NGUYỄN LƯƠNG VỴ
SONATA TRẮNG


*
Mậu Thân 1968, Sài Gòn


*


Ăng Lê một cách khủng khiếp!
Terriblement Anglais!

Đó là tên bài điểm cuốn Graham Greene: Một đời để viết... thư [ A Life in Letters ], trên tờ TLS số 25 Tháng Giêng 2008.

Có vẻ như càng ngày làng văn thế giới càng chú ý đến hai ông thầy, vừa dậy viết văn vừa dậy tiếng Tây, của Gấu, là Faulkner, và Greene. Trên tờ Le Magazine Littéraire của Tây, có một bài mới toanh, của tay Pierre Assouline về những tác phẩm mới ra lò, bản tiếng Pháp, về, và của, Faulkner. Một, Một cuộc đời trong những cuốn tiểu thuyết, một cuốn tiểu sử; một, Oeuvres romanesques, Những tác phẩm tiểu thuyết của Faulkner, Tome IV, tủ sách Pléiade, Gallimard, một, Dòng họ Snopes, Les Snopes, của Faulkner, tủ sách Quarto, Gallimard.

Một Conrad của thời hiện đại: Greene.
Một globetrotter, [cưỡi ngựa chạy túc tắc trên trái địa cầu], bạn của những tên phản bội và những nhà độc tài, Graham Greene luôn luôn là một tên Hồng Mao lang thang ở hải ngoại và 'sported a certain insularity' [Insular: thuộc về đảo, ở đảo, a insular way of life: lối sống ỏ đảo, thiển cận.... Cụm từ này, áp dụng cho James Bond mới thật tuyệt: Đi đâu, đánh đấm xong cũng lết về... đảo].

Ăng lê, đặc Ăng lê. Nhân vật Pyle, Người Mỹ Trầm Lặng, có gốc gác Ăng lê, tuy từ những nguyên mẫu Mẽo ngoài đời, trong có trùm Xịa, Lansdale, người đã từng chiêu mộ, và tháng tháng chi tiền cho Phạm Xuẩn Ẩn.
Cái tít tiếng Tây, chỉ để nói, Greene không rành thứ tiếng này, "no great command", mặc dù ở Tây cũng bộn. Và cái tít "Thầy thân mến" [Cher Maitre], mở ra lá thư ngỏ, gửi André Malraux, Thưa Thầy, Thầy Thân Mến, "đúng điệu Tây", là chỉ để "ám chỉ" [nhằm tố cáo], vụ án chìm, the secret trial, xử Henri Alleg ở Algiers, và sau đó, lá thư được tờ Le Monde đăng, năm 1960, nhưng đã được một anh Tây trong tòa soạn, biên tập ngầm, sub-edit, tức sửa lại, văn phạm?
Một anh Hồng Mao đặc, cưỡi ngựa túc tắc, lỏng buông tay khấu, du ngoạn thế giới, chỉ để rũ khõi, những cái bóng của chính mình, tuy nhiên, khi cần vẫn rút gươm ra khỏi lưng đàn nửa gánh, để bảo vệ cái tốt, Greene đã từng đóng vai Émile Zola, với lá thư  "Tôi tố cáo, J'accuse", của xứ Côte d' Azur.*

*
Nhà văn phổ cập, William Faulkner, tuy thuộc những tiểu thuyết gia lớn lao của thế kỷ 20, nhưng lại chỉ lẩn quẩn với một xó vườn, với lịch sử và văn hóa vườn, [Écrivain universel, W. Faulkner est pourtant des grands romanciers du 20e siècle le plus étroitement lié à la géographie, à l'histoire et à la culture d'une région].

Và nếu đúng như Nabokov phán, tiểu sử một nhà văn chỉ là tiểu sử văn phong của hắn, cuộc đời của Faulkner cho thấy điều này.
Và có vẻ như Faulkner "không mặn" với món gọi là hạnh phúc,
[Il semble que W. Faulkner n'est pas doué pour le bonheur], và nếu như thế, thì lại càng hay!

Thầy như thế, làm sao trò khá hơn, về cái gọi là hạnh phúc?

Pierre Assouline còn có một bài rất thú vị, về những đệ tử mũi lõ của Faulkner, đồng hương của ông, blog Tin văn đã từng giới thiệu.
Bài viết mới này, cũng thật tuyệt, dù chỉ là một bài điểm, cuốn tiểu sử Faulkner, mới ra lò, của André Bleikasten [William Faulkner, Une vie en romans, Éd. Aden, 730 trang, 38 Euro]. Pierre Assouline nhận xét, người viết tiểu sử đã theo dấu vết tác giả của cuốn Trong khi tôi nằm hấp hối, trong cả hai, đời thực, và đời viết.


Đặng Tiến
đọc
Nguyễn Xuân Thiệp


Tôi Cùng Gió Mùa
Thảo Nguyên vs Trại Tù
Trở lại với tiếng đàn của Kim Dung. Ông là bậc đại tài, khi, vào đúng lúc bất ngờ, ra đòn. Trong Cô Gái Đồ Long, khi Côn Luân Tam Thánh gặp Quách Tường, đúng vào lúc bất ngờ nhất, tiếng đàn tỏ tình bật ra. Nhưng mối tình đó, hay, đúng ra, cái echo của nó, phải mãi sau này, mới vọng lên, qua những tiếng lảm nhảm tên người đẹp, Hân Tố Tố, của hai đệ tử, còn là anh em ruột, bị tiếng sư tử hống của Tạ Tốn biến thành mất trí.
Kim Dung là bậc thầy, ở cái điểm, đốt lên, hai lần, một cây diêm.
Nhưng điều này thì liên quan gì tới thơ Nguyễn Xuân Thiệp?

Camus @ Combat
Tôi nói đồng bào nghe rõ không?
*
Sept 15, 1944

Năm 1933, một nhân vật bắng nhắng như một tên điên, leo lên đỉnh của cái đống đổ nát của nền Cộng Hòa Weimar và hùng hổ phán, tới một quốc gia đang sướng điên và uống từng lời của tên khùng, và một thế giới sửng sốt đến ngỡ ngàng, rằng, một thời đại mới, tuyệt vời, đã bắt đầu cho xứ sở của tên khùng, và cho chính tên khùng.

11 năm sau, những đoàn quân của kẻ thù tiến vào quê cha đất mẹ Đức quốc, và bợp cho nó một cái bợp chót, cái đất nước kiệt quệ sau 10 năm ăn ngủ với súng đạn, với máu lửa, của một cuộc thế chiến do chính nó gây nên.

Kinh nghiệm trên xem ra có lý, có thể dẫn giải, có thể hiểu được.

Rất rất nhiều người tin vào thiên tài Hitler, gần như toàn thể dân chúng Đức, nhiều người Âu Châu, và một số người Pháp. Đó là do:
Thành công là một luật, và sự tàn bạo, một cám rỗ [succes is a law, and brutality, a temptation].

Hitler đánh bạc tất cả, với thành công tối hậu: Thắng trận giặc tối hậu, sau cùng sau kiệt, này, chúng ta sẽ xây cái nhà Việt Nam to lớn hơn, đàng hoàng hơn.

Cả nhân loại tin vào thiên tài của Bác. Chẳng thế mà nhân loại đã từng ao ước: sáng ngủ dậy, biến thành con cháu Bác!
*
Combat, Clandestine No. 58, July 1944
The Profession of Journalist?
"For the first time in history, the profession of journalist has become an honorable profession," M. Marcel Déat declared.
M. Marcel Déat is right.
Clandestine journalism is honorable because it is a proof of independence, because it involves a risk. It is good, it is healthy, that everything to do with current political events has become dangerous. If there is anything we don't want to see again, it is the shield of impunity behind which so much cowardly behavior and so many underhanded machinations once took refuge.
Having become honorable activities, politics and journalism will be obliged one day to judge those who dishonored them .... For example, M. Marcel Déat

Nghề ký giả?
"Lần đầu tiên trong lịch sử, nghề ký giả trở thành một nghề đáng kính". Ngài Marcel Déat tuyên bố. Ngài nói đúng.
Báo chui, hay bây giờ, blog chui, đáng kính, bởi vì nó là chứng cớ của sự độc lập, bởi vì nó dính dáng tới hiểm nguy, rủi ro. Thật tốt, khoẻ mạnh, khi mà mọi chuyện dính dáng tới những biến động chính trị hiện tại, trở nên nguy hiểm. Nếu có một cái gì đó chúng ta đếch muốn nhìn thấy nữa, đó là cái tấm khiên xử lý nội bộ, không trừng phạt, mà đám cán bộ nhà nước dùng nó để ẩn thân...
Một khi trở thành những hành xử đáng kính, chính trị và báo chí có ngày sẽ bị bắt buộc phải xét xử những kẻ ngày nào đã làm nó bị ô nhục, trong đó có Ngài Marcel Déat, thí dụ vậy.

Nhật Ký Anne Frank