 Tạp Ghi Phần 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Phần 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Phần Ba 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Oanh kích vs Pháo kích |
"Bởi vì, ai mà tiên đoán ra
được", một thằng cu Gấu, đã từng ăn cắp khoai lang ở đồng làng Thanh
Trì, Quốc Oai, Sơn Tây, lại có ngày... trở thành... Gấu, nhà văn.
* Bữa đó, vừa gặp, em tủm tìm cười, nhe chiếc răng khểnh thật là tuyệt vời, nói: -Hôm qua anh với anh V. đi lên xóm phải không? Gấu mặt nghệt ra, không biết nói năng ra làm sao. Em nói tiếp: -Ông cụ nói, gặp hai người, mới sáng sớm từ trên đó về! Mãi sau này, sao bao nước chẩy qua cầu, sắp xuống lỗ, Gấu mới ngộ ra câu của em, hồi đó: -Thứ tình yêu chỉ gồm có chiêm ngưỡng và kính trọng, thứ 'amour platonique' mà anh nói đó cũng làm Hương sợ. Gấu nhà văn * Bác Hồ, đưa em đi Sở Thú, hậu thế có một em nhà báo, ngu ngơ dại khờ, khui ra, thế là em mất job, may mà không đi tù. Sao bằng thằng cu Gấu được! * Đúng ra, phải nói, "đào trộm" khoai lang, chỉ một củ, rồi sẵn nước ruộng kế bên, rửa sạch bóc. Mùi vị củ khoai, lạ làm sao, phải mãi đến sau này, khi, đầm mình trong một con kinh ta đào đã có nước chảy qua, nơi Củ Chi Thành Đồng Cách Mạng, vớ được một chú tép, bỏ vô miệng, và vị ngọt tươi của chú tép nhảy tanh tách giữa những cơn đói làm bật ra vị tươi ngọt của củ khoai lang ngày nào. Nói rộng ra một chút, chỉ đến khi được nhà nước mới cho đi học tập cải tạo, thì Gấu mới lại được hưởng thêm một lần nữa, hoặc nhớ ra được, mùi vị, của củ khoai lang đào trộm, của con ốc nhồi nằm dưới một cánh bèo nơi ao làng Thanh Trì ngày xưa. Cám ơn Cách Mạng một phát! * Câu chuyện Gấu, nhờ ơn Cách Mạng, được đi học tập cải tạo, được hưởng lần thứ nhì, hương vị lần đầu, thực phẩm trần gian, Gấu được nghe ông nhạc sĩ kiêm luật sư KDT kể, một câu chuyện tương tự. Thú vị nhất, là, ông kể cho Gấu nghe, lần ông, tuy không phải dân trong làng, đi cùng một hai người bạn, [trong có nữ sĩ TD, văn sĩ NĐT, đều không phải trong làng, Gấu nhấn mạnh], ghé thăm "vòm", ở mãi tít trên nóc một tòa nhà, tại một ngã tư khu Nancy, Gấu và ông bạn, ca sĩ SP, thường xuyên có mặt. Ông kể vài ba chuyện, đều giai thoại trứ danh, nhưng lạ sao, Gấu chỉ nhớ câu chuyện, về một anh chàng, khi còn hàn vi, làm cái nghề thu gom đồng nát, ve chai, cứ mỗi buổi chiều, đi làm về, trước khi về nhà, ghé nhà ông phú hộ đầu ngõ, xin ông để cho vài bi. Vì chân tay lem luốc, quần áo lôi thôi, anh cũng không dám vô nhà, dù ông chủ cho phép, và, cứ đứng ở bên ngoài cửa sổ đưa cái miệng vô phía bên trong ngậm dọc tẩu. Và, để cho thăng bằng, một chân anh ta cứ phải dầm vô trong một cái bể nước tưới bông, ngay kế bên tường. Thế rồi, cuộc đời thay đổi, anh có ngày trở thành giầu có, nhưng, lạ làm sao, dư dả thuốc rồi, mỗi lần ngậm dọc, không làm sao hưởng được, cái hương vị những ngày hàn vi ngậm dọc nơi cửa sổ nhà ông phú hộ. Đành phải đi vấn kế một ông đệ tử của Freud. Ông này còn là nhà văn, rất ư chú ý đến cái gọi là "chi tiết là Thượng Đế", bèn ra lệnh, mi hãy kể thực là chi ly, cái cảnh mi, từ bên ngoài cửa sổ ghé miệng vô bên trong cho ta nghe coi. Nghe xong, ông phán, mi về nhà, mỗi lần ngậm tẩu, dúng một chân vô chậu nước lạnh, thì sẽ được toại nguyện. Nhờ ơn Cách Mạng, Gấu được sống trở lại, những ngày hàn vi nơi quê nhà, và lại được hưởng, cái hương vị lần đầu của một con ốc, của một củ khoai, sự thể là như vậy. Giai thoại trên, hình như Gấu đã hơn một lần lèm bèm, và coi đây như là đề tài, cho một luận án, Cái Khổ, Cái Đói sẽ cứu chuộc thế giới, chứ không phải Cái Đẹp. (1) Sau khi bội thực vì thực phẩm Miền Nam, những "chiến lợi phẩm", Miền Bắc đã quên hẳn cái hương vị tuyệt vời, đầu đời của thực phẩm trần gian rồi chăng? Có thể, đó là lý do, cứ mỗi khi ngồi vô bàn, trước khi cầm đũa, là dân Ky Tô giáo cầu nguyện, cảm ơn Chúa. Xin Cám ơn Chúa, đã cho con có bữa ăn đầu đời, và không bao giờ quên được cái hương vị của nó. (1) Cá Rô Cây Khi chiến tranh xẩy ra, Graham Greene [1904-1991] làm Bộ Ngoại Giao, rồi làm mật vụ, phục vụ Nữ Hoàng, nhân viên MI.6, bí số 59200. Đệ tử Kim Philby. Tay này sau phản bội nước Anh, và chạy qua Liên Xô. Trò gặp lại thầy ở Moscow, mãi sau đó. Thầy biểu trò: "Graham, cấm lời bàn Mao Tôn Cương [pas de commentaire]." -Em chỉ hỏi thầy một câu thôi: "Thầy bi giờ nói thạo tiếng Nga chưa?" (1) Ôi chao, đọc tới đây, Hai Lúa bất giác lại nhớ đến câu, một em út Bắc Kỳ chưởi cái thằng Bắc Kỳ di cư 1954 là Hai Lúa, hơn nửa thế kỷ sau, về lại Hà Nội: -Anh là người Nam, sao bầy đặt nói giọng Bắc? Hay ho gì cái giọng Bắc? Lạ một điều, cô gái rất là bực vì chuyện này! Chính thái độ bực tức của cô gái làm khổ Hai Lúa, mỗi khi nhớ lại. (1) Oliver Barrot/Bernard Rapp: Lettres Anglaises. Une Promenade littéraire de Shakespeare à Le Carré. Nhà xb Gallimard, tủ sách Folio. [Văn Học Anh: Dạo chơi từ Shakespeare tới Le Carré.] Nước Mắm Lá Chuối * Nụ hôn đầu ôm mái tóc lang thang, [thơ TTT], là cũng theo nghĩa này, chăng? * Ui chao, câu này mà áp dụng cho nhà văn Miền Nam, nhưng phải trừ mấy ông như Sơn Nam, Vũ Hạnh... ra, thì thật là tuyệt vời: Về phần chất liệu, những gì chàng thâu lượm được, trong những năm học Thời Độc Nhất Vô Nhị Và cái thời độc nhất vô nhị,
phải chăng là thập niên 1960, thời của... Gấu?
Cái ấy gọi là, hãy sống cho tới tận đáy, thời của mình, đừng... bỏ chạy nó, dù có sợ nó đến thế nào! * Cuốn của Faulkner mà Gấu mê nhất, là cuốn đầu tiên đọc, và "trúng tủ": Absalom, Absalom! Cái đoạn mở ra nó, mới thật là tuyệt vời. Như thể cả Miền Nam, "mãi mãi về sau này", mở ra trước mắt Gấu. Bài đọc Hình Bóng Cũ của Sơn Nam, là viết dưới ánh sáng của Absalom, Absalom! "Bởi vì, ai mà tiên đoán ra
được", một thằng cu Gấu, đã từng ăn cắp khoai lang ở đồng làng Thanh
Trì, Quốc Oai, Sơn Tây, lại có ngày... trở thành... Gấu, nhà văn.
Thế cái tội sờ mó [của quí của] Sông Côn thì sao?Nhưng tôi còn những lời hứa
phải giữ
Và nhiều dặm đường phải đi Trước khi lăn ra ngủ Lăn ra ngủ Dừng ngựa bên rừng, chiều tuyết phủ Lấy mấy dòng trên làm logo cho Tin Văn thì thật tuyệt! Đám tinh anh Miền Nam đi du
học, sở dĩ bợ đít VC, một trong những lý do 'tiềm ẩn' của sự chọn lựa
mang tính cứu rỗi này, là, họ đã bị mặc cảm.
Sẵn tư chất thông minh, họ cố học giỏi, đậu cao để được đi du học. Làm như thế, trước tiên, là để trốn lính. Và do trốn lính, nên có mặc cảm. Thành thử chọn đứng về phiá nhân loại tiến bộ, còn giải tỏa cho họ mặc cảm trên. Theo cái kiểu suy nghĩ, tụi tao đâu có hèn nhát, tụi tao tởm cuộc chiến đó, tởm cái đám tôi mọi, nô lệ ngoại bang, hết bồi Tây lại bồi Mẽo đó, tụi tao kết án chiến tranh, tụi tao 'êu' hòa bình! Ngoài ra, biết VC thể nào cũng thắng, chọn VC là còn hy vọng sau này, thành tài, về xây dựng đất nước, xây dựng cái nhà Việt Nam, trong có cái nhà của mình, tất nhiên, to lớn đàng hoàng hơn mười lần trước. Có ông còn mong hoà bình kịp đến, ngay trong đời mình, để còn kịp về, mà hưởng hòa bình, thế là bèn làm chó săn cho VC! Gấu cũng đã từng được một ông Thầy, dậy Pháp văn, những năm học Trung Học, để ý, thương tình, và khuyên bảo, cố đậu cao, Thầy lo cho đi du học. Ông khi đó làm ở Bộ Quốc Gia Giáo Dục. Nói ra thì có vẻ "hơi bị quá phách lối", nhưng sự kiện, Gấu học, chỉ cần đậu, không cần đậu cao, một phần do không muốn giống mấy tay chạy làng kia! Đúng ra, chọn lựa ở lại của Gấu cũng có lý do 'tiềm ẩn' của nó: Gấu quá thù ghét, quá tởm lợm cuộc chiến, đến không thể bỏ chạy! Phách lối chưa! Nhưng, đó là do cái chết của ông bố mà ra. Và của thằng em. Mày làm thịt ông bố của tao, thằng em của tao, mày có giỏi, có bảnh, thì làm thịt luôn cả tao nữa đi ! Xém tí nữa, nó làm thật ! Đúng hơn, nó tha thằng anh, bắt thằng em ! * Tôi không nhận bất cứ một công tác nào. Tại sao lại chọn tôi? -Bắc Kỳ yêu nước thứ thiệt. Đã ổn định nhiều năm tại Miền Nam. Ký giả nổi tiếng của tờ Time. Đã từng du học Mẽo. Ngoài anh ra, ai xứng đáng hơn để làm cái công tác "Người của Bắc Bộ Phủ ở Sài Gòn". Phải có người của chúng ta ở đó chứ? -Je n'accepte aucune mission. Pourquoi m'avez-vous choisi? -Anglais patriote. Établi ici depuis des années. Membre respecté de l'Association des commercants européens. Il nous faut notre agent à La Havane, n'est-ce pas? Graham Greene: Notre agent à La Havane, 1958. Còn "ông kia", cũng Bắc Kỳ 54 như Hai Lúa, thì làm "Người của chúng ta" ở Paris! Phải có người của chúng ta ở đó chứ. Gấu nhà văn
 From:
Date: Thursday, August 23, 2001 7:04:48 PM To: Subject: Re: NQT Hi anh T. Lan nghĩ, với cách trả lời nhã nhặn của anh như thế là tốt lắm, hy vọng ông ta sẽ không question nữa. Thật là…. ----- Original Message ----- From: From: PCL Chào anh Trụ, ----- Original Message ----- Xin cha`o ca'c ba.n, Sông Côn đã từng được xb ở hải ngoại, có thằng mũi lõ mũi tẹt nào dám sờ? Ui chao, sách trong nước thì xin được tự thu hồi, sách hải ngoại thì khoe không bỏ một chữ, đúng chuyện khôi hài đen. Bởi vì, như một người nào nói, xứ sở của một nhà văn, là ngôn ngữ của người đó. (1) (1) "A writer's patria or country, as someone said, is his language. That sounds pretty demagogic, but I completely agree with him..." Roberto Bolano. Francisco Goldman trích dẫn, trong bài điểm sách của nhà văn này, trên NYRB July 19, 2007. Nguyên trong bài cảm tạ khi nhận giải thưởng văn học 1999 Romulo Gallegos Prize. Đoạn văn như sau: (1) "A writer's patria or country, as someone said, is his language. That sounds pretty demagogic, but I completely agree with him.... that it's true that a writer's country isn't his language or isn't only his language.... There can be many countries, it occurs to me now, but only one passport, and obviously that passport is the quality of the writing. Which doesn't mean just to write well, because anybody can do that, but to write marvelously well, though not even that, because anybody can do that too. Then what is writing of quality? Well, what it's always been: to know how to thrust your head into the darkness, know how to leap into the void, and to understand that literature is basically a dangerous calling." Gấu tôi tin rằng, cái ông, sách xin được tự thu hồi, đã hiểu rõ câu văn trên, dù chưa từng đọc: Phẩm chất của cái việc viết là đâm đầu vào bóng đen, là lao vào chỗ trống không, là hiểu ra rằng, văn chương là một tiếng gọi nguy hiểm. * Obituary Ai Điếu Roberto Bolaño Mi giống như một con Gấu: Tất cả sự êm ái dịu dàng được bọc bằng một cái vỏ cứng cỏi, cùng với sự sần sùi tuyệt vời của nó, khiến ta chảy tan ra. Ta thật là buồn vì nhà ngươi chẳng bao giờ chịu khó hiểu ta thêm một chút. Tại sao mi không cố hiểu thêm về ta, mà cứ thế ngưng lại, dậm chân tại chỗ? Chiều hôm qua, ta tự hỏi, làm thế nào, để ta có thể chứng tỏ cho mi thấy, là ta yêu thương mi biết là chừng nào. Làm sao chứng tỏ cho mi biết, bằng một phương tiện cho dù mắc mỏ cỡ nào đối với ta, rằng ta thương mi? Và ta chỉ tìm ra được một phương tiện, đó là gửi tiền cho mi, để mi đi chơi với con mụ đàn bà nào đó. Gấu Cái. Thư của Anais Nin, bồ của Henry Miller, có sửa đổi chút đỉnh, cho hợp với tình cảnh vợ chồng Gấu! [Tu es comme l'ours, Henry: tout de douceur dans une enveloppe de dureté, avec une délicieuse rugosité suave qui me fait fondre...] * You only live twice
Or so it seems. One life for yourself One for your dream Bạn chỉ sống hai phùa Một phùa sống Một phùa mơ
|