*

*
Gặp bão như Nargis, đồng bằng sông Cửu Long sẽ tan hoang
Trước tổn thất tới 100.000 người chết và mất tích sau bão Nargis của Myanmar, ngày 17/5, những cán bộ làm công tác phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn đã bày tỏ lo ngại nếu đồng bằng sông Cửu Long gặp một bão Nargis thứ hai thì sẽ tan hoang. Việc cứu nạn không tránh khỏi lúng túng.
Vn_Express

Hãy "đề nghị" với chúng, một đề nghị mà chúng không thể nào từ chối.
Đó là policy của Bố Già Mafia, Corleone.
Giữa thảm họa thiên nhiên, "tai trời", chính quyền Miến Điện, "ách nước", bế quan tỏa cảng mọi viện trợ từ phía bên ngoài, sợ gây ra một cơn "thảm họa nhân đạo", une catastrophe humanitaire. Mục tiêu số một của họ: Làm sao giữ vững chế độ quân sự hoang tưởng, bất lực và tham những.
An offer they can't refuse. Một đề nghị chúng không thể từ chối.
Người Mỹ đã có mặt, ở Thái Lan, để sửa soạn một hành lang nhân đạo... trong trưòng hợp.... Cho đến nay, chỉ có hai xe vận tải của LHQ vượt qua được rào cản... Một viên đội Mẽo, vừa châm điếu thuốc lá Thái Lan, vừa nói, tôi có cảm tưởng họ đếch khoái tụi tôi, nhưng chúng tôi có mặt ở đây, đâu phải vì họ, mà vì dân chúng Miến, và khi có lệnh, là a lê hấp!
Ui chao, chẳng lẽ cũng [lại] mong như vậy, cho xứ Mít của chúng ta!


Cuộc chiến Chechnya của một người lính

Koestler: Con quỉ của sự tuyệt đối
Le démon de l'absolu
Et puis quoi, on n'écrit pas Le Zéro et l'Infini sans faire de dégâts colllatéraux: « Il est l'homme sans concessions qui n'a plié devant aucune des deux grandes tyrannies modernes et a osé les défier ensemble. »
Rồi sao? Nguời ta không thể viết Số không và Vô tận mà không gây miểng: "Ông ta là một người không nhượng bộ, không hề cúi mình trước bất cứ một trong hai thế lực bạo chúa lớn lao hiện đại và thách thức cả hai."


Martin Amis
Tay Amis này, làm Gấu nhớ đến một ông bạn, Châu Văn Nam, nhiếp ảnh viên UPI. Không hiểu tại làm sao, anh lúc nào cũng tin vào Gấu, ngay cả khi Gấu hoàn toàn tuyệt vọng về mình. Không có CVN, là Gấu không làm sao bỏ chạy được VC!
Sau này, trong những lần gặp lại, anh cười nói, tao rất giỏi về xem tướng người. Lúc nào tao cũng tin là mày sẽ thoát, sẽ làm được một cái gì đó!
Anh làm Gấu nhớ đến một tay khác, cũng tiên đoán như vậy về Gấu. Nhưng trong hai trường hợp hoàn toàn khác nhau. Anh thứ nhì này, cũng ngồi xem tướng Gấu, và phán. Cho vui câu chuyện thôi.
Khác CVN. Cứ mỗi lần có cú lớn, là anh nghĩ đến Gấu, và cho tham dự.
Free!

Morrison: 10 Questions

Vào thời net, với những kỹ thuật hiện đại như scaner, thí dụ, dịch, tốt nhất, nên post kèm bản gốc, hoặc bản dịch tiếng Anh, tiếng Pháp của nó, điều Tin Văn vẫn thường làm, "đưa vào thực tế", một trong ba búa ông anh truyền cho, đừng sợ sai, sai thì sửa, nếu không, không thể có tác phẩm.
Độc giả Tin Văn, căn cứ  bản scan, thường xuyên chỉ giùm Gấu những câu, những đoạn, dịch sai hoặc chưa tới, chưa đạt...

Cũng tiện đây, nói rõ thêm về ông anh nhà thơ: Sở dĩ Gấu hay nhắc tới, không phải là vì muốn 'khai thác tối đa và đủ kiểu cái chết của TTT', như bạn Hồ Nam phạng Gấu, [Gấu vs Hồ Nam] nhưng mà là, những bài học vỡ lòng của Gấu, từ ông anh, chúng rất cần cho tất cả những ai mê văn chương, hay nói gọn hơn, mê viết.

Gấu có một ông bạn cũng khá thân, rất nổi tiếng trong giới viết lách, nhưng nổi tiếng chìm, dân viết thì rành, độc giả, gần như mù tịt. Ông này, rất ư là giỏi ngoại ngữ, cũng từng dịch thuật khá nhiều tác phẩm, nhưng cũng chẳng dám để tên thật, hoặc dịch giùm, cho người khác. Do giỏi ngoại ngữ, nên đọc rất nhiều, rất tự hào về cái sự hiểu biết của mình.

Nhân một lần, cùng ông bạn, cả hai cùng ngồi bên hai ông Tây, Gấu tỉ tê hỏi, ông phán thật hách:
Tao không dám dịch, không dám viết, ấy là vì sợ sai. Cỡ như tao mà sai, cái hại khủng khiếp ghê lắm. Tư tưởng càng lớn, đúng thì thành thánh nhân, sai thành ác quỉ, gây hại cho muôn người. Mày không thấy những gương tầy liếp sao: nào Dos, nào Nietzsche, nào Marx...? (1)
(1) Không hiểu ông bạn của Gấu có 'thuổng' Heidegger không?
He who thinks greatly must
                               err greatly: Kẻ nào nghĩ lớn, phải lầm lớn
Heidegger: The Thinker as Poet, Tư tưởng gia như Thi sĩ  [in Poetry, Language, Thought, Thơ, Ngôn ngữ, Tư tưởng, dịch qua tiếng Anh, Albert Hofstadter, nhà xb Harper & Row, New York].
*
Nhưng, một lần cũng bên hai ông Tây, nhân nhắc đến ông anh nhà thơ, mà ông bạn này cũng khá quen biết, Gấu bèn hé lộ, một trong ba búa ông anh truyền cho, cứ đọc tuới, thì tìm ra thầy, cứ dịch tưới, thì có tác phẩm, ông bạn ngớ người ra, than, giá mà tao, vào cái lúc mới lớn, đang hăm hở như thế, mà gặp ông anh của mày, thì đời tao khác hẳn đi rồi!
*
Có một lần, Gấu dịch một câu, lâu quá không còn nhớ, lệch hẳn ra khỏi nguyên tác, và rất ư lấy làm thú vị, nhưng "một" trong "hai" vị độc giả, sau này thân thiết đến như "ruột thịt", bèn mail, mắng, dịch như thế, thì bố ai hiểu nổi!
Gấu không làm sao giải thích cho người bạn thân này, mãi đến khi đọc Linda Lê, trong một bài viết, có trích dẫn một câu của Novalis, nay chép ra đây, thay câu trả lời cho người bạn thân thiết, qua Tin Văn.

Novalis có nói, một bản dịch, hoặc có tính văn phạm [theo nghĩa đen], hoặc có tính diễn giải, tức tính mô phỏng, hoặc huyền hoặc.
Cái câu mà Gấu dịch đó [không còn nhớ, nhưng sẽ nhờ "google desktop" tìm giùm], có tính huyền hoặc.
Đẩy câu của Novalis đến tận cùng, tất cả những bản dịch, vờ nguyên tác, như của em Thanh Huyền, đều có tính... huyền hoặc!
Huyền hoặc?
Linda Lê, tiếp tục trích dẫn Novalis: Những bản dịch huyền hoặc là những bản dịch đỉnh cao văn phong. Chúng tái tạo sự tinh khiết, sự hoàn hảo của tính nghệ phẩm, trong tính cá nhân của nó. Không phải tác phẩm nghệ thuật, chính nó, mà những bản dịch đem đến cho chúng ta, nhưng lý tưởng của nó.
Novalis disait qu'une traduction, ou bien est grammaticale (littérale), ou interprétative (adaptation), ou bien mythique. « Les traductions mythiques sont des traductions de haut style: elles reproduisent dans sa pureté et sa perfection le caractère de l'œuvre d'art dans son individu. Ce n'est pas l'œuvre d'art elle-même, réellement, qu'elles nous donnent, mais bien son idéal.»
Linda Lê: L'Âme Romantique [retour aux classiques]. Le Magazine Littéraire số đặc biệt về văn chương và trại tù, Jan 2005
*
"Après Auschwitz, écrire un poème est barbare, et la connaissance exprimant pourquoi il est devenu aujourd'hui impossible d'écrire des poèmes en subit aussi la corrosion. »
Sau Auschwitz, làm thơ thì dã man, và cái sự hiểu biết ra như thế, rằng, bây giờ không thể làm thơ, nó, cũng chịu sự sói mòn.
T.W. Adorno, Critique de la culture et société: Phê bình văn hóa và xã hội
Le Magazine Littéraire, La Littérature et les camps, Janvier 2008


Kinh nghiệm Tam Ích



Đây có lẽ là bản văn đầu tiên, so với bản in trong Stranger Shores, được chuyển ngữ

Tem quí
**
Cùng một tấm hình, một chú thích giặc cờ đen, một, nghĩa quân Đề Thám. Nguồn 1.
 Nguồn 2. Báo History, số đặc biệt về Việt Nam: Vịnh Bắc Bộ, June 2008
*
Nghĩa quân Đề Thám, đúng hơn.
Giặc Cờ Đen của Tướng Lưu Vĩnh Phúc, là khi Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ.
Tướng Tây Francis Garnier bỏ mạng vì họ,
và được Tam Nguyên Yên Đổ đi một đường văn tế thật là cảm động!