như Qui Nhơn, thí dụ, nhưng chỉ thèm, tự hỏi, và tự trách mình, tại làm sao mà chưa “đi” Pleiku và Hội An. Huế cũng
chưa, nhưng lại có 1 kỷ niệm thật thê luơng về Huế. Lần bỏ chạy
quê hương, trên đường từ Sài Gòn tới Lao Bảo, có
nghỉ 1 đêm ở Huế. Buổi chiều, xe chạy trên 1 con cầu, ngó
xuống, thấy xa xa, 1 anh chạy xích lô, dừng cái xế, chìa
cái tay ra cho 1 anh bán ken chích cho 1 phát.
Ui chao,
nhớ hoài. Ði, ở đây, có
1 “gia nghĩa”, connotation, thật thú vị, và liên quan
tới 1 nhà thơ, bạn của Gấu từ hồi còn đi học. Anh học sư
phạm, ra trường, được bổ về Pleiku. Tuổi trẻ, xa nhà, làm
thơ, sống rất bụi, chẳng có tí giáo sư nào
trong cách sống cả. Thơ Mỗi Ngày Thơ làm khi đi nuôi cá Gánh cỏ trên vai thơ trong đầu Trời chớm thu hạ muờng tượng hồng au Tung hê cỏ vụn trên hồ vắng Băm nát tình si đều nhịp dao. [Yên Báy. Bắc Việt] Thanh Tâm Tuyền
Comme la vie est lente Lá thu vàng
mới hung bạo làm sao 
http://www.griffinpoetryprize.com/awards-and-poets/shortlists/2005-shortlist/charles-simic/ http://houseofanansi.com/products/the-2016-griffin-poetry-prize-anthology Poetry is an act of hope - that we
may all recognize our shared humanity.
Richard Blanco [Bìa sau] 
For a Drowned Poet
after Du Fu
An October wind
has cleared the sky and the brown waters clarify their depths. What might one reflect in this empty hour? When will the wild geese bring their high word? I whisper with one fool enough to choose perfection of the work. How hell rejoiced. I mail this poem for him into the river. Don Paterson Dành cho 1 thi sĩ tự trầm
Theo Du Fu
Gió
Tháng MườiQuét sạch bầu trời Và những vùng nước nâu Làm trong chúng, tới tận đáy Gấu nghĩ gì, ở nơi quán trống vắng, như trên? Vào cái giờ trống vắng, của một MCNK không hề có? [Hà, hà!] Khi nào thì lũ vịt giời Mang tới Cái từ, cao thật cao, của chúng? Gấu thì thầm với một con Khùng, đủ để mà chọn Sự toàn hảo của trang Tin Văn How hell rejoiced Gấu mail cái bài thơ này Cho hải âu của Gấu Thay vì, 1 ngỗng giời! Note: Du Fu, Lý Bạch ư? Du Fu là phiên âm latinh của Đỗ Phủ, còn Lí Bạch là Li Bai, thưa bác! Kính, DV Tôi post, là cũng có ý hỏi DV. Tuy nhiên, “nhà thơ chết đuối”, thì phải là Lý Bạch. Hay là tác giả bài thơ, lầm? Tks Take Care. Nhân tiện, btw, by the way, nhớ gửi thơ. Ăn mừng thượng thọ, như nhà thơ DS, ông con trai của TTT, dự tính, đi 1 đường hoành tráng, 10 năm ông anh, đi, tám bó thằng em, tới? The Griffin Poetry Prize
Anthology 2016
International Shortlist NORMAN DUBIE
The Quotations of Bone
The poems in
Dubie's newest collection are deeply oneiric, governed by vigorous leaping
energy that brings the intimate into contact with history, and blurs the
distinction between what is real because it once happened, and what is
real because of the emphatic manner in which it has been felt. Longtime
admirers of Dubie will certainly recognize the familiar mind and spirit
able to punch through the surface of experience and into deep psychic quandary
with a single revelatory gesture ("Did you ever want to give someone /
/ All your money?") - but that tendency is greatly amplified here. One feels
the unconscious mind working ceaselessly, even playfully, alongside memory,
imparting the poems as if with a strange and consoling living spirit. This
makes for a heightened sense of mystery and mortality in poems of private
experience. And when such an impulse is aligned with public history - the
division of Germany, say, or the acceleration of the planet's ecological
crisis - it is outright haunting. Dubie's uncontested mastery of the lyric
poem has, in this collection, broken into strange and revelatory territory.
An ars poetica
I
remember the death, in Russia,
of postage stamps like immense museum masterpieces patchwork wrapped in linen, tea stained, with hemp for strapping ... these colored stamps designed for foreign places were even printed during famine - so when they vanished, so did the whole Soviet system: the Berlin Wall, tanks from Afghanistan, and Ceausescu's bride before a firing squad. It had begun with the character ofYuri Zhivago in a frozen wilderness, the summer house of his dead in-laws, his pregnant mistress asleep . before the fireplace with flames dancing around a broken chair, piano keys, and the gardener's long black underwear. Lara lying there. A vulgar fat businessman coming by sleigh to collect her for the dangers of a near arctic escape ... But for Yuri, not that long ago, he was with celebrity, a young doctor publishing a thin volume of poems in France, he was writing now at a cold desk poems against all experience and for love of a woman buried in moth-eaten furs on the floor - while he wrote wolves out along the green tree line howled at him. The author of this novel, Boris Pasternak, arranged it all. Stalin would have liked to have killed him. But superstition kept him from it. So, the daughter of Pasternak's mistress eventually is walking with a candle through a prison basement - she is stepping over acres of twisted corpses hoping to locate her vanished mother ... she thinks this reminds her of edging slowly over the crust on a very deep snow, just a child who believes she
is about to be swallowed by the purity of it all,
like
this write your new poems.
http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/2.html 
Mặt Trời Lặn ở Fossoli Tôi biết, nghĩa là
gì, không trở về.
Qua những hàng rào kẽm gai tôi nhìn thấy mặt trời xuống và chết Và da thịt tôi như bị xé ra Bởi những dòng thơ của một thi sĩ già: “Mặt trời thì có thể lặn và mọc Nhưng chúng tôi, ngược hẳn lại Ngủ, sau 1 tí ánh sáng ngắn ngủi, Một đêm dài ơi là dài” Tháng Hai, 7, 1946 In the Library For Octavio There’s a book called The angels were once as plentiful Now the sun is shining She’s very tall, so she keeps Trong thư viện Gửi Octavio Có 1 cuốn sách
kêu là Thiên thần ngày
xưa nhiều lắm Bây giờ, mặt trời chói
chang Em cao ơi là cao
ARS POETICA To look at the river made of
time and water To be aware that waking dreams
it is not asleep To see in the day or in the
year a symbol To see in death sleep, and in
the sunset At times in the evenings a face They say that Ulysses, sated
with marvels, It is also like the river with
no end -W.S.M. J.L. Borges ARS POETICA Nhìn dòng sông
dệt bằng thời gian và nước Và để ý rằng thì
là, những giấc mộng thức, thì không phải là
ngủ Là nhìn ra, trong
ngày, hoặc trong năm, một biểu tượng Để nhìn ra trong giấc
ngủ sâu như cái chết, trong hoàng hôn, Có những lúc vào
buổi chiều, một khuôn mặt Người ta nói là
Anh Cu Gấu, Nó cũng là dòng
sông chẳng tận cùng ELEGY Three very ancient faces stay
with me: -A.R. J.L. Borges Bi Khúc Có những khuôn mặt
từ đời nào đời nảo HAIKU
The endless
night is now nothing more than a scent. Đêm vô tận Còn gì đâu Ngoài mùi thơm Của một bông hồng? * Is it or isn't it the dream I forgot before dawn? Có hay không Một giấc mộng Mà Gấu quên Khi trời chưa kịp/vội sáng ? * The sword at rest dreams of its battles. My dream is something else. Cây gươm nằm ngơi Mơ những trận đã từng giết người của nó Gấu mơ, ngược lại. * The man has died. His beard doesn't know. His nails keep growing. Gấu ngỏm Râu và tóc của Gấu Đếch biết Cứ mọc ra dài dài * Under the moon the lengthening shadow is all one shadow. Dưới ánh trăng Thì vẫn chỉ có cái bóng của Gấu Cứ thế trải trải dài * The old hand goes on setting down lines for oblivion. Tay tên Gấu già Cứ gõ Tin Văn hoài hoài Mần mò lãng quên J.L. Borges: Poems of the Night Nếu một mai Thơ ĐLK
Đóa vạn sầu
Cơn gió chiều nay đổEm, một mình viễn phương Đôi mắt nhầu sương phủ Chân ngây ngây phố người Khóc một đời nước mặn Cười một thưở vô ngôn Bao lần ngày sỏi đá Nở những đóa vạn sầu Đài Sử Note: Mấy bài thơ trên lướt Tin Văn, vớ được. Hai bài thơ của K, là từ thuở chưa có art2all Borges viết về khoảnh khắc xém
lên chuyến tàu suốt của GCC ở bên ngoài khu
Phước Lộc Thọ: The Suicide Not a single star will be left
in the night. -A.R. Đi Xa Đêm nay Gấu sẽ không
cho phép ngôi sao nào được bỏ lại ở trên
bầu trời Hà, hà! Romania Herodotus once said that But for them, there was never We, descendants of their blood, To argue is our way ALEXANDRU CETATEANU Asia
Literary Review. Winter 2009 ALEXANDRU
CETATEANU was born in Romania, which
he escaped during the Ceausescu regime to Canada where he now lives. Xứ Mít
Sử gia Ngô Sĩ Liên
có lần phán Nhưng với lũ Mít Chúng ta, lũ hậu duệ của
Con Rồng Cháu Tiên, Tìm hoài, tìm
hoài, Sử gia họ Ngô biết rất rành điều này Hà, hà! 
Note: Tình cờ lật số báo cũ, thấy bài thơ, hồi chưa mê thơ. Cũng trong số báo này, có bài điểm cuốn sách viết về cuộc tình giữa Pasternak và Tsvetaeva. Tác giả bài điểm sách cho biết Tsvetaeva là nhân vật Lara, trong Bác Sĩ Zhivago: T. became a main prototype for Lara in Doctor Zhivago, the novel which Pat completed almost 15 years after her suicide. Cái Chết Của Một Thi Sĩ Marina Tsvetaev Trong “Trò chuyện với Brodsky”, của Solomon Volkov, có 1 chương dành cho Marina Tsvetaeva. Brodsky coi Tsvetaeva là “nhà thơ thứ nhất của thế kỷ 20”, nhà thơ của thời trẻ tuổi của ông, và thơ của bà, có tính Calvinistic, và ông giải thích, Calvinism thì cũng đơn giản thôi: đó là 1 người bám chặt vào chính mình, với ý thức và lương tâm của mình. Theo nghĩa này, thì Dos là 1 Calvinist. Nói ngắn gọn, Calvinist là 1 kẻ lúc nào cũng phán Ngày Tận Thế, chống lại anh ta. Brodsky cho biết, ông đọc thơ Tsvetaeva, khi ông 19, hoặc 20. Không phải trong những cuốn sách mà đặc biệt là trong những bản in dưới hầm, but exclusively in samizdat typescript. Ông không nhớ là ai đưa cho ông, và khi đọc “Thơ núi”, “Poem of the Mountain” mọi thứ clich 1 phát, everything clicked. Chưa từng có gì đọc trước đó, ở Nga, gây ấn tượng như vậy: Nothing I’ve read in Russian has produced such an impression…. Tất cả thi ca của bà có thể giản lược, qui về câu này, If the content of Tsvetaeva’s poetry could be reduced to some formula then it’s this: To your insane world But one reply – I refuse Bài trò chuyện này cũng thật là tuyệt, và quái làm sao, Gấu nhận ra, 1 cái gì đó, ở TTT, ở đây, qua cái thái độ quá nghiêm khắc với chính mình của ông. Lũ bạn bè của ông, sở dĩ quê ông, cũng vì cái cú, "I refuse", y chang! Có vẻ như sau cùng, ông cũng có 1 người bạn, qua DC - như GCC, qua Joseph Huỳnh Văn. Một tên đủ rồi. Vị bằng hữu K. của trang TV, chúc GCC nhân 1 SN, chẳng cần thằng nào, chẳng nghĩ đến thằng nào, lõ cũng như tẹt, chỉ mần thơ là được rồi! OK Salem! Tks NQT Quoc Tru Nguyen shared a memory.THANH TÂM
TUYỀN Âm Bản Mémoire
est le rassemblement de la pensée fidèle. J’ai dit facile
et ce qui est facile ÓNG ÁNH HƯ NGỤY Mỗi phen cầm
bút viết về văn chương — làm một thứ văn chương trên
văn chương — tôi hiểu rõ mình đang sống thời
buổi khủng hoảng. Văn chương nhất thiết là hồn nhiên,
ngây thơ hay không, tôi chẳng rõ. Nhưng đối
với tôi khi nó cần trông thấy nó qua phản
ánh của nó, không thể phủ nhận là nó
đang truỵ lạc, sa đoạ. Nhất là buồn bã. Note: Enfin, đó là tín
hiệu của người bạn thân phát ra giúp tôi
nhận biết anh ta bắt đầu say. http://tanvien.net/TV_Journal_new/12.html Hiện Tượng Bóng Đè Genet viết kịch
này, ấn bản thứ nhất, vào năm 1955. Kịch xẩy ra tại
Bao Lơn Lớn, Le Grand Balcon, một nhà bướm, khách của
nó, tầng lớp tinh anh của thành phố, của chế độ, của
tôn giáo... Họ tới để được bướm hành hạ, chửi
mắng, xỉa xói, đánh đập. Sau khi được hành, cả
phần xác lẫn phần hồn, tới chỉ như thế, họ thảnh thơi ra về,
được thanh hoá, và phạm tội tiếp. Mắm mì, chủ nhà
bướm - căn nhà của những ảo tưởng, the house of illusions - tên
là Irma. Những nhân vật khi xuất hiện, thường lập đi lập
lại những "ẩn dụ" liên quan tới cuộc cách mạng đang diễn
ra dưới phố. Một trong những bướm, Chantal, trốn nhà bướm tham gia
cách mạng và trở thành biểu tượng của Tự Do. Trong nhiều năm
Genet mơ tưởng viết một vở kịch về Tây Ban Nha, và Bao
Lơn bật ra từ ao ước đó:
Bỗng nhớ… Sad
Seagull và những ngày tá túc ở nhà
ông bạn Bạn, ở Tiểu Xề Gòn, và lời dặn dò
của ông: Bỗng nhớ đến Bao Lơn, và những buổi sáng
chỉ có hai anh em, là Ông Số 1, “Đông Phương
Bất Bại” – nick nhà thơ kẹo mứt ban cho ông, và
thằng em, tên “sa đích văn nghệ” –cũng NS ban cho
- ở Quán Chùa, Xề Gòn. Bi giờ, đọc lại, thì
mới hiểu, tại sao TTT mê Le Balcon: "Rotten with genius", thối rữa với thiên tài. Céline phán, về “Thánh Jean Genet" [chữ của Sartre] Wed, Oct 2, 2013 Hello Đừng viết kịch, đừng viết “tỉu
thiết”, và cũng cóc cần “triện ngắn”. I know that I won't be able to
stop you if you want to post my words on TV. Please don't use my hand writing
letter. Please type and post. Đầu năm thấy mấy
bài thơ dán trên Gio-O có vẻ đẹp
ra,người mần ra nó cũng thấy đường mương ống cống trên
mặt mình mờ lặn đi bớt. Quoc Tru Nguyen
Theo tôi bài số 1 hay nhất.
Phải nói quá hay. Chúc mừng thơ &
chúc mừng năm mới
Chúc bác Quoc Tru Nguyen an lành, hạnh phúc, viết càng uyên bác nhân mừng năm mới. http://www.gio-o.com/Chung2/NguyenThuySongThanhCamTayHon.htm cầm tay hôn biết địa chỉ
Hôn tay xong ngàn thu sau Chẳng bao giờ còn thấy nhau Linh hồn em anh đã giữ Đem đi đâu đi đâu Đi đâu Note: Bạn có thể sử dụng những gì mà Borges viết về Robert Frost, qua mấy bài thơ Tin Văn vừa giới thiệu, Làm quen với Đêm, Dừng ngựa bên rừng chiều tuyết phủ, Kinh Cầu..... cho bài thơ của vị nữ thi sĩ, phu nhân nhà thơ Khoa Hữu. Như cái tập sách Anh Văn vỡ lòng mà Gấu vớ được ở Trại Tị Nạn, lấy câu thơ của Frost làm nhan đề, Lời Hứa Để Giữ, Promises To Keep: GCC cũng lấy cụm từ đó làm cái entry cho mẩu viết này. Mít chúng ta quả là có những lời hứa phải giữ. GCC, dịch bài thơ tiếng Anh đầu tiên trong đời, của Frost, là cũng có ý đó. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. And that, I think, is the chief achievement of Frost. He could write poems that seem simple, but every time you read them you are delving deeper and finding many winding paths and many different senses. So Frost has given us a new idea of metaphor. He gives us metaphor in such a way that we take it as a simple, straightforward statement. And then you find that it is a metaphor. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. Và đó là thành tựu “lớn nhất, chủ, trùm...” [chief] của Frost. Ông có thể viết những bài thơ xem ra thì thật giản dị, nhưng mỗi lần chúng ta đọc, là mọi lần chúng ta đào bới sâu thêm, và tìm ra không biết bao nhiêu là lối đi, và nghĩa nghiếc khác nhau. Và thế là thi sĩ đem tới cho chúng ta 1 ý nghĩa mới về ẩn dụ. Ông cho chúng ta ẩn dụ, theo cái cách mà chúng ta coi nó như là 1 phát biểu tự nhiên, giản dị, thẳng 1 lèo. Và thế rồi, bạn ngộ ra, đây là 1 ẩn dụ: Cầm tay hôn 1 phát Là biết được địa chỉ Là đã ngàn thu sau! Ông [Borges] đồng ý với… Gấu, ẩn dụ không đơn giản, nhiều khi, tưởng là ẩn dụ, nhưng thực sự, là đốn ngộ, là mặc khải. Dũng trong “Đôi Bạn”, 1 buổi trưa hè “Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung", nhìn sang nhà hàng xóm, thấy cái áo cánh trắng phất phơ bay trong gió, ngạc nhiên tự hỏi, áo ai nhỉ, và nhớ ra là Loan, đi học Hà Nội, nghỉ hè, về. Khám pháp đó chỉ là bề mặt, giản dị! Bề sâu, "siêu hình mà nói", Dũng khám phá ra tình yêu của mình! ROBERT FROST
The people along the sandNEITHER OUT FAR NOR IN DEEP All turn and look one way They turn their back on the land. They look at the sea all day. As long as it takes to pass A ship keeps raising its hull; The wetter ground like glass Reflects a standing gull. The land may vary more; But wherever the truth may be- The water comes ashore, And the people look at the sea. They cannot look out far. They cannot look in deep. But when was that ever a bar To any watch they keep? Không xa mà cũng chẳng
sâu
Đám người dọc theo cát Tất cả quay và nhìn một phía. Lưng xoay vô đất Mắt nhìn biển cả ngày. Con tàu dâng thân lên Chừng nào nó đi qua Thân tầu, lóng lánh như mặt gương, Phản chiếu một hải âu đứng sững. Đất có thể tang thương như thế nào Một khi sự thực thì như thế nào đó – Nước vẫn tạt vô bờ Và mọi người nhìn ra biển Họ không thể nhìn xa Họ không thể nhìn sâu Nhưng liệu có 1 cái kè đá nào Cho bất cứ 1 cái nhìn mà họ giữ? Phản chiếu một hải âu đứng sững. Tuyệt! Tất nhiên, với riêng Gấu! 
trapped
don't undress my love
you might find a mannequin; don't undress the mannequin you might find my love. she's long ago forgotten me. she's trying on a new hat and looks more the coquette than ever. she is a child and a mannequin and death. I can't hate that. she didn't do anything unusual. I only wanted her to. Mắc bẫy
Đừng lột truồng em của tớ nhe Mi sẽ thấy một ma nơ canh; Đừng cởi truồng ma mơ canh Mi sẽ thấy BHD của tớ Nàng quên tớ từ thuở Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ rùi Nàng thử cái nón mới Ôi duyên dáng làm sao Với cái răng khểnh! Nàng là đứa bé Và ma mơ canh Và cái chết Làm sao tớ có thể thù ghét, một điều như thế Nàng không làm điều gì bất thường Tớ chỉ muốn nàng như thế dog a single dog walking alone on a hot sidewalk of summer appears to have the power of ten thousand gods. why is this? Gấu Chó
Gấu Chó cô đơn Một mình xuống phố Xề Gòn Một ngày hè nóng bỏng Có vẻ như nó có đủ quyền uy Của ít nhất 1 ngàn vị thần Why is this? Thì thế mới là Gấu Chó, Gấu Cà Chớn, Gấu Nhà Văn chứ! Old Goat
A pretty young woman disfigured
by Disappointment, anger, cocaine. A quick-witted man made stupid by debt. These things have I lived to see, Said the wise old goat, Ruminant, sign of the zodiac too. Crazy old goat on a heap of trash, In his nostrils a fly. Crazy old goat on a heap of trash, A chamois ram on his alp, In his ears the crack of heads butting. Slipping, he says, I'm not falling. Falling, he says, I leap. BEN SONNENBERG TLS AUGUST 3 2007 Gấu già, Cừu già
Một thiếu nữ trẻ, đẹp biến thành
quỉBởi bực mình, cáu giận, và ma tuý Một chàng trai thông minh lanh lẹn, biến thành tên ngu đần Nợ Mấy trò dâu bể như thế, tớ đã sống và chứng kiến suốt cuộc đời bể dâu của tớ! Tên Gấu Già thông thái, uyên bác – mấy từ này độc giả TV thân tặng - Ngồi lẩm bẩm, nhai đi nhai lại trang Tin Văn của nó. Tên Gấu Già khùng ngồi ngất ngưởng trên đỉnh 1 đống rác ở Chợ Cũ Giang sơn của nó Ở lỗ mũi của nó, có 1 con ruồi đang nằm phê xì ke Nè, té bi giờ! Nó vặc lại Làm sao té? Người như tớ không thể té, vấp ngã, sa sẩy được Cứ đến giây phút chót Tớ nhảy 1 phát!
Note: Tình cờ lật số báo cũ, thấy bài thơ, hồi chưa mê thơ. Cũng trong số báo này, có bài điểm cuốn sách viết về cuộc tình giữa Pasternak và Tsvetaeva. Tác giả bài điểm sách cho biết Tsvetaeva là nhân vật Lara, trong Bác Sĩ Zhivago: T. became a main prototype for Lara in Doctor Zhivago, the novel which Pat completed almost 15 years after her suicide. Borges: Từ đó nặng quá! LOPEZ LECUBE: When precisely do you feel that bronca? (1) BORGES: No, bronca is too strong a word. LOPEZ LECUBE: You never feel bronca? BORGES: I don't know, bronca is lunfardo for anger isn't it? I don't know, no, not anger, sometimes I feel deflated, but that's natural, and at my age ... old age is a form of deflation too, but why be angry about it? It's no one's fault. (1) A slang word for "frustration" or "anger." Bài thơ nào của ông mà ông cực khoái? Tại sao? Bài bảnh về ông?... Borges: Tớ đếch khoái thơ của tớ về tớ. Tớ khoái bài sonnet của tớ về Spinoza. Tớ viết hai sonnets về ông ta, có 1 dòng như vầy, Một người đàn ông sáng tạo ra Chúa ở trong bóng tối, người đàn ông đó, là Spinoza, who engenders God, his God, made of an infinite substance whose tributes will be infinite. Nếu bi giờ chúng ta đang ở thư viện của ông, bài thơ nào ông muốn tôi đọc cho ông nghe? Bài của Robert Frost Acquainted with the Night By Robert Frost I have been one acquainted with
the night.
Robert Frost : Stopping by woods on a snowy evening
I have walked out in rain—and back in rain. I have outwalked the furthest city light. I have looked down the saddest city lane. I have passed by the watchman on his beat And dropped my eyes, unwilling to explain. I have stood still and stopped the sound of feet When far away an interrupted cry Came over houses from another street, But not to call me back or say good-bye; And further still at an unearthly height, One luminary clock against the sky Proclaimed the time was neither wrong nor right. I have been one acquainted with the night. Làm quen với đêm
Tớ
là kẻ làm quen với đêm Tớ bước ra ngoài mưa, rồi trở lại trong mưa Tớ lang thang thật xa, xa nhất, ánh sáng thành phố Tớ nhìn xuống lối đi buồn nhất thành phố Tớ đi ngang qua một người gác đêm đang đi tuần Mắt xịu xuống, tớ không tính phân trần với ông ta Tớ đứng sững, và bèn ngưng tiếng chân của tớ Khi xa xa vọng tới một tiếng khóc nức nở Vượt qua những mái nhà, từ một con phố khác Nhưng không kêu tớ trở lại, hay nói, bye bye Và vẫn xa ơi là xa, ở một nơi chốn thật cao, không thuộc cõi trần tục này Một cái đồng hồ treo tường lấp lánh chống lại bầu trời Đòi điệc, cấm kiếc thời gian thì đếch sai, đếch đúng, cái con mẹ gì hết Tớ là một kẻ làm quen với đêm Note: Trong Borges Tám Bó, Borges có đi 1 đường về bài thơ này. BARNSTONE: I wonder whether we could finish our talk by your saying something about Robert Frost. Perhaps you remember by heart his poem "Acquainted with the Night"? BORGES: I have been one acquainted with the night. I have walked out in rain-and back in rain. I have outwalked the furthest city light. And at the end, we get the same line "I have been one acquainted with the night." In the beginning, at the first reading, you think that acquainted with the night means: I have walked through a city at night. But then you foresee, as you come to the last lines, that the night stands for evil, especially for sensual evil as felt by a Puritan, because One luminary clock against the sky Proclaimed the time was neither wrong nor right. I have been one acquainted with the night. And that, I think, is the chief achievement of Frost. He could write poems that seem simple, but every time you read them you are delving deeper and finding many winding paths and many different senses. So Frost has given us a new idea of metaphor. He gives us metaphor in such a way that we take it as a simple, straightforward statement. And then you find that it is a metaphor. "And miles to go before I sleep/ And miles to go before I sleep." There we see that the same words have two different meanings. In the first of the last two verses, the words stand for miles and going and sleeping. And in the last line, sleep stands for death. But in a very unobtrusive way. He was a shy man, I suppose. But I think of him as being, perhaps, the greatest poet of the century, if "greatest poet" means anything. I think of Frost as being perhaps a finer poet than the other candidate, and that would be William Butler Yeats. I prefer Frost, but that would be a personal bias. Of course I revere Yeats. When I think back to such lines as "That dolphin-torn, that gong-tormented sea." That of course is gorgeous writing, the kind of writing that Frost tried to avoid, that I try to avoid also. But Yeats could also write straightforward verses. For example: How can I, that girl standing there, My attention fix On Roman or on Russian Or on Spanish politics? Then: And maybe what they say is true Of war and war's alarms, but O that I were young again And held her in my arms! http://tanvien.net/new_daily_poetry/5.html 
Tuyệt hơn nữa, là những dòng Borges về nó, trong cuốn trên: [So] we have two ways of writing
poetry. People speak generally of a plain style and an elaborate style.
I think this is wrong, because what is important, what is all-meaning,
is the fact that poetry should be living or dead, not that the style should
be plain or elaborate. That depends on the poet. We may have, for example,
very striking poetry written plainly, and such poetry is, to me, no less
admirable-in fact, I sometimes think it is more admirable-than the other.
For example, when Stevenson (and as I have disagreed with Stevenson, I
want to worship him now) wrote his "Requiem": Cũng trong cuốn trên,
Borges lèm bèm về bài thơ thần sầu của Frost, trong
bài viết về Ẩn Dụ. GGC cứ thèm dịch hoài để chia sẻ
với quí vị độc giả TV: Robert Frost Stopping By Woods on a Snowy Evening Whose woods these are I think
I know. My little horse must think it
queer He gives his harness bells a
shake The woods are lovely, dark and
deep, Rừng này của ai tôi
nghĩ tôi biết Ngựa của tôi chắc thấy
kỳ kỳ Nó bèn khẩy khẩy
cái chuông nhỏ Rừng thì đẹp, tối, và
sâu Đây là bài thơ tiếng Anh đầu tiên Gấu đọc, khi tới Trại Tị Nạn Thái Lan, cc 1990. Trong 1 cuốn sách học tiếng Anh, có cái tít là Những lời hứa phải giữ, Promises To Keep, từ thơ Frost. As to the metaphor, I should
add that I now see that metaphor is a far more complicated thing than
I thought. It is not merely a comparing of one thing to another-saying,
"the moon is like ... ," and so on. No-it may be done in a more subtle
way. For I have promises to keep If we take the last two lines,
the first-"And miles to go before I sleep"-is a statement: the poet
is thinking of miles and of sleep. But when he repeats it, "And miles
to go before I sleep," the line becomes a
metaphor; for "miles," stands for "days," for "years," for
a long stretch of time, while "sleep" presumably stands for "death." Perhaps
I am doing no good for us by pointing this out. Perhaps the pleasure lies
not in our translating "miles" into "years" and "sleep" into" death," but
rather in feeling the implication. Về ẩn dụ, tôi có
lẽ nên nói thêm là, nó rất ư “cà
chớn”, rất rắc rối, hơn là thoạt đầu tôi nghĩ. Nó
không giản dị chỉ là so sánh sự vật này với
sự vật khác - thí dụ, "mặt trăng thì như là...
" - Không, nó “tế vi” hơn nhiều. For I have promises to keep Nếu lấy hai dòng đầu,
thì nó là 1 câu phán của thi sĩ, về
những "dặm đường", và "ngủ". Nhưng khi ông lập lại, thì
dòng thơ biến thành ẩn dụ. "dặm" biến thành "ngày",
thành "năm", và dài dài mãi ra, và
"ngủ", có nghĩa là, ngỏm củ tỏi! Về già, đọc lại bài
thơ, Gấu mới hiểu, tại làm sao mà 1 cuốn sách dạy
tiếng Anh, lại lấy dòng thơ của Frost làm cái tít! [Như vậy], chúng ta có
hai cách làm thơ. Người ta thường nói về văn phong
giản dị và văn phong phức tạp. Tôi nghĩ, nhảm, bởi là
vì điều quan trọng, what is all-meaning, là sự kiện, thơ
nên sống hay nên chết, chứ không phải văn phong nên
giản dị hay rắc rối. Điều này tùy thuộc vào
thi sĩ thứ thiệt hay thứ dởm. Chúng ta có thể có những
dòng thơ thần sầu dưới cái vẻ [cái vỏ, cũng được]
rất ư là giản dị, tự nhiên. Thí dụ, khi Stevenson viết
những dòng thơ "Kinh Cầu", thì đúng là thứ
thơ giản dị, nhưng thi sĩ đã phải lao động cật lực mới có
được. Tôi tin là, dòng thơ “Vui tớ sống, vui tớ đi”,
bật ra vào 1 khoảnh khắc mà nữ thần thi ca thật vui, và
thật là rộng lượng, và bèn ngó xuống thi sĩ.
Ở 1 chỗ khác, cũng trong
cuốn "Tập Làm Thơ" ["This Craft of Verse": Mánh, Ngón,
Nghề.. Thơ], Borges chỉ cho chúng
ta thấy, có những dòng thơ, bề ngoài thật giản dị,
nhưng là với 1 thi sĩ… dởm, hay người
trần mất thịt. Borges rất mê bài
thơ “Dừng ngựa bên rừng chiều tuyết phủ”. Ông nhắc tới nó
mấy lần, trong cuốn “Tập Làm Thơ”, và mỗi lần, ông
lôi ra 1 chi tiết, 1 phát giác thần sầu.
Dũng trong “Đôi Bạn”, 1 buổi trưa hè “Ôi nắng vàng sao mà nhớ nhung", nhìn sang nhà hàng xóm, thấy cái áo cánh trắng phất phơ bay trong gió, ngạc nhiên tự hỏi, áo ai nhỉ, và nhớ ra là Loan, đi học Hà Nội, nghỉ hè, về. Khám pháp đó chỉ là bề mặt, giản dị! Bề sâu, "siêu hình mà nói", Dũng khám phá ra tình yêu của mình!
Lament for the makers: Khóc người làm
thơ ROBERT FROST
The people along the sandNEITHER OUT FAR NOR IN DEEP All turn and look one way They turn their back on the land. They look at the sea all day. As long as it takes to pass A ship keeps raising its hull; The wetter ground like glass Reflects a standing gull. The land may vary more; But wherever the truth may be- The water comes ashore, And the people look at the sea. They cannot look out far. They cannot look in deep. But when was that ever a bar To any watch they keep? Không xa mà cũng chẳng
sâu
Đám người dọc theo cát Tất cả quay và nhìn một phía. Lưng xoay vô đất Mắt nhìn biển cả ngày. Con tàu dâng thân lên Chừng nào nó đi qua Thân tầu, lóng lánh như mặt gương, Phản chiếu một hải âu đứng sững. Đất có thể tang thương như thế nào Một khi sự thực thì như thế nào đó – Nước vẫn tạt vô bờ Và mọi người nhìn ra biển Họ không thể nhìn xa Họ không thể nhìn sâu Nhưng liệu có 1 cái kè đá nào Cho bất cứ 1 cái nhìn mà họ giữ? 
Borges: Từ đó nặng quá! LOPEZ LECUBE: When precisely do you feel that bronca? (1) BORGES: No, bronca is too strong a word. LOPEZ LECUBE: You never feel bronca? BORGES: I don't know, bronca is lunfardo for anger isn't it? I don't know, no, not anger, sometimes I feel deflated, but that's natural, and at my age ... old age is a form of deflation too, but why be angry about it? It's no one's fault. (1) A slang word for "frustration" or "anger." Bài thơ nào của ông mà ông cực khoái? Tại sao? Bài bảnh về ông?... Borges: Tớ đếch khoái thơ của tớ về tớ. Tớ khoái bài sonnet của tớ về Spinoza. Tớ viết hai sonnets về ông ta, có 1 dòng như vầy, Một người đàn ông sáng tạo ra Chúa ở trong bóng tối, người đàn ông đó, là Spinoza, who engenders God, his God, made of an infinite substance whose tributes will be infinite. Nếu bi giờ chúng ta đang ở thư viện của ông, bài thơ nào ông muốn tôi đọc cho ông nghe? Bài của Robert Frost Acquainted with the Night By Robert Frost I have been one acquainted with the night. I have walked out in rain—and back in rain. I have outwalked the furthest city light. I have looked down the saddest city lane. I have passed by the watchman on his beat And dropped my eyes, unwilling to explain. I have stood still and stopped the sound of feet When far away an interrupted cry Came over houses from another street, But not to call me back or say good-bye; And further still at an unearthly height, One luminary clock against the sky Proclaimed the time was neither wrong nor right. I have been one acquainted with the night.
Robert Frost
Dừng ngựa bên rừng buổi chiều tuyết rụng Rừng này của ai tôi nghĩ tôi biết Nhà ông ta ở trong làng Làm sao ông ta thấy tôi ngừng ngựa Ngắm tuyết rơi phủ kín rừng. Ngựa của tôi chắc thấy kỳ kỳ Tại sao ngưng ở đây, chung quanh chẳng nhà cửa trang trại, Chỉ thấy rừng và hồ nước đóng băng Vào đúng chiều hôm cuối năm Nó bèn khẩy khẩy cái chuông nhỏ Như để nói với chủ của nó, này, chắc có chi lầm lẫn Để đáp lại tiếng chuông ngựa, Là tiếng gió thoảng và tiếng mỏng của hạt tuyết rơi. Rừng thì đẹp, tối, và sâu Nhưng tôi còn những lời hứa phải giữ Và nhiều dặm đường phải đi Trước khi lăn ra ngủ Lăn ra ngủ 
Lament for the makers: Khóc người làm
thơ ROBERT FROST
The people
along the sandNEITHER OUT FAR NOR IN DEEP All turn and look one way They turn their back on the land. They look at the sea all day. As long as it takes to pass A ship keeps raising its hull; The wetter ground like glass Reflects a standing gull. The land may vary more; But wherever the truth may be- The water comes ashore, And the people look at the sea. They cannot look out far. They cannot look in deep. But when was that ever a bar To any watch they keep? Không xa mà cũng chẳng
sâu
Đám người dọc theo cát Tất cả quay và nhìn một phía. Lưng xoay vô đất Mắt nhìn biển cả ngày. Con tàu dâng thân lên Chừng nào nó đi qua Thân tầu, lóng lánh như mặt gương, Phản chiếu một hải âu đứng sững. Đất có thể tang thương như thế nào Một khi sự thực thì như thế nào đó – Nước vẫn tạt vô bờ Và mọi người nhìn ra biển Họ không thể nhìn xa Họ không thể nhìn sâu Nhưng liệu có 1 cái kè đá nào Cho bất cứ 1 cái nhìn mà họ giữ? 
POETS Poets
shouldn't commit
Suicide That would leave the world To those without imaginations Or hearts That would bequeath To the world A mangled syntax And no love Of champagne Poets must live In misery and ecstasy To sing a song With the katydids Poets should be ashamed To die Before they kiss The sun Thi sĩ Thi
sĩ không nên tự tử
Bởi là vì nếu làm như thế Là để lại thế giới cho những kẻ Không biết tưởng tượng, liên tưởng… Là cái chó gì Và cho những kẻ Đếch có trái tim Để lại thế giới Một cú pháp nham nhở Và không tình yêu sâm banh Thi sĩ nên sống trong khốn cùng, và cực khoái, cực sướng Để hát 1 bài hát Với châu chấu voi Thi sĩ nên xẩu hổ Một khi chết Mà chưa kịp hôn mặt trời 1 phát! Rain Quite suddenly the evening clears
at last -A.R. Mưa
Hoàn toàn bất
thình lình, sau cùng, buổi chiều sáng raNhư là giờ đây, bên ngoài mưa mềm, nhỏ, đang rơi. Đang rơi hay đã rơi? Mưa, tự nó là một cái gì chẳng nghi ngờ chi, xẩy ra trong quá khứ Bất cứ ai nghe mưa rơi thì đều nhớ tới cái lúc mà số mệnh, xoắn 1 phát, Mang trả lại cho anh ta một bông hoa, tên là.... BHD Cơn mưa trải dài sự mùa lòa của nó dọc theo ô kính hẳn cũng làm sáng lên, nơi những vùng ngoại vi thành phố bị bỏ quên, những trái nho đen nơi hàng cây dọc theo sân tẩm liệm nay không còn nữa. Cơn mưa buổi chiều mang cho tôi giọng nói, giọng nói yêu thương của BHD, bây giờ trở lại, chẳng hề đi xa. The afternoon grows light because
at last Whoever hears it fall has brought
to mind This rain that blinds the windows
with its mists In a certain patio that no longer
exists. [From Dreamtigers,
by Jorge Luis Borges, translated by Harold Morland] LA PLUIE Brusquement s'éclaircit
le ciel embarrassé : Je l'écoute; à
sa voix, dans le soir remplacé, La rafale qui bat aux vitres
aveuglées Indécis d'un faubourg.
A travers la durée, Note: Rain, có hai bản tiếng Anh, khác nhau, và 1 bản tiếng Tây. 
De vent et de Fumée III
Ces pages sont traduites. D'une
langue Yves Bonnefoy III These pages are translations.
From a tongue Translated by Hoyt Rogers Của Gió và Khói III Từ một ngôn ngữ quần nát bấy hồi nhớ Là thằng Gấu Cà Chớn vào lúc bi giờ Những câu kệ thì chẳng ra làm sao cả Như là những gì mà chúng ta nhặt nhạnh được, từ thời ấu thơ, thuở nảo thuở nào Gấu cố gầy dựng lại bản văn, từng từ từng từ Nhưng của Gấu thì chỉ là 1 bóng mờ Mà nguyên bản thì là một thành phố Xề Gòn bị VC thiêu huỷ [Bạn hẳn vưỡn còn nhớ cuộc phần thư năm đó?] Cái đẹp ngày nào nếu còn chăng, thì là 1 niềm ân hận Tác phẩm, cái gọi là văn học Miền Nam trước 1975, ư? Như nước lọt qua kẽ tay của bạn. 
1919: Vienna
YOU DON'T GO HOME AGAIN I will mention an experience culled from psychoanalytic work, which, unless it rests on pure coincidence, supplies the most pleasing confirmation of our conception of the uncanny. It often happens that neurotic men state that to them there is something uncanny about the female genitals. But what they find uncanny [unheimlich] is actually the entrance to man's old "home" [heimlich], the place where everyone once lived. A jocular saying has it that "love is a longing for home," and if someone dreams of a certain place or a certain landscape and, while dreaming, thinks to himself, "I know this place, I've been here before," this place can be interpreted as representing his mother's genitals or her womb. Here too, then, the uncanny is what was' once familiar [heimisch, "homely"]' The negative prefix un- is the indicator of repression. Sigmund Freud, from "The Uncanny." The year this essay ran in Imago, the journal Freud cofounded in 1912, a postwar Austria was compelled to cede South Tyrol to Italy. "To be sure, I'm not a patriot, " wrote the psychoanalyst, "but it is painful to think that pretty much the whole world will be a foreign country. " The study began as a reworking of an old paper but later became influential, particularly in cultural criticism. Freud was forced into exile in 1938, the year Germany annexed Austria, and died in London the following year. Note: Cái mẩu viết này, làm GNV nhớ một kỷ niệm về Đất Bắc, cũng đã kể ra rồi, ngày còn con nít được đi theo đám ma, khi quan tài hạ huyệt, mấy bà Bắc Kỳ nhẩy qua lỗ huyệt, vén váy thật cao, và nó ám ảnh thằng bé Bắc Kít kể như suốt 1 đời, kể từ khi vô được nước Nam Kít! Cứ mỗi lần nhớ xứ Bắc Kít, là cái xen tốc váy lại trở về. Nhớ luôn cái cảnh, một bà bước qua 1 bên lề đường, nhắc 1 cái chân, vén 1 bên váy, và cứ thế xè xè, xè xè... Chỉ đến khi đọc nhà văn Nhật, Mishima, tả một anh lính bị thương nặng, muốn đi mà không làm sao đi được, mắt cứ ngước nhìn mấy bà, khẩn khoản cầu xin một điều gì đó, và một bà hiểu ra, bèn vạch vú, cố nặn ra một giọt sữa nhỏ vô miệng.... tới lúc đó, hình ảnh tốc váy hiện về, và nhờ thế, được "mặc khải"! Sến cô nương kể huyền sử Chống Mỹ Cứu Nước, về những chàng trai Bắc Kít, sau khi nhỏ máu viết huyết thư tình nguyện vô Nam, thì, đúng vào buổi tối, sáng hôm sau xuất quân, được Đảng cho gặp 'thánh nữ', chuyên giữ nhang khói ngôi đền thờ của Đảng, và được “khai sáng”! Thành thử một đấng đàn ông, khi đi xa, chỉ muốn nhớ lại, hoặc là cái vú của bà mẹ, hoặc là cái bướm của một em!Bạn chọn thứ nào? "I know this place, I've been here before," this place can be interpreted as representing his mother's genitals or her womb. Tớ biết chỗ đó, tớ đã từng ở đó! Tớ không phải là 1 nhà yêu nước, Freud phán, nhưng thật nhức nhối khi nghĩ cả thế gian là nhà của người dưng! Khi chàng già đi, có tuổi mãi ra – những năm sau cùng, chàng già hơi bị nhanh, như muốn bắt kịp khúc chót, hoặc tóm lấy nó, vượt quá nó, nếu có thể, hà, hà… - một thứ âu lo về đời, nhìn lại đời mình “cái con mẹ gì đó”, thay thế cái vẻ chua chát trước đó, nhưng ngay cả như thế, thì thế giới vưỡn là 1 nơi chốn tuyệt vời. Sức sáng tạo của Joseph vưỡn chưa bỏ chạy chàng! Nói về những nơi chốn tuyệt vời, một đấng Joseph của Thành Phố Nữu Ước, mặt mũi ra sao, nhỉ? Đây là nhà của chàng hầu hết thời gian ở Tây Phương, ngay cả, kể từ năm 1981, chàng dạy học vào mùa Xuân ở Mount Holyoke College và mướn 1 căn nhà tại South Hadley. Chàng lại có thói quen trải qua Noel ở Venice. Chàng Joseph mà tôi biết thì là một Joseph Nữu Ước [Joseph của Gấu thì ở Trương Minh Giảng, gần Cổng Xe Lửa Số 6], mặc dù tôi gặp chàng trước tiên là ở London, và ít ra, thập niên 1970, thường gặp chàng ở đó, lần gặp đầu tiên, là ở Ann Arbor, Micgigan. Tôi chỉ thăm chàng 1 lần, ở Emily Dickinson country. Nữu Ước trở thành nhà của chàng, và chàng ở nhà của chàng ở Nữu Ước. Thì sự thể nó là như thế. Thành phố cho phép ( hay khuyến khích?), chàng muốn là cái đéo gì tùy chàng, nghĩa là, bất cứ cái đéo gì chàng muốn từ nó [hail from], không chỉ cái chuyện tao muốn làm kẻ lạ, kẻ đứng bên lề, người dưng, muốn sao được thế, người ơi. Mọi người, bất cứ một ai, thì cũng là cả hai, kẻ lạ và kẻ nội. Sống ở Nữu Ước là thành một kẻ sinh ở Nữu Ước. Nếu Joseph thoải mái nhất với… Joseph, thì đó là một Joseph Nữu Ước [như Joseph Trương Minh Giảng của GCC]. Nhưng có cái gì khác nữa. POEM OF THE GIFTS
To Maria Esther Vazquez Into this statement of the majesty Of God; who with such splendid irony Granted me books and blindness at one touch. Care of this city of books he handed over To sightless eyes, which now can do no more Than read in libraries of dream the poor And senseless paragraphs that dawns deliver To wishful scrutiny. In vain the day Squanders on these same eyes its infinite tomes, As distant as the inaccessible volumes Which perished in Alexandria. From hunger and from thirst (in the Greek story), A king lies dying among gardens and fountains. Aimlessly, endlessly, I trace the confines, High and profound, of this blind library. Cultures of East and West, the entire atlas, Encyclopedias, centuries, dynasties, Symbols, the cosmos, and cosmogonies Are offered from the walls, all to no purpose. In shadow, with a tentative stick, I try The hollow twilight, slow and imprecise- I, who had always thought of Paradise In form and image as a library. Something, which certainly is not defined By the word fate, arranges all these things; Another man was given, on other evenings Now gone, these many books. He too was blind. Wandering through the gradual galleries, I often feel with vague and holy dread I am that other dead one, who attempted The same uncertain steps on similar days. Which of the two is setting down this poem- A single sightless self, a plural I? What can it matter, then, the name that names me, Given our curse is common and the same? Groussac or Borges, now I look upon This dear world losing shape, fading away Into a pale uncertain ashy-gray That feels like sleep, or else oblivion. (Alastair Reid) J.L. Borges Paul Groussac (1845-1929), Argentine critic and man of letters, and a predecessor of Borges as director of the National Library, also suffered from the accompanying irony of blindness. Thơ Mỗi Ngày Year's End
Neither the symbolic detail of a three instead of a two, nor that rough metaphor that hails one term dying and another emerging nor the fulfillment of an astronomical process muddle and undermine the high plateau of this night making us wait for the twelve irreparable strokes of the bell. The real cause is our murky pervasive suspicion of the enigma of Time, it is our awe at the miracle that, though the chances are infinite and though we are drops in Heraclitus' river, allows something in us to endure, never moving. -W.S.M. J.L. Borges Năm Tận Không phải chi tiết biểu tượng Rằng, “ba” thay vì “hai” Cũng không phải ẩn dụ xù xì, Có cái ngỏm thì có cái khác mò ra Cũng không phải sự thành tựu của một tiến trình thiên văn Lộn xộn và xói mòn Cao nguyên đêm nay Bắt chúng ta đợi Mười hai tiếng chuông vô phương sửa chữa [Cái gì gì, Đêm tới, giờ đổ Ngày đi, ta ở] (1) Lý do thực sự Là sự hồ nghi tràn trề, tối tăm của chúng ta Về bí ẩn của Thời Gian Nỗi khiếp sợ của chúng ta, ở phép lạ - mặc dù cơ may thì là vô cùng mặc dù chúng ta chỉ là những giọt nước sông Heraclitus – cho phép một điều gì đó ở trong chúng ta mãi mãi hoài hoài chẳng bao giờ chuyển động. (1) Thơ Apollinaire: Vienne la nuit sonne l’heure Les jours s’en vont je demeure Chi tiết biểu tượng, ba thay vì hai, thú thực, GCC không hiểu Borges tính nói gì! 
Cầu Mirabeau Dưới cầu Mirabeau, sông
Seine chảy Đêm tới, giờ đổ Tay trong tay mặt nhìn
mặt Đêm tới, giờ đổ Tình đi, như nước chảy Đêm tới giờ đổ Ngày đi, tháng
đi Đêm tới, giờ đổ http://www.tanvien.net/Dayly_Poems/15.html RADE DRAINAC [1899-1943] Drainac was a famous Belgrade
bohemian who spent his life in the taverns of the city, often playing
the violin. He served in the Serbian army in the First World War. His
first book, Purple Laughter, was published in 1920. He wrote three more
collections of poetry, plus a novel and a war diary. He was influenced
by Apollinaire, Cendrars, and Esenin. He died of consumption. Leaf I've changed stations: autumn
remained behind and my bags. Note: One the horizon.
Thú thực, GCC không hiểu được cái từ "One", ở đây.
Cầu cứu sư phụ, sư phụ nghi, chắc in sai, On the horizon. Nhưng
không lẽ sách Mẽo cũng in sai ư? NQT Drainac là 1 tay bụi đời
Belgrade nổi tiếng, trải qua đời mình bằng cách chơi vĩ cầm
trong những quán rượu của thành phố. Tham dự Ðệ Nhất Chiến
trong quân đội Serb. Cuốn đầu tay, Cười Tía, 1920. Sau chơi
thêm ba tập thơ, 1 tiểu thuyết, và 1 nhật ký. Rất chịu
Apollinaire, Cendrars, và Esenin. Chết vì lao phổi. Lá Tôi thay đổi những nhà
ga: mùa thu ở đằng sau, cùng với mấy cái bị. MILAN DJORDJEVIC [1954-] Born in Belgrade, Djordjevic
is a short-story writer and essayist and a translator as well as a
poet. His first book of poems, On Both
Sides of the Skin,
came out in 1979. Since then, there have been seven more, the latest
of which has just been published. He has received most of the prestigious
literary awards in Serbia for his collections of poetry and his stories
and essays and has had his work translated into German, Polish, Romanian,
Hungarian, Slovak, Portuguese, Macedonian, and now English. Love Poem My dear Nothing, My dreamy Nothing, Will I be free of you, You'll whisper the same stories,
My sweet and formless,
JOVAN HRISTIC Hristic studied philosophy, and
after many years of working in publishing, he taught at the drama school in
Belgrade, where he was born. His first book, The Diary of Ulysses) came out
in 1954, and his The Alexandrian School in 1963. He wrote five plays, a study
of Chekhov, a book of essays, and translated T. S. Eliot and Cavafy. Hristic
was also a drama critic. The Tragedy Is Over The tragedy is over. Blind Oedipus
exits That's our moment. The curtain
hasn't yet In a pause, between two verses,
while the costumes But only for a moment. We will
continue our play BI KỊCH NGỎM
Ðây là thời
điểm của chúng ta. Màn chưa buông xuống Trong lúc ngưng nghỉ,
giữa hai câu thơ, Nhưng chỉ một chốc lát
thôi.
488 for what in this year's end market goes a crow Note: 488 1689-New Year, It seems Basho was surprised to find himself going off to shop at the end of the year like everyone else. He often wore black robes and therefore called himself a crow: [Basho thường mặc đồ đen, ông tự gọi ông, con quạ] 485
a famous artist
what is the source of sadness at the year's end Note: 485. Kohogen / de dokoro aware / toshi no kure famous artist / the source of sadness / year's end 1684-94-New Year. The idea for the poem came from the custom in Japan that the end of the year was the time to payoff one's debts even if it meant selling a famous painting. Kohogen (1476-1559) was the son of the founder of the Kano school of painting. [Bài thơ cuối năm, là thời gian trang trải nợ nần, theo phong tục Nhật] 487 New Year's Day longing to see the sun in Tagoto's rice paddies 
SAIGON 1965 - Photo by Tom Robinson (‘Tinker’) - Continental Palace Hotel - Nắng chiều trên đường Tự Do https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/31659970876/
Trong một bài viết ở phía sau tác phẩm, Nabokov
kể lại, phút hạnh ngộ giữa ông và cô bé
kiều diễm, thời gian ông bị những cơn đau đầu thường trực hành
hạ. Và một thoáng nàng - la palpitation de Lolita
- đã lung linh xuất hiện, khi ông đang đọc mẩu báo,
thuật câu chuyện về một nhà bác học đã thành
công trong việc dậy vẽ cho một chú khỉ ở một vườn thú.
"Tác phẩm đầu tay" của "con vật đáng thương" là
hình ảnh mấy chấn song của cái chuồng giam giữ nó.
Trong chuyến đi
dài chạy trốn quê hương, trong mớ sách vở vội vã
mang theo, tôi thấy hai cuốn, một của Nabokov, và một của Koestler.
Tôi đã đọc Darkness at Noon" qua bản dịch "Đêm hay Ngày"
do Phòng Thông Tin Hoa Kỳ xuất bản cùng một thời với
những cuốn như "Tôi chọn Tự do"... Chúng vô tình
đánh dấu cuộc di cư vĩ đại với gần một triệu người, trong có
một chú nhỏ không làm sao quên nổi chiếc chuồng
giam giữ thời ấu thơ của mình: Miền Bắc, Hà-nội. Chỉ có những
người vội vã rời bỏ Sài-gòn ngay những ngày
đầu, họ đã không kịp sửa soạn cho mình một
nỗi nhớ Sài-gòn. Còn những ai ở trong tâm
trạng sắp sửa ra đi, đều tập cho quen dần với cơn đau sẽ kéo
dài. Đều lựa cho mình một góc đường, một gốc
cây, một mái nhà... để cười hay để khóc
một mình. Một mẩu đời, một đoạn nhạc, một bóng chiều,
một giọt mưa, một sợi nắng... để gọi thầm trong những lúc quá
cô đơn. Để mai kia mốt nọ, trên đường tha phương cầu thực, nơi
đất khách quê người, những khi ngọn gió heo may bắt
đầu thổi, những khi ngồi bó gối bên trời, nhìn lá
vàng rơi đầy, lấy tay che thời gian không nổi, hay những đêm
tàn nghe bếp lửa réo gọi... sẽ nhâm nhi những cọng
cỏ tưởng tượng của quê hương. Ôi,"Ôm em trong tay mà
đã nhớ em ngày sắp tới". 481 dying charcoal fire 486 bottom of discretion Chợt tiếng buồn xưa động bóng
cây Rồi lá mùa xanh
cũng đỏ dần Kỷ niệm sầu như tiếng thở dài Đời sống ôi buồn như cỏ
khô [Trích Văn, số mới nhất, đặc biệt
về Nhã Ca] Tờ Người Kinh Tế, số đúp đầu năm,
mục điểm sách, ca ngợi Paul Paulin, người Anh, thi sĩ và
phê bình văn học, nhân cuốn mới ra lò của
ông: Subliminal thinking. Paul Paulin là một tay
chi ly tới chỉ về ngôn ngữ. Điều ông băn khoăn nhất,
là làm thế nào đọc và hiểu một bản văn?
Nó là một tác phẩm nghệ thuật thiên thượng
địa hạ duy ngã độc tôn, an autononous work of art in its
own right, một cái chi đẹp ơi là đẹp nhưng chỉ có
thể hiểu được, bằng những tiêu chí của riêng nó,
hay nó muôn đời là một món đồ, do những sức
mạnh xã hội và lịch sử nhào nặn? Theo ông, lịch sử và
mỹ học luôn tay trong tay, cùng tiến. Nhưng điều này mới quan
trọng, về ông, theo Hai Lúa. Ông cho rằng, những
nhà phê bình đã mất quá nhiều thời
giờ để nghiên cứu ảnh tượng, thi ảnh, trong khi đúng
ra, họ phải chú trọng đến "tiếng thơ", tức những tính
chất mò mẫm tạo âm của ngôn ngữ, the tactile and
sonic qualities of language. Ông tin tưởng, âm thanh mang
nghĩa đến cho tạo vật. Những từ dính với nhau theo âm thanh.
Nói ngắn gọn, ông tin rằng thơ phải đọc lên mới thành thơ được. Nhà thơ gọi nhau. Cũng vậy, nhà văn gọi nhau: Writers also echo other writers. Bạn đọc thơ Nhã Ca, là
ngộ ngay chân lý trên. Cỏ khô xào
xạc cỏ khô, sương mù ẩn hiện sương mù, âm
thơ, tiếng thơ cứ thế tiếp nối, dắt díu nhau... Đây là bài
thơ Hai Lúa mê nhất, của Nhã Ca. Nhất là bốn câu
cuối. Tay nhà văn Peru, Mario
Vargas Llosa, hồi trẻ, mê dấn thân, mê Sartre
quá, nhưng tối về, là mò Borges đọc, không
dám nói cho ai hay. Hai Lúa mê bài
thơ trên, cũng chẳng dám cho ai hay, sợ bị chê
là sến. Hay là những câu
của Du Tử Lê. Chỉ nhớ người thôi đủ hết
đời Tha thiết quá, khiến tôi
thành bận bịu K. Khúc của Lê Tôi xa người như xa núi
sông, Tôi xa người như xa biển
đông Tôi xa người xa hơi thuốc
cay Tôi xa người như xa biển
đông Tôi xa người xa môi
rất tham Tôi xa người xa không
hờn oán [Trích lại từ một trang net]. http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/35.html Winter Travels
who's typing on the void too many stories they're twelve stones hitting the clockface twelve swans flying out of winter tongues in the night describe gleams of light blind bells cry out for someone absent entering the room you see that jester's entered winter leaving behind flame Bei Dao Translated by David Hinton with Yanbing Chen Du ngoạn Mùa đông
người gõ lên quãng không rất nhiều chuyện chúng là mười hai hòn đá gõ lên mặt đồng hồ mười hai con thiên nga bay ra khỏi mùa đông những giọng nói trong đêm mô tả những tia sáng chuông mù khóc ai đó vắng mặt đi vô phòng bạn sẽ thấy, của anh hề đi vô mùa đông để lại đằng sau ngọn lửa Bắc Đảo Tuesday,
December 20, 2016
KHI THƠ ĐƯỢC KHẮC TRÊN ĐÁ… Ngô Thị Kim Cúc http://phovanblog.blogspot.ca/2016/12/khi-tho-uoc-khac-tren-a.html Bei Dao, Bắc Đảo. Cũng như Ocean Vương, GCC biết đến Bắc Đảo, qua tờ Điểm Sách Á Châu. Đọc 1 phát, là trúng độc liền, và bèn mò mẫm tìm đọc. Trên Tin Văn có nhiều thơ của ông, qua tập Bông Hồng của Thời Gian. Ông viết essay mới thú. Trên tờ Harvard Review, số 49, có bài về mùi. Đọc, thì bèn nhớ đến mùi ốc nhồi khi còn là thằng bé Bắc Kít. Hăm he dịch hoài, mà cũng quên hoài ASIA LITERARY
REVIEW
Winter 2010 Modern Chinese Poetry - Insistent
Voices Landscape Above Zero It was the seagull that taught
the song to swim We shared shards of happiness It was father who recognized
darkness The weeping door slammed shut It was the pen that bloomed
in despair It was rays of love that awoke Phong cảnh ở bên trên con số không Đó là hải âu
dậy bài ca bơi Chúng ta chia nhau những
mảnh vụn của hạnh phúc Đó là người cha
nhận ra bóng tối Cánh cửa nức nở đóng
sầm lại Đó là cây
viết nở hoa trong chán chường Đó là những tia
tình yêu thức giấc Note: Bài thơ này,
có tới hai bản tiếng Mít, một của GCC, khi đọc Bei
Dao trên tờ Điểm Văn Á, Asia Literary Review, mê
quá [tại sao mê thì đừng bắt GCC phải tự thú!]
Sau, gặp tập thơ của ông, bèn chơi liền, và được
bạn Dã Viên dịch thẳng từ tiếng Tầu. Vị độc giả này,
dân Huế, rất mê thơ. Rất giỏi tiếng Tầu. Trang TV như vậy
là có thêm 1 vị hộ pháp! Tks All. NQT Phong
cảnh trên độ không Là ó biển dạy tiếng
hát bơi Chúng ta đổi trao những miểng
vụn hân hoan Là người cha xác nhận
bóng tối Cánh cửa nức nở đóng
sầm lại Là bút trổ bông
trong tuyệt vọng Là tia sáng tình
yêu choàng tỉnh Bei Dao Dã Viên
WE lost souls and scattered spirits scars shimmer, cups revolve nails o nails searching for the heart of winter Chúng ta những linh hồn mất, những tinh
anh lạc những vết sẹo sáng mờ
mờ, nhưng cái ly xoay xoay tay em, móng nhọn, ôi
móng nhọn kiếm trái tim mùa
đông Ở đó phải có 1 tên nào đó viết lại tình yêu THIS DAY wind knows what love is someone bends toward a piano an oil tanker Bei Dao: The ROSE of TIME Edited by Eliot Weinberger [Note: To DV: Làm ơn dịch bài trên. Tks. NQT] Ngày này Gió biết rõ tình
yêu Có người cúi mình
xuống dương cầm Tiếng hát của một giọng
nam cao From my iFone Gửi bác bản tạm dịch
bài “This day” của Bei Dao. Chúc bác vui luôn. Tks [Trong Now & Then, Robert Hass, trong 1 bài viết về Rilke, đã đưa ra chừng 10 bản dịch, tiếng Anh, của 1 bài thơ của Rilke. Bài này thú lắm, cho thấy, dịch thơ, theo GCC, càng có nhiều bản dịch, càng tốt, và đừng bao giờ sợ sai ý của nguyên tác. Borges sửa thơ của chính ông hoài. Thành ra, tờ TLS khuyên, tốt nhất, bạn nên học tiếng Tây Ban Nha, để có nhiều bản dịch, của 1 bài thơ, của chính Borges, do Borges sửa đi sửa lại!] Ngày này Gió biết tình yêu
là gì Một người nào đó
cúi xuống chiếc dương cầm Một chiếc tàu
chở dầu Ngủ đi, thung lũng Ngủ đi, thung lũng Ngủ đi, thung lũng Cây rừng vặn mình Ôi, vắng lặng sao Ngủ đi, thung lũng Bei Dao: The Rose
of Time, p12 Ps: Bác có thấy
bài thơ này có cái khí hậu Tứ Tấu Khúc của bác không:) Tks. NQT
SLEEP, VALLEY Sleep, valley Sleep, valley Spinning trees Ah, it's so quiet and still Sleep, valley Bei Dao Quả đúng là khí
hậu Tứ Tấu Khúc, như K. có lần phán,
dẹp cả cuộc đời qua 1 bên, lấy cả thiên thu cho... quá
khứ! Tks All of U
ALLEN GINSBERG New Stanzas for I dreamed I dwelled in a homeless place
o homeless hand on many a street Woe workingman who hears the cry So rich or poor no gold to talk I dreamed I dwelled in a homeless place
DECEMBER Những Chiếc Đồng Hồ Mệnh Chung http://www.gio-o.com/LyOcBR/LyOcBRHaiCuGiangSinh2016.htm
Bài
thơ này Tin Văn đã giới thiệu. Đọc cái tít
tiếng Mít, của Lý Ốc, Gấu thấy lạ, bèn lò
mò tìm hiểu....
http://tanvien.net/Dayly_Poems/7.html
NMG có cái hình
ảnh thú vị lắm: Mọi đồng hồ Mít ngưng chạy đúng
vào ngày 30 Tháng Tư 1975. One night I went to keep the
clock company. Once there were clocks like
that Just thinking about it, I forgot
to wind the clock. Charles Simic Những chiếc đồng hồ của những người đã
chết
Một đêm Gấu đi ra đường
kiếm bạn đồng hành là chiếc đồng hồ Đã có 1 lần, có
nhiều đồng hồ như thế Mải nghĩ về những chuyện đó,
tôi quên mẹ lên giây cót đồng
hồ
POETS Poets
shouldn't commit
Suicide That would leave the world To those without imaginations Or hearts That would bequeath To the world A mangled syntax And no love Of champagne Poets must live In misery and ecstasy To sing a song With the katydids Poets should be ashamed To die Before they kiss The sun The Diver http://www.nybooks.com/articles/2016/12/22/the-diver/ Then
there was the time
I tried to learn to swim in a deep lake, but once in, shot straight to the floor, out of sight, out of mind, a good hour or more. Nice & cold down there as I went looking for fish with my nose-tip, but then I fell for her hook, line & sinker and that sweet little stinker snared me like a common thief, she whom I held so dear to heart, causing me all this untold pain & grief. Not smart on my part. Had she only died some time before, she who still poses such a threat, which I realized as I rode toward Hungary, still in love, still alone still accident-prone. The weather rainy all the way there, me learning a few words of Magyar, chill to the tongue, drinking my fill of the Tauggel waterfall that plunges down from the high cliffs, into which, a fool, I splashed & nearly drowned, escaping by a hair, wet to the bone. I’d bet any precious stone, however well-buffed, however well-cut, that no man in a hundred could survive such dumb, headlong dives into love. TTT 10 years Tribute
Note: Cuốn này, cũng tuyệt. Trong 1 bài viết ngắn, Reader's Block, Dyer, cảnh cáo thú đọc sách, và cho biết, càng ngày ông càng bớt đọc, và trích 1 câu của Nietzsche: Sáng sớm, vớ cuốn sách đọc, tôi coi đó, là, bửn. 'Early in the morning, at break of day, in all the freshness and dawn of one's strength, to read a book - I call that vicious!' Nietzsche: Ecce Homo Cái kinh nghiệm đọc, đọc sách nào, về già, nhìn lại, với riêng GCC, là 1 thử thách của ông Trời, đối với 1 độc giả, và sau khi thử thách rồi, thì là món quà của Xừ Luỷ! TV xin post lại, kinh nghiệm của Kafka, và đây là 1 dẫn nhập tuyệt hảo cho cái việc đọc: Cuộc Xét Nghiệm [The Test] Tôi là một người hầu, nhưng không có việc làm. Nhút nhát, lại ít khi tỏ ra hết mình, thực ra tôi chẳng chịu sắp hàng, chen lấn với người khác; nhưng đây chỉ là một lý do khiến tôi thất nghiệp; cũng có thể chẳng có chi liên can tới chuyện thất nghiệp của tôi, trong bất cứ trường hợp nào, chuyện là thế này: chẳng bao giờ người ta gọi tôi đi hầu; những người khác được gọi, tuy họ chẳng cố gắng gì hơn tôi, mà thực ra có khi họ còn chẳng cảm thấy cái ao ước được gọi, trong khi tôi, ít ra đôi lúc cảm thấy điều này một cách thật dữ dội. Vậy là tôi nằm dài trong khu sảnh dành cho người hầu, ngó lên chùm ánh sáng trên trần, mơ mơ màng màng, chợt thức, và lại rơi vào giấc ngủ. Đôi khi, tôi bước vào quán, nơi người ta bán bia đắng, đôi khi tôi cũng nốc nó một cách ghê tởm, nhưng những lần khác, tôi uống nó… Một lần tôi vô quán, một người khách ngồi ở chỗ tôi hay ngồi quan sát mọi người. Tôi không dám nhìn ông ta thật gần, và quay mình tính bỏ đi. Nhưng người khách gọi giật lại; hóa ra cũng là một người hầu, tôi có gặp trước đó, nhưng chưa từng nói chuyện với anh ta. -Tại sao anh bỏ chạy? Hãy ngồi đây làm một ly. Tôi trả tiền. Vậy là tôi ngồi xuống. Anh hỏi tôi đôi điều, nhưng tôi không thể trả lời, thực ra là tôi không hiểu ngay cả những câu hỏi của anh ta. Thế là tôi nói: "Có lẽ anh buồn vì anh đã mời tôi, như vậy tôi nên đi thì hơn", và tôi tính đứng dậy. Nhưng anh ta vươn tay qua bàn đẩy tôi ngồi xuống. "Hãy ở lại", anh ta nói, "đây chỉ là một cuộc xét nghiệm. Kẻ nào không trả lời những câu hỏi, là qua được cuộc xét nghiệm". Nên nhớ, Kafka đã từng phán, Ông Trời năn nỉ tôi, đừng viết, NO! Đọc, với ông, chắc cũng rứa. Nhưng căng nhất, là đọc cái gì? Một anh Tẫu chẳng đã phán, thứ nhà văn bảnh nhất trên đời, là thứ, đếch thích viết! Vưỡn cũng thế, thứ độc giả bảnh, đếch thích đọc! Có thể nói, tất cả cái đọc của GCC, là 1 thử thách, của Ông Trời, nhắm trả lời cuộc xét nghiệm, liệu mi chịu nổi... Lò Thiêu? Hà, hà! Phách lối thật Chọc chúng chửi! Compass
Every single thing becomes a word in a language that Someone or Something, night and day, writes down in a never-ending scribble, which is the history of the world, embracing Rome, Carthage, you, me, everyone, my life, which I do not understand, this anguish of being enigma, accident, and puzzle, and all the discordant languages of Babel. Behind each name lies that which has no name. Today I felt its nameless shadow tremble in the blue clarity of the compass needle, whose rule extends as far as the far seas, something like a clock glimpsed in a dream or a bird that stirs suddenly in its sleep. -A.R. J.L. Borges UNE BOUSSOLE
A Esther Zemborain de Torres.
Choses sont mots. Quelqu'un
- mais qui, mais quoi ? - Nous écrit : cette incessante graphie Inextricable et qui ne signifie Rien, c'est l'histoire humaine. En ce convoi Passent Carthage et Rome, et moi, lui, toi, Mon désespoir d'être cryptographie, Hasard, rébus - mon impensable vie, Cette Babel qui s'écartèle en moi. Mais par-delà la parole ou le nombre Un reste attend. Je sens planer son ombre Sur cet acier léger, lucide et bleu Qui cherche un point où l'océan fait trêve ; Presque une montre entr'apercue en rêve, Presque un oiseau qui dort et tremble un peu. La bàn
Mọi vật đơn trở thành
một từTrong một ngôn ngữ mà Ai Đó, hay Điều Đó, ngày đêm Viết xuống một bản văn chẳng bao giờ chấm dứt Gọi là lịch sử thế giới, ôm trong nó La Mã, Carthage, bạn, tôi, mọi người Đời Gấu, không làm sao hiểu nổi, cơn nhức nhối, Là niềm bí ẩn, tai nạn, và thai đố Và tất cả những ngôn ngữ chẳng thứ nào chịu được thứ nào của Babel Sau mỗi tên, nằm, mỗi không tên Bữa nay Gấu cảm thấy cái bóng không tên của nó run rẩy Trong cái sáng sủa màu xanh của cây kim của cái la bàn Luật của nó thì vươn xa thật xa như những biển xa Một điều gì như cái đồng hồ thấp thoáng trong giấc mơ Hay một hải âu bất thình lình run run trong giấc ngủ của nàng Thơ
Mỗi
Ngày
Compass
Every single thing becomes a word in a language that Someone or Something, night and day, writes down in a never-ending scribble, which is the history of the world, embracing Rome, Carthage, you, me, everyone, my life, which I do not understand, this anguish of being enigma, accident, and puzzle, and all the discordant languages of Babel. Behind each name lies that which has no name. Today I felt its nameless shadow tremble in the blue clarity of the compass needle, whose rule extends as far as the far seas, something like a clock glimpsed in a dream or a bird that stirs suddenly in its sleep. -A.R. J.L. Borges UNE BOUSSOLE
A Esther Zemborain de Torres.
Choses sont mots. Quelqu'un
- mais qui, mais quoi ? - Nous écrit : cette incessante graphie Inextricable et qui ne signifie Rien, c'est l'histoire humaine. En ce convoi Passent Carthage et Rome, et moi, lui, toi, Mon désespoir d'être cryptographie, Hasard, rébus - mon impensable vie, Cette Babel qui s'écartèle en moi. Mais par-delà la parole ou le nombre Un reste attend. Je sens planer son ombre Sur cet acier léger, lucide et bleu Qui cherche un point où l'océan fait trêve ; Presque une montre entr'apercue en rêve, Presque un oiseau qui dort et tremble un peu. La bàn
Mọi vật đơn trở thành
một từTrong một ngôn ngữ mà Ai Đó, hay Điều Đó, ngày đêm Viết xuống một bản văn chẳng bao giờ chấm dứt Gọi là lịch sử thế giới, ôm trong nó La Mã, Carthage, bạn, tôi, mọi người Đời Gấu, không làm sao hiểu nổi, cơn nhức nhối, Là niềm bí ẩn, tai nạn, và thai đố Và tất cả những ngôn ngữ chẳng thứ nào chịu được thứ nào của Babel Sau mỗi tên, nằm, mỗi không tên Bữa nay Gấu cảm thấy cái bóng không tên của nó run rẩy Trong cái sáng sủa màu xanh của cây kim của cái la bàn Luật của nó thì vươn xa thật xa như những biển xa Một điều gì như cái đồng hồ thấp thoáng trong giấc mơ Hay một hải âu bất thình lình run run trong giấc ngủ của nàng 
Louise Glück b. 1943 Louise Glück is considered by many to be one of America’s most talented contemporary poets. The poet Robert Hass has called her “one of the purest and most accomplished lyric poets now writing,” and her poetry is noted for its technical precision, sensitivity, and insight into loneliness, family relationships, divorce, and death. Frequently described as “spare,” James K. Robinson in Contemporary Women Poets also noted that “Glück’s poetry is intimate, familial, and what Edwin Muir has called the fable, the archetypal.” Rosanna Warren has described Glück’s “classicizing gestures”—her frequent reworking of Greek and Roman myths such as Persephone and Demeter, for example—as necessary to her lyric project. According to Warren, Glück’s “power [is] to distance the lyric ‘I’ as subject and object of attention” and to “impose a discipline of detachment upon urgently subjective material.” Glück’s early books feature personae grappling with the aftermaths of failed love affairs, disastrous family encounters, and existential despair, and her later work continues to explore the agony of the self. In the New York Times, critic William Logan described her work as “the logical outcome of a certain strain of confessional verse—starved of adjectives, thinned to a nervous set of verbs, intense almost past bearing, her poems have been dark, damaged and difficult to avert your gaze from.” (b) Louise Glück được nhiều người coi là 1 trong những nhà thơ đương đại tài năng nhất của Mẽo. Thi sĩ Hass gọi bà, một trong những nhà thơ trữ tình trong trắng và thành tựu nhất hiện đang còn viết vào lúc này”, và thơ của bà thì được nhận ra [noted] bởi cái sự chính xác, cảm tính và đốn ngộ đưa tới sự cô đơn, những liên hệ gia đình, ly hôn, và cái chết. A WORK OF FICTION
As I turned over the last page,
after many nights, a wave of sorrow enveloped me. Where had they all
gone, these people who had seemed so real? To distract myself, I walked
out into the night; instinctively, I lit a cigarette. In the dark, the
cigarette glowed, like a fire lit by a survivor. But who would see this
light, this small dot among the infinite stars? I stood awhile in the dark,
the cigarette glowing and growing small, each breath patiently destroying
me. How small it was, how brief. Brief, brief, but inside me now, which
the stars could never be. Note: Nhân đọc cả 1 lũ xúm nhau khen 1 mẩu văn dởm của 1 em Mít, [dưới đây, trên FB] bèn nhớ tới bài thơ trên! Và bài điểm thơ của Thầy Đạo (1) Tiếng Chim – Phan Quỳnh TrâmTIẾNG CHIM Có tiếng chim hót lảnh lót bên ngoài, nàng mở cửa nhìn ra ban công. Chỉ thấy, trong bóng tối, người yêu của nàng đang đứng hút thuốc. Tiếng chim tắt ngấm. (Dec-2016) (1) http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/17.html Nguyễn
Thùy Song Thanh đọc
sách ■
Người đời sử dụng ngôn ngữ như dụng cụ để thông
giao trong khi thi sĩ buộc lời nói còn ở dạng thô
sơ (parole brute) này phải im tiếng để cho lời nói thiết
yếu (parole essentielle) tức ngôn ngữ thi ca cất tiếng. Thi sĩ
áp đặt niềm im lặng lên ngôn ngữ thông thường
thô sơ để lắng nghe lời nói thiết yếu cất tiếng trong niềm
im lặng. Làm
gì có sự phân biệt quái đản, như trên.
Khi Prévert, đặt tên cho tập thơ của ông là
"Paroles” thí dụ, thì nó là ngôn
ngữ gì, brute, hay essentielle? Thơ Nguyễn Thuỳ Song Thanh, cộng cả cuộc đời của bà, và cộng luôn cả thơ và cuộc đời của ông chồng của bà, tức Khoa Hữu, làm Gấu nhớ tới câu của Borges: Mỗi bài thơ, tới thì của nó, thì bèn biến thành 1 bi khúc, in time, every poem becomes an elegy. Và đây là cuộc thoại bắt đầu ngàn ngàn năm trước, và chẳng bao giờ chấm dứt, theo nghĩa, sách [thơ, ở đây] tái tạo quá khứ, books restored the past. Phải ngàn ngàn năm sau, tiếng thơ này mới lại được cất lên, và trở thành 1 bi khúc, tái tạo quá khứ 1 thời đại. Câu chuyện thơ của NTST và ông chồng Khoa Hữu, còn làm Gấu nhớ đến trường hợp nhà thơ Osip Mandelstam, và bài ai điếu của Brodsky: Bà đâu có muốn
lớn lao, cao cả như vậy, ngay cả chuyện giản dị, là muốn ngang hàng
với chế độ, cũng không. (1) Đúng như thế, NTST cũng không
muốn mấy chuyện nhơ bửn đó. Nhân nhắc tới bà
vợ góa của nhà thơ Osip Mandelstam, và bài
ai điếu của Brodsky: Nhà thơ rất tởm chế độ, và đám
Hội Nhà Thổ ở.... Hà Lội - Mút Ku, đúng
hơn. Tuy nhiên, vẫn còn
chút ngạc nhiên nho nhỏ, rằng sự thắp sáng
ý thức quốc gia dân tộc này, nó là
hậu quả của việc tố cáo hệ thống, chế độ. Hai cuốn sách
của Bà Mandelstam thực sự là đã nhắm tới Ngày
Phán Xét trên thế gian, về thời của bà và
văn chương của nó - một sự phán xét rất ư là
chính đáng, bởi vì kể từ thời của bà, sự
nghiệp vĩ đại có tên là xây dựng thiên
đàng trên trái đất này được khởi công
thực hiện. Chút ngạc nhiên nhỏ nhoi hơn, là, hai cuốn
hồi ức này, đặc biệt là cuốn thứ nhì, đã không
được ưa thích bởi phía bên kia Bức Tường Điện Cẩm
Linh. Giới cầm quyền, tôi phải nói, họ tỏ ra thành
thực [honest] hơn, so với đám trí thức, ấy là nói
về mặt phản ứng do mấy cuốn sách gây ra. Họ chỉ nói,
việc sở hữu những cuốn sách đó là phạm luật. Nhưng
về phía đám trí thức, nhất là đám
ở Moscow, họ nhao nhao lên, như là một cái chợ,
trước những lời cáo buộc nhắm vào rất nhiều thành
viên nổi tiếng, hoặc cũng nổi tiếng, nhưng in ít hơn, của
nó, về chuyện thậm thụt với chế độ, và đám người
vẫn xun xoe nơi xó bếp nhà bà nhờ vậy mà
giảm đi rất nhiều. Thầy Đạo học Triết, Đại Học
Văn Khoa Sài Gòn, có được cái bằng Cử Nhân
Triết, đã từng lên tiếng tố cáo GCC, không phải
dân khoa bảng, với Sến, trên diễn đàn talawas, không
đáng nói, nhưng Thầy còn tố cả Thầy của Thầy là
Nguyễn Văn Trung, khi đó là Khoa Trưởng Văn Khoa, là
đã thuổng bài của Tẩy. Ai thì cũng biết bằng
cấp không đẻ ra nhà văn, nhà phê bình,
nhà thơ. Cái chuyện Thầy tố cáo GCC vô
lý quá, vì Thầy, bằng cấp là như thế,
mà viết không nổi 1 bài giới thiệu 1 tập thơ, cho
thấy, viết, bất cứ cái gì, là phải có cái
gì của riêng mình, một phát hiện của riêng
mình, về 1 tác phẩm văn học, thí dụ. 
Let them all speak for me mention me when they pray Every year on the eve of my burial day Để lũ Bắc Kít lèm bèm về Gấu Cà Chớn Nhắc đến Gấu khi chúng cầu nguyện Mỗi năm vào cái buổi Eve của cuộc hạ huyệt Gấu! Ta mang cái gánh nặng Cái Ác Bắc Kít Đâu phải chúng! 4
In setting Akhmatova's major poems in their historical and biographical context, Anderson offers persuasive grounds for her contention that "one of the driving forces of her life [was] the determination to honor the dead and to preserve their memory among the living." That she saw herself as following a tradition set by Pushkin seems clear from an allusion (immediately evident to her Russian readers) in the fourth line of "Requiem" to his famous poem addressed to the Decembrists, "From the depths of the Siberian mines," in which he promises that his "free voice" will reach them "even within your convicts' holes." Akhmatova offers no such hope: the Stalinist state had developed techniques of silencing dissidents to a degree undreamed of by the tsars. Its goal was not merely to suppress public expression of independent thought, but to wipe Russian minds clean of all memories, facts, and values other than those it proclaimed: Made an unperson, every trace wiped out, Horrific facts changed to word of mouth, My double's being taken to "confess." Such images in "Poem Without a Hero" remind us that Akhmatova's poems of 1940 were composed under conditions unknown to previous generations of Russian writers. As the case of Mandelstam showed, a poem that existed only in one's head, if re- cited to one other person, could lead to prison or execution. The fear of further endangering her son, who was already in a camp, made Akhmatova see threats everywhere. She refused to write her poems down for herself or anyone else, yet the fear that if she died they would die with her made her seek a means of communicating them to others. Her friend Lidiya Chukovskaya, who had a gift for memorizing poetry, tells how Akhmatova, not daring to whisper a poem even in her apartment, would write it down on a scrap of paper, pass it to her to read and memorize, and then burn the paper over an ashtray. Later, Akhmatova said proudly: "Eleven people knew 'Requiem' by heart, and not one of them betrayed me." Those who understood the magnitude of the risk Akhmatova faced in her determination to bear witness could appreciate the hidden meaning of the concluding lines of the first part of "Poem Without a Hero": I, your olden conscience, here affirm: I tracked down the tale that had been burned, I went to the deceased's house And there I laid it down On a window shelf- and then I tiptoed off ... As Anderson observes, Akhmatova's dedication to preserving the memory of the dead derived not only from her deep sense of communion with world culture, but also from her religious faith in the communion of the present with the past and the living with the dead as part of a seamless whole in which each person and event has eternal meaning and value. This faith is reflected in the epilogue to "Requiem," in Akhmatova's words to the grieving women: "Once more the hour of remembrance [pominalni chas] draws near,/I see you, I hear you, I feel you all here." Anderson writes that the Russian words suggest the Orthodox practice of prayer for the sick or for t II' souls of the dead, a suggestion reinforced by a subsequent couplet's image of a list bearing the names of each sufferer. The list has been confiscated, and in its absence, Akhmatova weaves her "mantle of words/Made up of the snatches that I've overheard," preserving the memory of all the bereaved women for whom she speaks. She asks in return: Let them all speak for me, mention me when they pray Every year on the eve of my burial day. The epigraph to "Poem Without a hero" expresses the same sense of the mutual responsibility of past and present: "Deus conservat omnia" (God preserves everything-the motto on the coat of arms of the former Sheremetev Palace where Akhmatova occupied a room in the apartment of her former husband Nikolai Punin). It can be seen in the spirit of a resigned acceptance of suffering that infuses so much of her poetry, as in the poem of 1922 where she reflects on her refusal to desert her country in a catastrophic time: But here, as the dark fires blaze around And our last youth burns out in their glow, We don't ask where refuge can be found, Don't try to avoid a single blow. We know each hour's worth will be made clear , And justified at the end of days ... This certitude was a head-on challenge to the official ideology of her time, which saw the past as something to be negated and mercilessly extirpated along with its unpersons, in favor of the present which itself had only instrumental value as a staging post on the march to the ideal future. For her, no final judgment could be delivered on the past; the dead retained their right to make their protest heard by the living. Hence her prescient afterword to Part I of "Poem Without a Hero," written in 1940: ... The poem rests now, ... with no more to say. But what if a theme suddenly bursts out, Knocks with its fists on a windowpane- And to that summons there replies A distant sound fraught with alarm- Gurgling, groaning, and shrieking cries And a vision of crossed arms? .. Akhmatova's openness to such cries from the past explains the numerous revisions of the poem, meticulously documented by Anderson, which occupied her over so many years. It was still growing when the voices she had preserved were heard by her people through samizdat. 5. In February 1956 the silence shrouding the country was broken when Khrushchev admitted to the Twentieth Congress of the Communist Party that crimes had been committed in its name. But severe limitations remained on how much could be said, and by whom. Even after the opening of the Soviet archives, the full cost in human lives of Stalin's paranoia is still a matter of educated guesswork; it has been estimated that over three quarters of a million Soviet citizens were executed between 1934 and 1953, while 18 million passed through the camps during Stalin's reign. Delivered in closed session and transmitted in secrecy to Party cells all over Russia, Khrushchev's attack on Stalin focused almost exclusively on the Terror of 1937 and 1938, singling out its victims among the Party elite. No mention was made of between six and seven million people who died in the famine of 1933 following forced collectivization. A few thousand rehabilitations were put in motion-a tiny percentage of those who had been falsely convicted. Returnees from the camps were often shunned or met with indifference. Many faced the ordeal of encountering those who had denounced them, few of whom were brought to account, while their victims remained objects of suspicion, as witnessed by the fate of an editor who sought to publish a book of memoirs by Gulag prisoners. His battle with the censors ended in his detention in a psychiatric hospital with the diagnosis that he was "obsessed with the struggle for justice. Collective amnesia about the subject of the Gulag was shattered when in 1962, with the aim of discrediting his enemies, Khrushchev permitted the publication of Solzhenitsyn's novella A Day in the Life of Ivan Denisovich, The public's hunger for new revelations was met by the clandestine circulation of hand-typed manuscripts- two of which became key texts in the underground battle against the neo- Stalinist revival under Brezhnev: Hope Against Hope, Nadezhda Mandelstam's memoirs of the life of the Moscow intelligentsia under the Terror, and Akhmatova's "Requiem."
Cỏ xanh
rồi sao ngại ngần bước xuống
Bỏ đi thôi những bóng hình năm cũ Những buồn vui đang bám víu trong hồn Bỏ đi hết những tia nhìn trìu mến Những đêm
dài, những chiều tím bâng khuâng
Tình cờ đọc,
cùng lúc, với bài thơ “Hull” của Philip
Larkin, trong tờ báo vừa bệ về Lapham’s Home, sao thấy
như cùng 1 air. 
Note: Bài viết, mới kiếm thấy,
tuyệt lắm. Cái từ đuổi Thần Chết chạy vãi linh
hồn:
She called poetry, "our holy trade", "the Word that causes death's defeat." Như
bạn thân của Bà, Osip Mandelstam, nhận xét:
“Thơ chỉ được kính trọng, ở xứ sở này, nơi dân chúng
bị giết vì nó”
"Poetry is respected only in this country - people are killed for it". Trong 1 bài thơ đề tặng Osip, bà viết về sự ngần ngại chấp nhận vai trò “chứng nhân” của mình, nhưng lương tâm của bà không buông tha: ... earthly time is something it doesn’t know; For it, the three dimensions are unreal. Thời gian của đời có điều gi không hiểu Với nó, ba chiều thì không thực
Let them all speak for me mention me when they pray Every year on the eve of my burial day Để lũ Bắc Kít lèm bèm về Gấu Cà Chớn Nhắc đến Gấu khi chúng cầu nguyện Mỗi năm vào cái buổi Eve của cuộc hạ huyệt Gấu! Ta mang cái gánh nặng Cái Ác Bắc Kít Đâu phải chúng! 
BATYUSHKOV Like a flaneur with a magic cane, Not for a moment believing that
we He smiled at me. "Thank you,"
I said, With oblique words he made us
feel And the mourner of Tasso answered
me: All right, raise your eyebrows
in surprise, June 18, 1932 -Osip Mandelstam (Translated from the Russian by Peter France)
Translator's note: Konstantin
Batyushkov (1787-1855) was a key figure in the emergence of modern
Russian poetry; the harmony of his verse was much admired by Pushkin.
In 1821 he succumbed to incurable mental illness. NYRB, May 8 2014 Bác Nguyễn Như gã
tản bộ với cây ba toong thần kỳ Không
một khoảnh khắc nghi ngờ, Mẽo sẽ cút Ngụy sẽ nhào, Bác
Nguyễn mỉm cười, Gấu đó ư, trẻ quá nhỉ! Bằng những từ nghiêng nghiêng Và người than khóc
Tasso trả lời Gấu: OK. Hãy dựng cặp lông
mi lên trong kinh ngạc Tháng Sáu 18, 1932 Ghi chú của người dịch:
Konstantin Batyushkov là nhà thơ
chủ chốt của nền thi ca hiện đại Nga. https://www.poetryfoundation.org/poems-and-poets/poets/detail/delmore-schwartz Delmore
Schwartz
1913–1966 Delmore Schwartz had, writes Alfred Kazin, "a feeling for literary honor, for the highest standards, that one can only call noble—he loved the nobility of example presented by the greatest writers of our century, and he wanted in this sense to be noble himself, a light unto the less talented.... So he suffered, unceasingly, because he had often to disappoint himself—because the world turned steadily more irrational and incomprehensible—because the effort of his intellectual will, of his superb intellectual culture, was not always enough to sustain him.... He was the prisoner of his superb intellectual training, a victim of the logic he respected beyond anything else. He was of the generation that does not come easily to concepts of the absurd." Mental illness haunted Schwartz for approximately twenty years. Marlene Nadle reported that it sent him "in and out of sanatoriums and into and out of the isolation of hotel rooms. It was an illness he accepted almost fatalistically." "Lost he was," said Kazin, "but he was not enough 'lost' in the demonic poet's tradition of losing himself to this world and finding himself in a richer world of private vision.... He was not a seer, not a visionary of 'the lost traveller's dream under the hill,' of the 'holy madness' that Yeats claimed to find in Ireland itself—the madness that Christopher Smart knew, and Holderlin, and Blake." DELMORE SCHWARTZ
He heard God coughing in the next apartment, his life a hospital, he moved from bed to bed with us and Baudelaire, except he always had Finnegans Wake tucked in his pajamas, which must mean, sure as chance, the human race is God's phlegm. Penitent, I say a prayer in God's throat: "Mister, whose larynx we congest, spit us into the Atlantic or Hudson ... let us be dropped into the mouth of the first fish that survived by eating its young- drink hot tea and honey Your mother brings You till You are rid of Your catarrh, well again. Let us swim back to our handiwork." Far from the world of Howth Castle, Delmore died in a bed-bugged hotel, unclaimed for three days. A week before, by chance, I saw him at a drugstore counter, doubled over a coffee, he moaned, "Faithful are the wounds of a friend, deceitful enemy kisses." He held my hand too tight, too long . Melancholy Eros flew to my shoulder, spoke in Greek, Yiddish, and English: "Wear his sandals, his dirty underwear, his coat of many colors that did not keep him warm." -Stanley Moss NYRB October 13, 2016
DELMORE SCHWARTZ
Ông nghe Chúa ho ở phòng kế bên Cuộc đời của ông ở bịnh viện, Từ giường tới giường, Với chúng tôi và Baudelaire, ngoại trừ, Ông luôn có cuốn Finnegans Wake cuộn trong quần ngủ Nó phải có nghĩa - chắc như là cơ may – Con người, là đờm, rãi của Chúa. Ăn năn, Tôi cầu nguyện, trong cổ họng của Người: “Thưa Người, chúng con làm thanh quản của Người tắc nghẽn Xin khạc chúng con xuống Atlantic, hay Hudson… Hãy để chúng con rớt vô miệng con cá thứ nhất Sống sót nhờ ăn thịt lũ con của nó – Uống trà nóng và mật ong Mẹ của Người mang đến cho Người Cho tới khi Người hết viêm họng, OK trở lại. Hãy để chúng con bơi trở lại với việc làm của chúng con" Xa thế giới Howth Castle, Delmore mất Trên cái giường đầy bọ chét ở khách sạn Ba ngày chẳng có ai nhận xác Một tuần lễ trước đó, tình cờ, tôi nhìn thấy ông Ở quầy một tiệm thuốc, Gập người trên ly cà phê, Ông rên rỉ, “Tận tụy là vết thương của tình bạn Bịp bợm, cái hôn của kẻ thù”. Ông cầm tay tôi thật chặt, thật lâu Buồn bã, Eros thổi qua vai tôi, Nói bằng tiếng Hy Lạp, tiếngYiddish, tiếng Anh “Hãy đi dép, mặc quần áo lót bửn của ông ta, Cái áo khoác nhiều mầu không làm ông ta đủ ấm” Delmore Schwartz có, Alfred Kazin viết, “cảm nghĩ về vinh danh văn chương, với những chuẩn mức cao nhất mà người ta chỉ có thể gọi là ‘phong nhã’ – 'tuồng phong nhã đã bày ra đấy', ông mê cái phong nhã của những nhà văn lớn lao nhất của thế kỷ của chúng ta, và ông muốn ông, chính ông, cũng được phong nhã như thế, thứ ánh sáng 'đài gương' soi tới 'dấu bèo' là ông, 1 tài năng kém cỏi hơn…. Và thế là ông đau đớn, không ngừng đau đớn, bởi là vì ông thường xuyên không hài lòng về mình, bởi là vì thế giới cứ lầm lầm lũi lũi trở thành vô lý, không thể hiểu được, bởi vì cái ý chí tinh thần của ông, cái văn hóa thần sầu của ông, luôn luôn không đủ để cầm giữ ông… Ông là tù nhân của sự rèn luyện tinh thần, bảnh chọe của mình, một nạn nhân của 1 luận lý mà ông kính trọng hơn bất cứ cái gì khác. Ông thuộc thế hệ không dễ dàng chấp nhận những quan niệm về phi lý.” 
SUJI KWOCK KIM
Return of the Native
for Kang, born in Sonchon, North Korea
Better not to have been bornthan to survive everyone you loved. There's no one left of those who lived here once, no one to accuse you, no one to forgive you- only beggar boys or black-market wives haggling over croakers and cuttlefish, hawking scrap-iron and copper-pipes stripped from factories in the shadow of the statue of the Great Leader. Only streets emptied of the villagers you knew, only the sound of steps of those no longer living, ghosts grown old, grim shadows of what they had once been: some in handcuffs, some in hoods taken away at midnight, some roped and dragged into Soviet Tsir trucks driven to the labor camps that "don't exist." Every absence has a name, a face, a fate: but who, besides you, remembers they were ever alive? You don't know why you were spared, why you breathe walk drink eat laugh weep- never speaking of those who had been killed, as if they had never existed, as if the act of surviving them had murdered them. Forget, forget! But they want to be remembered. Better people than you were shot: do you think your life is enough for them? For the silence is never silent: it says We hate you because you survived. No. We hate you because you escaped. from Ploughshares Gấu về lại Xứ Mít
Thà rằng đừng sinh
ra Còn hơn sống dai hơn mọi người mà mi thương yêu Chẳng còn ai trong số những người ngày nào sống ở đây Chẳng còn ai để buộc tội mi Chẳng còn ai để tha thứ cho mi Chỉ là những đứa trẻ ăn mày ăn xin, những bà vợ chợ đen Tranh giành con cá hay con mực Lượm ống tuýp hay sắt vụn từ những xưởng thợ, nhà máy Dưới bóng của vị Cha Già Vĩ Đại Chỉ là những phố xá vắng tiệt những người dân mà mi biết Chỉ là tiếng bước chân của những người không còn sống nữa Những hồn ma trở nên già cằn, những cái bóng nhăn nhó của những người ngày nào đã từng sống Một số tay mang còng, Một số đầu bị chùm Bị bắt lúc nửa đêm Một số bị trói, kéo, và thẩy lên những xe tải Liên Xô Đưa tới những Trại Lao Động Cải Tạo “không hiện hữu” Mọi vắng mặt, khuất bóng có 1 cái tên, một bộ mặt, một số phận: Nhưng ai, ngoại trừ mi, còn nhớ họ đã từng có thời, sống? Mi không hiểu tại làm sao mà mi được chừa ra Tại làm sao mi thở, bước, uống, ăn, cười, và khóc Không bao giờ nói về những người bị giết Như thể họ đã từng hiện hữu Như thể cái hành động sống dai hơn họ, của mi Đã sát hại họ Quên, quên! Nhưng họ muốn nhớ Thà những con người còn hơn là mi bị bắn: Mi có nghĩ là đời của mi thì đủ cho họ? Bởi là vì im lặng chẳng hề là im lặng Nó nói: Chúng ta thù ghét mi Bởi là vì mi sống sót. Không. Chúng ta thù ghét mi Bởi là vì mi bỏ chạy. 
When your luck deserts you, even cold food burns. [Zambian proverb] Khi may mắn bỏ chạy bạn, cơm lạnh bỏng như lửa! 1931: Lisbon BEAST UNBURDENED O cat playing in the street As if it were a bed, I envy you your luck, Because it isn't luck at all. Servant of the fatal laws Governing stones and people, You are ruled by instincts And feel only what you feel. That's why you're happy. The nothing that's you is all yours. I look at myself but I'm missing. I know myself it's not me. Fernando Pessoa, a poem. The Portuguese poet left Lisbon at the age of seven in 1896 to move to Durban, South Africa, and lived there until he was seventeen; his first poems were written in English. He published much of his work under more than seventy literary "heteronyms," artistic personae for which he created complex and overlapping biographies. In a 1962 essay, Octavio Paz described Pessoa, who died in 1935 of hepatitis, as 'a humorist who never smiles and who freezes our blood, inventor of other poets and destroyer of himself" Thú Hoang Vu
Ôi chú mèo trên con phố Như thể là cái giường Ta thèm may như mi Bởi là vì chẳng may cái con mẹ gì Tà lọt của lề luật tàn khốc Cai trị đá và người, Mi, tuân theo bản năng Chỉ cảm, cái mi cảm Mi, hạnh phúc Mi, hư vô một cục Ta không được như mi Ta thiếu cái ta thiếu [Dịch… thoáng!] Pessoa rời Lisbon khi bảy tuổi vào năm 1896 tới Durban, Nam Phi và sống ở đó tới năm 17 tuổi. Những bài thơ đầu của ông được viết bằng tiếng Anh. Hầu hết tác phẩm của ông được viết dưới hơn 70 cái nick khác nhau, mỗi 1 cái nick như thế thì lại kèm 1 cái tiểu sử! Trong 1 bài essay viết năm 1962, nhà thơ Octavio Paz miêu tả Pessoa, mất năm 1935 do bịnh gan, như 1 tay “tiếu lâm, hài hước, không bao giờ cười, và làm máu của chúng ta đóng băng, kẻ phát minh ra những nhà thơ, và kẻ huỷ diệt chính mình”. 1942: Hollywood
Bertolt Brecht, 'I, the Survivor."
Brecht left for California in June 1941
on what would turn out to be the last possible
ship; during the voyage, word came that the United States
had stopped granting entry visas to those with close relatives
in Germany. In spring 1942 Brecht and two other émigrés
living around Los Angeles, Salka Viertel and Ruth Berlau,
discussed a report about German forces murdering thousands
of Russian civilians. The next morning Brecht slipped this poem
under Viertel's door.RANDOM SELECTION I know of course; it's simply luck That I've survived so many friends. But last night in a dream I heard those friends say of me: "Survival of the fittest" And I hated myself. Chọn Đại
Gấu biết, lẽ dĩ nhiên, nhờ may Gấu sống dai hơn mấy đấng bạn quí Nhưng tối qua, Trong một giấc mơ Gấu nghe họ lèm bèm về thằng bạn lùn lé của họ: Mi sống dai nhất, quái thế, tên xì ke kia! Và Gấu bèn ghét Gấu thậm tệ Còn hơn cả tên Lăng Băm, hay Thầy Đạo, hay Thầy Kuốc Ghét Gấu! Hà, hà! Luck is a very thin wire between survival and disaster and not many people can keep balance on it -Hunter S. Thompson, 2000 May mắn là sợi dây mỏng dính, giữa sống sót và thảm họa, ít người giữ được thăng bằng, khi đi trên sợi dây đó! One should always play fairly when one has the winning cards -Oscar Wilde, 1895 Khi có những cây bài tốt, thì đừng chơi bửn! Câu này tặng Bắc Kít thật tuyệt: Chúng có tất cả những cây bài đẹp, sau 30 Tháng Tư 1975. Chúa là thơ bị tóm bắt trong bất kỳ một tôn giáo God is the poetry caught in any religion Les Murray Thiên Đàng không như bay lượn hay bơi biếc Nhưng có điều chi mắc mớ tới... BHD và 1 cái nhìn như 1 thằng ngố! Heaven is not like flying or swimming, but has something to do with blackeness and a strong glare [Dịch theo kiểu THNM] Note:
Cuốn này mua xon, lâu rồi, bữa nay mới lôi
ra gặm.
Tác giả là cái tay viết cuốn tiểu sử Faulkner, Thời Vô Song: Đời của W. Faulkner, đã từng giới thiệu trên Tin Văn. Trong lời giới thiệu, ông xoa đầu Tân Nobel BD: preface Life is energy, and energy is creativity. And even when individuals pass on, the energy is retained in the work of art, locked in it and awaiting release if only someone will take the time and the care to unlock it. MARIANNE MOORE Poetry doesn't matter to most people. That is, most people don't write it, don't read it, and don't have any idea why anybody would spend valuable time doing such a thing. The culture is clamorous, with a television blaring in most living rooms, magazines proliferating, and earphones downloading a great deal of garbage into the heads of millions on the subways and byways of the world. There is little time for concentration, or a space wherein the still, small voice of poetry can be heard. It could be argued, of course, that most people get their poetry in the lyrics of songs. I would, myself, see Bob Dylan as a genuine poet, although even there the tune carries as much meaning as the words, or (at least) helps to position the words. Poetry
doesn't matter to most people.
http://www.tanvien.net/TG_TP/Paul_Celan.htmlÍt thằng mê thơ. Nhảm! Giả như đúng như thế, thì OK quá đi mất, chứ than thở cái nỗi gì! Tôi coi BD đúng thi sĩ, thứ thiệt, mặc dù điệu nhạc chuyên chở nhiều nghĩa, như lời hát, hay ít ra, nó chỉ chỗ, của lời hát. Trên tờ NYRB, số mới, cũng có bài viết, coi BD xứng đáng đợp Nobel năm nay http://www.nybooks.com/articles/2016/12/08/why-bob-dylan-deserves-nobel-prize/
But
explaining the magic of a song or performance is much harder
than explaining the excellence of a poem or noWhy
Dylan Deserves It
Mark Ford December 8, 2016 Issue In her interview for No Direction Home (2005), Martin Scorsese’s brilliant three- and-a-half-hour documentary about Bob Dylan, Joan Baez suggested there is something in Dylan’s music that goes “to the core of people”; there are those, she acknowledges, who are simply “not interested—but if you’re interested, he goes way, way deep.” Books on Dylan have been pouring from popular and academic presses for decades now, not to mention the numerous long-running fanzines that often combine recondite nuggets of information about Dylan performances or recording sessions (who was on bass on which take, what kind of hat he wore on stage) with scholarly accounts of sources for particular images or general appraisals of his musical and literary influences. Occasionally one learns about the more egregious of his many eccentricities. The sheer volume and variety of this secondary literature on Dylan is itself weighty testimony to the impact of his music on those who like it: it goes way, way deep, and provokes this need to explore Dylan’s effects, to analyze his compositional habits, to interpret the carnival of characters that he creates—including, of course, the overarching one of Minnesota-born Robert Zimmerman’s creation of Bob Dylan. But explaining the magic of a song or performance is much harder than explaining the excellence of a poem or novel. There’s an uncomfortable scene, for Dylan fans, in Woody Allen’s Annie Hall, in which the Allen character grimaces almost in pain as a rock journalist (played by Shelley Duvall) recalls a Dylan concert she has just been to, and then admiringly quotes the chorus of “Just Like a Woman.” Allen’s scorn at first makes you wonder how you would set about defending the lines, but that quickly comes to feel pointless. Sixties hipster language takes us much closer to what is perhaps the only question really worth asking about Dylan: Hey, do you dig what this cat’s up to—or are you some kind of square? It was delightful to learn this October that the Nobel Prize Committee for Literature dug Dylan, although, it soon turned out, this didn’t mean that Dylan dug the Nobel Prize Committee for Literature. A message fleetingly appeared on his website acknowledging that he had won the prize, but that soon disappeared; the “wanted man” was nowhere to be found; he was, like the girl berated in “Like a Rolling Stone,” “invisible now.” Contrary to reports in the popular press, Dylan has given hundreds of interviews throughout his career—indeed there’s a whole book of them, called Dylan on Dylan (2006). But clearly he wasn’t eager to confront armies of journalists and mouth platitudes about… Nhưng giải thích tính thần kỳ của 1 bài hát, hay 1 trình diễn thì căng hơn nhiều so với việc giải thích cái bảnh của 1 bài thơ, hay 1 cuốn tiểu thuyết... Ui chao, đọc thì lại nhớ tới lời phán của NL: Vì đọc thơ, vấn đề không phải là hiểu. Thơ không phải là để hiểu. Cũng không phải để "cảm", như một trường phái dạy dỗ ngày nay hay rao giảng (đọc thơ không phải là để được hưởng một cơn động kinh). Đọc thơ, trước hết, là nhìn. Có nhìn thấy, thì tức là có đọc được. All three - Felstiner in his biography of Celan, Popov-McHugh in their notes, Joris in his two introductions - have illuminating things to say about Celan's language. Joris is particularly telling on Celan's agonistic relation to German: Celan's German is an eerie, nearly ghostly language; it is both mother-tongue, and thus firmly anchored in the realm of the dead, and a language the poet has to make up, to recreate, to re-invent, to bring back to life ... Radically dispossessed of any other reality he set about to create his own language - a language as absolutely exiled as he himself. To try to translate it as if it were current, commonly spoken or available German - i.e. to find a similarly current English or American 'Umgangssprache' - would be to miss an essential aspect of the poetry. (Breathturn, pp. 42-3) Tiếng Đức của Celan là 1 thứ ngôn ngữ của hồn ma. Vừa là tiếng mẹ đẻ được cắm vào trong cõi của những người đã chết, vừa là thứ ngôn ngữ mà nhà thơ phải làm cho nó sống dậy, tái tạo nó, lại phịa ra nó, đem nó trở lại đời sống.... [Ui chao, đọc 1 phát thì lại càng kính phục Thầy Đạo: Người rất mê thơ Celan, và đã từng viết cả 1 cuốn trường thiên tiểu thuyết triết học về Celan, trên trang Gió O! Bởi thế mà Gấu tin rằng đấng này cũng 1 thứ Vua Bịp! Đọc, bịp, viết cũng bịp, suốt đời bịp, vì có khỉ gì đâu. Cứ giả như không có trang Gió O, mấy Thầy này post bài ở đâu? NQT] Celan is the towering European poet of the middle decades of the twentieth century, one who, rather than transcending his times - he had no wish to transcend them - acted as a lightning rod for their most terrible discharges. His unremitting, intimate wrestlings with the German language, which form the substrate of all his later poetry, come across in translation as, at best, over- heard rather than heard directly. In this sense translation of the later poetry must always fail. Nevertheless, two generations of translators have striven, with striking resourcefulness and devotion, to bring home in English what can be brought. Others will without doubt follow. (2001) Coetzee: Celan và những người dịch ông [in trong Inner Workings, Essays 2000-2005] Light in the grim
JON STALLWORTHY
Adam Zagajewski ETERNAL ENEMIES Translated by Clare Cavanagh
Adam Zagajewski' s "Try to
praise the mutilated world", first published in the post-September
11 "black" issue of the New Yorker, takes its title from its
opening line: Try to praise the mutilated world. Remember June's long days, and wild strawberries, drops of rose wine .. The nettles that methodically overgrow the abandoned homesteads of exiles. You must praise the mutilated world. You watched the stylish yachts and ships; one of them had a long trip ahead of it, while salty oblivion awaited others. You've seen the refugees going nowhere, you've heard the executioners sing joyfully. You should praise the mutilated world. Remember the moments when we were together in a white room and the curtain fluttered. Return in thought to the concert where music lared. You gathered acorns in the park in autumn and leaves eddied over the earth's scars. Praise the mutilated world and the gray feather a thrush lost, and the gentle light that strays and vanishes and returns. When I read it I was struck, first, by an awareness that, far from lecturing his reader, the speaker was speaking to himself; his use of "You" (a Zagajewski trademark) a welcome change from the self-important I-deology of so many contemporary poets. It struck me, then, that he had brilliantly obeyed his own imperatives - "Remember .... Remember .... Return .... Praise" – and had made me do the same. More generally, I was arrested by the authority of the voice, the courage and wisdom of a call to praise in a time (like any other) of mutilation: praise, a word with Christian associations, repeated with increasing urgency in the refrain, acquiring the force of a liturgical response, a prayer. Behind the distinctive new voice, one can) hear a voice heard in Auden's "Musée des (Beaux Arts" ("About suffering they were never wrong / The Old Masters"), juxtaposing "miraculous birth" with "dreadful martyrdom" in which "the torturer" plays a part. At some level, Zagajewski remembers this as well as his own love, a fluttering curtain (in a window Auden had opened), and a "mutilated world" where "the executioners sing joyfully". Surely, too, Auden's "expensive delicate ship" must be one of Zagajewski's "stylish ships" - perhaps one heading for the "salty oblivion" that awaits Icarus in the Bruegel painting on which Auden's poem is based. Zagajewski's praise poem has the variable line-length of Auden's which, despite its unobtrusive rhymes, gives it the easy assurance of the best free verse; and one cannot pay Clare Cavanagh a greater compliment than to say her English poem does not suffer by comparison with Auden's, These poems have a similarly antithetical structure: Auden's moving from birth to death to life continuing; Zagajewski's, from "June's long days" to "light that strays and vanishes / and returns". They tell us "we must praise" the life continuing, the light returning. They are both Christian poets, intimately involved in human tragedy, yet endowed with the detached perspective of the Old Masters. Adam Zagajewski was born sixty-four years ago in Lvov and went to university in Cracow, two cities he loves and celebrates in his essays and poems. He emigrated to France in 1982 and now lives between Cracow, Paris and Chicago. Early collections of his poems in English translation were presented in Without End (2002) - a title echoing the Book of Common Prayer - with a section of New Poems translated by Cavanagh. She has achieved something just as remarkable with Eternal Enemies. These are identified in "Epithalamion", a poem beginning "Without silence there would be no music", that goes on to assert: "Only in marriage do love and time, eternal enemies, join forces". An earlier poem, "Little Waltz", ends: "love sets us free, time kills us". The coming together of man and woman is imaged in that of the earth and "The Sea", In love with the earth, always drawn to shore In love with the earth, thrusting into cities, Stockholm, Venice, listening to tourists laugh and chatter before returning to its dark, unmoving source. The most frequent pairing and dis-pairing of the many antitheses in these poems are those of light and darkness (themselves linked to life and death), often in a religious context, as in "The Churches of France", described as "dark vessels, where the shy flame of a mighty light wanders". Again, in a more recent poem, "At the Cathedral's Foot", [we] spoke softly about disasters, about what lay ahead, the coming fear, and someone said this was the best we could do now - to talk of darkness in that bright shadow. Such poems remind us that when this Polish Roman Catholic Adam was born, "the pock- marked / Georgian still lived and reigned". With a bitter parody of the opening of St John's Gospel, he now remembers: In the beginning, freezing nights and hatred. Red Army soldiers fired automatic pistols at the sky, trying to strike the Highest Being. The title of that poem, "Life is Not a Dream", is echoed by the end of the next, "It Depends": "I push through a dense thicket of onlookers and ask: / What's happening? God's coming back. But it's just a dream". Zagajewski resembles Yeats in the skill with which he links poem to poem, so that the power of both poets' collections is greater than the sum of individual poems. The Arch poet liked to quote Blake: "Without contraries is no progression". Zagajewski would agree but, whereas the Irish agnostic celebrated the conflict of contraries that, in his "System", made the world and history go round, the Christian Pole seeks and celebrates harmony, love: "Remember the moments when we were together". The title of a key poem proclaims his creed, "Poetry Searches for Radiance", the creed of creative artists (made in their Creator's image) such as Blake- I watch William Blake, who spotted angels every day in treetops and met God on the staircase of his little house and found light in grimy alleys - and like others whom he celebrates: Milosz and Brodsky, Caravaggio and Vermeer, Bach and Schubert. Last but not least, the composers: indeed, Zagajewski would seem to believe that life as well as art "aspires to the condition of music". A sentence borrowed from Conrad Aiken - "Music I heard with you was more than music" - finds its way into three poems of his new book; and music in some form is the means of communication/communion in the joyful epiphanic moments to which he and his fellow makers aspire. The music of the translator's English free verse, in its happy marriage to the poet's European themes, makes Cavanagh's Zagajewski as rare and rewarding an experience as that of Milosz’s Englished Collected Poems. TLS Dec 2009 Bài điểm tập thơ Những Kẻ Thù Đời Đời, của Adam Zagajewski, thời gian nó mới ra lò. AZ, như thế, cũng là nhà thơ Ky Tô, như Milosz, Brodsky. Note: Gõ bác Gúc, hóa ra đã có trên Tin Văn rồi! TRY
TO PRAISE THE MUTILATED WORLD Try to praise the mutilated world. Hãy cố mà ca ngợi thế
giới bị tùng xẻo Bài thơ “Hãy ca ngợi
một thế giới bị tùng xẻo”, lần thứ nhất được đăng
trên số báo “đen” hậu-11/9, của tờ Người Nữu
Ước. When I read it I was struck, first,
by an awareness that, far from lecturing his reader, the
speaker was speaking to himself; his use of "You" (a Zagajewski
trademark) a welcome change from the self-important I-deology
of so many contemporary poets. It struck me, then, that he had
brilliantly obeyed his own imperatives - "Remember .... Remember
.... Return .... Praise" - and had made me do the same. More generally,
I was arrested by the authority of the voice, the courage and wisdom
of a call to praise in a time (like any other) of mutilation: praise,
a word with Christian associations, repeated with increasing urgency
in the refrain, acquiring the force of a liturgical response, a prayer.
Behind the distinctive new voice, one can hear a voice heard in Auden's
"Musée des Beaux Arts" ("About suffering they were never wrong
/ The Old Masters"), juxtaposing "miraculous birth" with "dreadful
martyrdom" in which "the torturer" plays a part. Khi đọc bài thơ “Hãy
cố ngợi ca thế giới bị tùng xẻo”, tôi bị chấn
động, thứ nhất, từ nỗi quan hoài, thay vì đọc
lên giọng ‘mấy lời’ với độc giả thì nhà
thơ lại nói với chính mình; cách sử
dụng đại từ “You”, "Bạn", một thương hiệu của Zagajieski, quả là
một sự chuyển đổi thật tuyệt, tách ra khỏi cái thói
tự quan trọng mình của rất nhiều nhà thơ đương thời. Rồi
tôi còn bị chấn động bởi sự kiện, nhà thơ thật thông
minh, thật duyên dáng tuân theo những mệnh lệnh của
chính mình - Hãy nhớ... Hãy nhớ... Hãy
trở lại.... Hãy ngợi ca – và tôi cũng làm như
vậy. JON STALLWORTHY đọc Eternal Enemies:
Light in the grime [Bụi Sáng]
TLS Dec 4 2009 Chắc bạn còn nhớ dòng
thơ của Brodsky: Đây là câu trả
lời của Adam Zagajewski: Chỉ trong hôn phối, hai kẻ thù
thiên thu, nối vòng tay lớn: tình yêu và
thời gian 
THE MOON
The story goes that in those
far-off times when every sort of thing was taking place- things real, imaginary, dubious things- a man thought up a plan that would embrace the universe entire in just one book. Relentlessly spurred on by this vast notion, he brought off the ambitious manuscript, polishing the final verse with deep emotion. All set to offer thanks to his good fortune, he happened to look up and, none too soon, beheld a glowing disk in the upper air, the one thing he'd left out-the moon. The story I have told, although made up, could very well symbolize the plight of those of us who cultivate the craft of turning our lives into the words we write. The essential thing is what we always miss. From this law no one will be immune nor will this account be an exception, of my protracted dealings with the moon. Where I saw it first I do not know, whether in the other sky that, the Greeks tell, preceded ours, or one fading afternoon in the patio, above the fig-tree and the well. As is well known, this changing life of ours may incidentally seem ever so fair, and so it was on evenings spent with her when the moon was ours alone to share. More than moons of the night, there come to mind moons I have found in verse: the weirdly haunting dragon moon that chills us in the ballad and Quevedo's blood-stained moon, fully as daunting. In the book he wrote full of all the wildest wonders and atrocious jubilation, John tells of a bloody scarlet moon. There are other silver moons for consolation. Pythagoras, an old tradition holds, used to write his verse in blood on a mirror. Men looked to its reflection in the moon's hoping thus to make his meaning clearer. In a certain ironclad wood is said to dwell a giant wolf whose fate will be to slay the moon, once he has knocked it from the sky in the red dawning of the final day. (This is well known throughout the prophetic North as also that on that day, as all hope fails, the seas of all the world will be infested by a ship built solely out of dead men's nails.) When in Geneva or Zurich the fates decreed that I should be a poet, one of the few, I set myself a secret obligation to define the moon, as would-be poets do. Working away with studious resolve, I ran through my modest variations, terrified that my moonstruck friend Lugones would leave no sand or amber for my creations. The moons that shed their silver on my lines were moons of ivory, smokiness, or snow. Needless to say, no typesetter ever saw the faintest trace of their transcendent glow. I was convinced that like the red-hot Adam of Paradise, the poet alone may claim to bestow on everything within his reach its uniquely fitting, never-yet-heard-of name. Ariosto holds that in the fickle moon dwell dreams that slither through our fingers here, all time that's lost, all things that might have been or might not have-no difference, it would appear. Apollodorus let me glimpse the threefold shape Diana's magic shadow may assume. Hugo gave me that reaper's golden sickle and an Irishman his pitch-black tragic moon. And as I dug down deep into that mine of mythic moons, my still unquiet eye happened to catch, shining around the corner, the familiar nightly moon of our own sky. To evoke our satellite there spring to mind all those lunar cliches like croon and June. The trick, however, is mastering the use of a single modest word: that word is moon. My daring fails. How can I continue- . to thrust vain images in that pure face? The moon, both unknowable and familiar, disdains my claims to literary grace. The moon I know or the letters of its name were created as a puzzle or a pun for the human need to underscore in writing our untold strangenesses, many or one. Include it then with symbols that fate or chance bestow on humankind against the day- sublimely glorious or plain agonic- when at last we write its name the one true way. -A.S.T. J.L. Borges Note: Lục báo cũ, tình cờ vớ được bài của Michael Wood, "The Unreachable Real", điểm The Sonnets & Poems of the Night, LBR, 8 July, 2010, trong có kể 1 giai thoại về Borges. Sắp đi xa, 1 trong những bạn bè quanh "giuờng chết", nhắc tới 1 tác phẩm của Borges, nhưng nhớ lộn tên, "The Golden Coin", thay vì "The Iron Coin". Thấy bạn mình áy náy, Borges an ủi, bạn làm điều thuật giả kim không thể làm được. (1) Bài điểm này cũng thật thú. (1) WHEN JORGE LUIS BORGES was dying in Geneva in 1986, a friend committed an elegant Freudian act of homage. He mentioned Borges's book of poems The Golden Coin and was instantly corrected: The Iron Coin. The friend was embarrassed but Borges reassured him: 'Don't worry. You did what alchemy was unable to do.' The remark perfectly catches Borges's quickness, grace, learning and love of precision. It has a touch of self- deprecation too. It wasn't as if he didn't like the word 'gold' - a 1972 volume of verse is called The Gold of the Tigers- or as if he hadn't tried plenty of verbal alchemy of his own. But a long attempt is quite different from an instantaneous, unintentional success. Jorge Luis Borges
Break of Day
In the deep night of the universe scarcely contradicted by the streetlamps a lost gust of wind has offended the taciturn streets like the trembling premonition of the horrible dawn that prowls the ruined suburbs of the world. Curious about the shadows and daunted by the threat of dawn, I recalled the dreadful conjecture of Schopenhauer and Berkeley which declares that the world is a mental activity, a dream of souls, without foundation, purpose, weight or shape. And since ideas are not eternal like marble but immortal like a forest or a river, the preceding doctrine assumed another form as the sun rose, and in the superstition of that hour when light like a climbing vine begins to implicate the shadowed walls, my reason gave way and sketched the following fancy: If things are void of substance and if this teeming Buenos Aires is no more than a dream made up by souls in a common act of magic, there is an instant when its existence is gravely endangered and that is the shuddering instant of daybreak, when those who are dreaming the world are few and only the ones who have been up all night retain, ashen and barely outlined, the image of the streets that later others will define. The hour when the tenacious dream of life runs the risk of being smashed to pieces, the hour when it would be easy for God to level His whole handiwork! But again the world has been spared. Light roams the streets inventing dirty colors and with a certain remorse for my complicity in the day's rebirth I ask my house to exist, amazed and icy in the white light, as one bird halts the silence and the spent night stays on in the eyes of the blind. http://www.ronnowpoetry.com/contents/borges/BreakofDay.html
The Iron Coin
Before us is the iron coin. Now let us ask; The two opposing faces what the answer will be To the intractable demand no one has made: Why does a man require a woman to desire him? Let us look. In the higher orb are interwoven The firmament's four strata that uphold the flood And the unalterable planetary stars. Adam, the youthful father, and young Paradise. The afternoon and morning. God in every creature. In that pure labyrinth you'll find your own reflection. Once again let us discard the iron coin, Which is a magic mirror also. Its reverse Is no one, nothing, shadow, blindness. You are that. The pair of iron faces fashions a single echo. Your hands and tongue are unreliable witnesses. God is the unapproachable center of the ring. He does more than exalt or sentence: he forgets. Slandered with infamy, why shouldn't they desire you? Within the other's shadow, we pursue our shadow. Within the other's mirror, our reciprocal mirror. -E.M Note: Gấu cũng lầm, bài thơ trên, với bài sau đây, cũng của Borges, và đã được dịch. Sorry, và xin post thêm bản dịch tiếng Tẩy, để tạ lỗi, trong khi chờ bản tiếng Mít To a Coin Cold and stormy the night I sailed
from Montevideo. J.L. Borges Gửi Đồng Xu Lạnh và bão là
cái đêm tôi dong buồm rời Montevideo 
A UNE MONNAIE
Froide et orageuse, la nuit où
mon bateau quitta Montevideo. 1. La Colline, presque par antonomase en ce pays plat.
Thơ Mỗi Ngày CORONA
Autumn is eating a leaf from my hand: we are friends. We are picking time out of a nut, we teach it to run: and time rushes back to its shell. In the mirror it's Sunday, in dreams people sleep, the mouth tells the truth. My eye descends to the sex of my loved one, we gaze at each other, we whisper out darkness, we love one another like poppies and memory, we sleep like wine in a seashell, like the sea in the moon's bloody rays. Embracing we stand by the window, and people look up from the street: it is time that they knew! It is time that the stone grew accustomed to blooming, that unrest formed a heart. It is time it was time. It is time. JR Paul Celan
ENCOUNTERS WITH PAUL CELAN E. M. CIORAN Précis de decomposition, my first book written in French,
was published in I949 by Gallimard. Five works of mine
had been published in Romanian. In 1937, I arrived in Paris
on a scholarship from the Bucharest Institut francais, and I have
never left. It was only in I947, though, that I thought of giving
up my native language. It was a sudden decision. Switching languages
at the age of thirty-seven is not an easy undertaking. In truth,
it is a martyrdom, but a fruitful martyrdom, an adventure that lends
meaning to being (for which it has great need!). I recommend to anyone
going through a major depression to take on the conquest of a foreign
idiom, to reenergize himself, altogether to renew himself, through
the Word. Without my drive to conquer French, I might have committed
suicide. A language is a continent, a universe, and the one who makes
it his is a conquistador. But let us get to the subject. ... E. M. Cioran, "Encounters with
Paul Celan," in Translating Tradition: Paul Celan in France,
edited by Benjamin Hollander (San Francisco: ACTS 8/9,1988):
151-52. Is it a privilege or a curse to be marked by misfortune? Both at once. This double face defines tragedy. So Celan was a figure, a tragic being. And for that he is for us somewhat more than a poet . Đặc quyền, hay trù ẻo,
khi nhận "ân sủng" của sự bất hạnh? "Celan est malade – Il est incurable" "Trong cuốn sách căn
lều, (Dans le livre de la hutte, Celan. Mới thấy viết về Celan NL thì Gấu chưa biết, lý do nào anh cảm thơ Celan, nhưng riêng Thầy Đạo, Gấu thực sự không tin Thầy đọc nổi Celan, hay Linda Lê. Tại sao? Thì đọc những gì mà Cioran, hay Derrida, hay Coetzee viết về họ, là hiểu. Văn chương của họ là thứ mấp mé bờ điên loạn, tự tử, hoặc sống sót Lò Thiêu, hoặc mang trong họ xác chết, làm sao đọc, với 1 kẻ bình thường như Gấu, hoặc Thầy Đạo, hà, hà! Thầy Đạo dịch Linda Lê, đăng trên talawas, bị 1 vị độc giả của trang này chê dài dài. Còn Gấu, thì chẳng đã thú nhận không đọc được văn Linda Lê, với Blog NL và độc giả của blog này, nhưng lại rất ư là mê tiểu luận của Bà. Tiếc mấy bài viết trong mục "Trở về với những tác giả cổ điển", của bà, mất hết, do Cô Út làm từ thiện, chủ yếu, để cho Bố không còn cặm cụi với cái máy PC. Già rồi, chơi với cháu đủ vui rồi, tại làm sao mà lại tự làm khổ mình như thế! Và trên hết, bạn không đủ “căn” thì đừng đọc họ! Tại sao mà lại làm khổ mình như thế! Bịp chứ tại làm sao nữa. Gấu, không đọc được ai là phán liền tù tì. Không bịp mình, bịp thiên hạ! http://nhilinhblog.blogspot.ca/2016/11/tho-paul-celan.html Vì đọc thơ, vấn đề không phải là hiểu. Thơ không phải là để hiểu. Cũng không phải để "cảm", như một trường phái dạy dỗ ngày nay hay rao giảng (đọc thơ không phải là để được hưởng một cơn động kinh). Đọc thơ, trước hết, là nhìn. Có nhìn thấy, thì tức là có đọc được. Căng, nhể! NQT 
NYRB Nov 24.
Gửi Xì Trum:
Cơ may lịch sử đấy.Nắm ngay lấy, nếu không là tội lỗi Lâu lắm mới có được 1 bài thơ của AZ Còn
đây
là message của Charles Simic, về anh hề Xì
Trum
Charles Simic writes, "All of us who are familiar with rural areas and former industrial towns in this country know the impoverishment and hopelessness of many men and women who live there. Understandably, they are angry." Unfortunately "they voted for a buffoon who doesn’t care whether they live or die." 
Tư vấn nhà nước mới
Chúng ta có một nhà nước mới Nhà nước mới bao gồm nhiều bộ trưởng có nghề Một trong những bộ trưởng của chúng ta nói tiếng Anh Nhà nước mới lên lịch làm việc rất ư là hăm hở. Bất hạnh thay, nó có tí thiếu hung hăng, trong một hoàn cảnh cho phép quá nhiều những kẻ tự do vô phương cải tạo, tồn tại: trong vài thành phố chúng còn đông hơn những gia đình Ky Tô truyền thống Nhà nước mới của chúng ta đâu biết làm gì khác? Nó không thể được dẫn dắt bởi những quan điểm sướt mướt đặc sản của những chính trị gia Tây Phương Một đêm nào đó nó nên làm thịt vài giám đốc phim, không chừa đàn bà Tất cả những giáo sư làm luật nên cho đi tì suốt đời Thi sĩ nên tha cho chúng Bởi là vì có ai thèm đọc thơ nữa đâu? Trại tù thì cần thiết, nhưng nên nhè nhẹ Đừng chọc tức LHQ Hầu hết ký giả nên đầy tới Madagascar Nước Hung Gia Lợi, về mặt khác, nên nhẹ nhàng dứt ra bằng kẹp Và nhét vô giữa Ba Lan và Đức trên bản đồ. Và sau đó, một khi phản ứng của hội tam điểm quốc tế loãng đi, nên kín đáo để Đức ở giữa Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha Nhà nước của ngày hôm nay không thể thận trọng quá mức Nó được trao cho 1 cơ may lịch sử Đúng là một tội lỗi nếu không nắm lấy nó. Cũng chỉ là tình cờ: Trước khi xuống
phố, Gấu lục đúng 1 tờ NYRB cũ, Dec, 20, 2001,
có bài của Simic, viết về Milosz, thật tuyệt.
Và đó là lý do Gấu bệ cuốn tuyển tập thơ thế giới, trên, sau khi cầm nó lên, đọc loáng thoáng bài thơ của Simic. Trong bài viết, Simic có trích,
những dòng thơ thật thần sầu của Milosz, thí
dụ:
One life is not enough. I'd like to live twice on this sad planet, In lonely cities, in starved villages, To look at all evil, at the decay of bodies, And probe the laws to which the time was subject, Time that howled above us like a wind. Sống một đời chẳng đủ. Giá mà có hai đời trên hành tinh buồn này, Để sống trong những thành phố cô đơn, trơ trọi, những làng mạc đói rạc, Để nhìn đủ thứ ác, đủ thứ thây người nát rữa ra, Và để thấu được luật đời, mà Thời gian là đề tài của nó. Thời gian, hú như gió, Trên đầu chúng ta. Bài thơ này làm nhớ Brodsky: Bao thơ tôi, ít nhiều chi, là về cùng một điều - về Thời Gian. Về thời gian làm gì con người. "All my poems are more or less about the same thing – about Time. About what time does to Man." Joseph Brodsky.
A
World Gone Up in Smoke
Charles Simic New and Collected Poems, 1931-2001 by Czeslaw Milosz. Ecco, 776 pp., $45.00 To Begin Where I Am: Selected Essays by Czeslaw Milosz, edited and with an introduction by Bogdana Carpenter and Madeline G. Levine. Farrar, Straus and Giroux, 462 pp., $30.00 In this world we walk on the roof of Hell gazing at flowers -Issa Hai ông thi sĩ, đều kinh qua kinh nghiệm... VC, viết về nhau, làm sao mà không hay cho được! TV sẽ giới thiệu bài này, sure! 
Trong cuốn tiểu luận này, có bài “Sự Quan Trọng Của Simone Weil”, thật
tuyệt.
Mỗi lần giở ra đọc, là lại lăm le dịch! Nói chung, nhiều bài tuyệt. Bài này, nội cái tít không thôi, là đã đủ lãng quên đời rồi: “Tiểu Luận trong đó tác giả thú nhận, hắn ở phía của con người, do không làm sao kiếm ra 1 phiá nào khác bảnh hơn!” Essay in Which Author Confesses That He is on the Side of Man, For Lack of Anything Better Sách & Báo & Thời Sự Văn Học 
Nữ tù nhân: Chân
dung cực kỳ cảm động một người nữ
Brodsky. You know, how did Stravinsky answer a similar question? I believe Robert Craft asked Stravinsky, "Who do you compose for?" And he replied, "For myself and for my hypothetical alter ego." That's it. Volkov. In your case, does this hypothetical alter ego speak Russian? Brodsky. The hell if I know. That’s his business Volkov. Do you remember Nabokov’s arguments in connection with the translation he did of Lolita into Russian. He said himself didn’t understand what inner impulse had prompted him to do it. He said he couldn't even imagine a possible reader. Brodsky. This is very much the psychology of the prose writer. A prose writer thinks seriously about these kinds of things, but a poet doesn't. The fact of the matter is that the difference between people involved in belles lettres and those involved in prose is very great. In general, dividing literature into prose and poetry began with the appearance of prose, for only in prose could such a division be expressed. By its nature, by its essence, art is hierarchical. The writer's consciousness is also hierarchical, automatically, and in this hierarchy, poetry stands above prose. If only because poetry is older. Poetry really is a very strange thing, because it belongs to a troglodyte as well as to a snob. It can be produced in the Stone Age and in the most modern salon, whereas prose requires a developed society, a developed structure, certain established classes, if you like. Here you could start reasoning like a Marxist without even being wrong. The poet works from the voice, from the sound. For him, content is not as important as is ordinarily believed. For a poet, there is almost no difference between phonetics and semantics. Therefore, only very rarely does the poet give any thought to who in fact comprises his audience. That is, he does so much more rarely than the prose writer. Tsvetaeva once put it marvelously: "Reading is complicity in creativity." This is the remark of a poet. A prose writer would never say such a thing. Tolstoy would never say it. Because knowledge is in fact complicity. What is knowledge, that is, the solving of a crime? It is psychic complicity, complicity of the imagination. Therefore the poet-I don't want to start speaking in the name of poets ... "I am a poet" ... Robert Frost said, "To say I am a poet is to say I am a good person." Very rarely have I ever encountered people of this profession who would give serious thought to whom they were writing for. It's mainly poets who are asked whom they're writing for, and depending on the answer, more or less trouble ensues. Volkov: Conversations with Joseph Brodsky Note: Nhân đọc Viết khóc hay viết cười Cái nào dễ? https://chuyenbangquo.wordpress.com/2016/11/15/viet-khoc-hay-viet-cuoi/ Khi làm thơ, bạn nhắm thứ thính/khán/độc giả nào? Bạn biết Stravinsky trả lời sao không? Được Robert Craft phỏng vấn, soạn nhạc cho ai, ông ta trả lời, cho chính tôi và tên thế thân giả dụ của tôi. Gấu nhớ là, Nabokov cũng trả lời tương tự, trong Bạo Miệng, Strong Opinions, độc gỉả là cái thằng khốn kiếp sáng nào cũng nhìn thấy nó, lúc đánh răng cạo râu, hay là lũ thính giả khả ái ngồi đầy phòng, tên nào cũng đeo mặt nạ, là tôi, trong 1 buổi ra mắt sách, thí dụ. Thú thực, Gấu chưa từng bao giờ phải đối diện với cái cú tự sướng, mi viết cho ai, lạ thế. Lần khám phá, trang TV có 1 ngàn visits/1 ngày, Gấu "hốt" quá, đúng là như vậy. Coi lại, chỉ chừng 200 độc giả, ghé thăm, 3, hoặc 4 lần, 1 ngày. Thế cũng quá khủng rồi. Thời gian chừng 30 visits/ngày, kéo dài dài lắm. Mà cũng chẳng để ý. http://www.domain2008.com/domains/www.tanvien.net
Nhưng độc giả Tin Văn, không
phải thứ cười, hay khóc. Domain
Value: 7,350,646$
Gấu Cái & Cô Út đọc, bật cười! Họ đói tin. Và, câu trả lời của Brodsky, tuyệt hơn nhiều, khi viện đến câu của nữ sư phụ của ông: Đọc là đồng lõa trong sáng tạo Thần sầu! Borges, cực hào phóng, bạn đọc 1 câu của Shakespeare, là, là Shakespeare. Câu của Robert Frost mà không tuyệt sao: Là nhà thơ nghĩa là, là 1 người tốt Bạn hiểu, tại làm sao thơ văn Mít lại... không tốt? 
Viết để câm lặng Tuyết rơi ư? Câm lặng nói từ hồi Diễm Xưa rồi Chưa biết thưởng thức ghê rợn Chưa biết áng chừng không gian những nụ của chúng ta, cười.
NYRB Nov 24. Gửi Xì Trum: Cơ may lịch sử đấy. Nắm ngay lấy, nếu không là tội lỗi Lâu lắm mới có được 1 bài thơ của AZ Đây
là message của Charles Simic, về anh hề Xì Trum
Charles Simic writes, "All of us who are familiar with rural areas and former industrial towns in this country know the impoverishment and hopelessness of many men and women who live there. Understandably, they are angry." Unfortunately "they voted for a buffoon who doesn’t care whether they live or die."
Thu Toronto 2016, Oct, 16 
Ngo Chi Lan
Sky full of autumn
Vietnamese 15th century AUTUMN earth like crystal news arrives from a long way off following one wild goose. The fragrance gone from the ten-foot lotus by the Heavenly Well. Beech leaves fall through the night onto the cold river, fireflies drift by the bamboo fence. Summer clothes are too thin. Suddenly the distant flute stops and I stand a long time waiting. Where is Paradise so that I can mount the phoenix and fly there? 1968, translated with Nguyen Ngoc Bich THU
Trời đầy thu Đất như pha lê Tin xa về theo cánh vịt giời Hương sen bên Giếng Trời Bèn bỏ đi Lá sồi Nhân đêm xuống Bèn tuồn vô sông lạnh Đom đóm lập loè nơi giậu tre Aó hè mỏng quá Bất thình lình tiếng sáo xa ngưng Gấu đợi, đợi mãi, thèm nghe lại tiếng sáo Thiên Đàng ở đâu? Gấu gõ cửa và khóc ròng Làm sao mà có được 1 em phượng hoàng Trèo lên em và bay lên đó? WINTER
Lighted brazier
small silver pot cup of Lofu wine to break the cold of the morning. The snow makes it feel colder inside the flimsy screens. Wind lays morsels of frost on the icy pond. Inside the curtains inside her thoughts a beautiful woman. The cracks of doors and windows all pasted over. One shadowy wish to restore the spring world: a plum blossom already open on the hill. 1968, translated with Nguyen Ngoc Bich SN_GCC_2016
EMILY FRAGOS
The Sadness of Clothes
****
When someone dies, the clothes are
so sad. They have outlived
their usefulness and cannot get warm and full. You talk to the clothes and explain that he is not coming back as when he showed up immaculately dressed in slacks and plaid jacket and had that beautiful smile on and you'd talk. You'd go to get something and come back and he'd be gone. You explain death to the clothes like that dream. You tell them how much you miss the spouse and how much you miss the pet with its little winter sweater. You tell the worn raincoat that if you talk about it, you will finally let grief out. The ancients etched the words for battle and victory onto their shields and then they went out and fought to the last breath. Words have that kind of power you remind the clothes that remain in the drawer, arms stubbornly folded across the chest, or slung across the backs of chairs, or hanging inside the dark closet. Do with us what you will, they faintly sigh, as you close the door on them. He is gone and no one can tell us where. from Poem-a-Day
VI KHI NAO Tarragon, Are You a Wild Boar? Tarrargon, are you a wild boar? My friend, lemon zest, has not been that Thyme, Cognac,falooda glass noodle These things prowl the night without cape Gooseberries or bacalao Tarragon, are you a wild boar? Each time I eat you, I stop breathing Little owl, where is your happiness? Wake up + make people believe In you, gastrique + steaklette Is that chive embarrassed? To be with the savoy cabbage? Tarragon, are you a wild boar? I was born female, hyper-focused Let me trim your skirt, halibut It's dragging salt against my oregano Buttered by butter in no butter Tarragon, are you a wild boar? It's too bad the caper isn't wearing A cape when the Peruvian potatoes Are sitting on a bed of coals while Floating down a river coconut On the verge of falling off A truffle, which is a Shadow floating inside of a shadow 
Cá Lưu Vong Một kinh nghiệm riêng tư, gia đình - mất một đứa con trong khi vượt biển- đẩy nó tới tầm bi kịch Hy Lạp Death Is a Costume We Wear to War: a Conversation with Vi Khi Nao Talking with the author of the new novel, Fish in Exile https://electricliterature.com/death-is-a-costume-we-wear-to-war-a-conversation-with-vi-khi-nao-7482bd666d2#.vxyywrql9 Rita Bullwinkel: In Fish in Exile the sea is an unrelenting, evil god that devours everything that is fed to it. What is your personal relationship to the ocean? Vi Khi Nao: My family crossed the sea by boat to escape from Vietnam. Our exit from it was dark, scandalous, and private — very much like husband Ethos and wife Catholic’s relationship to the ocean. Its unrelenting darkness and its strength pull us like weeds from the ground up. My family spent three days and three nights inside of a tiny boat with thirty other people. Feces and vomit and seawater were up to my waist. Inside that boat, I smelled everything primal. Having shared my young human body with the sea this way, inside of a vessel — I feel closest to the sea — to what is very atomically very mortal — these seemingly immortal liquid magnets ask me to return to Rhode Island frequently — to Providence — in particular because the space is so close to the Atlantic. My intense feelings for the ocean are like big gigantic clouds that hover over my heart and any potential attraction for the earth. The more I try to erase the sea from my existence, the more I miss her. The more I try to relax and let it be, the more water in my consciousness opens the space to want her more. With the ocean, I feel like I exist inside of a paradox and all I want to do is to be inside her embrace. Thơ
Mỗi
Ngày
Đối với nhà thơ - dịch giả , còn gì vui và cảm động bằng lời phẩm bình từ một người đọc tri âm; chưa kể bạn tri âm ấy lại còn là bạn giang hồ và bạn nhậu ...http://amvc.fr/PHD/LangThangChuNghia/KhiDichThoThanhTho.htm w/ Nam Dao NM Hung, Ha-Duong Tuong, Tung Cuong Pham, Khiem Do Hoang Hung Pham Viet Cuong Tuan Anh Vuong Oanh NhiKim-Anh Bui Anh Thuan Doan Chieu Uyen Vu Mai Nguyen Nguyễn Hoàng Anh Thư Hà Duy Phương My Hue Phuong Hôm ấy, trong vườn nhà tôi,
mấy người bạn nghe Chân Phương hát diệp khúc
ấy đều sững sờ thấy dịch như…
amvc.fr
Note: Gấu thấy không hay! Dở! Gấu đã từng dịch câu thơ này rồi. Ý thơ rất mạnh, lời Việt biến thành yếu xìu. Rồi đêm đến,
tiếng đồng hồ reo Ngày đi, ta ở! Cũng không phải tiếng đồng hồ reo, mà là tiếng chuông nhà thờ. Đang đứng trên cầu, đồng hồ ở đâu ra? Dịch dọt như thế mà khen loạn cả lên! NQT
THE MIRABEAU BRIDGE Under the Mirabeau Bridge the
Seine Night
comes the hour is rung Hands within hands we stand face
to face
Night comes the hour is rung Love slips away like this water
flowing
Night comes the hour is rung The days pass the weeks pass
and are gone Night
comes the hour is rung 1956 Cầu Mirabeau Dưới cầu Mirabeau, sông
Seine chảy Đêm tới, giờ đổ Tay trong tay mặt nhìn
mặt Đêm tới, giờ đổ Tình đi, như nước chảy Đêm tới giờ đổ Ngày đi, tháng
đi Đêm tới, giờ đổ
Bên một dòng
thơ cổ xưa
sông khơi dòng trên
tấm toan thời xa
Huế,
11.2011 Tks. NQT Câu thơ đầu
của bạn làm Gấu nhớ đến Borges, và đoạn vừa đọc, trong
Ngón Thơ, This Craft of Verse, và cũng đã
chôm 1 câu đưa lên Tin Văn. Bữa nay, lạ làm sao đọc lại, thì nó lại bật ra dòng thơ của Apollinaire: Đêm
tới, giờ đổ, Cũng trong đoạn trên,
trong bài viết về "Ẩn dụ", Borges nhắc tới 1 cuốn tiểu thuyết, giản
dị có cái tên, Of Time
and the River [còn cái bài hát cùng
tên, thật tuyệt Gấu thật mê, khi mới lớn, Nat King Cole ca (1)
]. Nhưng đến đây, thì Borges đổi giọng: Ở đây, chúng ta
có cái khởi đầu của sự ghê rợn. Here we
have the beginning of terror. Tuyệt! And we are made to feel that we are the river, that we are as fugitive as the river. Hai dòng thơ của Apollinaire, ngược hẳn lại: Đêm tới, giờ đổ Và rồi: L'amour s'en va comme cette eau
courante Tình bỏ đi như nước sông
chảy Về bài thơ của bạn, Gấu
mê mấy dòng cuối: tìm lại
người chuyện trò, cây già, quán
cũ
cúi đầu dòng chữ hoen, trang sách ố có rủ nhau về, nhấp chén rượu bên bãi dâu, trong gió mùa vài lá thuyền gieo neo về một bến vắng chưa xa. Tuyệt. Nhất là
dòng cuối, "gieo neo về", "bến vắng chưa xa". NQT Nhờ những lèm bèm của Borges, về những dòng thơ khác, cùng những viện dẫn của ông về Heraclites, khiến chúng ta hiểu rõ thêm về bài thơ Cầu Mirabeau. Cái ý “tôi vẫn là tôi”, nhảm, cực nhảm.
http://www.dutule.com/p111a7828/chi-dau-vuot-qua-bien-do-tinh-ca-cua-mai-hoai-thu
Note:
Vị này, là 1 cộng tác viên
thường trực của art2all.
Được DTL khám phá ra, với cái giọng "vượt qua biên độ" cái con mẹ gì đó, chắc là ngượng lắm! http://www.art2all.net/tho/maihoaithu/trang_maihoaithu.htm
Chữ
nghĩa của bạn Cà, tức Lu Tử D, lạ lắm, và
ưa... lộn. Ngườì lộn "kinh điển" với "kinh nguyệt",
khiến cả 1 diễn đàn Bi Bì Xèo lộn theo.
Đấng “văn chương chỉ là đồ chơi”, thì lầm “kinh điển” với “cổ điển”. Nhà thơ LH thì ngày “nhân tình” với ngày “tình nhân” cũng xêm xêm như nhau. Thỉ cũng "đưa em về dưới mưa, trấn em vô gốc dừa", như nhau. Đám Mít “nưu vong”, không biết tiếng Anh tới mức nhập vô được dòng chính, tiếng Mít cũng quên luôn. À, mới đọc cái truyện ngắn của PTH dịch qua tiếng Anh trên tờ TLS. Dở. Thua xa cái essay, của Bắc Đảo, trên tờ Havard Review, thực sự cũng 1 thứ truyện ngắn, hay ký, viết về 1 anh Tẫu về lại quê hương, y chang 1 chú cẩu, ngửi hết chỗ này tới chỗ khác, cũng 1 cas nhớ bùn, như trong 1 bài thơ của GCC, nhớ bùn cầu Thị Nghè. Tin Văn sẽ đi bài bài này, “smells”. GCC nhớ mùi bùn, cầu Thị Nghè, và từ đó, nhớ mấy con hẻm bên kia cầu, nhớ mấy động ken, còn Bắc Đảo nhớ bụi Bắc Kinh. Đọc Bắc Đảo, thì lại tiếc cõi văn bạn Khờ của GCC. Bạn Khờ thừa sức viết, thứ, như của Bắc Đảo, bằng tiếng Tẩy. Thay vì vậy, viết thứ mì ăn liền! Trường hợp bạn Khờ, Gấu giải ra được rồi. Tại độc giả của anh, chỉ đọc được thứ dễ đọc, không phải do trình độ chỉ tới thế, mà do lười. Một cách nào đó, Murakami cũng rứa bạn Khờ, chỉ viết được thứ mì ăn liền! Cao hơn 1 tị! Ông ta, ngoài đời, cũng mê mì ăn liền! Début et fin de la neige « PREMIERE NEIGE ... » Première neige tôt
ce matin. L' ocre, le vert Seconde, vers midi. Ne demeure Puis, vers le soir, Un peu de vent
Écrit du bout du pied un mot hors du monde. Beginning and End of the Snow "FIRST SNOWFALL .. " First snowfall, early this morning.
Ochre and green The second batch, toward noon.
No color's left Then, toward evening, With a toe, a puff of wind Yves Bonnefoy. Second Simplicity: New Poetry and Prose, 1991-2011 Tuyết đầu Tuyết đầu, sớm, sáng nay Thứ nhì, vào lúc
trưa Rồi tới tối Lấy đầu ngón chân Đi một chữ Ở bên ngoài thế giới 
Tại sao mới? Tại sao không Gấu Cũ Thật Cũ? All three of them knew. She was Kafka's sweetheart. Kafka had dreamed her. All three of them knew. He was Kafka's friend. Kafka had dreamed him. All three of them knew. The woman said to the friend: I want you to love me tonight. All three of them knew. The man replied: If we sin, Kafka will stop dreaming us. One of them knew. There was no one else on earth. Kafka said to himself: Now that those two are gone, I'm left alone. I shall stop dreaming myself. -S.K. EIN TRAUM
Cả
ba biết.
Người đàn bà là người yêu của Kafka. Kafka mơ bà. Anh ta bạn Kafka. Kafka mơ anh ta Cả ba biết. Người đàn bà nói với người bạn: Tôi muốn anh yêu tôi tối nay. Cả ba biết. Người đàn ông trả lời: Nếu chúng ta phạm tội Kafka sẽ ngừng mơ chúng ta. Một trong ba biết. Chẳng còn ai trên cõi đời này. Kafka nói với mình: Bây giờ hai người đó đã đi rồi, còn lại mình ta. Ta sẽ ngưng mơ chính mình. POEM
Bài Thơ OBVERSE You were asleep. I wake you. The vast morning brings the illusion of a beginning. You had forgotten Virgil. Here are the hexameters. I bring you many things. The four Greek elements: earth, water, fire, air. The single name of a woman. The friendship of the moon. The bright colors of the atlas. Forgetting, which purifies. Memory, which chooses and rediscovers. The habits which help us feel we are immortal. The sphere and the hands that measure elusive time. The fragrance of sandalwood. The doubts that we call, not without some vanity, metaphysics. The curve of the walking stick the hand anticipates. The taste of grapes and of honey. Mặt Phải Em ngủ. Anh đánh thức em Buổi sáng bao la đem ảo tưởng khởi đầu Em quên Virgil. Đây là những bài thơ sáu tiết Anh mang đến cho em nhiều điều. Bốn phần tử Hy Lạp: đất, nước, lửa, khí trời. Cái tên đơn độc của một người đàn bà. Tình bạn của mặt trăng Những màu sắc sáng chói của những tấm bản đồ Quên, nghĩa là thanh tẩy Hồi ức, chọn và tái khám phá Thói quen khiến chúng ta nghĩ chúng ta bất tử Trái cầu và những bàn tay đo lường thời gian, Như con lươn trơn tuột. Mùi thơm của đôi guốc. Những hồ nghi mà chúng ta - không phải là không có tí cà chớn ở trỏng - gọi là siêu hình học Đường cong cây gậy cầm trên tay đoán ra được Vị nho và mật ong. REVERSE To wake someone from sleep is a common day-to-day act that can set us trembling. To wake someone from sleep is to saddle some other with the interminable prison of the universe of his time, with neither sunset nor dawn. It is to show him he is someone or something subject to a name that lays claim to him and an accumulation of yesterdays. It is to trouble his eternity, to load him down with centuries and stars, to restore to time another Lazarus burdened with memory. It is to desecrate the waters of Lethe. Mặt Trái Làm một người nào đó đang ngủ Thức giấc, Một hành động chuyện thường ngày ở đời Có thể làm chúng ta phát run lên như 1 con thằn lằn bị đứt đuôi Làm 1 người đang ngủ thức giấc Là khiến ai đó lên yên ngựa Với, Cuộc tù dằng dẵng của vũ trụ Của thời gian của người này Với, Chẳng thể nào hoàng hôn, Chẳng thể nào rạng đông. Làm như thế, là chỉ cho người đó Rằng, Mi là 1 kẻ nào đó, hoặc 1 điều gì đó Và là những thu vén, hội tụ, chắt chiu, vun vén Của những ngày hôm qua. Là làm cho người đó khốn khổ khốn nạn với cái vĩnh cửu của mình. Là chất chứa vào anh ta/chị ả với hằng hà thế kỷ, hằng hà vì sao Là tái tạo vào trong thời gian 1 tên Lazarus khác Còng lưng với hồi nhớ Là làm mất linh, nước thánh Lethe. -A.R. J.L. Borges: Poems of the Night Nobel văn
chương 201
http://www.lrb.co.uk/v38/n20/sheila-fitzpatrick/vodka-plus-caesium LRB
điểm hai cuốn của Nobel năm ngoái.
Cũng đâu phải.... văn chương? TV sẽ scan & post và lai rai ba sợi về hai cuốn này. Tuyệt lắm, đúng như vậy. Thà rằng thứ này, còn hơn là thứ âm nhạc phản chiến! Hứng viết của Bà là từ phim Lò Thiêu của Claude Lanzmann, có thể nói như vậy Svetlana Alexievich won the Nobel Prize for Literature in 2015, but some people still don’t think her books are literature. In fact, they are collective oral histories, of similar genre, though completely different in tone, to those of Studs Terkel in the United States, whom she has probably never read. Her main influence as far as genre is concerned was the Belorussian writer Ales Adamovich, who in the 1970s (with Daniil Granin) collected the testimonies of wartime Leningrad survivors in Blokadnaia kniga, but that’s not very helpful in a Western context since nobody has heard of him. Lately, Alexievich has taken to citing Claude Lanzmann’s Shoah as an inspiration. Her first book, with methodology already honed, was finished before Shoah was made, so that obviously can’t be taken literally. But it’s a way of letting a Western audience know that what she’s doing is exploring suffering and loss through the voices of the sufferers. http://www.newyorker.com/magazine/2016/10/31/attraction-charles-rafferty Poems October 31, 2016 Issue Attraction By Charles Rafferty She
collected men the way a light left on collected bugs.
It was an old story—money, gravity, the right amount of cleavage.
And yet the most successful root never stops fleeing the seed
where it began. The cars of two drunks decide to kiss, the lit
match gives in to the windy field. Here’s a lesson: When people
heard there was an albino deer in the woods behind our house, they
set out the apples and corn. That was twenty years ago. The shotgun
pellets stuck in our tree continue their slow ascent.
SECRETARIES
I am no more than a secretary of the invisible thing That is dictated to me and a few others. Secretaries, mutually unknown, we walk the earth Without much comprehension. Beginning a phrase in the middle Or ending it with a comma. And how it all looks when completed Is not up to us to inquire, we won't read it anyway. Berkeley, 1975 Czeslaw Milosz: Selected Poems 1931-2004 Thư Ký Tớ chỉ là tên thư ký của điều vô hình Nó, chính nó, đọc điệc, phán phiếc, cho tớ và 1 dúm, trong có tớ. Những tên thư ký, không biết nhau, chúng tớ lang thang trên mặt đất Cũng chẳng cảm thông, thông cảm gì nhau lắm đâu Bắt đầu 1 câu, ở khúc giữa Hay chấm dứt nó, với 1 cái dấu phết. Có vẻ như tất cả là như thế đó, khi hoàn tất Vả chăng, chúng tớ đếch cần Có tên nào đọc đâu? Bài thơ làm nhớ tới giai thoại về 36 tên què gánh tội, hay, "Người công chính tiềm ẩn": Nhưng "juste", ở đây theo tôi, còn muốn nhắc tới huyền thoại về một con người công chính tiềm ẩn (the myth of the hidden just man) của dân tộc Do-thái. Đây là một huyền thoại được nhiều nhà văn sử dụng, như là một biểu tượng để nói về phận người, (nhất là phận người Do Thái, trong thế kỷ của Lò Thiêu), thí dụ như trong truyện ngắn Cây Vĩ Cầm (Rothschild's Fiddle) của Chekhov (đã giới thiệu trên Văn Học Nghệ Thuật trên lưới do Phạm Chi Lan chủ biên, Việt Báo online, và trên Hợp Lưu). Hoặc trong cuốn tiểu thuyết "Người Công Chính Cuối Cùng", (của André Schwarz-Bart, đã được giải thưởng văn chương Pháp Goncourt năm 1959), theo đó, thế giới ngự trị trên 36 kẻ công chính. Kẻ công chính, le juste, hay "lamed-waf", người què gánh tội (waf: with all faults). Tuy là "những cội rễ nhà trời" (les racines du ciel, chữ của Romain Gary), nhưng bề ngoài, họ chẳng khác gì những con người bình thường. Giữa họ, cũng chẳng thể nhận ra nhau. Nhưng chỉ cần một, trong số 36 kẻ công chính thiếu đi, là nỗi đau khổ của con người làm độc ngay cả đến tâm hồn của những trẻ thơ, và nhân loại nghẹt thở vì tiếng khóc bi thương này. Bởi vì "lamed-waf" là trái tim của thế gian, nơi mọi đau khổ đều đổ xuống đó. Như thể nhân loại có bao nhiêu khổ đau, là có bấy nhiêu truyền thuyết về "người què gánh tội", bởi vì sự hiện diện của họ là ở khắp nơi. Vào thế kỷ thứ 7, những người Do Thái thuộc vùng Andalousie, Tây Ban Nha, đã sùng bái một khối đá mang hình giọt nước mắt, mà theo họ đây là linh hồn của một "lamed-waf". [Liệu chúng ta có thể hiểu huyền thoại hòn vọng phu, như là giọt nước mắt, linh hồn người đàn bà suốt chiều dài dựng nước của dân tộc?]. Và khi một kẻ công chính vô danh về trời, trái tim của người đó giá lạnh đến nỗi Thượng Đế phải ấp ủ một ngàn năm trong lòng bàn tay của Người, để sưởi ấm cho nó. Và như người ta được biết, hầu hết trong số họ, trái tim chẳng làm sao ấm lại được nữa. Thượng Đế cũng chịu thua. Và Người thỉnh thoảng lại phải vặn nhanh lên ‘một phút’ chiếc đồng hồ báo Cuộc Phán Xét Cuối Cùng. Bài thơ sau đây, thì làm Gấu nhớ tới ông anh và Quán Chùa, và mấy tên bạn quí ngày nào. CAFÉ
Of those at the table in the
café where on winter noons a garden of frost glittered on windowpanes I alone survived. I could go in there if I wanted to and drumming my fingers in a chilly void convoke shadows. With disbelief I touch the cold marble, with disbelief I touch my own hand. It-is, and I-am in ever novel becoming, while they are locked forever and ever in their last word, their last glance, and as remote as Emperor Valentinian or the chiefs of the Massagetes, about whom I know nothing, though hardly one year has passed, or two or three. I may still cut trees in the woods of the far north, I may speak from a platform or shoot a film using techniques they never heard of. I may learn the taste of fruits from ocean islands and be photographed in attire from the second half of the century. But they are forever like busts in frock coats and jabots in some monstrous encyclopedia. Sometimes when the evening aurora paints the roofs in a poor street and I contemplate the sky, I see in the white clouds a table wobbling. The waiter whirls with his tray and they look at me with a burst of laughter for I still don't know what it is to die at the hand of man, they know-they know it well. Warsaw, 1944 CAFÉ
Về những tên đã
từng ngồi ở quán cà phêVào những buổi trưa mùa đông, một khu vườn, băng giá lấp lánh nơi cửa sổ Chỉ mình tớ, sống sót Tớ có thể tới đó, nếu muốn Và lấy ngón tay gõ gõ vào cái trống không ớn lạnh Triệu tập những cái bóng. Đếch tin tưởng tớ sờ vô mặt bàn cẩm thạch Đếch tin tưởng, tớ sờ bàn tay của chính tớ! Nó.. thì, và tớ - là cái cuốn tỉu thiết chẳng bao giờ viết ra được, chỉ mãi mãi khởi đầu Trong khi họ, bị khóa chặt mãi mãi, luôn luôn, hằng hằng Trong lời nói chót, cái nhìn chót Xa ơi là xa, từ thời Vua Hùng dựng nước, hẳn thế! Ôi dào, mới ngày nào còn ngồi mà, Cái gì gì, Năm năm trời không gặp…. khiem Do commented on this.Một khuya mới đây (tháng
8.2013, ngày tháng ở đây có
cái cớ rất vững chắc để mà hiện diện một cách
cần thiết), tôi vào Facebook trên di động
thì gặp một post của bạn Đặng Hiền. Đó là
một bài viết của anh Vũ Trọng Quang về số tạp chí
Văn cuối cùng tại miền Nam, đề ngày 26.03.1975.
Tôi lướt xem trên xe trong lúc vợ đang lái,
màn hình điện thoại thì bé, đến phần
cuối thì thấy một bài thơ vớ vẩn khá d...
...
Note:
Lời khuyên của MT, ngược hẳn Borges.
Nói
chuyện thơ ( Jorge Luis Borges)
Nhưng
sự khác biệt là như thế này:
Nếu bạn làm một bài thơ vần, bạn đã có
sẵn một vóc dáng, và người đọc
có thể tham dự vào vóc dáng
đó; trong lúc nếu bạn làm thơ tự do, mọi
chuyện là do bạn. Kỹ năng của bạn phải cao. Lẽ
dĩ nhiên, nếu bạn là Walt Whitman, nội lực thâm
hậu chỉ muốn bật ra thôi, bạn cứ làm thơ tự do,
và đây là một điều đáng làm.
Chuyện này đâu xẩy ra cho nhiều người trong
số chúng ta. Tôi đã gặp phải lỗi lầm
này, khi in tập thơ đầu. Tôi đọc Whitman, và
tưởng chuyện dễ. Bởi vậy lời khuyên của tôi
đối với những nhà thơ trẻ, là hãy bắt
đầu bằng những thể thơ cổ điển; chỉ sau đó, mới trở
thành cách mạng được. Tôi nhớ một nhận xét
của Oscar Wilde - một nhận xét đầy chất tiên tri.
Ông nói: "Nếu không có thơ vần, chúng
ta đều trở thành thiên tài".
TTT, bắt đầu với thơ tự do. Chỉ đến khi vô tù, ông mới trở lại với thơ vần. Theo GCC, có thể, cái nhịp của thơ vần 1 cách nào đó, là nhịp của lao động, của khổ sai, biến thành 1 thứ hò, như hò leo núi, hò kéo pháo. TTT, chính ông, giải thích, Mít nói làm thơ, không nói, viết thơ...
NOTE TO THE SOUTH: YOU LOST
Tiểu chú cho Nam Kít: Mi thua The buzz of the flies Almost was a lullaby Rocking the dead To a restful place You couldn't hear the ants Though they were Clearly there In the eyes the mouths Any wound or soft Tissue The worms had come Understanding those Which were not Trampled Would have a great Feast The grasses had no Choice but to drink Down the blood And bits of flesh That were ground Into them In the future It would be girls Not field rats Who would follow The soldiers Into the trenches TEREZIN: WHERE THIRTY-FIVE THOUSAND
DIED
I don't want you
BUT IT WAS NOT A DEATH CAMP Terezin: Nơi 35 ngàn người chết nhưng không phải Trại Tử Thần [Terezin là cái trại mà Kundera nhắc tới, trong bài viết dưới đây] To watch me sleeping I don't want you To look worriedly Over me In some hospital bed Tied up with tubes Laboring over my breath Until I take that last one And release my energy There was a deer In the middle of Highway 81 She had been hit And could not run While waiting for some uninterested trucker She held up her head And I In cowardly concern Turned away There was On a cold snowy night Coming across the West Virginia Turnpike A rabbit which tried to cross Four lanes of traffic The head was hit But hadn't yet told the legs So they kept running And I from fatigue And helplessness drove On Slavery was not fun The holocaust happened People are not good And yet we go on Until we stop And I think The only bravery available To us Is to Remember Srnell- As we all know- Is half the taste FOR RUNAWAY SLAVES
Here we stand Cho mấy người nô lệ bỏ chạy Negotiating That space Between I'm in love With you And let's be friends This will not turn out well I need a guitar Or a good drunk Or something ugly To find The song In these blues Let's get a twelve-string Banjo And sing a song . For runaway slaves MILONGA OF THE DEAD MAN
I dreamed it inside this house
in between walls and doors. God allows man to dream things that are surely true. I dreamed it out at sea among floating islands of ice. May we be told the rest by hospitals and tombs. One of so many provinces of the interior was his land. (It is not worth our knowing that people die in war.) They took him out of the barracks, put weapons in his hands and then gave him the order to die among his brothers. He acted with great discretion, he talked to himself at length. At one and the same time they gave him a gun and a cross. He heard the vain harangues of the vain generals. He saw what he'd never seen, blood on the sandy ground. He heard the people shouting Long live! and Let them die! All he wanted to know was whether or not he was brave. He knew it the very instant the bullet entered his body. He said I wasn't afraid as life abandoned him. His death was a secret victory. No one should be surprised that I feel envy and sorrow for that man's destiny. - S.K. L.B. Borges: Poems of the Night Milonga của người chết
Tớ mơ nó trong cái nhà này Giữa những bức tường, những cửa Thượng Đế cho phép con người mơ Những điều, thực là thực Tớ mơ nó ngoài biển Giữa những băng đảo nhấp nhô Cầu cái phần còn lại sau đó Được kể ra Ở nhà thương, bởi những nấm mồ. Một trong nhiều tỉnh lỵ, quận huyện, Ở nội địa, ở bên trong Là đất cát của anh ta (Cái sự hiểu biết của chúng ta Rằng, con người chết trong chiến tranh, Thì chẳng đáng biết làm gì!) Chúng lôi hắn ta ra khỏi trại lính Nhét khí giới vào tay hắn Và ban cho hắn 1 mệnh lệnh Hãy chết giữa những đồng chí, anh em của mi Hắn hành động với hết sức cẩn trọng Hắn lèm bèm với hắn dài dài Và cùng lúc, cùng thời gian Chúng đưa cho hắn 1 cây súng và 1 cây thập tự Hắn nghe những bài diễn thuyết rỗng tuếch Của những viên tướng rỗng tuếch Hắn nhìn, cái mà hắn chưa từng nhìn Máu ở trên mặt đất có cát Hắn nghe người ta hô Muôn năm! và Hãy để cho chúng chết! Tất cả những gì hắn muốn biết Hắn can đảm, hay không can đảm Hắn biết liền tù tì điều này Đúng ngay chóc, Cái lúc mà viên đạn Ngọt 1 phát, đi vào cơ thể hắn Hắn phán, tớ đếch sợ Khi đời từ bỏ hắn Cái chết của hắn là 1 niềm vinh quang, sự thắng trận bí mật Chẳng ai ngạc nhiên Rằng, tớ thèm, và buồn Cho cái số phận của người đàn ông đó. Milonga, theo 1 tiểu chú của Norman Thomas Di Giovanni, trong tập thơ tuyển Borges, do ông biên tập và dịch thuật, cùng những dịch giả khác, là 1 điệu nhảy có trước tango, dating from 1870s Puppet Maker In his fear of solitude, he made us. Fearing eternity, he gave us time. I hear his white cane thumping Up and down the hall. I expect neighbors to complain, but no. The little girl who sobbed When her daddy crawled into her bed Is quiet now. It's quarter to two. On this street of darkened pawnshops, Welfare hotels and tenements, One or two ragged puppets are awake. Lão Tặc Thiên Sợ cô đơn, Lão bèn nặn ra lũ chúng ta Sợ vĩnh cửu, bèn cho chúng ta thời gian [Đủ để làm đủ Tứ Khoái] Tớ nghe tiếng ba toong của Lão Lên và xuống hành lang Tớ hy vọng lối xóm phàn nàn, nhưng không Cô bé khóc ư ử Khi ông bố bò vô giường Bi giờ chắc là ngủ rồi Cỡ hai giờ thiếu mười lăm. Trên con phố với những tiệm cầm đồ tối thui Những khách sạn của dân ăn tiền trợ cấp xã hội, và những khu nhà tập thể Hai hay ba con rối tã tượi đã mở mắt In That Big House
When she still knew how to make
shadows speak "Tell us, child, are you afraid?"
they'd ask, Her son brought to dinner one night, The one young woman who wandered off by herself And was found later, after a long search, Floating naked in the black water of the pond. Trong căn nhà lớn đó
Khi cô gái vưỡn biết cách làm cho những cái bóng lèm bèm Bằng cách ngồi với chúng một lúc thật là lâu Chúng nói về ông cụ của cô gái, rất bô trai Sự vắng mặt dài của ông, và, như thế nào Sự yên tịnh thấm vô, và làm đầy căn nhà Vào những buổi chiều tuyết Hãy nói cho chúng ta, cô bé, cô sợ ư? Khi cô gái lắng nghe tiếng chân người ở hành lang Dài, lù tà mù, với chiếc gương lớn Cũng trở nên mù như người bà của cô Hết còn tìm thấy, cây kim hay sợi chỉ Trong khi cô gái ngồi nơi phòng khách, nhớ tới vài nghệ sĩ Đứa con trai của cô mang về nhà ăn, một buổi tối Người đàn bà trẻ bỏ ra ngoài đi lang thang Và được kiếm thấy, sau khi tìm đã đời Trôi lều bều trong vùng nước đen nơi cái hồ. Keep This to Yourself
There are country roads now
that are empty.
They'll hold on to the light of the day Whoever he is, he'll have to
hurry. As if some mad girl in the neighborhood
Nhím cho
riêng mi
Đứa nào thì đứa
nào, thằng bé phải vội vã Như thể một cô gái
lối xóm Charles Simic RICARDO REIS
I've heard that once, during
I don't knowWhat war of Persia, When invaders rampaged through the City And the women screamed, Two chess players kept on playing Their endless game. In the shade of a leafy tree they stared At the old chessboard, And next to each player was a mug of wine, Solemnly ready To quench his thirst in the moments when, Having made his move, He could sit back and relax, waiting On his opponent. Houses were burning, walls were torn down And coffers plundered; Women were raped and propped against The crumbling walls; Children, pierced by spears, were so much Blood in the streets ... But the two chess players stayed where they were, Close to the city And far from its clamor, and kept on playing Their game of chess Even if, in the bleak wind's messages, They heard the screams And, upon reflection, knew in their hearts That surely their women And their tender daughters were being raped In the nearby distance, Even if, in the moment they thought this, A fleeting shadow Passed over their hazy, oblivious brows, Soon their calm eyes Returned with confident attention To the old chessboard. When the ivory king's in danger, who cares About the flesh and blood Of sisters and mothers and little children? When the rook can't cover The retreat of the white queen, what Does pillaging matter? And when with sure hand the opponent's king Is placed in check, It hardly concerns one's soul that children Are dying in the distance. Even if the infuriated face Of an invading warrior Should suddenly peer over the wall and cause The solemn chess player To fall right there in a bloody heap, The moment before that Was still devoted to the favorite game Of the supremely indifferent. Let cities fall and people suffer, Let life and freedom Perish, let secure, ancestral properties Be burned and uprooted, But when war interrupts the game, make sure The king's not in check And the most advanced of the ivory pawns Is ready to redeem the rook. My brothers in loving Epicurus And in understanding him More in accord with our view than with his, Let's learn from the story Of the impassive chess players how To spend our lives. Let serious things scarcely matter to us And grave things weigh little, And let the natural drive of instincts yield To the futile pleasure (In the peaceful shade of the trees) Of playing a good game. Whatever we take from this useless life, Be it glory or fame, Love, science, or life itself, It's worth no more Than the memory of a well-played game And a match won Against a better player. Glory weighs like an overlarge burden And fame like a fever, Love wearies, for it ardently searches, Science never finds, And life grieves, for it knows it is passing ... The game of chess Completely absorbs one's heart but weighs little When lost, for it's nothing. Ah, in the shade that unconsciously loves us And with a mug of wine At our side, intent only on the useless Effort of the chess game, Even if the game is only a dream And we have no partner, Let's do as the Persians of this story: Wherever out there, Near or faraway, war and our country And life are calling us, Let them call in vain, while we dream In the friendly shade Of our partners, and the chess game dreams Of its indifference. 1 JUNE 1916 FERNANDO PESSOA: A LITTLE LARGER THAN THE ENTIRE UNIVERSE Cao Thủ Cờ Tướng
Tôi nghe nói,
trong 1 cuộc chiến ở Persia,cuộc chiến nào tôi không rõ, khi những kẻ xâm lăng tàn phá Thành Phố, đàn bà la thét, hai cao thủ cờ tướng, tiếp tục cuộc cờ không chấm dứt của họ, ở dưới bóng cây, họ cắm mắt cắm mũi vào một cái bàn cờ cũ, và bên cạnh là một vại cuốc lủi, thật trịnh trọng, và luôn luôn sẵn sàng làm dịu cơn khát của hai cao thủ, sau một nước cờ, bèn ngửa người ra phía sau, tu một đường, chờ đối thủ đi nước cờ của anh ta. Nhà cháy, tường đổ, của cải bị ăn cướp Đàn bà bị hiếp, bị trấn vô tường, để tiếp tục hiếp, trẻ con bị đâm, chém, đường phố đầy máu… Nhưng hai cao thủ vẫn bình chân như vại, ngay dưới chân thành phố, tiếp tục chơi cờ, trong tiếng la hét từ phiá xa vọng tới. Ngay cả khi, trong tiếng gió thoảng, có tiếng la thét, và họ, trong thâm tâm, thoáng có nghĩ tới, những người đàn bà của họ, những đứa con gái ngoan ngoãn của họ, đang bị hiếp, chắc cũng không quá xa nơi họ đang chơi cờ, và lông mày, lông mi của họ có thoáng âm u, tâm tư của họ có nhầu nát, tí ti, thoáng 1 tí, và họ lại chú mục vào cuộc chơi không chấm dứt, trở về một cách thật là vững tâm với cái bàn cờ cũ của họ. Khi ông vua bằng ngà trên bàn cờ cũ bị nguy hiểm, thì ai để ý làm gì tới thịt rơi, máu đổ, ở trên đường phố, biển máu biển miếc, bà mẹ, người vợ, đứa chị, con em bị, hay được… giải phóng ? Giải phóng hay ăn cướp thì có ăn thua gì tới một đường thối của Bạch Hoàng Hậu? Và một khi đi được một nước vừa ý, đặt ông vua vào đúng vị trí, thì những đứa trẻ đang chết ở xa xa kia, là cái chó gì mà phải quan tâm? JULIA
HARTWIG 1921- Expectation
of an imminent calamity. Many people have lived through
such a moment, but they haven't left poems about it. Yet those
moments are an integral part of history, of many cities and
countries. Ngửi thấy mùi thảm họa. Nhiều
người Mít đã trải qua một khoảnh khắc như
thế, nhưng họ quên để lại 1 bài thơ. Boys
kicking a ball on a vast square beneath an obelisk Translated
from the Polish by Stanislaw Baranczak and Clare Cavanagh Czeslaw
Milosz giới thiệu, trong A Book of Luminous Things Ở bên trên chúng
ta Trẻ con chơi đá banh ở một
công viên rộng lớn Thơ Mỗi Ngày THE RAIN When my older brother THE RAIN When my older brother a splinter of shrapnel He used to talk
much until losing breath he shouted we looked at him into musical shells
of ears nothing was left
him what stories they took my brother we walk together
in the streets Zbigniew Herbert: The Collected Poems 1956-1998 Mưa Khi ông anh
của tớ từ mặt trận trở về Một mảnh bom Anh trở thành
nói nhiều Đến hụt hơi, Anh la lớn Chúng tôi
nhìn anh Trở thành
những cái vỏ sò âm nhạc của những
cái tai Anh chẳng còn
gì Những câu
chuyện gì, anh kể Chúng mang
ông anh của tớ đi Hai anh em đi bộ
trong những con phố Xề Gòn Tuyet
Nguyen Bản dịch của ông
rất là funny, ông thần chữ Quoc Tru Nguyen
ạ .
The Moment
Poetry feeds on the remembrance of our perceptions that are no more, since they belong to a moment in the past. That past may be of a year or of a minute; we do not write of what is presently happening, but always of something at a remove, albeit even the shortest. Remembrance of the things that are past allows for a dispassionate description: "Distance is the soul of beauty" (Simone Weil). A moment is like a frame of film. Some poems attempt to catch and fix a moment, and thus to stop the· film of time, to glance attentively at one of its frames. Probably modern poetry has been influenced by film in this respect. After all, a frame is a unit of space-time; i.e., a moment is not an abstraction, but is filled with what is seen by the eye. Time is not "an element" stretching infinitely, in a linear way, backwards and forwards; it always offers itself to the eye as saturated with a fragment of space, as in a film frame. This has been expressed in a famous passage of St. Augustine's Confessions: "So what is time? If no one asks me, I know: if I want to explain it to a person who asks, I do not know anymore and yet I affirm with certainty that, had nothing passed, there would not be past time-had nothing happened there would not be future time, had nothing existed, there would not be present time." Some poems describe a moment placed far back in time; some create an illusion of the present-for instance, Walt Whitman's short poems, scenes of the Civil War, that resemble illustrations drawn for a magazine. When one approaches a poem it is interesting to ask where-how far away in time-a described moment resides. It makes a reader more attentive-and reading a poem is, after all, always an exercise in attention. Thơ, biểu chúng ta, còn gì nữa đâu, và giả như còn, thì chúng thuộc về quá khứ, và quá khứ thì có thể là 1 năm, hay 1 phút, chúng ta không viết cái gì hiện đang xẩy ra, mà luôn luôn về một điều gì đang trên đường chực bỏ chúng ta mà đi, mặc dù phù du, mặc dù ngắn ngủi, cỡ nào. Nhớ nhung những gì đã qua cho phép chúng ta đi 1 đường miêu tả “cũng theo hư không mà đi”: “Khoảng cách là linh hồn của cái đẹp” (Simone Weil) Khoảnh khắc thì giống như cái khung 1 tấm phim. Vài bài thơ toan tính tóm bắt khoảnh khắc, bắt thời gian ngưng lại, “phán 1 phát”, rồi đóng chặt vĩnh viễn vào trong cái khung 1 của 1 tấm phim. Có lẽ thơ ca hiện đại có chôm chĩa chi đó, từ phim ảnh, theo kiểu này. Nói cho cùng, khung là đơn vị không gian - thời gian, nghĩa là, khoảnh khắc không trừu tượng, mà là được chất chứa trong nó, cái gì, điều gì…. được con mắt nhìn thấy. Thời gian không phải là 1 phần tử cứ thế duỗi mãi ra tới vô cùng theo đường tuyến tính, tới hoặc lui, nó luôn luôn tự dâng hiến cho con mắt nhìn đến no nê, với 1 khoảnh không gian, như trong khung của 1 tấm phim. Điều này được diễn tả tuyệt vời bởi St. Augustine, trong Confessions: Như thế thời gian là gì? Nếu không ai hỏi, thì tôi biết: nếu có người hỏi, là tôi đếch còn biết! EAMON
GRENNAN
1941- Human windows and everything that occurs behind them. The curiosity of a passerby, but also a voyeur, or a poet, a fairy-tale teller, a novelist, composing all biography and tales from a detail seen through a window. It may last just an instant, sometimes, as in this poem by an Irish poet, probably a little longer. Czeslaw Milosz: A Book of Luminous Things WOMAN AT LIT WINDOW
Perhaps if she stood for an hour like that and I could stand to stand in the dark just looking, I might get it right, every fine line in place: the veins of the hand reaching up to the blind-cord, etch of the neck in profile, the white and violet shell of the ear in its whorl of light, that neatly circled strain against a black cotton sweater. For a few seconds she is staring through me where I stand wondering what I'll do if she starts on that stage of light taking her clothes off. But she only frowns out at nothing or herself in the glass, and I think I could, if we stood for an hour like this, get some of the real details down. But already, even as she lowers the blind, she's turning away, leaving a blank ivory square of brightness to float alone in the dark, the faint grey outline of the house around it. Newly risen, the half moon cast my shadow on the path skinned with grainy radiance as I make my way back to my own place among the trees, a host of fireflies in fragrant silence and native ease pricking the dark around me with their pulse of light. Thơ
Mỗi
Ngày
WONDERS OF THE INVISIBLE WORLD
Wine had bloodied your lips
and tongue, When you whispered your tale Of how young witches Used to ride married men Through the sky on a night like this. The stars were like lit candles That had wandered off on their own, And the misty woods Were full of floating nightgowns. It seemed only yesterday Old Scratch tucked us into a bed of dead leaves. You turned into a black cat And I ran after you on all fours Into a church where a dog chased us And the congregation sat With their grave faces looking on. Charles
Simic: That Little Something
Những điều thần tiên của thế
giới vô hình
Hồng đào nhuộm đỏ như máu, môi và lưỡi em, Khi em thầm thì, Như thế nào mấy cô bé phù thuỷ Thường cưỡi mấy đấng có vợ Băng qua bầu trời vào một đêm như đêm nay Những ngôi sao thì như những cây đèn cầy Tự chúng muốn, chẳng ai bắt Đi lang thang Và những khu rừng, đầm đìa sương mù, Thì đầm đìa những chiếc áo ngủ đàn bà, trôi lềnh bềnh Hình như mới chỉ hôm qua Con Quỉ Già lùa chúng mình vô 1 cái giuờng đầy lá chết Em biến thành một con mèo đen Và anh bò bốn chân rượt đuổi Vô một ngôi nhà thờ Nơi con chó rượt đuổi cả đôi ta Và giáo đoàn, ngồi Mặt người nào người nấy coi bộ thật trầm trọng Theo dõi trò hú tim. Alexander Blok
Russian 1880-1921 TO ZINAIDA GIPPIUS Those born in backwater
years W.S. Merwin: Selected
Translations Alexander Blok (1885-1922)
Alexander Alexandrovich
Blok was born in St Petersburg. His father was a professor
of law in Warsaw, his mother a literary translator and his
maternal grandfather the rector of St Petersburg University.
His parents separated soon after his birth and he spent much of
his childhood at Shakhmatovo, his maternal grandfather's estate
near Moscow. There he discovered the religious philosopher Vladimir
Solovyov and the poetry of Tyutchev and Fet, both of whom were still
surprisingly little known. Shakhmatovo would remain for Blok the image
of a lost paradise.
Akhmatova famously referred to Blok as 'the tragic tenor
of the epoch'. And in 'To the Muse' Blok wrote: And I knew a destructive pleasure in
trampling what's sacred and good,
a delirium exceeding all measure -this absinthe that poisons my blood! (trans. Stephen Capus) from The Twelve From street to street
with sovereign stride ... The Penguin Book
of Russian Poetry The Dream
Is
it sweet to have unearthly dream?
Nơi Người Chết
Mỉm Cười (1) Cassandra. In
Greek mythology, Cassandra ("she who entangles men") (also known as Alexandra)
was a daughter of King Priam of Troy and his queen Hecuba,
who captured the eye of Apollo and was granted the gift of
prophecy. However, when she did not return his love, Apollo
placed a curse on her so that no one would ever believe her predictions. Chân Dung và Đối thoại
của Trần Đăng Khoa Có những bút danh do tình
cờ mà thành, lại có khi do sự viết sai, mà nên.
Thí dụ như Trần Đăng Khoa chẳng hạn. Vốn là Trần Giang Khoa
(em gái của Khoa tên Giang) nhưng vì mới đi học nên
anh viết (trật) là Trần Dang Khoa, đến khi (có bài)
đăng báo, tòa soạn sửa lại thành Trần Đăng Khoa. I Đây
là một cuốn sách đã và đang
gây chấn động ở trong nước. Nghe kể lại, đã in
tới lần thứ tám hoặc chín, được bán kèm
với gần như tất cả những vật dụng cần thiết cho đời sống hàng
ngày của người dân trong nước: tờ giấy số, nhật báo,
hay gói mì ăn liền... Hiện tượng, một tác phẩm
"văn học" đi vào cuộc sống mỗi ngày, là một chuyện
khó hiểu. Đừng coi đây như hiện tượng best-sellers
ở Tây-phương. Có lẽ chỉ có thể giải thích
bằng lời phẩm bình của nữ thi sĩ Nga, Akhmatova: Chỉ người
nào có sống ở Nga, và nghe radio (la-dô,
đài) mỗi ngày, mới hiểu chủ nghĩa Cộng-sản là
gì. (Only someone who lives in Russia and listens to the radio
every day can understand what communism is, trích dẫn từ Chuyện
trò với Joseph Brodsky, của Solomon Volkov, nhà xb The
Free Press, 1998). "Nói theo" nhà thơ Nga Joseph Brodsky: nghệ thuật không bắt chước, nhưng nó "làm độc" đời sống. (1) Thơ rất độc, tẩm vào người nỗi
chết (2) Trần Đăng Khoa hỏi, về xuất xứ bài
Hoan hô Chiến sĩ Điện Biên,
Tố Hữu cho biết: "Chịu không thể nhớ được (...)
Hồi đó, mình là trưởng ban tuyên
truyền. Suốt ngày chỉ hong hóng chờ tin tức từ
chỗ anh Trường Chinh, hoặc chạy qua bên Bộ Tổng, Quân
Uỷ Trung Ương, chỗ anh Văn (Võ Nguyên Giáp)
hỏi xem có đánh nhau ở đâu để viết bài
tuyên truyền (...) -Lúc ấy khoảng 5 rưỡi hay 6 giờ
chiều ngày 7-5. Rừng nhá nhem tối mới có điện từ anh
Trường Chinh xuống. Mình mừng quá. Cái chuyện 'Hỏa tốc,
hỏa tốc - Ngựa bay lên dốc' ấy là có thật (...) chứ làm
gì có 'Đuốc chạy sáng rừng', với 'Làng bản đỏ
đèn đỏ lửa' (...) Thực tế lúc ấy, nhìn ra xung quanh,
rừng tối mù mù (...) Vậy thì loa với ai, thế mà
vẫn loa kêu từng cửa (...) Làng bản đỏ đèn đỏ lửa (...).
Này xem ra không thể tin cánh văn nghệ được đâu
hỉ. Phịa, toàn chuyện phịa. Chỉ có điều mình phịa như
thật, nên người ta tha cho. Rồi Tố Hữu lại cười. Nụ cười thật hiền
hậu. Trông ông lúc này có
dáng vẻ một ông Phật. Viết về hai nhà văn tiền bối
như vậy, là không đúng, bởi vì
người được khen cũng không cảm thấy hãnh diện.
Chưa kể chuyện, vì cũng là món ăn, cho
nên có người ưa món ăn "Nguyễn Tuân",
có người ưa món ăn "Vũ Bằng". Có người ưa
cả hai, chẳng chịu bỏ món nào! Tuy "tham ăn", người
viết có thể đưa những lý do, để nói ngược lại
(văn của cụ Vũ chưa đạt tới độ ấy), nhưng không dám,
vì quá vô lễ, cảm thấy nình nếu làm
vậy thì cũng giống như một trong "nhiều người tò mò,
lặn lội hàng trăm cây số bom đạn, tìm đến nhà
y, chỉ cốt xem y như xem... ma quỉ hiện hình. Có người
còn bắt y xòe tay nom đường chỉ, vạch tóc ngó
xoáy đầu, rồi lặng lẽ ra đi với gương mặt thật là bí
hiểm" (Chân dung tự họa). "Balzac mô tả cái nón,
là bởi vì có người đang đội nó"
(3). Đằng sau những loa dậy đất, đèn
đuốc đỏ rực bản làng, có một giấc mơ - cái
thật trong tương lai - mà cả một miền đất muốn vươn
tới, muốn sở hữu. Chúng ta phải hiểu như vậy, thì
mới giải thích được, dù chỉ một người ngã
xuống ở mảnh đất Điện Biên. Như chúng ta đều biết, giấc mơ
đã không trở thành hiện thực, và đó là
những cay đắng giấu kín đằng sau nụ cười hiền như Phật của Tố Hữu. --------------- Chú thích: (1):... art doesn't imitate life but infects it. (On Grief and Reason, J. Brodsky). (2) Mô phỏng thơ Thanh Tâm
Tuyền:
Bướm [Đêm]Đen
Không bao giờ xo ri
Nàng không hề xo ri
Không biết làm sao chấm dứt [cài số dze] Không biết làm sao "nhớ ơi là nhớ"! Note: Nhân ngày phụ nữ "vùng lên/nằm trên/ em lên anh nhé"! Nhưng bảnh nhất, Nàng không hề xo ri Vì biết iêu tới đáy, iêu cạn láng Và mần chàng tới chỉ Khiến chẳng đứa nào còn biết Đâu là chàng, đâu là nàng! WONDERS OF THE INVISIBLE WORLD
Wine had bloodied your lips
and tongue, When you whispered your tale Of how young witches Used to ride married men Through the sky on a night like this. The stars were like lit candles That had wandered off on their own, And the misty woods Were full of floating nightgowns. It seemed only yesterday Old Scratch tucked us into a bed of dead leaves. You turned into a black cat And I ran after you on all fours Into a church where a dog chased us And the congregation sat With their grave faces looking on. Charles
Simic: That Little Something
Những điều thần tiên của thế
giới vô hình
Hồng đào nhuộm đỏ như máu, môi và lưỡi em, Khi em thầm thì, Như thế nào mấy cô bé phù thuỷ Thường cưỡi mấy đấng có vợ Băng qua bầu trời vào một đêm như đêm nay Những ngôi sao thì như những cây đèn cầy Tự chúng muốn, chẳng ai bắt Đi lang thang Và những khu rừng, đầm đìa sương mù, Thì đầm đìa những chiếc áo ngủ đàn bà, trôi lềnh bềnh Hình như mới chỉ hôm qua Con Quỉ Già lùa chúng mình vô 1 cái giuờng đầy lá chết Em biến thành một con mèo đen Và anh bò bốn chân rượt đuổi Vô một ngôi nhà thờ Nơi con chó rượt đuổi cả đôi ta Và giáo đoàn, ngồi Mặt người nào người nấy coi bộ thật trầm trọng Theo dõi trò hú tim.
Maybe there is a word in it somewhere Another word for the way it lingers Từ điển
Có thể có một
từ, đâu đó, trong đó Một từ khác, qua đó,
nó nấn ná, bịn rịn, với cặp kiếng, gọng bằng
dây, Gấu chưa mua tờ này, nhưng thấy trên Blog NL nên bê về đây. Nay, có trong The Lunatic W H. Auden
1907-1973 Wystan
Hugh Auden was born in York, brought up in Birmingham,
where his father was a physician, and educated at Gresham's
School, Holt, and Christ Church, Oxford. His student
contemporaries included poets Cecil Day Lewis, Louis MacNeice
and Stephen Spender. After graduating in 1929, he spent several
months in Berlin, often in the company of Christopher Isherwood,
his future collaborator. His first book, Poems, was published
in 1930 by T. S. Eliot at Faber and Faber and he later became
associated with Rupert Doone's Group Theatre, for which he wrote
several plays, sometimes in collaboration with Isherwood.
In January 1939 the two of them left England for the United States,
where Auden became a citizen in 1946. His later works include The
Age of Anxiety, Nones, The Shield of Achilles and Homage to Clio,
and he also wrote texts for works by Benjamin Britten and (with Chester
Kallman) the libretto for Stravinsky's opera The Rake's Progress.
Elected Professor of Poetry at Oxford in 1956, he died in Vienna
in 1973.
On This Island
Look, stranger, on this island now The leaping light for your delight discovers, Stand stable here And silent be, That through the channels of the ear May wander like a river The swaying sound of the sea. Here at a small field's ending pause Where the chalk wall falls to the foam and its tall ledges Oppose the pluck And knock of the tide, And the shingle scrambles after the suck- -ing surf, and a gull lodges A moment on its sheer side. Far off like floating seeds the ships Diverge on urgent voluntary errands, And this full view Indeed may enter And move in memory as now these clouds do, That pass the harbour mirror And all the summer through the water saunter. Nobody in the thirties was quite sure what war would be like, whether there would be gas, for instance, or aerial bombardment. There's a stock and rather a silly question: 'Why was there no poetry written in the Second World War?' One answer is that there was, but it was written in the ten years before the war started. Auden was a landscape poet, though of a rather particular kind. The son of a doctor, he was born in York in 1907 but brought up in Solihull in the heart of the industrial Midlands. Not the landscape of conventional poetic inspiration but, for Auden, magical: from Letter to Lord Byron
But let me say before it has
to go, It's the most lovely country that I know;
Clearer than Scafell Pike, my heart has stamped on The view from Birmingham to Wolverhampton. Long, long ago, when I was only four, Going towards my grandmother, the line Passed through a coal-field. From the corridor I watched it pass with envy, thought 'How fine! Oh how I wish that situation mine.' Tramlines and slagheaps, pieces of machinery, That was, and still is, my ideal scenery. Note: Hai bài thơ trên 1 cách nào đó, là để trả lời, hoặc, có mắc mớ tới, 1 số vấn nạn, mà Nobel văn chương năm nay làm lộ ra. Mẽo đếch có văn chương, thứ đau nỗi đau của thế kỷ [Lò Thiêu, Lò Cải Tạo, Cái Ác Nazi, Cái Ác Á Châu]. Cả châu Mẽo, chỉ là 1 hòn đảo. Nghệ Thuật tự nó nên thoát ra khỏi thời gian 'Why was there no poetry written in the Second World War?' One answer is that there was, but it was written in the ten years before the war started. Có 1 câu hỏi thật là cà chớn: Tại sao không có thơ viết về Đệ Nhị Chiến? Có rồi, nhưng viết sớm hơn 10 năm. Auden là nhà thơ Anh. Nhưng nhờ đến Hòn Đảo, mà thơ ông đổi hẳn. Auden, là Thầy của Brodsky. Nhờ Auden, Brodsky ngộ ra số phận của ông, như là 1 nhà thơ Nga: Một tên du mục, đi 1 lèo không hề ngoái lại, không hề trở về. Ông tởm nhất, cái trò lũ Mít lưu vong, mê nhất: Bò về khóc lóc, lạy lục, đi khách [làm tua văn hóa, gặp gỡ nhà văn nhà veo Vẹm...] Ngay từ năm 1972, khi Joseph
Brodsky chiều theo lời yêu cầu của nhà
nước, rời khỏi nước Nga, vì tội danh thành
phần ký sinh, nhà thơ ăn bám, ông
vẫn luôn luôn bị hỏi về nước Nga và nhất
là khi nào thì trở về quê hương. Ông
thường trả lời đại để: "Tôi thấy thật khó mà
tưởng tượng tôi như là một du khách, một
diễn viên đi trình diễn ở một nơi mà tôi
đã sinh ra, đã trưởng thành... Kẻ sát
nhân còn có thể luyến tiếc phạm trường,
nhưng thật là vô duyên khi mầy mò diễn
lại một màn yêu đương. Tôi có thể về đó
như là một cá thể rất riêng tư và gặp
gỡ một vài bạn bè, nhưng về để cười cười nói nói,
nhận những lời chúc tụng, tôi thấy thật là khó
chịu". Nước Nga hết còn hiện
hữu. Nó trở thành ngôn từ đối
với ông. "Tôi hết còn tin tưởng ở
xứ sở đó. Tôi không quan tâm (đến
chuyện này). Tôi đang viết bằng tiếng nước tôi,
và tôi thích tiếng nước tôi. Tôi
thực sự không biết giải thích thế nào cho
ông thấy. Xứ sở là... những người của nó. Tôi
là một trong những người đó, và tôi thấy
quá đủ hoặc quá thiếu về tôi rồi... Khi Thomas
Mann từ Đức đến California, người ta hỏi ông về văn chương Đức,
ông trả lời: “Văn chương Đức là nơi tôi đang ở”
(German literature is where I am). Nếu một người Đức dám chấp
nhận điều này, tôi cũng dám chấp nhận. Bây
giờ tôi sửa soạn để chết tại đây. Cũng chẳng quan trọng
chi chuyện đó. Vả chăng tôi cũng không biết chốn
nào khá hơn. Mà nếu có biết, tôi
cũng chưa kịp sửa soạn để đổi đời." Nhà
thơ nổi loạn
Joseph Brodsky: Người hùng Virgil:
Đi để mà đừng bao giờ trở về. Bao thơ tôi, ít nhiều
chi, là về cùng một điều - về Thời Gian. Về thời gian làm
gì con người.
Nhân Nobel, Tin Văn bèn viết về Brodsky,
về sư phụ của ông, về đi là đừng bao giờ trở về....
Không chỉ Brodsky: Có thể nói, lịch sử nước Nga ban cho từng nhà văn nhà thơ của nó, mỗi người mỗi số phận. Số phận của Osip là để chết ở trong Trại Tù. Pasternak, cũng 1 kẻ tuẫn đạo. Rồi nữ thần thi ca sầu muộn, Akhmatova. Khác hẳn lũ tinh anh Bắc Kít. Số phận của chúng, là đầu hàng trước Tố Hữu, không phải trước Đảng CS. Quoc Tru Nguyen shared a memory.Akhmatova: Kinh
Cầu Akhmatova: Kinh Cầu
Chẳng có ai người cười nổi, những ngày
đó Akhamatova, có vẻ như được sửa soạn để
đóng cái vai của bà, hơn hầu hết
những nhà thơ cùng thời. Ngoài ra,
vào lúc xẩy ra Cách Mạng, bà
28 tuổi , không quá trẻ để tin hay không
tin, và cũng không quá già để biện
minh cho nó. Sau đó, là 1 người đàn
bà, trong vai “gái” [“cái” cũng được] thì
cũng khó mà thổi Cách Mạng, hay kết án
nó. Bà cũng không quyết định thay đổi trật tự
xã hội…. Trước đó, Brodsky giải thích: Bearing
the Burden of Witness:
Requiem Requiem was born of an event that was personally
shattering and at the same time horrifically common:
the unjust arrest and threatened death of a loved one.
It is thus a work with both a private and a public dimension,
a lyric and an epic poem. As befits a lyric poem, it is a first-person
work arising from an individual's experiences and perceptions.
Yet there is always a recognition, stated or unstated, that while
the narrator's sufferings are individual they are anything but
unique: as befits an epic poet, she speaks of the experience
of a nation. The
Word That Causes Death’s Defeat
Cái từ đuổi Thần Chết chạy có cờ
Kinh Cầu đẻ ra từ một sự kiện, nỗi đau cá
nhân xé ruột xé gan, và
cùng lúc, nó lại rất là
của chung của cả nước, một cách cực kỳ ghê rợn:
cái sự bắt bớ khốn kiếp của nhà nước và
cái chết đe dọa người thân thương ruột thịt. Bởi thế
mà nó có 1 kích thước vừa rất đỗi riêng
tư vừa rất ư mọi người, rất ư công chúng, một bài
thơ trữ tình và cùng lúc, sử thi. Nó
là tác phẩm của ngôi thứ nhất, thoát
ra từ kinh nghiệm, cảm nhận cá nhân. Tuy nhiên,
trong lúc chỉ là 1 cá nhân đau đớn rên
rỉ như thế, thì nó lại là độc nhất: như sử thi,
bài thơ nói lên kinh nghiệm toàn quốc
gia…. Alexander Blok
Russian 1880-1921 TO ZINAIDA GIPPIUS Those born in backwater
years W.S. Merwin: Selected Translations Rilke: After the Fire
Early
autumn morning hesitated,
Shying at newness, an emptiness behind Scorched linden trees still crowding in around The moorland house, now just one more wallstead Where youngsters gathered up from god knows where Hunted and yelled and ran wild in a pack. Yet all of them fell silent when he appeared, The son of the place, and with a long forked stick Dragged an out-of-shape old can or kettle From under hot, half burnt-away house-beams; And then, like one with a doubtful tale to tell, Turned to the others present, at great pains To make them realize what had stood so. For now that it was gone, it all seemed Far stranger: more fantastical than Pharaoh. And he was changed: a foreigner among them.
Seamus Heany: District and Circle
DELMORE SCHWARTZ
He heard God coughing in the next apartment, his life a hospital, he moved from bed to bed with us and Baudelaire, except he always had Finnegans Wake tucked in his pajamas, which must mean, sure as chance, the human race is God's phlegm. Penitent, I say a prayer in God's throat: "Mister, whose larynx we congest, spit us into the Atlantic or Hudson ... let us be dropped into the mouth of the first fish that survived by eating its young- drink hot tea and honey Your mother brings You till You are rid of Your catarrh, well again. Let us swim back to our handiwork." Far from the world of Howth Castle, Delmore died in a bed-bugged hotel, unclaimed for three days. A week before, by chance, I saw him at a drugstore counter, doubled over a coffee, he moaned, "Faithful are the wounds of a friend, deceitful enemy kisses." He held my hand too tight, too long .' Melancholy Eros flew to my shoulder, spoke in Greek, Yiddish, and English: "Wear his sandals, his dirty underwear, his coat of many colors that did not keep him warm.'" -Stanley Moss NYRB Oct 13, 2016 What the Goddess Can Do
(The Odyssey, Book Ten)
Maybe it was the way she held
her head or her voice, which was too high, or her braids, which reminded me of a girl I used to know, but I sat on a tall chair like a god drinking a bowl of honey mulled with wine and getting drowsy, counting my good fortune, so that she could transform me into a pig squealing for acorns, grunting and bristling in a sty, snouting the ground with other swine. Later, our leader convinced her to reverse the spell, setting our animal bodies free... I have been many things in this life- a husband, a warrior, a seer-but I cannot forget what the goddess can do to me, if she desires. Edward Hirsch: The Living Fire 
Tổ Sư Ngụy Trang Streets Paved
with Gold
A row of palatial madhouses,
Each with a well-tended lawn, A sprinkler and a barbecue pit Smoking in the backyard, And someone in a tree swing After the sun has gone down, Too old to be swinging And to be wearing no clothes, Blowing random notes on a toy trumpet At the converging darkness, And the one little white cloud Dilly-dallying in the evening sky. What I hate are short winter days,
Cold and snowless afternoons, The dark night in a hurry to fall After the last school bus passes. I dislike a woman who won't light But one lamp in the house, Who keeps the heat way down And wears three sweaters and a shawl. What drives me to despair are meals Eaten in silence with the TV on, The recital of the day's horrors Followed by a grim weather report. It breaks my heart to go to bed Every night in a room without heat With the one who still has strength To pray to God for our salvation. Sự Cứu
Chuộc Của Chúng Ta Tớ ghét những ngày đông, Tớ đếch khoái mấy mụ đàn
bà, Điều
làm tớ chán nhất, Trái
tim tớ như vỡ ra,
khi kéo lê thân mình tới cái giường. Đêm nào thì cũng vậy. Trong căn phòng không có máy sưởi ấm. Với cái người vưỡn còn đủ sức lực, để cầu nguyện Thượng Đế, cho sự cứu chuộc của đôi ta! Solitude
The only home you and I ever had.
No bigger than a matchbox- Or else as vast as the sky full of stars- With you as the sole tenant Grateful for a flea bite to scratch As you sit recalling the night Someone knocked on your door. You were afraid to open, but when you did, There she was asking to borrow a candle. You told her you didn't have one. The two of you stood face to face Between two dark apartments Unable to think of anything else to say Before turning your backs on each other. Cô Đơn Nhà độc nhất em và anh từng có Không lớn hơn bao quẹt Hay, rộng như cả 1 bầu trời đầy sao Có em như là người cư ngụ độc nhất Rất ư là biết ơn một con rận Nhờ nó đợp một phát Và em có việc làm là, gãi gãi. Và em ngồi một mình suy tư Và nhớ đêm Và có tiếng gõ cửa Em ngại mở, và mở Cô ta đứng đó, hỏi mượn cây đèn cầy Em nói tui làm gì có Hai người đứng đối diện Giữa hai căn phòng Chẳng biết làm sao, nói thế nào, nói cái gì Trước khi quay đít vô nhau. Charles Simic: Master of Disguises
Thơ
Mỗi
Ngày
Bob Dylan: Nobel văn chương 2016 Bob Dylan wins Nobel prize in literature 2016 – live The 2016 Nobel prize in literature will be announced today at 1pm CET (that’s midday in the UK). Follow the build up and all the reaction after the announcement here Guardian Live 8m ago 12:01 And the winner is... Bob Dylan “for having created new poetic expressions within the great American song tradition”. 
Như vậy là Mẽo được Nobel, nhưng đếch phải nhà văn, mà là 1 nhạc sĩ https://www.theguardian.com/books/2016/oct/13/bob-dylan-wins-2016-nobel-prize-in-literature Bob
Dylan was named the surprise winner of the Nobel
prize for literature in Stockholm today “for having created
new poetic expressions within the great American song tradition”.
Speaking to reporters after the announcement, the permanent secretary of the Swedish Academy Sara Danius said she “hoped” the Academy would not be criticised for its choice. “The times they are a’changing, perhaps”, she said, comparing the songs of the American songwriter, who had yet to be informed of his win, to the works of Homer and Sappho. “Of course he deserves it – he’s got it,” she said. “He’s a great poet – a great poet in the English speaking tradition. For 54 years he’s been at it, reinventing himself constantly, creating a new identity.” Danius said the choice of Dylan may appear surprising, “but if you look far back, 5000 years, you discover Homer and Sappho. They wrote poetic texts which were meant to be performed, and it’s the same way for Bob Dylan. We still read Homer and Sappho, and we enjoy it. We can and should read him.” The winner of the Nobel prize for literature is chosen by the 18 members of the Swedish Academy, who are looking for “the person who shall have produced in the field of literature the most outstanding work in an ideal direction”, according to Alfred Nobel’s will. The award itself admits on its website that “Alfred Nobel’s prescriptions for the literature prize were quite vague”, adding that “in fact, the history of the literature prize appears as a series of attempts to interpret an imprecisely worded will”. Major writers believed to have been in the running for the award included the Kenyan Ngugi wa Thiong’o, the American Don DeLillo and the Japanese Haruki Murakami. Danius advised those unfamiliar with the work of Dylan to start with the 1966 album Blonde on Blonde. “It’s an extraordinary example of his brilliant way of rhyming, putting together refrains, and his pictorial way of thinking,” she said. When she was young, she admitted, she was “not really” a Dylan fan, preferring the works of David Bowie. “Perhaps it’s a question of my generation – today I’m a fan of Bob Dylan,” she said. Dylan becomes the first American to win the Nobel prize for literature since Toni Morrison took the prize in 1993. His triumph follows comments in 2008 from Horace Engdahl, then permanent secretary of the Nobel prize jury, that “the US is too isolated, too insular. They don’t translate enough and don’t really participate in the big dialogue of literature ... That ignorance is restraining.” Today, a jury now headed by his successor has obviously changed their mind. Hy vọng Nobel năm nay không bị chỉ trích. Lẽ tất nhiên xứng đáng. Ông ta là nhà thơ lớn, trong dòng tiếng Anh. Có thể có tí ngạc nhiên, nhưng nhìn lại coi, 5 ngàn năm trước, có Homer, có Sappho. Người Mẽo đầu tiên được Nobel, sau Toni Morrison, 1993. Mẽo quá cô lập, một hòn đảo, đâu phải 1 đại lục, đếch chịu dịch dọt, đếch thèm tham dự vào những cuộc lèm bèm lớn lao về văn học, viên thư ký thường trực Horace Engdahl chẳng đã dè bỉu, nhưng uỷ ban Nobel sau ông có thể đã thay đổi cái đầu. Thay đổi cái đầu, có, nhưng vưỡn đếch cho nhà văn Mẽo! The choice of Dylan follows speculation about disagreement amongst the judging panel. The prize was expected to be announced last week, in the same week as the science medals, and the Academy’s Per Wästberg said the different date was a matter of logistics. But Bjorn Wiman, cultural pages editor at Sweden’s Dagens Nyheter, told the South China Morning Post that “if you ask me, it’s absolutely not a ‘calendar’ issue. This is a sign there’s a disagreement in the process to select a winner.” Major writers believed to have been in the running for the award included the Kenyan Ngugi wa Thiong’o, the American Don DeLillo and the Japanese Haruki Murakami. At Ladbrokes, where the singer was at 16/1 from 50/1 when betting was suspended, spokesman Alex Donohue said that “a lot of people scoffed when his odds came in to 10/1 from 100/1 in 2011. Looks like there was something blowin’ in the wind after all.” Danius advised those unfamiliar with the work of Dylan to start with the 1966 album Blonde on Blonde. “It’s an extraordinary example of his brilliant way of rhyming, putting together refrains, and his pictorial way of thinking,” she said. When she was young, she admitted, she was “not really” a Dylan fan, preferring the works of David Bowie. “Perhaps it’s a question of generation – today I’m a lover of Bob Dylan,” she said. Đúng ra Nobel văn học được công bố tuần trước, nhưng có 1 sự không đồng thuận giữa mấy ông Hàn. Sara Danius, nữ thư ký thường trực cho biết, hồi còn trẻ, bà không thích ông này, nhưng già thì lại mê. Trong nước, tờ VHTT net phán, cho Bob Dylan, vì là 1 Einstein của quần chúng. Đây là 1 ví von, khi anh ca sỡi được Ô Bá Mà vinh danh, không mắc mớ đến Nobel. Thứ nào thứ đó. Vòng hoa Nobel là vòng hoa Nobel, “for having created new poetic expressions within the great American song tradition”, đã sáng tạo ra những cách diễn tả mới trong truyền thống lớn lao của dòng ca nhạc Mẽo. Nhảm http://www.dw.com/en/the-einstein-of-pop-music-bob-dylan-at-75/a-19278557
Culture
"The Einstein of pop music:" Bob Dylan at 75 As Bob Dylan's birthday is widely noted, music experts wonder whether there could ever be a worthy successor to him as poet, musician and cult figure. Bob Dylan has two honorary doctorates and was awarded the Pulitzer Prize in 2008 in recognition of his enormous influence on pop culture. In 2012, US President Barack Obama awarded him the country's highest civil distinction: the Presidential Medal of Freedom. Now he is also a Nobel Prize laureate. Note:
Để an ủi, FB post lại bài diễn văn Nobel của
Kertesz
Quoc Tru Nguyen shared a memory.Tôi phải bắt đầu bằng một lời thú nhận. Một lời thú nhận lạ kỳ, có thể, nhưng mà là chân thiệt. Từ lúc bước lên phi cơ làm chuyến đi tới đây, Stockholm, để nhận giải Nobel văn chương năm này, tôi có cảm giác, một cái nhìn đăm đăm, bình thản, bám chặt ở sau lưng. Ngay cả vào giây phút trang trọng như lúc này, ở nơi nhĩ mục quan chiêm, tôi cảm thấy mình gần gụi với người chứng điềm tĩnh đó, hơn là với người văn mà tác phẩm đột nhiên được đọc trong cõi năm châu bốn bể. Và tôi chỉ mong rằng, biết đâu, nhờ dịp này, qua bài nói chuyện mà tôi có vinh dự đọc lên, sẽ giúp tôi rũ khỏi tình trạng nhập nhằng, và nhập được cả hai con người nói trên, vào làm một.
Merwin
Khong Lo The Ideal Retreat I will choose a place where
the snakes feel safe. 1967, translated with
Nơi thần
sầu để rút dù
Tớ sẽ chọn một nơi mà
rắn [độc hay không độc] cảm thấy an toàn Ngo Chi Lan
Vietnamese 15th century AUTUMN Sky full of autumn earth like crystal news arrives from a long way off following one wild goose. The fragrance gone from the ten-foot lotus by the Heavenly Well. Beech leaves fall through the night onto the cold river, fireflies drift by the bamboo fence. Summer clothes are too thin. Suddenly the distant flute stops and I stand a long time waiting. Where is Paradise so that I can mount the phoenix and fly there? 1968, translated with Nguyen Ngoc Bich Yosa Buson
Japanese 1716-1783 AN OLD DOG
Okinamaro are you still keeping watch without sleep through the short summer nights Washing my feet in a basin I see that the basin leaks water running out like the last of spring A fish in an old well leaps at mosquitoes a sound of darkness AT A PLACE CALLED KAYA IN TANGO
REGION
This is happiness
crossing the stream in summer carrying my straw sandals The cut duckweed along the road goes on flowering in the evening rain Ten wagonloads of sake barrel sway along slowly through the summer woods All the way I have come all the way I am going here in this summer field Mountain streams flow down into each other giving up their sounds Fragrance of a sachet the gesture of a young woman who is mute In the flash of lightning I hear the dewdrops rolling down the bamboo leaves A wild boar lies down on the valerian dew gathers on the broken stems The autumn chill becomes part of me in the bedroom I step on a comb that belonged to my dead wife Under the harvest moon a servant is on his way to abandon a puppy Memories of my father and mother come to me all by themselves late in the autumn An autumn evening sandpipers too stand looking away One step outside the gate and I too am a traveller on an evening in autumn Some pilgrim drew eyes and nose on a gourd and went away Beside the road buckwheat flowers flow over my hand How I love hearing the small birds up in the eaves UPON MARYUNA'S REQUEST FOR A VERSE
His bark comes TO GO ON HIS PAINTING OF A BLACK DOG out of the darkness inside him deep in the autumn night It is autumn in me but tomorrow will come and I will miss tonight A bagworm hangs snug and comfortable in the first winter rain In silence the winter rain soaks the roots of the camphor tree Is it a winter shower or a mouse running over the koto strings Old quick which shall I cover my head or my feet PUTTING ON MY STRAW HAT AND
Since Basho went
SANDALS FOR A JOURNEY not a single year has lived up to its promise 1990-2010, haiku translated with Takako Lento
Iosip Brodsky
Russian 1940-1996 THE BLIND MUSICIANS The
blind go their way
by night. It's easier to cross the squares at night. The blind live feeling their way, brushing the world with their hands, knowing neither shadow nor light, and their hands drift over the stones built into walls of men, women, children, money, walls that cannot be broken, better to follow along them. Against them the music hurls itself and the stones soak it up. In them the music dies under the hands. It's hard dying at night, hard to die feeling your way. The way of the blind is simpler, the blind cross the empty squares. 1967, translated with Wladimir Weidlé
Mùa
thu, những di dân
Di dân
là "số" phần, (a matter of arithmetic),
theo Kundera.
L'adieu GUILLAME APOLLINAIRE
(1880-1918) Thơ Mỗi Ngày
HAIKU
The endless night
is now nothing more than a scent. Is it or isn't it the dream I forgot before dawn? The sword at rest dreams of its battles. My dream is something else. The man has died. His beard doesn't know. His nails keep growing. Under the moon the lengthening shadow is all one shadow . • The old hand goes on setting down lines for oblivion. -S.K. J.J. Borges: Poems of the Night Haiku
Đêm vô tận Còn chăng, Thì là một mùi Cái gì gì, tàn hôn lên môi Tàn quên trong tay Có, hay không Giấc mộng Gấu quên Trước rạng đông Cái gì gì, đêm không sao qua Mà trời sao lại sáng? Cây kiếm ngơi Mơ hoài những trận chém giết cũ Giấc mơ của Gấu Là một điều gì khác Thẳng chả ngỏm Râu đếch biết Móng tay dài mãi ra Dưới ánh trăng Cái bóng của Gấu Dài mãi ra Vẫn chỉ là bóng của Gấu! Bàn tay già Tiếp tục lần Những dòng Dành cho quên lãng Borges Golem In a page of Pliny we read J. L. Borges: Poems of the Night Quà
tặng
Trong một trang của Pliny, chúng
ta đọc thấy điều này,Trong cả 1 lũ người như thế đó, không làm sao có hai khuôn mặt giống nhau y chang Một người đàn bà cho 1 anh mù bức hình khuôn mặt bà. Bà chọn tấm hình trong rất nhiều; vứt đi tất cả, chỉ giữ lại một, và chọn đúng tấm cần chọn. Cái hành động đó, thì thật có nghĩa, đối với bà Và luôn cả với người đàn ông mù. Bà biết anh mù không thể nhìn thấy quà tặng của bà Và biết, đó là 1 quà tặng Một món quà vô hình là 1 hành động huyền diệu Cho 1 người mù một hình ảnh Thì cũng như cho một điều gì tinh tế, giản dị, như “cúi xuống là đất”, như Cô Tư phán. Chính vì thế mà nó trở thành vô cùng Một điều gì đó mơ hồ như là vũ trụ Bàn tay vô dụng, sờ Và không nhận ra Khuôn mặt không làm sao với tới được. 
PARADISO XXXI, 108
Diodorus Siculus narrates the story of a dismembered and sundered god, who, as he walks in the twilight or traces a date in his past, never senses that something infinite has been lost. Mankind has lost a face, an irretrievable face, and everyone would like to be that pilgrim (dreamed of in the empyrean, under the Rose) who sees Veronica's handkerchief in Rome and murmurs with faith: Jesus Christ, My Lord, True God, this, then, was Your Face? There is a stone face on a certain road and an inscription which reads: The true Portrait of the Holy Face of the God of Jaén, If we really knew the likeness, we would have the key to the parables and would know if the son of the carpenter was also the Son of God. Paul saw it in the guise of a light which hurled him to the ground; John, as the sun shining in full force; Teresa of Jesus, oftentimes, as if bathed in a tranquil light, but she was never able to specify the color of the eyes. We lost those features, in the way a magical number may be lost, a number made up of customary figures; in the same way as an image in a kaleidoscope is lost forever. We may see them, and not know it. The profile of a Jew in the subway may be that of Christ; the hands which give us some coins at a change-window may recall those which some soldiers once nailed to the Cross. Perhaps some feature of the Crucified Face lurks in every mirror; perhaps the Face died, was effaced, so that God might become everyone. Who knows whether we may not see it tonight in the labyrinths of dreams and remember nothing tomorrow. - Translated by ANTHONY KERRIGAN Diodorus Siculus tells the story of a god who had been cut into pieces and then scattered; which of us, strolling at dusk or recollecting a day from the past, has never felt that something of infinite importance has been lost? Mankind has lost a face, an irretrievable face. At one time everyone wanted to be the pilgrim who was dreamed up in the Empyrean under the sign of the Rose, the one who sees the Veronica in Rome and fervently mutters: "Christ Jesus, my God, truly God: so this is what your face was like?" There is a stone face by a road and an inscription that reads: ''Authentic Portrait of the Holy Face of the Christ of Jaén," If we really knew what that face had been like, we would possess the key to the parables and we would know whether the son of the carpenter was also the Son of God. Paul saw it as a light that knocked him to the ground. John saw it as the sun shining with all its strength. Teresa of Avila often saw it bathed in a serene light, but she could never quite make out the color of the eyes. These features have been lost to us the way a kaleidoscope design is lost forever, or a magic number composed of everyday figures. We can be looking at them and still not know them. The profile of a Jewish man in the subway may well be the same as Christ's; the hands that make change for us at the ticket window could be identical to the hands that soldiers one day nailed to the cross. Some feature of the crucified face may lurk in every mirror. Maybe the face died and faded away so that God could be everyman. Who knows? We might see it tonight in the labyrinths of sleep and remember nothing in the morning. -K.K. Penguin ed Diodorus Siculus kể câu chuyện một vị thần bị chém, chặt, xẻ thành từng mẩu rồi quăng tứ lung tung, ai trong số chúng ta, lang thang trong hoàng hôn, hay, lượm lặt một ngày từ quá khứ, chẳng hề cảm nhận rằng thì là, một điều cực kỳ thiên thu bất diệt, cực kỳ quan trọng, đã mất? Nhân loại mất mẹ cái bộ mặt, một bộ mặt không làm sao thu gom, nhặt nhạnh lại được, và, mọi người, người người, ai cũng thèm là vị hành giả kia, mơ hoài một Thiên Cung, dưới dấu hiệu BHD, kẻ đã từng chiêm ngưỡng cái khăn tay của Thánh Nữ, một bữa ở… Chợ Lớn, và lẩm bẩm, với Niềm Tin: Thánh Nữ ơi, phải chăng, đây đúng là Khuôn Mặt của Người? Đó là khuôn mặt của một hòn đá bên vệ đường, và một hàng chữ, Khuôn mặt thực của Chúa Jaén. Nếu chúng ta thực sự hiểu ra sự tương đồng, tương ứng, chúng ta sẽ có được cái chìa khoá của ẩn ngữ, và chúng ta, biết, đấng con trai, là con của ông thợ mộc, hay là Con của Chúa. Paul chứng kiến phép lạ, và nó quất cho anh đánh rầm 1 phát xuống mặt đất. John nhìn thấy nó, như là 1 cú mặt trời với tất cả sức mạnh của nó. Teresa of Avila thường nhìn thấy nó, tắm trong 1 thứ ánh sáng thanh thản, nhưng bà không làm sao nhận ra màu của mắt. Những cảnh tượng này, đã mất đối với chúng ta, theo cái cách mà kính vạn hoa vĩnh viễn mất, hay con số thần kỳ gồm những hình tượng mọi ngày. Chúng ta có thể nhìn, nhưng đâu thấy, chúng. Cái bóng dáng của 1 tên Mít đang lang thang 1 ngày đẹp trời ở 1 thành phố Canada, hay đang chờ xe điện ngầm ở 1 subway station ở Toronto, thí dụ, biết đâu đấy, thì cũng là bóng của Christ, và cái bàn tay đang đưa cái vé xe điện ngầm ở quầy, biết đâu đấy, là 1 trong những bàn tay của 1 tên VC đóng đinh Chúa. Một cảnh sắc nào đó, của khuôn mặt bị đóng đinh thập giá, có thể lấp ló trong mọi tấm gương. Có thể bộ mặt chết, và nhạt nhòa trong mưa, theo dòng thời gian và nếu thế, Chúa có thể là bất cứ một người, mọi người. Who knows? GCC có thể thấy nó, đêm nay, trong những mê cung của giấc ngủ, và sáng mai, mải nhớ BHD, bèn quên mẹ nó mất! Legend
Cain and Abel came upon each other after Abel's death. They were through the desert, and they recognized each other from afar, since men were very tall. The two brothers sat on the ground, made a fire, and ate. They sat silently, as weary people do when dusk begins to fall. In the sky, a star glimmered, though it had not yet been given a name. In the light of fire, Cain saw that Abel's forehead bore the mark of the stone, and dropped the bread he was about to carry to his mouth and asked his brother to forgive him. "Was it you that killed me, or did I kill you?" Abel answered. "I don't remember anymore; here we are, together, like before." "Now I know that you have truly forgiven me;' Cain said, "because forgetting is forgiving. I, too, will try to forget." "Yes;' said Abel slowly. “So long as remorse lasts, guilt lasts." Penguin ed Note: Tình cờ lướt net, thấy đã được dịch: http://www.tienve.org/home/activities/viewTopics.do?action=viewArtwork&artworkId=1035
Iosip Brodsky Russian 1940-1996 THE BLIND MUSICIANS The
blind go their way
by night. It's easier to cross the squares at night. The blind live feeling their way, brushing the world with their hands, knowing neither shadow nor light, and their hands drift over the stones built into walls of men, women, children, money, walls that cannot be broken, better to follow along them. Against them the music hurls itself and the stones soak it up. In them the music dies under the hands. It's hard dying at night, hard to die feeling your way. The way of the blind is simpler, the blind cross the empty squares. 1967, translated with Wladimir Weidlé Cuốn sách về Brodsky này, như lời Bạt cho thấy, có cùng tuổi [hải ngoại] của Gấu, 1997, hay đúng hơn, kém Gấu ba tuổi. Gấu làm quen Brodsky thời gian này, nhân đọc Coetzee viết về những tiểu luận của ông, trên tờ NYRB; bài tưởng niệm khi ông mất, của Tolstaya... Trong cuốn này, có nhắc tới bài viết, Gấu chôm, xen với những kỷ niệm về Joseph Huỳnh Văn, trong bài “Ai cho phép mi là thi sĩ” Post ở đây, rảnh rang lèm bèm sau. Thú nhất câu: "Hãy nhớ Gấu, và quên số mệnh cà chớn của Gấu"! "Remember me, but ah! Forget my fate!" Nghĩa địa Do Thái
ở Leningrad
Nghĩa địa" như bài thơ
được gọi, trong bài viết, thì chẳng
hay ho gì, không chỉ ở cái giọng
kể lể, mà còn cả ở cái chất thơ xuôi
của nó. Khổ đầu thì còn có vần
điệu, nhưng sau biến thành thơ tự do.
Ngoài nó ra, không còn bài
nào như thế, trong số tác phẩm của Joseph... nhưng
khi được 1 tay xb hỏi, có cho nó vô 1 tuyển
tập Những tiếng nói ở bên
trong [chiếc thuyền] Noé: Những nhà thơ Do Thái
Hiện Đại, do anh ta xb, hay là không [Anthony
Rudolf, co-editor of the international anthology
Voices Within the Ark: The Modern Jewish Poets
(1980) tells me that when asked if he would be willing to be included
in the book], Brodsky nghiêm giọng phán, ta "muốn"
có nó, trong đó!
Hay, thí dụ, trong lần trả lời báo chí Tháng Chạp, 1987, ở Stockholm, khi tới đó lấy cái Nobel, “Tớ thấy tớ như 1 tên… Ngụy, dù chưa từng biết truyền thống Ngụy nó ra làm sao”, và nói thêm, “Về ngôn ngữ của riêng tớ, thì đúng là của 1 tên… Mít”! Là 1 tên Ngụy, thì giống như 1 tên lưu vong, có tí lợi; nó đẩy tên đó ra bên lề, thay vì ở trung tâm xã hội. Lũ Ngụy có thói quen choàng cho chúng 1 màu của chung lũ chúng, ở loanh quanh chúng. Lịch sử Ngụy ban cho từng cá nhân Ngụy 1 thứ văn hóa, và đây là nguồn sức mạnh của chúng, nhưng vưỡn không làm sao giấu được nhược điểm, là ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, nó cảm thấy chẳng ra cái chó gì cả, hắn đếch thuộc về ai, về đâu, đại khái thế! The Word That Causes Death’s Defeat Kinh Cầu đẻ ra từ một sự kiện, nỗi đau
cá nhân xé ruột xé
gan, và cùng lúc, nó
lại rất là của chung của cả nước, một cách
cực kỳ ghê rợn: cái sự bắt bớ khốn kiếp của nhà
nước và cái chết đe dọa người thân thương
ruột thịt. Bởi thế mà nó có 1 kích
thước vừa rất đỗi riêng tư vừa rất ư mọi người, rất ư
công chúng, một bài thơ trữ tình và
cùng lúc, sử thi. Nó là tác
phẩm của ngôi thứ nhất, thoát ra từ kinh nghiệm, cảm
nhận cá nhân. Tuy nhiên, trong lúc
chỉ là 1 cá nhân đau đớn rên rỉ như
thế, thì nó lại là độc nhất: như sử thi,
bài thơ nói lên kinh nghiệm toàn
quốc gia…. Đáp ứng, của Akhmatova,
khi Nikolai Gumuilyov, chồng bà, 35 tuổi,
thi sĩ, nhà ngữ văn, trong danh sách 61
người, bị xử bắn không cần bản án, vì
tội âm mưu, phản cách mạng, cho thấy quyết tâm
của bà, vinh danh người chết và gìn
giữ hồi ức của họ giữa người sống, the determination to honor
the dead, and to preserve their memory among the living…. Theo sự hiểu biết cá
nhân của Gấu, thì chỉ hai nhà thơ, sống thật đời của
mình, không 1 vết nhơ, không khi nào phải “edit”
cái phẩm hạnh của mình, là Brodsky và ông
anh nhà thơ của GCC. Bảnh như Osip Mandelstam mà cũng phải sống cuộc đời kép, trong thế giới khốn nạn đó. Để sống sót, Mandelstam cũng đã từng phải làm thơ thổi Xì, như bà vợ ông kể lại, và khi những người quen xúi bà, đừng bao giờ nhắc tới nó, bà đã không làm như vậy: Nadezhda Mandelstam recalled how her husband Osip Mandelstam had done what was necessary to survive: To be sure, M. also, at the
very last moment, did what was required of him and wrote a hymn of praise
to Stalin, but the "Ode" did not achieve its purpose of saving his life.
It is possible, though, that without it I should not have survived either.
. . . By surviving I was able to save his poetry.... When we left Voronezh,
M. asked Natasha to destroy the "Ode." Many people now advise me not to speak
of it at all, as thou it had never existed. But I cannot agree to this, because
the truth would then be incomplete: leading a double life was an absolute
fact of our age and nobody was exempt. The only difference was that while
others wrote their odes in their apartments and country villas and were rewarded
for them, M wrote his with a rope around his neck. Akhmatova did the same,
as they drew-the noose tighter around the neck of her son. Who can blame
either her or M. Trong khi lũ nhà văn nhà thơ Liên Xô làm thơ ca ngợi Xì và được bổng lộc, thì M làm thơ ca ngợi Xì với cái thòng lọng ở cổ, và bài thơ “Ode” đó cũng chẳng cứu được mạng của ông. Người ta xúi tôi, đừng nhắc tới nó, nhưng tôi nghĩ không được, vì như thế sự thực không đầy đủ: sống cuộc đời kép là sự thực tuyệt đối của thời chúng ta. Tuyệt. Chỉ có hai nhà thơ sống sự thực tuyệt đối của thời chúng ta, bằng cuộc đời “đơn” của họ, là Brodsky và TTT! Etkind relates how this trial pitted two traditional foes against each other, the bureaucracy and the intelligentsia. Brodsky represented Russian poetry. http://tanvien.net/new_daily_poetry/Haiku_Buson.html 
mi no aki ya
koyoi o shinobu asu mo ari Autumn weighs upon me but tomorrow will come and I will miss tonight Thu đè lên Gấu Nhưng ngày mai sẽ tới Và Gấu sẽ nhớ đêm nay Since Basho went not a single year has lived up to its promise Kể từ Basho đi xa, Không có năm nào vươn tới chỉ, Như nó hứa hẹn với ông! A woman is gathering Collected Haiku of Yosa Buson Note: Bài thơ haiku,
trên, làm GCC nhớ tới bài thơ của Thích Nhất Hạnh,
rất nổi tiếng, trong thời chiến tranh Mít, và hình như
đã từng được PD phổ nhạc, dưới đây. They woke me this morning
-Nhat Hanh Hòa
Bường
Người ta đánh thức tôiĐể báo tin thằng em tôi tử trận Ngoài vườn, một bông hoa mới nở.... At Suma Temple
The waves too draw closer
to the notes of a flute at Suma in the autumn Sóng Cũng mon men tới gần Tiếng sáo thu Ở Suma Suma Temple houses as its treasure the
famed flute played by Atsumori, the youthful nobleman-warrior
who was killed in a battle on the shore of Suma. Both Basho and Buson visited this temple. Is
there a woman here somewhere
who would steal the elixir of life in the hazy spring moonlight In Chinese legend, a man was given the elixir of life. His wife stole and drank it. This turned her into a supernatural being, and she flew away and became the spirit of the moon. Borges Golem Six Poets Hardy to Larkin The Moon THE LIMIT
The silent friendship of the moon (I misquote Virgil) has kept you company since that one night or evening now lost in time, when your restless eyes first made her out for always in a patio or a garden since gone todust, For always? I know that someday someone will find a way of telling you this truth: "You'll never see the moon aglow again. You've now attained the limit set for you by destiny. No use opening every window throughout the world. Too late. You'll never find her." Our life is spent discovering and forgetting, that gentle habit of the night. Take a good look. It could be the last. -A.S.T. J.L. Borges [Penguin ed] Giới hạn
Tình bạn lặng lẽ của trăng [Tớ trích lộn Virgil] là bạn đồng hành của bạn Kể từ chiều hay đêm đó đó Bi giờ mất mẹ nó rồi theo thời gian Khi mắt bạn lần đầu mải miết theo dõi nàng Nơi sân, hoặc vườn Nếu còn chăng, chỉ là bụi mà thôi Mải miết? Tớ biết, một ngày nào đó, một người nào đó Sẽ tìm ra cách để nói cho bạn biết sự thực này: Bạn sẽ chẳng bao giờ được nhìn thấy trăng sáng ngời nữa. Bạn đã tới giới hạn của bạn rồi Số mệnh phán như thế nào thì phải chịu thế nấy Vô ích, cái chuyện bạn lăm le mở cửa sổ Mọi cửa sổ mở ra thế giới. No way. No use! Trễ quá rồi, bạn ơi! Bạn sẽ chẳng bao giờ tìm được nàng [Đời của mi đâu rồi, sao bữa nay không đón mi?] Đời của chúng ta được xài vào cái việc khám phá và quên lãng Cái thói quen dịu dàng của đêm Hãy nhìn 1 phát Có thể phát cuối cùng
SUJI KWOCK KIM
Return of the Native for Kang,
born in Sonchon, North Korea Better not to
have been born There's no one
left of those who lived here once, only beggar boys
or black-market wives Only streets
emptied of the villagers you knew, ghosts grown
old, grim shadows of what they had once been: some roped and
dragged into Soviet Tsir trucks Every absence
has a name, a face, a fate: You don't know
why you were spared, never speaking
of those who had been killed, Forget, forget!
But they want to be remembered. For the silence because you survived.
No. We hate you
Sự trở về của 1 tên Mít
Thà đừng
sinh ra Chẳng còn
ai, những người đã từng có thời sống
ở đây Chỉ đám
trẻ hành khất, những bà vợ chợ đen Ống đồng, sắt
vụn lởm chởm từ những xưởng thợ, nhà máy Những hồn ma
trở nên già, những cái bóng dữ dằn của những gì
một thời họ đã từng 
Soviet Stir
Một số bị trói,
kéo, đẩy lên những chiếc xe tải Soviet
Tsir Mọi vắng mặt
thì đều có 1 cái tên, một bộ mặt, một số phận: Bạn không
biết làm sao mà bạn lại được chừa
ra Chẳng bao giờ
nói tới những người đã bị giết Như thể cái
hành động sống sót họ, Quên,
quên! Những con người
tốt hơn là bạn bị bắn: Bởi là
vì im lặng không bao giờ là
im lặng: Không, không phải vậy. Chúng
tớ ghét bạn Không chỉ
bỏ chạy A YELLOW ROSE
The illustrious Giambattista Marino, whom the unanimous mouths of Fame-to use an image dear to him-proclaimed the new Homer and the new Dante, did not die that afternoon or the next. And yet, the immutable and tacit event that happened then was in effect the last event of his life. Laden with years and glory, the man lay dying in a vast Spanish bed with carved bedposts. It takes no effort to imagine a lordly balcony, facing west, a few steps away, and, further down, the sight of marble and laurels and a garden whose stone steps are duplicated in a rectangle of water. A woman has placed a yellow rose in a vase. The man murmurs the inevitable verses which-to tell the truth-have begun to weary him a little: Blood of the garden, pomp of the walk, gem of spring, April's eye ... Then came the revelation. Marino saw the rose as Adam might have seen it in Paradise. And he sensed that it existed in its eternity and not in his words, and that we may make mention or allusion of a thing but never express it at all; and that the tall proud tomes that cast a golden penumbra in an angle of the drawing room were not-as he had dreamed in his vanity-a mirror of the world, but simply one more thing added to the universe. This illumination came to Marino on the eve of his death, and, perhaps, it had come to Homer and Dante too. -Translated by ANTHONY KERRIGAN A YELLOW ROSE
It happened neither on that afternoon nor on the next, but when the renowned Giambattista Marino died-the man whom the many mouths of Fame (to use an image that was dear- to him) proclaimed the new Homer and the new Dante-the silent inner event that had occurred was, essentially, the last of his life. Burdened with years and glory, the man lay dying in a broad Spanish bed with tall carved corner posts. It is easy to picture a quiet balcony a few steps away, looking toward the sunset, and farther below marble statuary and laurel trees and a garden whose terraces are reflected in a rectangle of water. A woman has placed a yellow rose in a vase; the man murmurs the inevitable verses of which he himself, to speak truthfully, is rather weary: Deep purple oi the garden, pride oi the lawn, Springtime's jewel, fair April's eye .. Then the revelation came to him. Marino saw the rose as Adam first saw it in Paradise, and he felt that it lived in an eternity of its own and not in his words, and that we may men- tion or allude to a thing but not express it, and that the tall proud volumes casting a golden haze there in a corner of the room were not (as his vanity dreamed) a mirror of the world but only one thing more added to the world. This illumination came to Marino on the eve of his death, as perhaps before him it had come to Homer and to Dante as well. Norman Thomas Di Giovanni ed BHD
GCC – người nổi tiếng được
rất nhiều cái miệng Danh Vọng thổi, đây
là Tân Homer, Tân Dante – không
chết chiều hôm đó, hay chiều hôm kế đó.
Tuy nhiên, sự kiện không làm sao thay đổi, một thỏa thuận ngầm, đã xẩy ra, và thực sự là sự kiện cuối cùng trong đời của ông ta. Nặng chĩu năm tháng và hào quang, người đàn ông nằm chết trong cái giường Tây Bán Nhà, rộng, với những cái cột giường cao khảm, khắc, trạm. Đâu có khăn gì, khi, tưởng tượng ra 1 cái bao lơn vương giả, nhìn về phiá Tây, và vài bước quá chút, là cẩm thạch, vòng nguyệt quế và 1 cảnh vườn, và hồ nước long lanh. Một vì phụ nữ đặt bông hồng vàng vào 1 cái bình. Người đàn ông lẩm bẩm đọc những câu thơ, không thể tránh được, chúng làm ông có chút sao xuyến: Tím sẫm vườn, hãnh diện lối đi Ngọc mùa xuân, mắt Tháng Tư… Rồi thì là mặc khải. GCC nhìn thấy bông hồng đúng như Adam nhìn thấy nó ở Thiên Đàng. Thằng khốn cảm thấy BHD hiện hữu trong cái thiên thu bất diệt, không phải trong những vần thơ, chữ nghĩa nhảm nhí của hắn, và, thường nhân mắt trắng dã, là chúng ta chỉ có thể me mé, xa xa nói tới... phép lạ, nhưng chẳng thể nào diễn tả được cái chó gì hết… Mặc khải tới với Gấu Nhà Văn, đúng vào buổi Eve của cái chết của hắn, y chang đã từng tới với Homer, với Dante! ON A ROSE
To Tadeusz Chrzanowski
1
Sweetness
bears a flower's name-
Spherical
gardens tremble
suspended over the earth
a sigh turns its head away
I wind's face at the fence grass is spread out below the season of anticipation the coming will snuff out odors it will open colors the trees build a cupola of green tranquility the rose is calling you a blown butterfly pines after you threads burst instant follows instant O rosebud green larva unfold Sweetness bears the name: rose an explosion- purple's standardbearers emerge from the interior and the countless ranks trumpeters of fragrance on a long butterfly-horns proclaim the fulfillment 2 The intricate coronations cloister gardens orisons gold-packed ceremonies and flaming candlesticks triple towers of silence light rays broken on high the depths- O source of heaven on earth O constellations of petals …. do not ask what a rose is A bird may render it to you fragrance kills thought a light brushing erases a face O color of desire O color of weeping lids heavy round sweetness redness torn to the heart 3 a rose bows its head as if it had shoulders leans against the wind the wind goes off alone it cannot speak the word it cannot speak the word the more the rose dies the harder to say: rose Zbigniew Herbert: The Collected Poems 1956-1998 Note:
Tập thơ này Cô Xì làm
từ thiện không còn, có mấy từ hình
như sai, đành thua.
V/v “rose”. Herbert có 1 câu hay được trích dẫn, không thì giờ khóc bông hồng khi cả khu rừng rực cháy: No time to grieve for roses when the forests are burning. Bài thơ sau đây, Tin Văn đã từng giới thiệu, cũng có sạn, K đã nhặt ra: Once in a garden there grew a rose. A wind fell in love with her. They were completely different, he - light and fair; she - immobile and heavy as blood. There came a man in wooden clogs and with his thick hands he plucked the rose. The wind leapt after him, but the man slammed the door in his face. - O that I might turn to stone - wept the unlucky one - I was able to go round the whole world, I was able to stay away for years at a time, but I knew she was always there waiting. The wind understood that, in order to really suffer, one has to be faithful. Borges Golem Six Poets Hardy to Larkin The Moon Anna nửa thế kỷ Prayer
Give me illness for years on end, Shortness of breath, insomnia, fever. Take away my child and friend, The gift of song, my last believer. I pray according to Your rite, After many wearisome days,- That the storm cloud over Russia might Turn white and bask in a glory of rays. 1915 Anna Akhmatova Prayer
Grant me years of sickness and fever; make me sleepless for months at a time. Take away my child and my lover and the mysterious gift of rhyme. As the air grows ever more sultry, this is the prayer I recite: and may the storm cloud over my country be shot through with rays of light. (11 May 1915, Day of the Holy Spirit, St Petersburg) Robert Chandler The Penguin Book of Russian Poetry Cầu nguyện
Hãy cho ta bịnh tật dài dài cho tới chết Hơi thở đứt đoạn, cụt lủn, mất ngủ, nóng sốt Lấy đi con của ta, bạn của ta Tài ca hát, tín đồ cuối cùng của ta. Ta cầu nguyện, theo như luật của Ngài Sau nhiều ngày ngán ngẩm, mệt mỏi Một trận mây bão phủ lên nền trời Nga Xô Trở thành trắng và sưởi ấm Trong cái huy hoàng của những sợi nắng Voronezh
for Osip Mandelstam
All the town's gripped in an icy fist. Trees and walls and snow are set in glass. I pick my timid way across the crystal. Unsteadily the painted sledges pass. Flocks of crows above St Peter's, wheeling. The dome amongst the poplars, green and pale in subdued and dusty winter sunlight, and echoes of ancient battles that come stealing out across the proud, victorious land. All of a sudden, overhead, the poplars rattle, like glasses ringing in a toast, as if a thousand guests were raising tumblers to celebrate the marriage of their host. But in the exiled poet's hideaway the muse and terror fight their endless fight throughout the night. So dark a night will never see the day. (1936) Peter Oram [Penguin]
VORONEZH (To Osip Mandelstam)
The city is
caught in the grip of ice- Trees, walls, snow, are as under glass. Over crystals, I and the patterned sleighs Go our separate, unsteady ways. And above St. Peter's steeple--crows, And poplars-a light-green vault that glows- Blurred, lackluster, in the sunny dust. The triumphant landscape blows into thought This is where Kulikovo was fought. And the poplars like wineglasses raised in a toast Suddenly ring out more clearly above us. As though at a wedding the assembled host Were drinking our union to show how they love us. But Fear and the Muse in turn guard the place Where the banished poet has gone. And the night that comes with quickened pace Is ignorant of dawn. 1936 [Lyn Coffin] Osip Mandelstam: 1891-1939, noted Russian poet, arrested twice, died in prison. Kulikovo: great battle against the Tartars, 1378. Voronezh: After Mandelstam attempted suicide, his sentence was commuted to banishment from Russia's largest cities. Mandelstam and his wife settled in Voronezh. 
OSIP MANDELSTAM
I
July
28, 19571
* * *
Something similar
happened with Mandelstam, who of course knew all
my poems, but in a different way. He did not know how
to reminiscence rather it was a different sort of process
for him that I don't have a name for now, but something doubtless
akin to creativity. (For example, Petersburg in
The Noise of Time seen through the bright eyes of a five-year-old
boy.) Mandelstam was one of the most brilliant conversationalists. He didn't just listen to himself and answer himself, which is what almost everyone does nowadays. In conversation he was polite, quick to react, and always original. I never heard him repeat himself or "play the same old record." He learned foreign languages with unusual ease. He could recite pages of The Divine Comedy in Italian." Shortly before his death he asked Nadya" to teach him English, which he didn't know at all. The way he spoke about poetry was stunning: he was passionate and sometimes monstrously unfair, about Blok, for instance." He said of Pasternak: "I think about him so much that it makes me tired" and "I'm sure he hasn't read a single line of mine."? And about Marina: "I am anti-Tsvetaeva". Osip was at home with music and this is a very rare trait. What he feared most was becoming mute, he called it asphyxia," He was horror-struck when it seized him and he would think up absurd reasons to explain the disaster." A second and frequent disappointment was his readers. He always thought that the wrong kind of reader liked his poetry. He knew and remembered other people's poetry well, would often become fascinated by a single line, and easily memorized what was read to him. The white garment of Brother Snow Falls onto the mud, still hot from the horses' hooves. I remember this only as he read it. Whose is it?" He liked to talk about his so-called "dumbness." Sometimes he would tell silly stories to amuse me. For example, when he was still a young boy he had supposedly translated the Mallarme line "La jeune mère allaitait son enfant" as: "And the young mother was feeding from dream.'. We used to make each other laugh so hard that we would fall off the couch with the singing springs at Tuchkov Lane," and we giggled until we almost fainted, like the confectionary girls in Joyce's Ulysses. I met Osip Mandelstam at Vyacheslav Ivanov's Tower in the spring of 1911. He was a wiry boy then, with a lily of the valley in his lapel, his head thrown way back, with fiery eyes and lashes that reached almost halfway down his cheeks. The second time I saw him was at the Tolstoys" on Old Nevsky. He didn't recognize me, and Alexei Nikolayevich [Tolstoy] began to ask him what Gumilyov's wife looked like. Mandelstam gestured with his hands to show what a big hat I wore. I got frightened that something irreparable would happen and introduced myself. That was my first Mandelstam, the author of the green Stone (published by Acme) with the inscription: "To Anna Akhmatova-flashes of consciousness in the forgetfulness of days. Respectfully, the Author." Note: V/v Bài Ode mà Mandelstam phải làm để vinh danh Xì, hy vọng thoát chết, và sau đó, bà vợ góa của ông được khuyên bỏ đi, đừng đưa vô cuốn Hồi Ký Hy Vọng Chống Lại Hy Vọng, nhưng bà lắc đầu, trong cuốn The Penguin Book of Russian Poetry, đưa ra 1 cái nhìn khác, thuyết phục hơn, và thú vị hơn: Six months later Mandelstam was arrested. Instead of being shot, he was exiled to the northern Urals; the probable reason for this relative leniency is that Stalin, concerned about his own place in the history of Russian literature, took a personal inter- est in Mandelstam's case. After Mandelstam attempted suicide, his sentence was commuted to banishment from Russia's largest cities. Mandelstam and his wife settled in Voronezh. There, sensing he did not have long to live, Mandelstam wrote the poems that make up the three Voronezh Notebooks. Dense with wordplay yet intensely lyrical, these are hard to translate. A leit- motif of the second notebook is the syllable 'os'. This means either 'axis' or 'of wasps' - and it is the first syllable of both Mandelstam's and Stalin's first names ('Osip' and 'Iosif' are, to a Russian ear, just different spellings of a single name). In the hope of saving his own life, Mandelstam was then composing an Ode to Stalin;" he evidently imagined an axis connecting himself - the great poet - and Stalin - the great leader. Tố Hữu, khi làm thơ khóc Xì, theo GCC, là cũng ý đó. Ông nghĩ, ông xứng đáng đứng kế bên Xì, như 1 nhà thơ vĩ đại & nhà độc tài vĩ đại. Tố Hữu đầy đọa đám Nhân Văn, là cũng theo nghĩa này, đám Nhân Văn thực sự đâu sợ Đảng mà là sợ Tố Hữu! Hoàng Cầm nắn nót viết Tự Kiểm, như ông kể lại [bài viết của ông trên talawas] là theo lệnh Tố Hữu, khi được tin, ông được quốc tế can thiệp, và Tố Hữu phán, nếu thế, cho nó tù thêm vài tháng nữa! Lạ, hiếm, phong trần, tã: Vớ được tại tiệm sách cũ. PROSE PIECES FROM EL HACEDOR
One of the celebrated aspects of Borges' style has been his frequent blurring or abolishment of the boundaries between the short story and essay forms. "The Approach to al-Mu'tasim" is read as a review in one of his books and as a story in another, and among the miniature essays of The Book of Imaginary Beings are a number of wholly made-up pieces. Similarly, Borges draws no great distinction between his poems and a number of his short prose pieces, often disclaiming any essential difference between poetry and prose at all and saying he writes the one or the other merely to suit private needs or moods. "The Dagger," printed in this volume as a poem, appears with only minor typographical modifications as Chapter IX in his book on Evaristo Carriego. Twice- in El hacedor (The Maker) and in Elogio de La sombra (In Praise of Darkness)-Borges has collected poems and short prose works together. In this light, five pieces from El hacedor have been chosen for inclusion here. These poems in prose were all written in the late 1950's. The original texts are printed following the English versions. Một trong những nét thần sầu của văn phong của Borges, là ông thường làm mờ, hoặc xóa bỏ biên cương giữa truyện ngắn và những hình thức tiểu luận. "The Approach to al-Mu'tasim" được đọc như là 1 bài điểm sách, trong một trong những cuốn sách của ông, và như 1 câu chuyện, trong 1 cuốn khác, và những tiểu phẩm, trong Những sinh vật tưởng tượng, là một số những mẩu được xây dựng một cách trọn vẹn, toàn thể, wholly made-up pieces. Borges cũng ít chú ý đến sự phân biệt, giữa thơ và tản văn, và thường thoái thác, khi được yêu cầu chỉ rõ sự khác biệt có tính yếu tính, essential difference, giữa thơ và văn xuôi, và phán cho xong chuyện, tớ viết cái này, thơ, hay cái kia, tản văn xuôi là để thoả mãn, to suit, tính khí hoặc nhu cầu riêng tư, thèm ăn phở thì lên xóm, thèm cơm thì về nhà, đại khái thế. Tin Văn giới thiệu song song, những mẩu mi nhon, của Borges, và của Walser, để trình cho quí độc giả, sự khác biệt giữa sáng tác, bất cứ thứ gì, của tụi mũi lõ, so với của Mít mũi tẹt. Đã ăn cắp, còn khoe nhặng cả lên, không biết xấu hổ! Có được cái bằng triết Mít, tưởng ghê gớm lắm, cả đời vẫn trên răng dưới dế! Thực sự Gấu hết còn mong, có cái gọi là sáng tác, ở lũ Mít chúng ta, ở trong lẫn ngoài nước! Hà, hà! Hà, hà! THE MAKER
Until then, he had never dwelled on the pleasures of memory. Impressions had always washed over him, fleeting and vivid. A potter's design in vermilion; the vault of heaven clustered with stars that were also gods; the moon, from which a lion had fallen; the smoothness of marble under one's lingering fingertips; the taste of boar meat, which he liked to strip with quick flashing bites; a Phoenician word; the black shadow cast by a spear on yellow sand; the nearness of the sea or of women; the heavy wine whose roughness he cut with honey-any of these could wholly encompass the range of his mind. He was acquainted with fear as well as with anger and courage, and once he was the first to scale an enemy wall. Eager, curious, unquestioning, following no other law than to enjoy things and forget them, he wandered over many lands and, on one side or the other of the sea, looked on the cities of men and their palaces. In bustling marketplaces or at the foot of a mountain whose hidden peak may have sheltered satyrs, he had heard entangled stories, which he accepted as he accepted reality, without attempting to find out whether they were true or imaginary. Little by little, the beautiful world began to leave him; a persistent mist erased the lines of his hand, the night lost its multitude of stars, the ground became uncertain beneath his steps. Everything grew distant and blurred. When he knew he was going blind, he cried out; stoic fortitude had not yet been invented, and Hector could flee from Achilles without dishonor. I shall no longer look upon the sky and its mythological dread (he felt), nor this face which the years will transform. Days and nights passed over these fears of his body, but one morning he awoke, looked (with- out astonishment now) at the dim things around him, and unexplainably felt-the way one recognizes a strain of music or voice-that all this had already happened to him and that he had faced it with fear, but also with joy, hope, and curiosity. Then he went deep into his past, which seemed to him bottomless, and managed to draw out of that dizzying descent the lost memory that now shone like a coin under the rain, maybe because he had never recalled it before except in some dream. This was the memory. Another boy had wronged him and he had gone to his father and told him the story. His father, letting him speak, appeared not to listen or understand, and took down from the wall a bronze dagger, beautiful and charged with power, which in secret the boy had coveted. Now it lay in his hands and the suddenness of possession wiped out the injury he had suffered, but his father's voice was telling him, "Let them know you're a man," and in that voice was a command. Night blinded the paths. Clasping the dagger, in which he felt a magic power, he scrambled down the steep hillside that surrounded the house and ran to the edge of the sea, thinking of himself as Ajax and Perseus and peopling with wounds and battles the dark salt air. The exact taste of that moment was what he now sought. The rest mattered little to him-the insults leading to the challenge, the clumsy fight, the way home with the blade dripping blood. Another memory, also involving night and an expectation of adventure, sprang out of that one. A woman, the first to be given him by the gods, had waited for him in the shadow of a crypt until he reached her through galleries that were like nets of stone and down slopes that sank into darkness. Why did these memories come back to him and why without bitterness, as if foretelling of things about to happen? With slow amazement he understood. In this nighttime of his mortal eyes into which he was now descending, love and danger were also in wait for him-Ares and Aphrodite-because he al- ready divined (because he was already ringed in by) a rumor of hexameters and glory, a rumor of men defending a shrine which the gods would not save and of black ships roaming the seas in search of a loved island, the rumor of the Odysseys and the Iliads it was his destiny to sing and to leave resounding forever in mankind's hollow memory. These things we know, but not what he felt when he went down into his final darkness. A YELLOW ROSE
It happened neither on that afternoon nor on the next, but when the renowned Giambattista Marino died-the man whom the many mouths of Fame (to use an image that was dear- to him) proclaimed the new Homer and the new Dante-the silent inner event that had occurred was, essentially, the last of his life. Burdened with years and glory, the man lay dying in a broad Spanish bed with tall carved corner posts. It is easy to picture a quiet balcony a few steps away, looking toward the sunset, and farther below marble statuary and laurel trees and a garden whose terraces are reflected in a rectangle of water. A woman has placed a yellow rose in a vase; the man murmurs the inevitable verses of which he himself, to speak truthfully, is rather weary: Deep purple oi the garden, pride oi the lawn, Springtime's jewel, fair April's eye .. Then the revelation came to him. Marino saw the rose as Adam first saw it in Paradise, and he felt that it lived in an eternity of its own and not in his words, and that we may men- tion or allude to a thing but not express it, and that the tall proud volumes casting a golden haze there in a corner of the room were not (as his vanity dreamed) a mirror of the world but only one thing more added to the world. This illumination came to Marino on the eve of his death, as perhaps before him it had come to Homer and to Dante as well. 
manhhai VIETNAM 1950s - Vịnh Hạ Long 1953 www.bjp-online.com/2015/07/raymond-cauchetiers-nouvelle-v... Vietnam ANNÉES 50 © Raymond Cauchetier https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29483714603/in/album-72157671322727073/ Haruki Murakami named 4/1 favourite
to win 2016 Nobel prize in literature
The hugely popular Japanese novelist
is Ladbrokes’ most-backed author for the award, with
Adonis, Philip Roth and Ngugi wa Thiong’o close behind
https://www.theguardian.com/books/2016/oct/06/haruki-murakami-named-41-favourite-to-win-2016-nobel-prize-in-literature Thơ Mỗi Ngày MÙA THU Ở ĐÂY ĐẸP NÃO NÙNG Hát ở đâu đâu... Ngoảnh nhìn lại quãng
nửa nhà nửa chợ Không phải tiếc cuộc đời đã
sống
Mùa thu ở đây đẹp não
nùng Giấc mộng cũ vậy là giấc mộng
cuối Cô bạn thân ơi, những ngày
tháng đó Trong vương quốc của những người đã
chết Hát ở đâu đâu giấc
mộng cuối (2) Đến 1 phát, là nhân viên lo tiếp đón đưa đi liền tới 1 shop để lãnh quần áo lạnh, sau đó đưa tới shelter. Ui chao bão tố tuyết đầy trời. Sáng hôm sau, mới sáng sớm, là đã ra khỏi shelter, ngửi, liếm, tuyết và đi trong tuyết ngập tới đầu gối, kiếm phở. Phở phải gần trưa mới mở cửa. Về, không vô được. Phải chờ ngoài tuyết, tới cỡ 9 giờ, mới có người mở cho vô! Rồi gặp lại cô bạn. Nhờ gặp lại cô bạn, làm được thơ. Mấy bài thơ đầu, là về mùa đông đầu tiên này, và cái câu thơ sau đây, là khi nghe cô bạn cho biết mùa thu ở đây đẹp khủng khiếp, và lá đổi mầu từng giờ, từng phút, nên những người giầu có, vào mùa này, thường lấy máy bay, đuổi theo mầu lá: Mùa Đông Con chó đen đùa với bãi tuyết Người đàn ông đi hết mùa Đông Cây khắc nét khô vào nền trời xám Nghe nói mùa Thu ở đây đẹp lắm Tụi mình chạy xe đuổi theo lá đổi mầu Trên xa lộ Trong thơ Nguyễn Du Trong hạnh ngộ. Lạnh, Hai vợ chồng ôm cặp Đứng đợi xe Ở đầu ngã tư Cuối cuộc đời Học giùm mấy đứa con còn kẹt lại Tuổi năm mươi gấp sách lại đứng nghe Đi trong gió Nỗi nhớ Sài-gòn buốt trên đầu ngón tay Bài thơ “mùa thu ở đây đẹp não nùng”, là về mùa thu đầu tiên.
Thơ Mỗi Ngày
The Attic Her brain is an attic where things were stored over the years. From time to time her face appears in the little windows near the top of the house. The sad face of someone who has been locked up and forgotten about. Gác Xép Não của nàng thì là cái gác xép Nơi lưu cữu từ bao đời, đồ này vật nọ Lâu lâu khuôn mặt của nàng hiện ra nơi khung cửa nhỏ gần chỏm nhà Bộ mặt buồn bã của 1 người bị khoá, nhốt, và quên bỏ, từ đời nảo đời nào Kafka’s Watch from a letter I have a job with a tiny salary of 80 crowns, and an infinite eight to nine hours of work. I devour the time outside the office like a wild beast. Someday I hope to sit in a chair in another country, looking out the window at fields of sugarcane or Mohammedan cemeteries. I don't complain about the work so much as about the sluggishness of swampy time. The office hours cannot be divided up! I feel the pressure of the full eight or nine hours even in the last halfhour of the day. It's like a train ride lasting night and day. In the end you're totally crushed.You no longer think about the straining of the engine, or about the hills or flat countryside, but ascribe all that's happening to your watch alone. The watch which you continually hold in the palm of your hand. Then shake. And bring slowly to your ear in disbelief. The Lightning Speed of the Past The corpse fosters anxiety in men who believe in the Last Judgment, and those who don't. - ANDRE MALRAUX He buried his wife, who'd died in misery. In misery, he took to his porch, where he watched the sun set and the moon rise. The days seemed to pass, only to return again. Like a dream in which one thinks, I've already dreamt that. Nothing, having arrived, will stay. With his knife he cut the skin from an apple. The white pulp, body of the apple, darkened and turned brown, then black, before his eyes. The worn-out face of death! The lightning speed of the past. http://www.tanvien.net/tgtp_02/Raymond_Carver.html http://tanvien.net/new_daily_poetry/Carver_Page.html Raymond Carver Carver: Poems Carver by Rushdie Enright on Carver Ray AUTUMN This yardful of the landlord's
used cars AUTOMNE Ce jardin plein des voitures
usagées du proprio Nguyễn Quốc Trụ
MÙA THU Ở ĐÂY ĐẸP NÃO NÙNG
Autumn
The wind wakes,
1933 Octavio Paz: First Poems (1931-1940)
Mùa Thu
Gió thức dậy
~~oOo~~
Here My footsteps in this street Only the mist is real [1958-1961]
Đây
Tiếng bước chân của
tôi
~~oOo~~
Apollinaire: Alcools
Mùa thu bịnh
Mùa thu bịnh và
đáng mê làm sao
Mùa thu đáng
thương, tội nghiệp
Ở nơi bìa rừng
Ui chao, mùa thu,
mùa, tôi mới yêu làm sao
~~oOo~~
Automne
Dans le brouillard s'en vont un paysan cagneux
Et s'en allant là-bas le paysan chantonne
Oh! l'automne l'automne a fait mourir l'été
Apollinaire
Mùa Thu
Trong sương mù, một người nhà
quê đi, chân liềng khiềng
Và trong khi đi như thế, anh nhà
quê ư ử hát
Ôi
mùa thu, mùa thu làm
chết đi mùa hè Nguyễn Quốc Trụ dịch
(Nguồn : Tin Văn 
Tượng Nữ hoàng Elizabeth ở trung tâm thủ đô Ottawa dưới cơn mưa cuối mùa thu. 
Quoc Tru Nguyen shared a memory.GOSSIP IN THE VILLAGE I told no one,
but the snows came, anyway. http://www.newyorker.com/magazine/2014/05/05/gossip-in-the-village GOSSIP IN THE VILLAGE I told no one,
but the snows came, anyway. The village slept
in the gunmetal of its evening. And though we parted,
& the roads kept thawing between snows - Larry Levis The New Yorker, April 5, 2014 Buôn chuyện làng Tớ đếch nói
với ai, nhưng, dù sao, tuyết tới. Ngôi làng
ngủ, trong màu đồng đỏ, của những buổi chiều
của nó. Và chúng
tôi lên đường & những con lộ băng
tan giữa tuyết
Tập thơ này, mua xon, chỉ vì
cái tên người dịch và viết
Tựa: Auden.
Auden được coi là sư
phụ của Brodsky. Khi bị đày qua Tây Phương,
ông được sư phụ chờ đón ở.... sân
ga. Đúng ra là phi trường, nhưng giá
như chờ ở sân ga, tuyệt hơn, “trong khi chờ tầu hỏa",
là 1 hình ảnh hợp với Brodsky, và cùng
với ông,
là nước Nga. Bài “editô” của
số báo Văn Học Tẩy, về văn chương Nga, dùng
cái tít này: En attendant le train!
Trong Khi Chờ Tầu Hỏa! Nhân đọc mẩu viết về “tầu
hoả”, tức “xe lửa”, trên Blog NL, bèn
nhớ tới số báo này. Và của Gấu! EN ATTENDANT LE TRAIN MÉDITANT SUR TOLSTOI
ET DOSTOIEVSKI au fil d'un magistral essai (1), George Steiner ouvre une
brève parenthèse pour souligner le role stratégique
des quais de gare chez ces deux auteurs. Leurs trajectoires, si souvent opposées
et dont Steiner s'applique à minorer
les divergences, se trouvent ainsi réunies,
en attendant le train, II ne faudrait pas toutefois
en conclure que le roman russe s'apparente à l'indicateur
Chaix et encore moins à une littérature
de gare, encore que lire Guerre
et Paix dans le Transsibérien demeure un projet
séduisant. Et cohérent. Les héros
de Tolstoi comme ceux de Dostoievski aiment voyager par
le train, Que l'on songe à l'ouverture de
L'ldiot, quand le prince Muichkine et Rogojine
approchent de Saint-Pétersbourg par le train de Varsovie.
Ou encore à la tragédie d'Anna Karénine
qui commence, comme elle finira, sur un quai de gare. (1) George Steiner, Tolstoi ou Dostoievski, traduit de l'anglais par Rose Celli,
réed, 10/18, 2004. Trở lại với tập thơ.
Tuyệt. Đi liền 1 bài Foreword
Gunnar Bkelof was born in 1907 in Stockholm. His father was a wealthy stockbroker who caught syphilis, became insane and died while Bkelof was still a child; his mother was a member of the petty nobility and does not seem to have shown him much affection. Consequently, he had to find such happiness as he could in a private dream world of his own. Of this early time he wrote: My own childhood environment was well-to-do but so far beyond the normal and so unrealistic that there was good room for peculiar kinds of want .... I had books, music, beautiful furniture around me, but they forced me to go long roundabout ways before I could feel I had a legitimate right to them. As Ekelof grew up,
he became engrossed in Oriental mysticism:
I learned to hate Europe and Christianity
and during the morning prayer at school I began
to mumble Om mani padme hum as
a form of protest ... In the Royal Library he discovered
Tarjúmán el-Ashwáq by Ibn el-Arabi which for a long
time was his favorite book and from which, he tells us, he first learned
what is meant by Symbolism and Surrealism. With the idea of emigrating to
India, he went to London to study at the School of Oriental Languages, but
abandoned this scheme and returned to Sweden to study Persian at the University
of Uppsala. However, a long illness prevented him from completing his studies.
It was at this time that he wrote his first poem: It was in Paris, it would seem, that
he wrote many of the poems which appeared in
his first book, Sent pa Jorden (Late
on the Earth), which was published in I932. This he
later described as a 'suicidal book": Late on the Earth attracted
little critical attention, but by the time of the publication of Farjesang
(Ferry Song) in I941, he had become recognized as one of Sweden's leading
poets. The Prince of Emgión had appeared
in two earlier poems. Bkelof relates that,
during a spiritualist seance in Stockholm during
the thirties, he had asked where his spiritual “I” was
to be found. The oracle, a drinking-glass placed upside down,
replied: 'In Persia and his name is the Prince of Emgión.'
Later, Ekelof came to believe that this Prince was of Armenian-Kurdish
stock, half a Christian and half a Gnostic.
Penguin Modem European Poets
Advisory Editor: A. Alvarez
Selected Poems: Gunnar Ekelof
Gunnar Ekelof was born in Stockholm in 1907. Intending to become a pianist, he studied music in Paris, and then took up Oriental studies in London and U ppsala. His verse was from the first a highly individual mixture of esoteric, even cryptic allusions and simple, homely confessions. His first book, Late on the Earth (1932), he called' a suicidal book'. It reflects an outlook fundamentally divided, in which subject and object move unrelated as in a trance. It was regarded by sonie as inspired by French Surrealism, a charge Ekelof denied. Nevertheless it brought radical innovation to the forms of Swedish poetry. Ferry Song (1941) and Non Serviam (1945) oscillate between mysticism and intellectualism. In Strountes (1955), Opus Incertum (1959) and A Night in Otolac (1961), he fashioned a poetry patently anti-aesthetic. In A Moelna Elegy (1960) he dwells on the plurality of times past and future, and of death in life. The remarkable Byzantine triptych Diwan Fatumeh, Vagvisare (1965-7), was dedicated to love absorbed by mystical identification, In addition to his own fifteen books of verse Ekelof translated many foreign poets into Swedish, amongst them Eliot.joyce, Auden, Baudelaire and Rimbaud. By the time he last visited Asia Minor in 1965 he was acknowledged by many as the greatest lyric poet Sweden has produced. He died of cancer in 1968 and his ashes rest at the ancient city of Sardis. You have the face of a dwarf-woman With blue eyes, evil eyes You are ugly and deformed But what shall a man do If not amuse himself? The child you will bring forth Between your stunted legs will not live Because I shall disown it Angel! Forgive him and me Who to satisfy my hunger Must love at any price Even the lowest. Em có khuôn mặt của một
người đàn bà lùn tịt
Đọc, thì bỗng nhớ đến
tên Bắc Kít, óc bị thiến 1 mẩu,
chê Jolie, xấu, ngu, miệng như cái gạt tàn!Mắt xanh, mắt quỉ, mắt ma Em xấu xí, méo mó Nhưng 1 thằng đàn ông Bắc Kít như anh, thì biết làm gì nếu không.... tự sướng? Đứa con trai mà em mang tới cõi đời này, từ cái cặp giò còi cọc của mình Sẽ không sống Anh sẽ không nhận nó là con Thiên Sứ ơi! Hãy tha thứ cho nó và tôi Kẻ, để thoả mãn cơn đói của mình Phải yêu với bất cứ giá nào Ngay cả kẻ thấp kém, tồi tệ nhất. Hay tên Lăng Băm! THE MOON
for Maria Kodama There is such
loneliness in that gold. [Trans. Willis Barnstone] Trăng Trăng đêm không phải trăng Adam, thuỷ tổ giống người, nhìn. Những thế kỷ dài ăn chay cầu nguyện của con người Đã tẩm vào nàng nỗi sầu vạn cổ. Hãy nhìn nàng kìa. Nàng là tấm gương của em đó. JORGE LUIS BORGES
Pythagoras, an old tradition holds,
[Dịch
sái đi, theo
cách hiểu THNM của GCC]used to write his verse in blood on a mirror. Men looked to its reflection in the moon's hoping thus to make his meaning clearer. [Bản Penguin] Pythagoras (according to one tradition) used blood to write upon a mirror, and men read it by reflection in that other mirror called the moon. -Translated by EDWIN HONIG Pythagore thường làm thơ bằng cách Rỏ máu đầu ngón tay lên một tấm gương Người đời sau nhìn phản chiếu trong trăng Hy vọng nghĩa của nó trong sáng hơn The Moon
The story goes that in those far-off times when every sort of thing was taking place- things real, imaginary, dubious things- a man thought up a plan that would embrace the universe entire in just one book. Relentlessly spurred on by this vast notion, he brought off the ambitious manuscript, polishing the final verse with deep emotion. All set to offer thanks to his good fortune, he happened to look up and, none too soon, beheld a glowing disk in the upper air, the one thing he'd left out-the moon. The story I have told, although made up, could very well symbolize the plight of those of us who cultivate the craft of turning our lives into the words we write. The essential thing is what we always miss. From this law no one will be immune nor will this account be an exception, of my protracted dealings with the moon. Where I saw it first I do not know, whether in the other sky that, the Greeks tell, preceded ours, or one fading afternoon in the patio, above the fig-tree and the well. As is well known, this changing life of ours may incidentally seem ever so fair, and so it was on evenings spent with her when the moon was ours alone to share. More than moons of the night, there come to mind moons I have found in verse: the weirdly haunting dragon moon that chills us in the ballad and Quevedo's blood-stained moon, fully as daunting. In the book he wrote full of all the wildest wonders and atrocious jubilation, John tells of a bloody scarlet moon. There are other silver moons for consolation. Pythagoras, an old tradition holds, used to write his verse in blood on a mirror. Men looked to its reflection in the moon's hoping thus to make his meaning clearer. In a certain ironclad wood is said to dwell a giant wolf whose fate will be to slay the moon, once he has knocked it from the sky in the red dawning of the final day. (This is well known throughout the prophetic North as also that on that day, as all hope fails, the seas of all the world will be infested by a ship built solely out of dead men's nails.) When in Geneva or Zurich the fates decreed that I should be a poet, one of the few, I set myself a secret obligation to define the moon, as would-be poets do. Working away with studious resolve, I ran through my modest variations, terrified that my moonstruck friend Lugones would leave no sand or amber for my creations. The moons that shed their silver on my lines were moons of ivory, smokiness, or snow. Needless to say, no typesetter ever saw the faintest trace of their transcendent glow. I was convinced that like the red-hot Adam of Paradise, the poet alone may claim to bestow on everything within his reach its uniquely fitting, never-yet-heard-of name. Ariosto holds that in the fickle moon dwell dreams that slither through our fingers here, all time that's lost, all things that might have been or might not have-no difference, it would appear. Apollodorus let me glimpse the threefold shape Diana's magic shadow may assume. Hugo gave me that reaper's golden sickle and an Irishman his pitch-black tragic moon. And as I dug down deep into that mine of mythic moons, my still unquiet eye happened to catch, shining around the corner, the familiar nightly moon of our own sky. To evoke our satellite there spring to mind all those lunar cliches like croon and June. The trick, however, is mastering the use of a single modest word: that word is moon. My daring fails. How can I continue to thrust vain images in that pure face? The moon, both unknowable and familiar, disdains my claims to literary grace. The moon I know or the letters of its name were created as a puzzle or a pun for the human need to underscore in writing our untold strangenesses, many or one. Include it then with symbols that fate or chance bestow on humankind against the day- sublimely glorious or plain agonic- when at last we write its name the one true way. -A.S.T. Penguin ed Sáu Thi Sĩ, Hardy to Larkin Otober 3, 2016 Issue South
In the cold, clear
winter airof Andalusia, I walked a trail up through pig grass toward a distant abandoned farmhouse. No one could live here, I said aloud, the land is baked clay, the long summers are withering. Yet someone did. The one wall left intact bore the handprint of a child, the fingers splayed out to form half a message in the lost language of childhood. It said, “You won’t find me!” Then the wind woke from its nesting in the weeds and the tall grass to blow the childish words away. Almost noon, the distant sun rode straight above us like a god aware of everything and like a god utterly silent. What could ever grow from this ground to feed anyone? And who bore the mysterious child who spoke in riddles? If we climbed the hill’s crest we’d find a higher hill and then another hill until we reached an ocean or gave up and turned back to where the land descends step by slow step to bring us exactly here, where we began, stunned by raw sunlight yet in the dark. —Philip Levine (1928-2015) Philip Levine began contributing poems to the magazine in 1958, and was awarded the Pulitzer Prize for poetry in 1995 for his collection “The Simple Truth.” He died in 2015, at the age of eighty-seven. Nam
Trong cái không
khí mùa đông sáng
sủa, lạnh giá của AndalusiaTôi đi 1 đường tản bộ lên một vùng cỏ heo tới một trang trại xa vắng, hoang tàn. Không ai có thể sống ở đây, tôi nói lớn, Đất thì là thứ đất nện bị nung Những mùa hè dài héo hắt Vậy mà có người! Tường còn nguyên dấu tay của 1 đứa bé, nguệch ngoạc 1 thứ ngôn ngữ con nít đã mất. Nó phán, đố mi kiếm được ta, hà, hà! Rồi gió nổi lên, từ những túi, ổ cỏ dại, và vùng cỏ cao Xóa sạch những con chữ con nít Trưa, hầu như trưa. Cái ông mặt trời xa xa kia, ở trên đầu chúng ta, như 1 vị thần, biết hiết, và như 1 vị thần, bèn lặng thinh. Cái thứ gì mọc lên từ mặt đất này, để nuôi dưỡng một ai kia, một ai đó, bất cứ một ai? Và ai là cha mẹ của đứa bé bí ẩn nói ra lời bí ẩn? Nếu bò lên con đồi, thì sẽ kiếm ra 1 con đồi cao hơn, và rồi một ngọn đồi cho tới khi chúng ta đụng biển Hay chịu thua và đi ngược trở lại tới miền đất cứ thế thấp dần từng bậc, từng bậc và mang chúng ta tới đúng nơi đây Nơi chúng ta bắt đầu, chói lòa bởi 1 thứ ánh nắng nguyên sơ, tuy tối mù. FOREWORD
First and foremost,
I think of myself as a reader, then as a poet,
then as a prose writer. The initial part of this
statement calls for no explanation; the other two should
be qualified. They do not mean- they emphatically do not
mean-that I am fonder of my verse than of my prose, or that
I judge it as technically better, For all I know, the opposite
may be true. I suspect that poetry differs from prose not,
as many have claimed, through their dissimilar word patterns,
but by the fact that each is read in a different way. A passage
read as though addressed to the reason is prose; read as
though addressed to the imagination, it might be poetry.
I cannot say whether my work is poetry or not; I can only say
that my appeal is to the imagination. I am not a thinker.
I am merely a man who has tried to explore the literary possibilities
of metaphysics and of religion. My stories are, in a sense, outside of me. I dream them, shape them, and set them down; after that, once sent out into the world, they belong to others. All that is personal to me, all that my friends good-naturedly tolerate in me-my likes and dislikes, my hobbies, my habits-are to be found in my verse. In the long run, perhaps, I shall stand or fall by my poems. Goethe, who is not one of my heroes, thought that all poetry is occasional poetry (Gelegenheitsdichtung). I have forgotten the context, but I suppose his statement is open to at least two interpretations: he may have been apologizing for the all-too-plentiful verses he contributed to albums, or he may have implied that true poetry springs from what a particular man feels at a particular time. In my case, I can fairly claim that every piece in this book had its origin in a particular mood, in a necessity of its own, and was not meant to illustrate a theory or to fill out a volume. I have never thought of my poems, in fact, in terms of publication. When this book was begun, some three years ago in Cambridge, it was the first time I had ever taken a direct hand in the translation 'of any of my own work. Di Giovanni and I have gone very thoroughly over each piece, each line, and each word; the fact that I am not only a collaborator but also the writer has given us greater freedom, since we are less tied to verbal precision than to inner meanings and intentions. I should like to thank the outstanding British and American poets who, by their skill and generosity, have made English poems of my Spanish originals and so given them this new life. JORGE LUIS BORGES Salt Lake City, March 31, 1971 Trước hết và trên hết, tôi nghĩ về tôi như là 1 độc giả, rồi như một thi sĩ, và rồi thì là, một nhà văn xuôi. Phần đầu của câu phán, tớ là độc giả, thì đếch cần giải thích. Hai phần sau, có lẽ nên định giá. Chúng không có nghĩa, tôi khoái thơ vần hơn thơ xuôi. Ngược lại, có lẽ thú hơn, xuôi hơn vần. Tôi ngờ rằng, mỗi cách có cách đọc riêng của nó. Môt đoạn, đọc, mà nghĩ, nó viện tới lý lẽ, thì là văn xuôi, cái viện tới trí tưởng tượng, thì là thơ. Tôi cũng khó nói về cái viết của tôi, thì thơ, hay đếch thơ. Tôi chỉ có thể nói, tôi cố với/vời tới trí tưởng tượng, khi viết chúng. Tôi không phải là 1 suy nghĩ gia. Tôi, giản dị mà nói, là 1 người cố phát triển, khai phá, những khả hữu văn chương của siêu hình học và của tôn giáo. Những câu chuyện của tôi, theo 1 nghĩa, ở ngoài tôi. Tôi mơ chúng, tạo hình hài vóc dáng chúng, và viết chúng ra; sau đó, một khi được vào đời, chúng thuộc người khác. Tất cả những gì cá nhân riêng tư, tất cả những gì mà bạn quí của tôi chịu đựng, tha thứ cho tôi, những cái tôi thích hay không thích, những hóp bi của tôi, những thói quen tật xấu của tôi, thì đều được kiếm thấy trong thơ của tôi. Trên đường dài, tôi coi thơ của tôi, là tôi. Goethe, không phải 1 trong số những heroes của tôi, phán, tất cả thơ thì đều có tính làm xàm, bá láp, tôi không nhớ rõ nội dung, nhưng câu phán của ông mở ra hai cú cắt nghĩa, ông có thể xin lỗi người đọc về những câu thơ đầy ơi là đầy, làm đầy những tập album của ông, hay là ông có thể hàm ngụ rằng, thơ phọt ra từ 1 con người đặc thù cảm thấy như thế ở một thời điểm đặc thù như thế, cái gì như Mít nói, tức cảnh sinh tình, hẳn thế. Trong trường hợp của tôi, tôi có thể đảm bảo điều này, mọi mẩu trong tập thơ này, thì đều có nỗi uyên nguyên của nó, ở 1 trạng thái đặc thù, trong cái cần thiết của riêng nó, và điều này không có nghĩa, nó tính hoành dương 1 lý thuyết, hay để làm đầy 1 cuốn sách. Tôi không hề làm thơ để được mong in ra thành sách, thành tuyển tập
Cuốn này,
do Anthony biên tập và viết
Tựa, cũng có 1 bản dịch bài Golem. THE GOLEM
THE PLOT
To make his
horror complete, Caesar, pursued to the base of
a statue by the relentless daggers of his friends,
discovers among the faces 'and blades the face of Marcus
Junius Brutus, his favorite, his son perhaps, and he ceases
to defend himself to exclaim: "You too, my son!" Shakespeare
and Quevedo echo the pathetic cry. Fate takes pleasure in
repetitions, variants, symmetries. Nineteen centuries later, in the south of Buenos Aires province, a gaucho is assaulted by other gauchos, and, as he falls, recognizes a godson and with gentle reproach and gradual surprise exclaims (these words must be heard, not read): "But che!" He is killed and never knows he dies so that a scene may be re-enacted. -Translated by ELAINE KERRIGAN Để cho nỗi kinh hoàng ghê rợn, được trọn vẹn, Sáu Dân, bị rượt đuổi bởi những đấng bạn quí Bắc Kít, đấng nào cũng lăm lăm 1 cây dao găm, nhận ra rằng, trong số đó, có cả đứa con nuôi của mình, đứa mà ông quí nhất, là Tà Lọt, Ô Sin, ông bèn ngưng chống cự, và la lên, "Con đó ư, Bố, Sáu Dân nè!" [Cả con nữa ư, Osin!] Shakespeare và Quevedo lập lại tiếng kêu thống thiết. Số mệnh - Cái Ác Bắc Kít thì cũng được - khám phá ra cái thú vui sa đích của nó, trong lập lại, ứng tác, đối xứng Note: Bài viết ngắn của Borges, cũng là 1 sự lập lại. Đoạn sau, đúng như trên, là câu chuyện Tà Lọt & Sáu Dân: 19 thế kỷ qua đi, tại thành phố Xề Gòn.... Những từ này, phải nghe bằng tiếng Nam Kít, không đọc được... THE GIFTS
Let no one debase
with pity or reprove This declaration of God's mastery Who with magnificent irony Gave me at once books and the night. Of this city of books he made two Lightless eyes the owners, eyes that can Read only in the library of dreams Those senseless paragraphs that surrender The dawns to their desire. In vain the day Lavishes on them its infinite books, Arduous as those arduous manuscripts That were destroyed in Alexandria. Of hunger and thirst (a Greek story has it) A king dies amid fountains and gardens; I drudge aimlessly about the limits Of this enormous library of my blindness. Encyclopedias, atlases, the East And the West, centuries, dynasties, Symbols, cosmos, and cosmogonies Entice from the walls, but uselessly. Within my darkness I slowly explore The hollow half light with hesitant cane, I who always imagined Paradise To be a sort of library. Something, which certainly is not named By the word chance, governs these things; Some other already received on other faded Afternoons the many books and the dark. Wandering through the heavy galleries, I often feel with sacred vague horror That I am that other, the dead one, who will Have walked here too and on these very days. Which of us is writing this poem With plural I and a single darkness? What difference the word that names me If the curse is undivided and single? Groussac or Borges, I look at this dear World which collapses and goes out In a pale indefinite ash That resembles both the dream and oblivion. -Translated by IRVING FELDMAN THE MOON
History tells
us that in such time past when so many real, imaginary and doubtful things took place, one m~n conceived the unwieldy Plan of ciphering the universe in one book and, infinitely rash, built his high and mighty manuscript, shaping and declaiming the final line. But when about to praise his luck, he lifted up his eyes, and saw a burnished disk upon the air; startled, he realized he'd left out the moon. Though contrived, this little story might well exemplify the mischief that involves us all who take on the job of turning real life into words. Always the essential thing gets lost. That's one rule holds true of every inspiration. Nor will this resume of my long association with the moon escape it. I don't know when I saw it first- if in the sky prior to the doctrine of the Greek, or in the evening darkening over the patio with the fig tree and the well. As they say, this unpredictable life can be, among other things, quite beautiful. That's how it was the evening we looked at you, she and I--oh, shared moon! Better than real nighttime moons, I can recall the moons of poetry: the bewitched dragon moon that thrills one in the ballad, and, of course, Quevedo's bloody moon. Then there was that other blood-red moon John wrote of in his book of dreadful prodigies and terrifying jubilees; still other moons are clearer, silvery. Pythagoras (according to one tradition) used blood to write upon a mirror, and men read it by reflection in that other mirror called the moon. There's an iron forest where a huge wolf lives whose strange fate is to knock the moon down and murder it when the last dawn reddens the sea. (This is well known in the prophetic North; also, that on that day the ship made out of all the fingernails of the dead will spread a poison on the world's wide-open seas.) When in Geneva or in Zurich once, luck had it I too should become a poet, it imposed on me, as on the rest, the secret duty to define the moon. By dint of scrupulous study, I rang all the modest changes under the lively apprehension that Lugones might have used my amber or my sand. As for exotic marble, smoke, cold snow- these were for moons that lit up verses never destined, in truth, to attain the difficult distinction of typography. I thought the poet such a man as red Adam was in Paradise- he gave everything its true, precise, still unknown name. Ariosto taught me that living in the doubtful moon are all dreams, the unattainable, lost time, all possibles or impossibles (they're pretty much the same). Apollodorus showed me the magic shadow of triform Diana; Hugo disclosed its golden sickle; an Irishman his tragic moon of black. So, while I was poking in this mine of moons out of mythologies, along it came, around the corner: the celestial moon of every day. Among the words, I know there's only one for remembering or imagining it. For me the secret is to use the word humbly. And the word is-moon. Now I don't dare stain its immaculate appearance with one vain image. I see it as indecipherable, daily and apart from all my writing. I know the moon, or the word moon, is a: character created for the complex inditing of the rare thing we all are, multiple and unique. It's one of the symbols which fate or chance gave man so that one day in a glorious blaze, or agony, he'd learn to write his own true name. -Translated by EDWIN HONIG Trăng
( Đặng Lệ Khánh)
TRĂNG Em bước ra vườn, trăng chảy tràn trên vai Vườn rất im không một tiếng thở dài Chỉ có con dế quen cất giọng chào đêm tới Và nước trong hồ gờn gợn cá gọi mời Em ngước nhìn trời, trăng thật sáng, thật trong Lành lạnh khuya dâng, mình ôm mình vào lòng Trăng cứ lăn hoài làm sao trăng còn nhớ Những câu thề theo trăng rồi tan vào hư không Em nói với trăng dù biết trăng rất xa Những lời dịu êm em dành cho người ta Chỉ có con dế quen và em và đêm biết Trăng nhẹ nhàng theo em vào giấc ngủ thêu hoa Năm rồi năm đi qua trăng vẫn còn lăn hoài Trời vẫn rất trong và đêm vẫn miệt mài Con dế quen thôi không còn cất tiếng Em ôm vai mình dỗ tròn cơn mộng dài Thế giới quay cuồng, đất và trời chuyển rung Có rất nhiều tiếng cười, và tiếng khóc chập chùng Em vẫn nằm co người đếm trừu chờ giấc ngủ Níu một vầng trăng đã lạnh tuổi thu đông Đặng Lệ Khánh
The Charles Eliot Norton Lectures 1967-1968 Trong
bài viết Ẩn Dụ, trong cuốn This
Craft of Verse, Borges có nhắc tới 1
câu thơ, "phản bác" trăng - đây cũng
là ý nghĩa bài thơ Tặng Phẩm, theo GCC,
vì trao cho cả thư viện sách, cùng lúc
trao cho món quà, mù - mà
ông nghĩ là của Plato:
Tớ mong tớ là đêm để có thể ngắm em của tớ ngủ, với cả ngàn con mắt! I wish I were the night so that I might watch your sleep with a thousand eyes 
Hardy never said much about writing or the difficulties of it, or the moral difficulties of it. Kafka said that a writer was doing the devil's work, writing a wholly inadequate response to the brutishness of the world, and Hardy increasingly felt this. It's not that it's an immoral activity or an amoral one; it's just that the act of creation is something to which the ordinary standards of human behavior do not apply. Hardy never liked to be touched. He always walked in the road to avoid brushing against people, and servants were told never to help him on with his coat and just to drop the shawl around his shoulders and not tuck him in. The pen had been his weapon in his struggle for life - and it had been a struggle. The next poem is a dialogue with the moon. Hardy chẳng hề lầu bầu về viết, hay những khó khăn về viết, hay khó khăn đạo đức của nó. Kafka phán nhà văn làm, việc của quỉ, viết trọn một phúc đáp không thoả đáng về tính thú vật của thế giới, và Hardy càng ngày càng cảm thấy đúng như thế. Không phải đạo đức, hay không đạo đức, hành động sáng tạo có 1 điều gì, lũ chó, hay phường mắt trắng dã, không hiểu được, hay, không áp dụng được. Hardy đếch khoái ai đụng vô ông ta. Cây viết là vũ khí của ông ta, trong cuộc chiến đấu với đời – và quả có cuộc chiến đấu đó thực. Bài thơ sau đây là 1 cuộc lèm bèm với trăng. I Looked Up from My Writing
I looked up from my writing,
And gave a start to see, As if rapt in my inditing, The moon's full gaze on me. Her meditative misty head Was spectral in its air, And I involuntarily said, 'What are you doing there?' 'Oh, I've been scanning pond and hole And waterway hereabout For the body of one with a sunken soul Who has put his life-light out. 'Did you hear his frenzied tattle? It was sorrow for his son Who is slain in brutish battle, Though he has injured none. 'And now I am curious to look Into the blinkered mind Of one who wants to write a book In a world of such a kind.' Her temper overwrought me, And I edged to shun her view, For I felt assured she thought me One who should drown him too. Tớ nhìn lên từ trang
viết của mình
Tớ nhìn lên từ trang viết Và rất ư hài lòng vì cái viết của mình Và bèn ngắm trăng Và trăng bèn dành trọn cái nhìn, đáp lại tớ Cái đầu mù sương mù suy tư của nàng Thì mới ma mị làm sao trong cái "air" của nó Và tớ bèn vô tình phán, Em đang làm gì ở trên ấy? Ôi, ta đang soi ao, và hố Và sông hồ đâu đây Để kiếm tìm một cái xác Của một kẻ, với linh hồn đắm chìm Đã trút cạn ánh sáng cuộc đời của nó Mi có nghe hắn lèm bèm khùng điên? Về nỗi đau buồn đứa con trai Chết trong 1 trận đánh tàn bạo Dù thằng con chẳng gây thương tích cho ai Và bây giờ ta tò mò muốn nhìn vào cái đầu mù của mi Kẻ muốn viết 1 cuốn sách Trong 1 thế giới khốn kiếp như thế đó! Tính khí của nàng làm tôi mệt nhoài Và tôi tránh cái nhìn của nàng Bởi là vì tôi cảm thấy Nàng nghĩ Tôi cũng là 1 trong số những người đẩy anh ta tự trầm
JEFFREY HARRISON
Afterword
The maple limb severed
by a December storm still blossoms in May where it lies on the ground, its red tassels a message from the other side, like a letter arriving after its writer has died. from The New York Times Magazine Bạt
Bão Tháng Chạp làm cành thông khô queo Vậy mà vưỡn cố nở hoa vào Tháng Năm Khi nằm trơ cu lơ trên mặt đất Màu đỏ của hoa đi 1 đường "message" Từ phía bên kia Như một lá thư đến muộn Khi người viết đã ngỏm củ tỏi Thơ
Joseph Huỳnh Văn, đăng độc nhất
1 lần, khi anh còn sống, trên
tờ báo do anh và bè bạn chủ
trương, và không hề bất cứ 1 nơi nào
khác.
Số báo này, nhờ thi sĩ Hà Tuệ, tức Nguyễn Tân Văn mà có lại được. Anh là người lưu giữ thủ bút mấy bài thơ của Joseph Huỳnh Văn post trên TV. Joseph ở đây, là tên thánh, như Joseph Brodsky Nhã Tập là số Tập San Văn Chương đầu tiên, khi chưa có tên Tập San Văn Chương. Do Joseph Huỳnh Văn là tổng thư ký toà soạn, nên vì anh mà Gấu gia nhập & viết cho báo này. Bài viết về cuốn Bếp Lửa là để kỷ niệm tình bạn giữa anh và Gấu, không phải vì ông anh mà viết, và, một cách nào đó, là để đưa ra 1 cách đọc khác, so với cách đọc của Huỳnh Phan Anh, trong lời bạt cho cuốn sách. Chính TTT yêu cầu HPA viết lời bạt, như là tiếng nói của người Miền Nam, Gấu thêm vô, 1 tiếng nói Bắc Kít cho nó. 
Imaginary Beings
Book
The Golem
There
can be nothing accidental in a book dictated
by a divine intelligence, not even the number
of its words or the order of their letters; this was the belief
of the kabbalists, who in their zeal to penetrate God's
arcana devoted themselves to counting, combining, and permuting
the letters of Holy Writ. In the thirteenth century,
Dante declared that every passage of the Bible had a fourfold
meaning: the literal, the allegorical, the moral, and
the anagogical. John Scotus Erigena had already affirmed
that the meanings of the Scripture, more consistent with
the idea of divinity, were infinite, like the colors of the
peacock's tail. The kabbalists would have approved of that verdict: one of the secrets they sought within the divine text was how to create living beings. It was said of demons that they could shape large, solid creatures like the camel, but not finely wrought, delicate ones, and Rabbi Eliezer denied them the ability to produce anything smaller than a grain of barley. "Golem" was the name given the man created out of a combination of letters; the word literally means" an amorphous or lifeless substance." In the Talmud (Sanhedrin, 65b), we read: If the righteous desired it, they could be creators, for it is written that ... [by means of the Sefer Yetsirah, Book of Creation *], Rabbah created a man, and sent him to Rab Zera. Rab Zera spoke to him, but received no answer. Therefore he said unto him: "Thou art a creature of the magicians. Return to thy dust." R. Hanina and R. Oshaia spent every Sabbath eve in studying the "Laws of Creation," by means of which they created a third-grown calf, (a) and ate it. (b) We owe the fame of the Golem in the West to the Austrian novelist Gustav Meyrink, who wrote the following words in the fifth chapter of his dreamlike work Der Golem: The original story harks back, so they say, to the seventeenth century. With the help of an ancient formula, a rabbi is said to have put together an automatic man and used it to help ring the bells in the Synagogue and for all kinds of other menial work. But he hadn't made it into a proper man; it was more like a kind of animated vegetable, really. What life it had, too, so the story runs, only derived from a magic prescription placed behind his teeth each day, that drew down to itself what was known as "the free sidereal strength of the universe." And as, one evening, before evening prayers, the rabbi forgot to take the prescription out of the Golem's mouth, the figure fell into a frenzy, and went raging through the streets like a roaring lion, seeking whom it might devour. At last the rabbi was able to secure it, and he then destroyed the formula. The figure fell to pieces. The only record left of it was the miniature clay figure that was shown to the people within the old Synagogue. Eleazar of Worms has preserved the formula for making a Golem. The details of the enterprise require twenty-three columns in folio and demand that the maker know" the alphabets of the two hundred twenty-one gates" that must be repeated over each of the Golem's organs. On its forehead one must tattoo the word "EMET" which means "truth." In order to destroy the creature, one would efface the first letter, leaving the word "MET," which means "death." * "By means of mystic combinations of the Divine Name [Talmudic note]. (a) I.e., a calf that has reached one-third of its full growth; others interpret: (i) in its third year; (b) Similarly, Schopenhauer writes: "On page 325 of the first volume of his Zauberbibliothek Horst summarizes in the following way the doctrine of the English visionary Jane Leade: 'Whosoever possesses magical power may, at his will, rule and renew the mineral, plant, and animal kingdoms; thus, if a few wizards came to an agreement, all Creation might return to its paradisal state.'" (On the Will in Nature, VII) Đọc/Viết mỗi ngày Karl Marx, Yesterday and Today The nineteenth-century philosopher’s ideas may help us to understand the economic and political inequality of our time. Mác, Hôm Qua và Hôm Nay Xừ lủy vưỡn chưa lầm, vưỡn còn đúng, và có thể giúp chúng ta làm thịt lũ con hoang của xừ lủy, là lũ Mít Bắc Kít! By Louis Menand http://www.newyorker.com/magazine/2016/10/10/karl-marx-yesterday-and-today He is not wrong yet.
The Charles Eliot Norton Lectures 1967-1968 http://tanvien.net/new_daily_poetry/5.html Fernando PESSOA & Co. TO TRAVEL! To travel! To change countries! To belong not even to me! This is what I call travel. 20 SEPTEMBER 1933 Du
lịch!
Thay đổi xứ sở Du lịch! Thay đổi xứ sở Đếch thuộc về, ngay cả tôi Đó, tôi gọi du
lịch. THE CHILD THAT LAUGHS The child that laughs in the
street, All this exceeds the logic 4 OCTOBER 1934 Đứa trẻ cười ngoài phố Đứa trẻ cười ngoài phố Thứ khốn đó đặt để lên
sự vật bằng lý trí ALMOST ANONYMOUS Almost anonymous you smile Hầu như vô danh,
em mỉm cười. Hầu như vô danh, em mỉm cười.
23 SEPT 1932 SOME MUSIC Some music, any music at all Some music – a guitar, fiddle, Something life has no part in
it
Auden
thought of poetry as dual: poetry as song,
poetry as truth. It's perhaps this that, in his poem
Their Lonely Betters', written in 1950, made him sceptical
of birds who sing without feeling and with no regard for truth.
Auden nghĩ thơ thì lưỡng, kép, có đôi: thơ như bài hát, bài ca;thơ như sự thực. Có lẽ vì thế, mà trong bài thơ dưới đây, cho thấy, ông hoài nghi chim chóc, chúng hát, mà không có "feeling" cái con mẹ gì, và cũng đếch thèm để ý đến sự thực! Their Lonely Betters
As I listened from a beach-chair in the shade To all the noises that my garden made, I t seemed to me only proper that words Should be withheld from vegetables and birds. A robin with no Christian name ran through The Robin-Anthem which was all it knew, And rustling flowers for some third party waited To.say which pairs, if any, should get mated. Not one of them was capable of lying, There was not one which knew that it was dying Or could have with a rhythm or a rhyme Assumed responsibility for time. Let them leave language to their lonely betters Who count some days and long for certain letters; We, too, make noises when we laugh or weep: Words are for those with promises to keep. Auden died in Vienna in 1973, when he was only sixty-six, but it would be hard to say his work was not finished. His output had been prodigious, and he went on working right until the end in a routine that was every bit as rigid as that of Housman, whom he so briskly diagnosed when he was a young man (,Deliberately he chose the dry-as-dust, / Kept tears like dirty postcards in a drawer'). But you're no more likely to find consistency in a writer than you would in a normal human being. Besides, as Auden himself said: 'At thirty I tried to vex my elders. Past sixty it's the young whom I hope to bother.' I would be hard put to say what a great poet is, but part of it, in Auden's case, is the obscurity with which I started. If his life has to be divided into two parts, there are great poems in both. Perhaps he was too clever for the English. Bossy and not entirely likeable, when he died his death occasioned less regret than that of Larkin or Betjeman, though he was the greater poet. This would not have concerned him as he was not vain: criticism seldom bothered him nor did he covet praise or money. And though he would have quite liked the Nobel Prize, all he demanded at the finish was punctuality. I'll end with the final part of the poem Auden wrote in memory of another poet, W. B. Yeats, who died in January 1939. The last two lines are inscribed on Auden's memorial in Westminster Abbey. Hai dòng thơ chót bài thơ tưởng niệm Yeats được khắc trên mộ bia của Auden. In the prison of his days Teach the free man how to praise. Bài thơ thần sầu này mở ra cõi thơ của Brodsky, như David Remnick viết: Hai đoạn thơ sau đây của Auden đã làm ông "ngộ" ra: Time that is intolerant Worships language and forgives Thời gian vốn không khoan
dung Thờ phụng ngôn ngữ và
tha thứ Auden from In Memory of W B. Yeats
Earth, receive
an honoured guest: (d. Jan. /939) William Yeats is laid to rest. Let the Irish vessel lie Emptied of its poetry. Time that is intolerant Of the brave and innocent, And indifferent in a week To a beautiful physique, Worships language and forgives Everyone by whom it lives; Pardons cowardice, conceit, Lays its honours at their feet. Time that with this strange excuse Pardoned Kipling and his views, And will pardon Paul Claudel, Pardons him for writing well. In the nightmare of the dark All the dogs of Europe bark, And the living nations wait, Each sequestered in its hate; Intellectual disgrace Stares from every human face, And the seas of pity lie Locked and frozen in each eye. Follow, poet, follow right To the bottom of the night, With your unconstraining voice Still persuade us to rejoice; With the farming of a verse Make a vineyard of the curse, Sing of human unsuccess In a rapture of distress; In the deserts of the heart Let the healing fountain start, In the prison of his days Teach the free man how to praise. http://tanvien.net/Dayly_Poems/Auden.html
Tưởng niệm Yeats
I Nhà thơ biến mất vào cái chết mùa đông Những con suối đóng băng, những phi trường gần như bỏ hoang Và tuyết huỷ hoại những pho tượng công cộng Thời tiết chìm vào trong miệng của ngày chết Ôi, tất cả những công cụ thì đều đồng ý Ngày nhà thơ mất đi là một ngày lạnh giá, âm u. Thật xa sự bịnh hoạn của ông Những con chó sói băng qua những khu rừng xanh rờn Con sông nơi quê mùa chẳng bị cám dỗ bởi những bến cảng sang trọng Bằng những giọng tiếc thương Cái chết của thi sĩ được tách ra khỏi những bài thơ của ông. Nhưng với ông, thì đây là buổi chiều cuối cùng, như chính ông Một buổi chiều với những nữ y tá và những tiếng xầm xì; Những địa phận trong cơ thể ông nổi loạn Những quảng trường trong tâm trí ông thì trống rỗng Sự im lặng xâm lăng vùng ngoại vi Dòng cảm nghĩ của ông thất bại: ông trở thành những người hâm mộ ông Bây giờ thì ông phân tán ra giữa hàng trăm đô thị Với trọn một mớ cảm xúc khác thường; Tìm hạnh phúc của ông ở trong một cảnh rừng khác Bị trừng phạt bởi một luật lệ ngoại về lương tâm. Nhưng trong cái quan trọng và tiếng ồn của ngày mai Khi đám brokers gầm rú như những con thú ở sàn Chứng Khoán, Và những người nghèo đau khổ như đã từng quen với đau khổ, Và mỗi kẻ, trong thâm tâm của chính kẻ đó, thì hầu như đều tin tưởng ở sự tự do của nhà thơ; Và chừng vài ngàn người sẽ nghĩ về ngày này Như 1 kẻ nghĩ về một ngày khi một kẻ nào đó làm một điều không giống ai, khác lệ thường Ôi, bao nhiêu công cụ thì đều đồng ý Ngày nhà thơ ra đi thì là một ngày âm u, giá lạnh II Bạn thì cũng cà chớn như chúng tớ: Tài năng thiên bẩm của bạn sẽ sống sót điều đó, sau cùng; Nào cao đường minh kính của những mụ giầu có, sự hóa lão của cơ thể. Chính bạn; Ái Nhĩ Lan khùng đâm bạn vào thơ Bây giờ thì Ái Nhĩ Lan có cơn khùng của nó, và thời tiết của ẻn thì vưỡn thế Bởi là vì thơ đếch làm cho cái chó gì xẩy ra: nó sống sót Ở trong thung lũng của điều nó nói, khi những tên thừa hành sẽ chẳng bao giờ muốn lục lọi; nó xuôi về nam, Từ những trang trại riêng lẻ và những đau buồn bận rộn Những thành phố nguyên sơ mà chúng ta tin tưởng, và chết ở trong đó; nó sống sót, Như một cách ở đời, một cái miệng. III Đất, nhận một vị khách thật là bảnh William Yeats bèn nằm yên nghỉ Hãy để cho những con tầu Ái nhĩ lan nằm nghỉ Cạn sạch thơ của nó [Irish vessel, dòng kinh nguyệt Ái nhĩ lan, theo nghĩa của Trăng Huyết của Minh Ngọc] Thời gian vốn không khoan dung Đối với những con người can đảm và thơ ngây, Và dửng dưng trong vòng một tuần lễ Trước cõi trần xinh đẹp, Thờ phụng ngôn ngữ và tha thứ Cho những ai kia, nhờ họ, mà nó sống; Tha thứ sự hèn nhát và trí trá, Để vinh quang của nó dưới chân chúng. Thời gian với nó là lời bào chữa lạ kỳ Tha thứ cho Kipling và những quan điểm của ông ta Và sẽ tha thứ cho… Gấu Cà Chớn Tha thứ cho nó, vì nó viết bảnh quá! Trong ác mộng của bóng tối Tất cả lũ chó Âu Châu sủa Và những quốc gia đang sống, đợi, Mỗi quốc gia bị cầm tù bởi sự thù hận của nó; Nỗi ô nhục tinh thần Lộ ra từ mỗi khuôn mặt Và cả 1 biển thương hại nằm, Bị khoá cứng, đông lạnh Ở trong mỗi con mắt Hãy đi thẳng, bạn thơ ơi, Tới tận cùng của đêm đen Với giọng thơ không kìm kẹp của bạn Vẫn năn nỉ chúng ta cùng tham dự cuộc chơi Với cả 1 trại thơ Làm 1 thứ rượu vang của trù eỏ Hát sự không thành công của con người Trong niềm hoan lạc chán chường Trong sa mạc của con tim Hãy để cho con suối chữa thương bắt đầu Trong nhà tù của những ngày của anh ta Hãy dạy con người tự do làm thế nào ca tụng.
NGUYỄN LƯƠNG VỴ PHỐ CŨ DƯƠNG CẦM THU Lá vàng rơi thương
tưởng Dương Cầm Thu Dương Cầm Thu ngấm men rượu Hoàng
Hoa Dương Cầm Thu tóc xõa
Dương Cầm Nâu Muốt tay em mềm hết dấu sương mù
Nắng vàng câm. Vang
bóng đến ngàn sau Quả là một khúc thần
sầu. Chất viril [chất đực], chất eros [chất
huê tình], chất sauvage [dã
man, tàn bạo]... nhưng cũng thật thơ mộng: Nhã Tập
Thơ Mỗi NgàyThơ
Joseph Huỳnh Văn, đăng độc nhất 1 lần, khi anh
còn sống, trên tờ báo do anh
và bè bạn chủ trương, và không
hề bất cứ 1 nơi nào
khác.
Số báo này, nhờ thi sĩ Hà Tuệ, tức Nguyễn Tân Văn mà có lại được. Anh là người lưu giữ thủ bút mấy bài thơ của Joseph Huỳnh Văn post trên TV. Joseph ở đây, là tên thánh, như Joseph Brodsky 
Những tóc hoài trên đồi Áo chàm xưa vắng dấu sương mờ Một ngày trót thương nhau không nắng suối hiền mơ Nuôi xanh mãi vầng trăng mưa trầm lắng kết tóc hoài trên đồi chiều đạm bạc xa nhau không biết nói nhớ người dõi núi thuở tàn trăng Joseph Huỳnh Văn Tưởng Niệm Joseph Huỳnh Văn Joseph HV-Đỗ Long Vân Lần Giỗ Thứ Muời, 2005 Đàn ai xanh ngát Trời
Tây Phương. Thơ anh là một ngạc nhiên,
hồi đó. Và tôi vẫn còn ngạc
nhiên, bây giờ, khi được tin anh mất. (1) Khi liên tưởng đến câu thơ
của một người bạn: Hồn Đông Phương thất lạc buồn
Phương Tây (thơ TKA) Tôi không biết có
phải Trời Tây Phương của anh lấy từ ý
thơ cổ: Vọng Mỹ Nhân hề, thiên
nhất phương (Có thể mượn ý niệm "con
người hoàn toàn" (l'homme total),
hay giấc đại mộng của Marx, làm nhịp cầu liên
tưởng, để thấy rằng những Mỹ Nhân, Đấng Quân
Vương, Thánh Chúa... trong thi ca Đông
Phương không hẳn chỉ là những giấc mộng điên
cuồng của thi sĩ): Vọng Mỹ nhân hề, vị lai Mắt em dìu dịu buồn Tây
Phương (Tây Phương trong thơ Quang Dũng
là Tây Phương Cực Lạc của một cõi
Chùa Thầy, Sơn Tây, và cũng còn
là vẻ đẹp của các cô thiếu nữ vùng
này). Đợi vì sao dậy sớm tiễn người
đi.
-Tau đây này. Nhớ mi quá! Nguyễn Quốc Trụ
Thi sĩ ngồi bên ly cà phê
chôm hai câu thơ của Joseph, ở đây. Không hiểu sao hai câu
thơ của Joseph Huỳnh Văn trích dẫn
trên lại cứ lởn vởn trong đầu óc Nguyễn tôi những
ngày gần đây. Có phải giờ này
gió mùa đang thổi trên khắp quê
nhà, gợi lại những chuyến đi? Hay ngọn gió
Santa Ana đang thổi suốt dọc giải đất Cali, làm dậy
lên tiếng những chiếc phong linh bằng đất nung khua chạm
vào nhau? Le vent se lève… Gió đã
lên… Gió đã lên rồi… hãy thử
sống xem sao?...
Vậy đó, hai câu
thơ gợi những âm vang. Kẻ viết những dòng
này đã đọc khá nhiều thơ của
Joseph Huỳnh Văn -những bài thơ nửa tượng trưng nửa
siêu thực, những bài cầm dương xanh sầu quý
phái- nhưng không hiểu sao hai câu
thơ bình dị nói trên bỗng dưng lại có
mê lực đưa lòng mình vào tưởng
nhớ mông lung. Hai câu thơ thật giản dị nhưng khơi
gợi nhiều quá. Phải chăng nó đã động phải
những tầng sâu thẳm nào đó tận dưới đáy
hồn -và đáy thời gian.
Nhưng thôi hãy
gượm. Trước khi nói về thơ, xin hãy
nói về người. Con người đó là
Joseph Huỳnh Văn. Nguyễn được đọc và nghe tên anh
từ hồi tạp chí Thời Tập của Viên Linh. Joseph
Huỳnh Văn. Cái tên lạ, nửa Tây nửa Ta,
nhưng rồi cũng trở nên quen thuộc. -Tau đây này. Nhớ mi quá!
Chúc vui, khỏe, và
thanh thản trong mùa lễ cuối năm
. (1) Đọc giữa hai hàng chữ Hình như lúc em
được tượng hình Mắt em từ đó chẳng bao
giờ Thuở bé mẹ dắt tay cổ
tích Anh cứ viết mực màu đen
mướt K Tks. NQT (1) Note: Giáng Sinh 2011 TREATISE ON EMPTINESS In a bookstore I accidentally
ended up at the section on Tao, or Adam Zagajewski Luận về Lủng Trong một tiệm sách,
vào lúc tính chuồn, tôi thấy mình ở khu
Tao, hay
chính xác hơn, vớ được cuốn Luận về Lủng. Tôi sướng điên lên, thế là từ này mình hoàn toàn trống rỗng. Đúng là 1 cuộc gặp gỡ không chờ đợi – Bịnh nhân kiếm thấy bác sĩ, Bác sĩ đếch thèm phán cái chó gì cả AGAINST WHATEVER IT IS THAT'S Best of all is to be idle, It's good to have a woman around
just then. And the small schoolboy Chống lại bất cứ cái chi đang xâm
lấn Bảnh nhất trong tất cả, là
ườn ra, đếch làm cái chó
gì Tốt, là có 1 em
quanh quẩn bên Gấu Cậu học trò nhỏ tuổi Ông cũng không phải là nhà phê bình văn học như ông Cuốc Kức thì làm sao mà đòi đào mả tên tuổi các ông bà nhà văn nhà thơ hải ngoại. LB Tất cả những nhà văn nhà thơ hải ngoại, do GCC lưu vong trễ, vừa ra được 1 phát là đều tìm cách làm quen, như đã kể, nhiều lần. Diễn đàn nào Gấu cũng đều có mặt, có thể nói, nào talawas, nào hậu vệ, nào cánh én, nào gió đông... Chỉ đến khi cả 1 bầy chó xúm lại tính làm thịt con sói cô đơn, Gấu mới đành phải bò về núi Tản Viên. Nhưng, vấn đề ở đây, là, cái gì làm cho lũ khốn này khốn nạn như thế? Đạo hạnh, đúng như Brodsky chỉ ra. Đạo hạnh liên quan đến đẳng cấp, đến sống sót, đến Cái Đẹp Cứu Chuộc Thế Giới. Một khi bạn viết ra hay đọc được bản văn, 1 bài thơ, cực bảnh là bạn biết rằng cái giờ phán quyết cuối cùng đã được vặn lui đi 1 phút phù du! Đó là ý nghĩa bài thơ Bài Thơ Chống Lại Tận Thế của Szymborska
Wislawa Szymborska's "Vermeer" A poem against the apocalypse Aug 27th 2010, 16:53 by More Intelligent
Life, A.R. | NEW YORK I HAPPENED upon this poem on
the New York Review of Books's website, and
was startled by how beautifully Wislawa Szymborska
captures the dance between motion and stillness in Vermeer's
"The Milkmaid"—a moment frozen yet continually happening.
Vermeer So long as that woman from the Rijksmuseum I love the shape of the poem—it thins
like a stream of milk, pouring itself out.
I also love the tension she sets up between the "W"
and the "w", which appears hierarchical but is also slippery. "Vermeer", Wislawa Szymborska, translated
from the Polish by Clare Cavanagh and Stanislaw
Baranczak Note: Bài thơ này, TV
đã post, nay chỉ post thêm lời bình của tay Prospero. Một khi mà người đàn
bà ở trong bức tranh ở viện bảo tàng
Rijksmuseum Tôi mê cái dáng của bài thơ - mỏng như sợi sữa, tự nó đổ nó ra, chẳng cần tới ai. Tôi cũng mê sức căng mà thi sĩ tạo ra, giữa W và w, nó làm lộ ra đẳng cấp nhưng cũng còn làm lộ ra sự trơn trượt. Có thể nói, như trường hợp NXT trên đây, nhà văn nhà thơ hải ngoại nào, Gấu cũng mặt dày tìm cách làm quen trước! Cái băng đảng văn học đầu tiên, ra hải ngoại Gấu mặt dày làm quen, là băng đảng ở Montreal. 
Gấu đang sinh hoạt VHNT
lé, lác xệch, trợn ngược cả mắt lên, vì nền VHNT hải ngoại! To be a litterateur is to live under the sign of mere intellect, just as prostitution is to live under the sign of mere sex. [W. Benjamin: Schriften II, 179]. Just as a prostitute betrays love, a litterateur betrays the mind. Hannah Arendt: Tựa, cho cuốn Illuminations của Walter Benjamin. [Nhà văn sống với chữ, thì cũng giống như bướm sống với cái số ta. Và nếu như thế, bướm phản bội tình yêu, cũng như nhà văn phản bội cái đầu của mình]. Hồi mới qua, nhân đám này xuống Toronto chơi, ăn uống ở nhà 1 người bạn, dân địa phương, Nguyễn Tiến Văn kéo Gấu tới, Gấu cũng ngại, anh nói, ngại cái gì, phải thế thì mới "dấn thân, kíu nước Mít.... " được chứ, Gấu nghe có lý, bèn tới, và ngay lần gặp đầu tiên như thế, Gấu hỏi thẳng, có phải tờ báo của các anh là của Mặt Trận. Một anh trong bọn, nhận liền. Cảm động vì sự chân thực của anh, Gấu bèn viết cho tờ báo này, thay vì tờ LV ở Toronto. Bài điểm cuốn Nỗi Buồn Chiến Tranh của Bảo Ninh, đăng lần đầu ở Nắng Mới, của băng đảng này. Rồi mấy bài thơ. Rồi nhận làm MC quảng cáo sách, thơ của băng này. Nhớ, lần Hoàng Ngọc Hiến đi Mẽo nhận tiền Xịa "vẽ bộ mặt lưu vong" của Mít, trong lần về Hà Nội, Gấu được ông tặng copy bài viết, cảm tình tri ngộ, Gấu cho đăng, trên Tin Văn và cùng lúc trên Việt Báo. Đấng Song Thao, thuộc băng này, vì được HNH xoa đầu tới quá, bèn lôi về trang của anh ta, nhưng thanh minh thanh nga, [chắc là vì sợ bị lũ chống cộng điên cuồng xin tí huyết, vì dám quen VC ?], tôi không có quen ông này, nhưng thấy bài này đăng ở Việt Báo nên lôi về. Anh ta biết rõ ràng, từ nguồn Tin Văn, nhưng vờ. Đạo hạnh như thế, làm sao…. mỹ? Đấng ST, chuyên viết phiếm, đọc ba chớp ba nhoáng báo lá cải của mũi lõ, rồi phăng ra, nghe nói đã sản xuất, vài ba tá, tác phẩm. Bạn của ông, là Du Tử Cà gọi, đây là võ công Ba Tư, Càn Khôn Đại Nã Di cái con mẹ gì đó, kinh thế! Canada còn 1 ông nữa, cũng chuyên viết kiểu này, và giữ 1 mục tạp ghi cho 1 tờ báo ở Mẽo. Một bữa, gấp quá, không kịp sào nấu, phăng phiếc, ông chơi đại 1 bài viết của 1 nữ tác giả. Bà này, bạn cho biết, bèn la lên, và giải thích, tôi đâu có muốn la, nhưng ông ta có cả 1 lố tác phẩm, nếu không la lên, thì người ta lại nghĩ, tôi mới là kẻ cắp! Thú nhất, là, ông này, viết thư xin lỗi, và thú thực, đúng như GCC vừa kể lại! Cái kiểu viết này, vào thời internet, viết hoài còn hoài. Đừng nghĩ là GCC phán, cả 1 lũ ăn cắp, nhưng mà thời nào văn chương đó! Trang TV thì cũng làm thế, nhưng ghi rõ nguyên tác, nguồn. Ông Trùm của thứ tạp ghi kiểu này, mà không hề ăn cắp, là Robert Walser. Cái tay tác giả bài Bạt cho cuốn GCC mới mua, vừa mới ra lò, 2016, cho biết, Walser cũng sống bằng nghề ký sự gia, viết phiếm, nhưng phiếm của ông khủng lắm, từ từ Tin Văn giới thiệu vài bài! 
Gấu, nhà văn Notes About Brodsky Trong một tiểu luận, Brodsky
gọi Mandelstam là một thi sĩ của văn
hóa. Brodsky chính ông, cũng
là 1 thi sĩ của văn hóa, và hẳn là
vì lý do này, ông tạo sự hài
hòa với dòng sâu thẳm của thế kỷ,
trong đó con người, bị đe dọa mất mẹ cái giống
người, khám phá ra quá khứ như là
một mê cung chẳng hề có tận cùng. Lặn sâu
vô mê cung, chúng ta khám phá
ra cái gì sống sót quá khứ là
kết quả của nguyên lý phân biệt dựa trên
đẳng cấp. Mandelstam, ở trong Gulag, điên khùng bới
đống rác tìm đồ ăn, [ui chao lại nhớ Giàng Búi],
là thực tại về độc tài bạo chúa và sự
băng hoại thoái hoá bị kết án phải tuyệt diệt.
Mandelstam đọc thơ cho vài bạn tù là khoảnh
khoắc thần tiên còn hoài hoài
Một con người đàng hoàng, 1 nhà văn có tí đạo hạnh, thì phải cho biết nguồn gốc, thơ văn trích dẫn. Câu thơ của Joseph Huỳnh Văn, tên thi sĩ ngồi bên tách cà phê đọc trên Tin Văn, vậy mà phịa ra là, hình như đọc trên Thời Tập của Viên Linh. Đấng “Vua Phiếm”, biết rõ nguồn bài viết của HNH, là từ Tin Văn, vì GCC cho đăng cùng lúc trên Tin Văn và Việt Báo, chính GCC là người "type" bài viết, và cho đăng trên Việt Báo. Hắn không biết ơn thì chớ, còn vờ luôn nguồn. Nguyễn Du nói, tâm bằng ba tài. Brodsky, trong diễn văn Nobel, mỹ là mẹ của đạo hạnh (1). Kafka, kỹ thuật là “hữu thể”, [être], của văn chương. Có vẻ như mấy ông này ăn nói ngược ngạo, giữa họ, nhưng, theo Gấu, cả ba, “tâm” “kỹ thuật”, “mỹ” đều liên quan tới, chỉ một câu hỏi, ‘viết thế nào’, [comment écrire]. Chính vì thế mà Brodsky mới nói tiếp, ‘bad style’ [viết dở], là do cái tâm khốn nạn, cái tà ma ác quỉ gây ra! (1) In his Nobel Prize lecture, Brodsky
sketches out an aesthetic on the basis of which
an ethical public life might be built. Aesthetics,
he says, is the mother of ethics, in the sense that
making fine aesthetic discriminations teaches one to make
fine ethical discriminations. Good art is thus on the side
of the good. Evil, on the other hand, "especially political
evil, is always a bad stylist" (On Grief, p.49). “Trong diễn từ Nobel, Brodsky vạch
ra một mỹ tín mà cuộc sống đạo
đức của dân chúng sẽ được xây
dựng trên nền tảng đó. Mỹ học như ông
nói, là mẹ của đạo đức, theo nghĩa, con người
càng trọng mỹ tới đâu thì sàng
lọc ra cái vô đạo tới đó. Và
nếu như vậy, nghệ thuật tốt sẽ ở về phía của cái
tốt. Cái ác, cái tà ma, về mặt
còn lại, ‘đặc biệt là cái ác chính
trị, luôn luôn là một thứ văn phong tồi
tệ”
Hardy
never said much about writing or the difficulties
of it, or the moral difficulties of it. Kafka said that
a writer was doing the devil's work, writing a wholly inadequate
response to the brutishness of the world, and Hardy increasingly
felt this. It's not that it's an immoral activity or an
amoral one; it's just that the act of creation is something
to which the ordinary standards of human behavior do not apply.
Hardy never liked to be touched. He always walked in the road
to avoid brushing against people, and servants were told never
to help him on with his coat and just to drop the shawl around
his shoulders and not tuck him in. The pen had been his weapon
in his struggle for life - and it had been a struggle.
The next poem is a dialogue with the moon. Hardy chẳng hề lầu bầu về viết, hay những khó khăn về viết, hay khó khăn đạo đức của nó. Kafka phán nhà văn làm, việc của quỉ, viết trọn một phúc đáp không thoả đáng về tính thú vật của thế giới, và Hardy càng ngày càng cảm thấy đúng như thế. Nó không phải là 1 hành động đạo đức, hay không đạo đức, mà cái hành động sáng tạo có 1 điều gì mà lũ chó, hay phường mắt trắng dã, không hiểu được, hay, không áp dụng được. Hardy đếch khoái ai đụng vô ông ta. Cây viết là vũ khí của ông ta, trong cuộc chiến đấu với đời – và quả có cuộc chiến đấu đó thực. Bài thơ sau đây là 1 cuộc lèm bèm với trăng. I Looked Up from My Writing
I looked up from my writing,
And gave a start to see, As if rapt in my inditing, The moon's full gaze on me. Her meditative misty head Was spectral in its air, And I involuntarily said, 'What are you doing there?' 'Oh, I've been scanning pond and hole And waterway hereabout For the body of one with a sunken soul Who has put his life-light out. 'Did you hear his frenzied tattle? It was sorrow for his son Who is slain in brutish battle, Though he has injured none. 'And now I am curious to look Into the blinkered mind Of one who wants to write a book In a world of such a kind.' Her temper overwrought me, And I edged to shun her view, For I felt assured she thought me One who should drown him too. Nostalgia for the Present Oh, what I would not give for the joy of being at your side in Iceland inside the great unmoving daytime and of sharing this now the way one shares music or the taste of fruit. At that very instant the man was at her side in Iceland. -A.S.T. J.L. Borges: Collected Poems [Penguin ed] Hoài nhớ Hiện tại
Ôi, khoảnh
khắc rất khoảnh khắcGiá mà được ngồi kế bên em ở tiệm cà phê túi, hủ tíu Chợ Đũi, nhỉ! Trong cái ban ngày ban mặt, không chuyển động, lớn lao, của Saigon trước 1975 Và chia sẻ nó lúc này Cái kiểu mà đám Ngụy nghe nhạc sến, Cái gì gì, đường vào tình yêu có trăm lần vui có vạn lần buồn Vào cái khoảnh khắc rất khoảnh khắc Anh Cu Gấu ngồi kế bên BHD ở quán cà phê Tầu, khu Chợ Đũi! What I Overheard
In summer's idle time, Dreaming or having a quiet talk To a bee make its rounds lazily, Charles Simic Điều Gấu thoáng nghe Mùa hạ, lúc rảnh
rỗi Lơ tơ mơ, hay đi 1 đường chuyện
vãn êm ả Một con ong lười biếng lượn vài
đường Anonymous Egyptian Death is before me today Death is before me today Death is before me today Death is before me today Death is before me today 1960 Vô danh, Cái chết trước mặt tớ
bữa nay Cái chết trước mặt tớ
bữa nay Cái chết trước mặt tớ
bữa nay Cái chết trước mặt tớ
bữa nay Cái chết trước mặt tớ
bữa nay 1960 Thơ Mỗi Ngày Khong Lo The Ideal Retreat I will choose a place where the
snakes feel safe. 1967, translated with Trong bài tưởng niệm NTN
trên Hậu Vệ, Nguyễn Đạt viết: Nhà thơ Nguyễn Đăng Thường
thấy thơ Nhan trong Thánh Ca “có
tí hương vị Rimbaud, một Rimbaud không
vô thần”, thì tôi cho rằng, trong
bản chất thi sĩ của hai người, Nhan và Rimbaud, ít
nhiều có chỗ giống nhau. Tôi biết rõ,
Nhan không đọc một dòng thơ nào của Rimbaud,
không một dòng thơ dòng văn nào
của bất cứ nhà thơ nhà văn nhà triết
học nào của phương Tây. Và tôi
lại thấy Nhan, trong Thánh Ca, có nhiều hương vị
Phạm Công Thiện. Và tôi hiểu, cả hai, Nhan
và Phạm Công Thiện: ngôn ngữ của thi sĩ, sản
sinh từ cùng một ly nước, một ly nước có chất cà
phê hay men rượu mà cả hai đã uống. Trước 1975, tình cờ GNV
có đọc một bài thơ của anh, viết về một nhà sư Việt Nam,
sư Không Lộ, hình như vậy, trên Thời Tập,
và như còn nhớ được, chất Thiền mạnh lắm.
Nơi thần sầu
để rút dù
Tớ sẽ chọn một nơi mà
rắn [độc hay không độc] cảm thấy an toànCả ngày tớ sẽ mê cái “lost domain” xa xôi đó Tớ sẽ leo lên cái đỉnh núi trơ cu lơ của nó Đếch thèm tìm bản chúc thư [của MT], hay xác con gấu, hay con cáo gì gì đó [của Hemingway] Mà để hét lên 1 tiếng lạnh hư không!
THE YOUNG NIGHT And now the lustral waters of
night absolve me J.L. Borges: Poems of the Night. Waiting For The Night (1978-1985) Note: Và bây giờ nước
thanh tẩy của đêm FOREWORD
First and
foremost, I think of myself as a reader, then as
a poet, then as a prose writer. The initial part of
this statement calls for no explanation; the other two should
be qualified. They do not mean- they emphatically do not
mean-that I am fonder of my verse than of my prose, or that
I judge it as technically better, For all I know, the opposite
may be true. I suspect that poetry differs from prose not,
as many have claimed, through their dissimilar word patterns,
but by the fact that each is read in a different way. A passage read
as though addressed to the reason is prose; read as though addressed
to the imagination, it might be poetry. I cannot say whether my
work is poetry or not; I can only say that my appeal is to the imagination.
I am not a thinker. I am merely a man who has tried to explore the
literary possibilities of metaphysics and of religion.
My stories are, in a sense, outside of me. I dream them, shape them, and set them down; after that, once sent out into the world, they belong to others. All that is personal to me, all that my friends good-naturedly tolerate in me-my likes and dislikes, my hobbies, my habits-are to be found in my verse. In the long run, perhaps, I shall stand or fall by my poems. Goethe, who is not one of my heroes, thought that all poetry is occasional poetry (Gelegenheitsdichtung). I have forgotten the context, but I suppose his statement is open to at least two interpretations: he may have been apologizing for the all-too-plentiful verses he contributed to albums, or he may have implied that true poetry springs from what a particular man feels at a particular time. In my case, I can fairly claim that every piece in this book had its origin in a particular mood, in a necessity of its own, and was not meant to illustrate a theory or to fill out a volume. I have never thought of my poems, in fact, in terms of publication. When this book was begun, some three years ago in Cambridge, it was the first time I had ever taken a direct hand in the translation 'of any of my own work. Di Giovanni and I have gone very thoroughly over each piece, each line, and each word; the fact that I am not only a collaborator but also the writer has given us greater freedom, since we are less tied to verbal precision than to inner meanings and intentions. I should like to thank the outstanding British and American poets who, by their skill and generosity, have made English poems of my Spanish originals and so given them this new life. JORGE LUIS BORGES Salt Lake City, March 31, 1971 Trước hết và trên hết, tôi nghĩ về tôi như là 1 độc giả, rồi như một thi sĩ, và rồi thì là, một nhà văn xuôi. Phần đầu của câu phán, tớ là độc giả, thì đếch cần giải thích [trừ đám Mít triết, chúng chỉ thích làm phê bình gia, khi chửi Gấu, mi đâu phải phê bình gia, vì mi đâu có bằng cử nhân triết của Thầy Nguyễn Văn Trung ban cho mi, hà, hà!]. Hai phần sau, có lẽ nên định giá. Chúng không có nghĩa, tôi khoái thơ vần hơn thơ xuôi. Ngược lại, có lẽ thú hơn, xuôi hơn vần. Tôi ngờ rằng, mỗi cách có cách đọc riêng của nó. Môt đoạn, đọc, mà nghĩ, nó viện tới lý lẽ, thì là văn xuôi, cái viện tới trí tưởng tượng, thì là thơ. Tôi cũng khó nói về cái viết của tôi, thì thơ, hay đếch thơ. Tôi chỉ có thể nói, tôi cố với/vời tới trí tưởng tượng, khi viết chúng. Tôi không phải là 1 suy nghĩ gia. Tôi, giản dị mà nói, là 1 người cố phát triển, khai phá, những khả hữu văn chương của siêu hình học và của tôn giáo. Cafe Trieste: San Francisco To L.G. To this corner of Grant and Vallejo
Nothing has changed here. Neither just the tail of a lizard Under what cloud's pallor Upon what linen waters Still, if sins are forgiven, as afterlife's sweet parlor [1980] Joseph Brosky: To Urania Như
người xưa, đánh rớt cây
gươm xuống lòng sông
Bèn ghi dấu nơi mạn thuyền Chàng trở lại quán xưa Tìm dấu hài ghi trên lớp bụi Và tiếng cười của nàng vẫn còn văng vẳng đâu đây Tôi trở về đây, với con đường xưa Với góc đời này Như một tiếng vang Tới cặp môi Vốn thèm một nụ hôn Thay vì [Đừng yêu lính bằng] một lời! Chẳng có gì thay đổi Bàn ghế không Khí hậu cũng không Sự vật, khi vắng bóng một ai đó Tích tụ dần cái trường tồn, từng tí, từng tí Thơ Mỗi Ngày Bringing alive Seamus Heaney’s spirit
Hats off to Heaney Aó thụng, ngả nón vái Thầy! Thấy
bài này, trên tờ “The Intel”,
bèn bệ về, nhẩn nha dịch hầu độc giả TV
Thi
sĩ điện cao thế Heaney Notes on a Voice: Christina Patterson
tunes into the poet who made English sing From
INTELLIGENT LIFE magazine, January/February 2014 In
a poem in "Electric Light", Seamus Heaney talked
of "language that can still knock language sideways".
This is what he did. He took ordinary words like "sod" and
"drain" and "rot" and turned them to gold. When
he won the Nobel prize, in 1995, he was praised
for "works of lyrical beauty and ethical depths which
exalt everyday miracles and the living past". Heaney, who
died in August aged 74, never called his poems "miracles",
but he did talk about falling in love with the "voltage" of language.
He wanted, he said, to write with "a musically satisfying
order of sounds", and more than almost any poet of the past
50 years, he made English sing. Famous
Seamus, as he came to be known, scooped most of
the big prizes for poetry, and sold more books than
most of his peers combined. But if he seemed to retain the
common touch in the way he wrote and spoke, this was only because
he hid the art. GOLDEN
RULE "Don’t
have the veins bulging in your biro." These words,
from Heaney’s poem "Fosterage" (1975), echo the advice
of his mentor, the novelist Michael McLaverty, to whom
it was dedicated. Don't, in other words, show off. Make it
look easy, even if it never is. KEY
DECISIONS To
keep his poetry largely rooted in the landscape
of his childhood, and to bring it so vividly to life
that you can almost touch and smell it. Heaney used the sounds
and smells and sights of the Northern Irish countryside to
talk about family, history and myth. Most famously, in his poem
"Digging", in his first collection, "Death of a Naturalist"
(1966), he used them to talk about his vocation. He describes the
"cold smell of potato mould, the squelch and slap" of the "soggy
peat" his father and grandfather would dig, but says that he'll
dig with his "squat pen". STRONG
POINTS Heaney
is a storyteller. He takes the familiar and makes
it strange. He does this partly by using verbs as nouns
and nouns as verbs. He writes of "a sense...of glimpse
and dapple" and of birds that "cuckoo your name across the fields".
He also loves to stick words together—"wheat-straw", "dark-streaked",
"white-pronged"—and to make them up. The word "enemy", he
says in his poem "England's Difficulty", had "the toothed efficiency
of the mowing machine". The poem, like so many of Heaney's,
uses a real childhood memory to touch on politics and history,
but it does so obliquely. His voice, he once said in a documentary,
was given to him "by division". It was "a stealthy voice, a
voice that spoke in codes". So you can read a Heaney poem a hundred
times, and still find more in it. FAVOURITE
TRICK To
plunge you straight into the visceral detail of
an early memory, then suddenly take you to a place that
almost feels—though it's not a word he’d rush to use—transcendent.
In "Personal Helicon", he talks of "the smells/Of waterweed,
fungus and dank moss", "soft mulch" and "slime" and then, in
the last sentence of the last stanza, he pulls us away from that
childhood, to what it's all about: "I rhyme," he writes, "To
see myself, to set the darkness echoing." ROLE
MODELS Heaney
cited Yeats, Wordsworth and Hopkins as influences,
as well as Americans like Lowell and Bishop. His poetry
is like nobody else's, but you can see shades of Lowell
in some of the stories, and of Yeats in the singing line. TYPICAL
SENTENCE "All year the flax-dam festered in the
heart/Of the townland; green and heavy headed/Flax
had rotted there, weighted down by huge sods." (The opening
lines of "Death of a Naturalist".) Christina
Patterson has written for the Observer and the Spectator and is a former
Independent columnist Illustration Kathryn Rathke Trong một bài thơ, trong
“Ánh Điện”, Seamus Heaney nói về “ngôn
ngữ vưỡn có thể khện me mé ngôn
ngữ”. Đó là điều ông đã làm.
Ông lấy những từ bình thường như “sod”,
“drain”, và “rot” và biến chúng thành
vàng. Khi được Nobel, năm 1995, ông
được ca ngợi, “tác phẩm của ông có
vẻ đẹp trữ tình và những chiều sâu
đạo hạnh, chúng tôn vinh những phép
lạ của mọi/mỗi ngày và quá khứ sống
động”. Heaney mất tháng Tám, thọ 74 tuổi, chẳng
bao giờ gọi những bài thơ của mình là những
“phép lạ”, nhưng có nói, ông tương tư
tính “điện cao thế” của ngôn ngữ. Ông nói,
ông muốn viết, với “một trật tự từ thỏa mãn như tiếng
nhạc”, và bảnh hơn bất cứ một nhà thơ nào trong
50 năm qua, ông làm cho tiếng Anh hát. Ở những ngôi nhà này
không còn gì
cả
ngoài những mảnh vụn ký ức Những người đã từng trò chuyện với tôi không một ai sót lại Nhưng trong trái tim tôi Tháng 12/2013 (*) Thơ Giuseppe Ungaretti (1888-1970),
San Martino Del Carso: Of these houses /nothing/ but/fragments
of memory /Of all who/would talk with me/ not one
remains. But in my heart/no one’s cross
is missing/My heart is/the most tormented country
of all. Bài thơ này, Gấu
Cà Chớn mạn phép dịch giả thêm
vô, một…. “phóng
bút": Về mái
ấm gia đình
Chẳng còn Trái tim GCC là
cái xứ sở bị hành hạ khủng nhất trong
tất cả! Hà hà! Charles Simic Seeing Things A wind toy on a string. Saw a street in hell and one in paradise. Saw a room with a light in it so ailing It could’ve been leaning on a cane. Saw an old man in a tailor shop Kneel before a bride with pins between his lips. Saw the President swear on the Bible while snow fell around him. Saw a pair of lovers kiss in an empty church And a naked man run out of a building waving a gun and sobbing. Saw kids wearing Halloween masks Jump from one roof to another at sunset. Saw a van full of stray dogs look back at me. Saw a homeless woman berating God And a blind man with a guitar singing: “Oh Lord remember me, When these chains are broken set my body free.” Nhìn sự vật
Tớ tới đây hồi
trẻ Cái chong chóng trên sợi dây [Cái diều trên sợi dây] Nhìn con phố, địa ngục Nhìn con khác, thiên đàng Nhìn căn phòng với 1 tia sáng ở trong đó, èo uột làm sao Nó có thể tựa lên 1 cái gậy Nhìn ông già trong tiệm may Khoá môi bằng đinh ghim Quì trước cô dâu Nhìn Tông Tông thề bồi với cuốn Kinh Thánh Trong khi tuyết rơi quanh Xừ Luỷ Nhìn cặp tình nhân hôn nhau trong ngôi nhà thờ rỗng Và 1 người đàn ông trần truồng chạy ra khỏi 1 toà biu đing Tay cầm súng vẩy vẩy, miệng sụt sùi khóc Nhìn con nít đeo mặt nạ Halloween Nhảy từ mái nhà này qua mái nhà khác vào lúc hoàng hôn Nhìn 1 chiếc xe van đầy chó hoang ngoái nhìn lại tớ Nhìn 1 bà không nhà riếc móc Chúa Và 1 anh mù với chiếc đàn ghi ta, và hát: "Ôi Chúa, hãy nhớ tới con Khi những chiếc ghế này gãy, giải thoát thân thể con" [Khi những sợi xiềng này gãy, giải thoát thân thể con] Erratas: wind toy, ở đây, là con diều, đi với cái tít là seeing things. Câu chót, chains, những sợi sên, xiềng, không phải những chiếc ghế. Sorry. NQT Trăng Vậy thì có phải đêm dày bỏ đi đâu hay là, màn đêm đen sâu thẳm chưa tràn vào phải không? Không, không phải là tôi. Tôi chính là ánh nắng, chỉ là đôi khi bị phủ che bởi màn đêm. Nhưng mà nàng đẹp - yay, tôi biết là anh hiểu - Không có gì đang che lấp, không có ánh sáng triền miên. Moon by Annie Finch Then are you the dense everywhere that moves, the dark matter they haven't yet walked through? No, I’m not. I’m just the shining sun, sometimes covered up by the darkness. But in your beauty—yes, I know you see— there is no covering, no constant light. Nguồn: Gió - O http://www.gio-o.com/LyOcBR/LyOcBRTDBuoiSangNay.htm Theo GCC, You, Em, ở đây, là Trăng Và bài thơ như vậy: Như vậy em là cái đậm đặc khắp nơi, chuyển động Cái đen thui thì chưa bước qua ? Không, không phải thế. Em là nắng chói Đôi khi bị bóng tối bao phủ Nhưng trong cái đẹp của em – đúng rồi, như em thấy đó – Làm gì có bao phủ, làm gì có ánh sáng hoài hoài * “nàng”, là ai, “anh” là ai, ở câu cuối? Borges có mấy bài về trăng, nhưng bài sau đây, ông làm tặng cô bạn của ông, và, quái làm sao, khi GCC dịch, cũng nghĩ đến cô bạn của GCC. Có thể là vì bài thơ, nói lên cùng cái cảm giác như thế, về trăng & cô bạn. Mỗi lần nhớ cô quá, là Gấu lại lôi bài thơ ra. Nỗi cô tịch của em, là, cái dáng đi tất tả của em, khi kiếm cho được 1 cái bàn cho tên già, và sau đó, tất tả đi mua cà phê.... ? Trong trăng của Annie Finch, có cái đậm đặc, the dense, chuyển động, trong khi cái đen thui, the dark matter, chưa tới. Trong trăng của Borges có cái cô tịch, nỗi sầu vạn cổ, của con người tẩm vào trăng. Liệu, cái đậm dặc, chính là cái nỗi sầu thiên cổ mà con người đem đến cho trăng? THE MOON
for Maria Kodama There is such loneliness
in that gold. [Trans. Willis Barnstone] Trăng nữ Trăng đêm không phải trăng Adam, thuỷ tổ giống người, nhìn. Những thế kỷ dài ăn chay cầu nguyện của con người Đã tẩm vào nàng nỗi sầu vạn cổ. Hãy nhìn nàng kìa. Nàng là tấm gương của em đó. The Moon There is such loneliness in
that gold. Trăng Có cái
cô đơn khủng khiếp như thế đó
ở trong mảnh trăng vàng. 
Liệu bạn có thể tưởng
tượng cuốn sách khổng
lồ, là Bách Khoa Toàn
Thư Tin Văn Toàn Tập, và cuộc gặp
gỡ trên, là giữa GCC và… độc
giả TV, trong 1 buổi ra mắt sách ở Tiểu Sài
Gòn? Yes, sure, why not?
Re: Editing and publishing... Today at 4:54 PM It's exactly right! Why
not? Hooray...
SOMETHING ABOUT WRITING IF
I'M not mistaken, Balzac, for example,
wrote novels nonstop until the moment that pulled
him out of the practice of his profession. Let us just
try and roughly imagine the extent of such a faculty for fantasizing.
For Dostoyevsky, as I believe I should know, it may have
been the same. After publishing a string of comparatively
very worthwhile novellas, Gottfried Keller entered the
civil service, which for the next fifteen years kept him from
any further continuous literary work. Adalbert Stifter, who
possessed a lively talent for narrative like an effervescent
spring upon which he drew to his heart's content, held a civil
service post in education. Goethe, this giant, as his life
history displays, poeticized himself into, as it were, a courrlike,
that is, administrative position through works that soared into the
ranks of the imperishable. The existence of a writer is determined
by neither success nor acclaim, but rather depends on his desire
or power to tabulate anew again and again. Balzac apparently did
this constantly, Keller not, and undoubtedly there were reasons
why he didn't. I believe the causes as to why some continue to write
on and on and others at times cease their poetic endeavors are, under
certain circumstances, too subtle to be easily defined. External
events are capable of giving a career a certain direction; for example,
the character or incidents in the region of the heart may be worthy
of serious consideration. Some writers present their best work at
the beginning of their strivings only to succumb afterwards to
their proclivity, bit by bit, to flatten out, while we know of quite
a few others who strike us as curious because they happen to start
inconspicuously or uncertainly, but nevertheless precisely for
this reason acquire in the course of time more certitude, superior
vision, etc. To which type one gives preference is left to necessity.
Every writer is an aggregate of two people, the citizen and the
artist, to which he, more or less fortunately, resigns himself.
(1930) Note:
Bài Bạt tuyệt lắm. Tin Văn sẽ đi liền. Tác giả bài
viết, Tom Whalen nhìn ra 1 Walser
khác hẳn với cách nhìn
chung, coi ông cùng dòng với Musil,
Broch hay Thomas Mann, thí dụ.
LI-YOUNG LEE Folding a Five-Cornered Star So the Corners Meet This sadness I feel tonight is not my sadness. Maybe it's my father's. For having never been prized by his father. For having never profited by his son. This loneliness is Nobody's. Nobody's lonely because Nobody was never born and will never die. This gloom is Someone Else's. Someone Else is gloomy because he's always someone else. For so many years, I answered to a name, and I can't say who answered. Mister Know Nothing? Brother Inconsolable? Sister Every Secret Thing? Anybody? Somebody? Somebody thinks: With death for a bedfellow, how could thinking be anything but restless? Somebody thinks: God, I turn my hand face down and You are You and I am me. I turn my hand face up and You are the I and I am your Thee. What happens when you turn your hand? Lord, remember me. I was born in the City of Victory, on a street called Jalan Industri, where each morning, the man selling rice cakes went by pushing his cart, its little steamer whistling, while at his waist, at the end of a red string, a little brass bell shivered into a fine, steady seizure. This sleeplessness is not my sleeplessness. It must be the stars' insomnia. And I am their earthbound descendant. Someone, Anyone, No one, me, and Someone Else. Five in a bed, and none of us can sleep. Five in one body, begotten, not made. And the sorrow we bear together is none of ours. Maybe it's Yours, God. For living so near to your creatures. For suffering so many incarnations unknown to Yourself. For remaining strange to lovers and friends, and then outliving them and all of their names for You. For living sometimes for years without a name. And all of Your spring times disheveled. And all of Your winters one winter. from Image SUJI KWOCK KIM Return of the Native **** for Kang, born in Sonchon, North Korea Better not to have been born than to survive everyone you loved. There's no one left of those who lived here once, no one to accuse you, no one to forgive you- only beggar boys or black-market wives haggling over croakers and cuttlefish, hawking scrap-iron and copper-pipes stripped from factories in the shadow of the statue of the Great Leader. Only streets emptied of the villagers you knew, only the sound of steps of those no longer living, ghosts grown old, grim shadows of what they had once been: some in handcuffs, some in hoods taken away at midnight, some roped and dragged into Soviet Tsir trucks driven to the labor camps that "don't exist." Every absence has a name, a face, a fate: but who, besides you, remembers they were ever alive? You don't know why you were spared, why you breathe walk drink eat laugh weep- never speaking of those who had been killed, as if they had never existed, as if the act of surviving them had murdered them. Forget,jorget! But they want to be remembered. Better people than you were shot: do you think your life is enough for them? For the silence is never silent: it says We hate you because you survived. No. We hate you because you escaped. from Ploughshares Imaginary Beings
Book
The Sphinx
The Sphinx found on Egyptian monuments (called "Androsphinx" by Herodotus, to distinguish it from the Greek creature) is a recumbent lion with the head of a man; it is believed to represent the authority of the pharaoh, and it guarded the tombs and temples of that land. Other Sphinxes, on the avenues of Karnak, have the head of a lamb, the animal sacred to Amon. Bearded and crowned Sphinxes are found on monuments in Assyria, and it is a common image on Persian jewelry. Pliny includes Sphinxes in his catalog of Ethiopian animals, but the only description he offers is that it has "brown hair and two mammae on the breast." The Greek Sphinx has the head and breasts of a woman, the wings of a bird, and the body and legs of a lion. Others give it the body of a dog and the tail of a serpent. Legend recounts that it devastated the countryside of Thebes by demanding that travelers on the roads solve riddles that it put to them (it had a human voice); it devoured those who could not answer. This was the famous question it put to Oedipus, son of Jocasta: "What has four feet, two feet, or three feet, and the more feet it has, the weaker it is?" (1) Oedipus answered that it was man, who crawls on four legs as a child, walks upon two legs as a man, and leans upon a stick in old age. The Sphinx, its riddle solved, leapt to its death from a mountaintop. In 1849 Thomas De Quincey suggested a second interpretation, which might complement the traditional one. The answer to the riddle, according to De Quincey, is less man in general than Oedipus himself, a helpless orphan in his morning, alone in the fullness of his manhood, and leaning upon Antigone in his blind and hopeless old age. (1) This is apparently the oldest version of the riddle. The years have added the metaphor of the life of man as a single day, so that we now know the following version of it: "What animal walks on four legs in the morning, two legs at midday, and three in the evening?" Đọc/Viết mỗi ngày Borges
Conversations
You Only Need To Be Alive: Art Should Free Itself from Time
OSVALDO FERRARI. Today we will
talk about beauty. But before we do so, we will
transcribe your views about the place of art and
literature in our times as discussed in an earlier conversation. Bạn chỉ cần còn sống, và nếu may mắn hơn Y Uyên, bạn sẽ đụng 1 cuộc chiến khác, khủng khiếp cũng chẳng kém: Văn Chương. Bạn chỉ cần, chỉ cần,
chỉ cần.... còn sống! Borges. Giống câu của Ibsen, Đời là cuộc chiến với quỉ, ở hang cùng ngõ hẻm của cục não của con người và thơ là sự lên ngôi của Phán Quyết Chót của 1 con người về chính nó. Đúng thế. Plato gán cái đẹp, cho số phần, cho nhiệm vụ. Và giữa chúng ta, Murena phán, cái đẹp có thể chuyên chở một sự thực “khác”
Trong cuốn tiểu luận nho nhỏ trên, đa số là những phê bình, nhận định, điểm sách, có hai bài viết về tuổi thơ, phải nói là tuyệt cú mèo. Tin Văn sẽ post, và lai rai ba sợi về chúng. Bài “Tuổi thơ đã mất”, The Lost Childhood, viết về những cuốn sách mà chúng ta đọc khi còn con nít. “Gánh nặng tuổi thơ”, theo Gấu, tuyệt hơn, phản ứng của con người, ở đây, là ba nhà văn hách xì xằng, về thời thơ ấu khốn khổ khốn nạn của họ, và bằng cách nào, họ hất bỏ gánh nặng này. Khi Gấu trở về lại Đất Bắc, Gấu thấy mình giống như một kẻ đi tìm gặp một thằng Gấu còn ở lại Đất Bắc, và, tìm hiểu, bằng cách nào thằng Gấu đó hất bỏ được gánh nặng tuổi thơ… |
