Gấu & NTK
Thời gian dịch La Peau






GI “pro” VC

Thơ Tháng Tư

Thời Tưởng Niệm

30. 4. 2013
Nghệ Thuật Bịp

Mấy chục năm rồi sau cuộc chiến, hẳn là đã có rất nhiều người ở “bên  thắng cuộc”, tỏ ra ân hận, không phải vì giải phóng Miền Nam, mà là, những tội ác sau đó.

Giá mà đừng gây ra những tội ác nhỉ, đẹp biết mấy!

Gấu cũng đã từng nghĩ như thế - đúng hơn, mong mỏi như thế.
Bà DTH hẳn cũng đã mong mỏi như thế, khi phán, cuộc chiến ngu đần nhất, trong lịch sử Mít.

Nhưng phải đến 30 Tháng Tư 2013, sắp đi xa, thì Gấu Cà Chớn - thằng bé mắt lác Bắc Kít ngày nào - mới ngộ ra: Chiến thắng đỉnh cao chói lọi đó, không phải là chiến thắng, nếu thiếu những tội ác sau 30 Tháng Tư, 1975!

Trong bài vinh danh Thượng Đế Đã Ngỏm Tại Xề Gòn, La Peau, của Malaparte, Kundera viết:

9. Một Âu Châu Mới “In statu nascendi”.
[trong cái dạng uyên nguyên của nó, in its original form]

Âu Châu Mới, thoát ra từ Đệ Nhị Chiến, bị Thượng Đế Đã Ngỏm tóm lấy, trong tất cả cái chân thực của nó [The New Europe as it emerged from World War II is caught by The Skin in complete authenticity], nói như vậy có nghĩa, nó được tóm bắt bằng 1 cái nhìn chưa bị sửa sai, hay kiểm duyệt, [những “giá mà đừng có tội ác Lò Cải Tạo”, thí dụ], và như thế, nó lộ sự tươi rói của khoảnh khắc mới sinh, and that therefore shows it gleaming with the newness of its birth instant.
Tôi nghĩ tới Nietzsche ở đây: cái yếu tính của 1 hiện tượng được vén lộ ở cái khoảnh khắc khải huyền của nó, I’m reminded of Nietzsche’s idea: The essence of a phenomenon is revealed in the instant of its genesis.

Đúng là điều Gấu lèm bèm hoài, về chiến thắng 30 Tháng Tư của Bắc Kít, nó có từ khi chưa có giống Mít, hay nói 1 cách khiêm tốn hơn, nó vừa sinh ra là có rồi, ở cái khoảnh khắc khải huyền của giống Mít!
Hà, hà!

Âu Châu Mới được sinh từ một cuộc thất trận khủng, chưa từng có trong lịch sử của nó [The New Europe is born of an enormous defeat unparalleled in its history]; lần đầu tiên, Âu Châu bị đánh bại, vanquished, Âu Châu như là Âu Châu, trọn Âu Châu. Trước hết, bị đánh bại bởi cơn khùng điên của con quỉ của chính nó, nhập thân vào 1 nước Đức Nazi, first vanquished by the madness of its own evil incarnated in Nazi Germany, và rồi thì được giải phóng, bởi Mẽo một bên, và bởi Hồng Quân một bên.
Được giải  phóng và bị độ hộ, Liberated and occupied.
Tôi nói mà không tiếu lâm, I say this without irony. Cả hai từ đều đúng, accurate. Ở mối nối của nó là cái bản chất độc nhất của hoàn cảnh, And in their juncture lies the unique nature of the situation.
Kundera: Encounter

Giải phóng và bị đô hộ, ở giữa hai từ đó, là hoàn cảnh độc nhất, tiếu lâm nhất, cà chớn nhất, và nhục nhã nhất, của Miền Nam xứ Mít!

Hà, hà!

Two Worlds

Soon now that day is coming:
We'll send petitions to prison wardens,

Ask them to save us from fear freedom winter
And allow us to serve our time.

So when they finally throw us in chains,
Let the world lose its shameful balance.

Between the two halves that make the world,
May the convicts' half become the bigger one,

And the guards, out of shame and fear,
Some nights plead to stay with us.

MATIJA BECKOVIC
[1939-]

Beckovic was born in Senta and studied Yugoslav literature at Belgrade University. His first book was the surrealist love poem Vera Pavladoljka, published in 1962. Most of the poems in this anthology come from Thus Spake Matija (1965). Since 1970 and the book A Man Told Me, Beckovic has written his poems in a Montenegrin dialect. These poems are extremely difficult to translate, and yet his very best work is to be found in these later books of poetry.

Charles Simic giới thiệu, trong Ngựa Có Sáu Chân (2)

Hai thế giới

Chẳng mấy chốc ngày đó tới
Tính từ bi giờ:
Chúng ta sẽ gửi cho lũ quản giáo VC những tờ rơi

Yêu cầu chúng hãy giúp chúng ta khỏi nỗi sợ mùa đông tự do
Và cho chúng ta sử dụng thời gian của chúng ta

Và như thế, sau cùng, khi chúng tống chúng ta vô tù, vô cùm
Hãy để cho thế giới mất sự cân bằng tủi hổ của nó

Giữa hai nửa trái cầu làm nên thế giới
Hãy để cái nửa của những người bị kết án
Lớn hơn nửa của lũ chó VC

Và đám quản giáo, do tủi hổ và sợ hãi
Bèn năn nỉ chúng ta, ban đêm,
Đừng đuổi chúng ra khỏi phòng giam.

Nó nói về Mẽo giải phóng Ý, và nó tiên tri ra hai cuộc giải phóng khác, tại Việt Nam. Gấu lập lại, hai cuộc giải phóng.

1. Quân đội Mẽo tới Miền Nam, nhằm giải phóng miền đất này, thoát cuộc xâm lăng của VC Miền Bắc.
2. VC Miền Bắc giải phóng Miền Nam. Và xoá sổ nó.

Trong cuốn sách mới ra lò, Une rencontre, Kundera vinh danh, và trả nợ, những nhà văn đã từng ảnh hưởng lên ông. Trong có Malaparte và cuốn La Peau mà Gấu đã từng dịch, bản tiếng Việt có tên là Thượng Đế đã chết trong thành phố, và cái tít này, tiếu lâm vô cùng, như tiên tri ra được cái gọi là sự băng hoại về đạo đức nơi xứ Mít của chúng ta. (1)

Thượng Đế Đã Ngỏm chắc là ăn khách quá, ông Nhàn ra lệnh Gấu dịch tiếp cuốn Kaputt (1944).
Gấu nhớ, trong có câu chuyện tiếu lâm thú vô cùng, và, quái, nó cũng tiên tri cú băng hoại hiện thời ở xứ Mít.
Một anh Cớm VC bắt 1 em, chắc hậu duệ lũ Ngụy, mấy chục năm sau Phỏng Giái, vưỡn còn đi treo cờ “ba que sỏ lá”.
Thấy còn con nít quá, và, lại xinh quá, anh ta bèn giở trò, và chỉ mắt của anh ta:
Trong hai con mắt này, một thật, một giả. Mi nói đúng con nào giả, ta tha không bắt đi tù.

Em phán, dễ ợt, và chỉ đúng con mắt giả, với cục thuỷ tinh.
Anh Cớm VC ngạc nhiên quá đỗi, hỏi, làm sao mà mi biết?
Dễ ợt! Con mắt đó người hơn so với con mắt thật của mi!

Yankee mũi lõ hăm đẩy Yankee mũi tẹt về thời kỳ đồ đá.
Chúng quả đã làm được điều này.

"La Peau [Làn Da]": Đại Gia - Tiểu Thuyết

LE PRÉ-MODÈLE DE L'ÉCRIVAIN ENGAGÉ

Quelque vingt ans avant Sartre, Malaparte était déjà un « écrivain engagé ». Disons plutôt, son pré-modèle; car la fameuse formule sartrienne, on ne l'utilisait pas alors, et Malaparte n'avait encore rien écrit. À quinze ans il est secrétaire de la section locale de la jeunesse du parti républicain (parti de gauche) ; quand il a seize ans, la guerre de 14 éclate, il quitte son chez-soi, franchit la frontière française et s'engage dans une légion de volontaires pour combattre les Allemands.
Je ne veux pas prêter aux décisions des adolescents plus de raison qu'elles n'en peuvent avoir; il n'empêche que le comportement de Malaparte était remarquable.
Et sincère, situé, faut-il le dire, au-delà de la comédie médiatique qui, aujourd'hui, accompagnerait fatalement tout geste politique. Vers la fin de la guerre, pendant un combat féroce, il est gravement blessé par des lance-flammes allemands. Ses poumons en resteront à jamais endommagés et son âme traumatisée.
Mais pourquoi disais-je que ce jeune étudiant-soldat était un pré-modèle de l'écrivain engagé? Plus tard, il raconte un souvenir: les jeunes volontaires italiens se sont vite divisés en deux groupes rivaux: les uns se réclamaient de Garibaldi, les autres de Pétrarque (qui avait vécu dans la même partie du sud de la France où ils étaient rassemblés avant de partir pour le front). Or, dans cette dispute d'adolescents, Malaparte se rangeait sous le drapeau de Pétrarque contre les garibaldiens. Son engagement, dès le début, ne ressemblait pas à celui d'un syndicaliste, d'un militant politique, mais à celui d'un Shelley, d'un Hugo ou d'un Malraux.
Après la guerre, jeune (très jeune) homme, il entre au parti de Mussolini; toujours affecté par le souvenir des massacres, il voit dans le fascisme la promesse d'une révolution qui balayerait le monde tel qu'il l'a connu et détesté. Il est journaliste, au courant de tout ce qui se passe dans la vie politique, il est mondain, sait briller et séduire, mais il est surtout amoureux de l'art et de la poésie. Il préfère toujours Pétrarque à Garibaldi, et les gens qu'il chérit par-dessus tout sont les artistes et les écrivains.
Et parce que Pétrarque représente pour lui plus que Garibaldi, son engagement politique est personnel, extravagant, indépendant, indiscipliné, de sorte qu'il se trouve bientôt en conflit avec le pouvoir (à la même époque, en Russie, les intellectuels communistes connaissaient bien pareille situation), il est même arrêté «pour activités antifascites », exclu du parti, gardé quelque temps en prison, puis condamné à une longue résidence surveillée. Acquitté, il redevient journaliste puis, mobilisé en 1940, il envoie du front russe des articles qui sont bientôt jugés (à juste titre) antiallemands et antifascistes, si bien qu'il passe de nouveau quelques mois en prison.

Kundera: Une Rencontre

V/v đạo đức.

Kundera vinh danh Malaparte, mà không bảnh sao:

Et, dans le même et inoubliable chapitre intitulé « Le vent noir », il raconte l'agonie de son chien aimé Jego (“De lui et non des hommes, j'ai appris que la morale est gratuite, qu'elle est une fin en soi, qu'elle ne se propose même pas de sauver le monde [même pas de sauver le monde!) mais seulement d'inventer toujours de nouveaux prétextes à son propre désintéressement, à son libre jeu”).

Nhờ con chó, không phải nhờ con người mà tôi học được rằng, đạo đức thì cho không, và nó là một cứu cánh nội tại, và nó cũng đếch thèm để ý đến chuyện cứu vớt thế giới….

Về ba bài viết đang gây “sốc” là Trịnh Công Sơn & Tham Vọng Chính Trị (Trịnh Cung), Sao bác ghét talawas...? (Nguyễn Quốc Trụ) và Nồi da xào [xáo, xạo] thịt (Lý Đợi), tôi/ta không cần đọc (ý kiến) mà chỉ cần đếm (các tiếng “quấu, quấu, quấu”) trên các web/blog nọ cũng có thể đoán biết ai “đúng” (các tác giả) ai “sai” (người góp ý) trong các trường hợp này, mặc dù chuyện “đúng” và/hay “sai” thuộc về tỷ lệ của phần trăm “đúng-sai”, vì trên cõi thế “ba phải” này phần lớn chẳng có cái gì là toàn “đúng” hoặc toàn “sai”.Chấp nhận cả hai phần của tỷ lệ phần trăm là cách duy nhứt để giúp trí tuệ trưởng thành.
Cho dễ hình dung mà cũng để vắn tắt, thiển nghĩ của tôi là các tác giả Trịnh Cung, Nguyễn Quốc Trụ, Lý Đợi đã vẽ/viết ba bức chân dung “lập thể” kiểu Picasso về Trịnh Công Sơn, Miền Bắc, và Huyền thoại Âu Cơ-Lạc Long Quân.
Tranh Picasso cũng từng bị quấu quấu... khá lâu.

Nguyễn Đăng Thường [Tiền Vệ]

Let Me Think!

*

You ask me about that country whose details
now escape me,
I don’t remember its geography, nothing of its
history.
And should I visit it in memory,
It would be as I would a past lover,
After years, for a night, no longer restless with
passion, with no fear of regret.
I have reached that age when one visits the
heart merely as a courtesy.
(Faiz Ahmed Faiz, The Rebel’s Silhouette)

Đó là dòng thơ của Faiz Ahmed Faiz (1911-1984). Theo Rushdie, ông này là một nhà thơ trữ tình lớn [the famous Urdu poet], của Pakistan, nhiều bài thơ được phổ nhạc và được hàng triệu con tim ngưỡng mộ, ngay cả những bài chẳng có vẻ gì là lãng mạn, thí dụ như:

Em yêu, đừng hỏi anh về tình yêu đã có lần anh dành cho em...
Đẹp biết bao, đáng yêu biết bao, em, giờ này vẫn vậy...
Nhưng anh đành chịu thua;
bởi vì thế giới còn biết bao nhiêu âu lo sầu muộn so với tình yêu,
và những thú vui khác nữa.
Đừng bao giờ hỏi anh còn yêu em như ngày nào...
*

Ông rất yêu đất nước ông, tất nhiên, nhưng một trong những bài thơ hay nhất của ông, viết bằng một giọng rã rời, thứ tình cảm rã rời của một kẻ lưu vong.
Bài thơ này, tuyệt vời thay, được dựng thành poster ở tường xe điện ngầm ở New York, cách đây vài năm
[Rushdie viết bài này năm 2002]: 

Bạn hỏi tôi về một xứ sở mà những chi tiết về nó đã chạy khỏi tôi,
Tôi không nhớ địa dư của nó, cũng chẳng nhớ lịch sử của nó.
Hay là tôi nên viếng thăm nó, bằng hồi ức,
Chắc là nó sẽ giống như một tình yêu đã qua,
Mà sau nhiều năm, trở lại, trong một đêm, không còn thao thức
Vì đam mê,
Vì lo sợ
Vì tiếc nuối.
Tôi đã tới tuổi mà một con người đi thăm trái tim chỉ vì lịch sự. 

Đúng là một bài thơ vừa tình mình, vừa tình nước "chẳng giống ai", "uncompromising"]! Rushdie phán.
Đọc, Gấu lại thèm nghe lại Trường Sơn Đông Trường Sơn Tây, mơ mòng nhìn thấy cái gạt nước xua đi nỗi nhớ!
Merde! (1)

Tôi đã tới tuổi mà một con người đi thăm trái tim chỉ vì lịch sự.

Xạo Tổ Cha!
Mới xém chết vì H/A, quên rồi hả?
Hà, hà!

Thua ai, thua anh bộ đội Cụ Hồ, thì còn vinh dự nào bằng!
Tuy nhiên, mọi thứ, hễ anh sờ vô, là trở thành hư ruỗng.
Anh vừa mới cười với một cô gái trong trắng, xong, là cô ta biến thành điếm!
Một khi mọi lý tưởng chỉ là cứt đái, thì lá cờ độc nhất, cho một con người, là làn da của chính anh ta.

Lịch sử Việt Nam có một nếp gấp, ngay khi Đàng Trong xuất hiện. Có Đàng Trong một cái là có giấc mơ đổi đời, giấc mơ thoát ra ngoài luỹ tre làng, thoát ra khỏi một miền đất chẳng còn mầu mỡ gì nữa trừ Cái Độc, Cái Bất Nhân, Cái Ác. Thành thử, chúng ta phải coi chủ nghĩa CS, với những giấc mơ tuyệt vời, không tưởng của nó, là giấc mơ giải thoát khỏi cái ác muôn đời của một miền đất, chứ không phải là để đắm chìm mãi vào. Đám Yankee mũi tẹt, qua đám tinh anh của nó, gục ngã trước Cái Ác muôn đời, khi hạ nhục Miền Nam, biến nó thành mảnh đất chiến thắng thay vì mảnh đất giải phóng. Nên nhớ, câu nói của Bùi Tín, một phần, là từ đáy lòng của ông bộc phát ra, chứ không hoàn toàn là chủ trương của Đảng. Sau này, đám VC cố sửa nó, bằng những câu nói khác, thí dụ của Lê Duẩn, Gấu nhớ đại khái, bây giờ là lúc xây dựng cái nhà Mít, thay vì xúm nhau ăn cướp hôi của, qua các chính sách đánh tư sản mại bản, tống đi Kinh Tế Mới, đi tù cải tạo Siberia Mít, nơi Cổng Trời....  hay của Sáu Dân, một triệu người vui, thì có một triệu người buồn....
Không phải tự nhiên mà mấy đấng Cu Sài nhỏ máu ngón tay viết đơn xin vô Nam chiến đấu. Trong hành động đó, có giấc mơ đổi đời, lột xác của người dân quê, đời đời kiếp kiếp, khốn khổ khốn nạn, của cánh đồng xơ xác, của con sông Hồng, trong số đó, có cả anh Chí Phèo, và hậu duệ của anh ta, những đứa con của lò gạch ngày nào.
http://www.tanvien.net/thu_tin/ghet_talawas.html
Sao bac ghet talawas...?

Nguyen Trong Khoi liked this.

http://www.tanvien.net/Al/4.html

GCC có gần như tất cả sách của David Remnick, nhưng thiếu cuốn đầu, tức cuốn trên, Ngôi Mộ Lenin, Những ngày sau cùng của Đế Quốc Xô Viết

GCC tính mua cuốn này lâu rồi, chờ thứ second-hand, bữa nay, giở đọc sơ bài Bạt thấy được quá, bèn tặc lưỡi, OK. Vả chăng, đây cũng là ấn bản rẻ tiền.
GCC biết ông này, khi đọc bài ông viết về Brodsky, trên The New Yorker, (1) những ngày đầu viết cho Văn Học. Bèn chôm liền. Sau in thành sách, bèn mua, và bèn chôm bài viết về Oe, (2) được 1 vị độc giả mail, khen, bài viết được quá!

Đoạn mở ra bài Tựa, cũng thú

PREFACE

Long before anyone had a reason to predict the declide and fall of the Soviet Union, Nadezhda Mandelstam filled her notebooks with the accents of hope. She was neither sentimental nor naive. She had seen her husband, the great poet Osip Mandelstam, swept off to the camps during the terror of the 1930s; she described in ruthlessly clear terms how the regime left its subjects in a permanent state of fear. The people of the Soviet Union had been made, as she put it, "slightly unbalanced mentally-not exactly ill, but not normal either." But Mandelstam, unlike so many scholars and politicians, saw the signs of the Soviet system's inherent weakness and believed in the resiliency of the people.

Trước rất lâu bất cứ một ai có thể tin rằng, Đế Quốc Đỏ sẽ sụm, Nadezhda Mandelstam đã viết Sổ Ghi bằng 1 thứ âm thanh của hy vọng. Bà không phải thứ người tình cảm, hay ngây thơ, ngù ngờ. Bà đã chứng kiến chồng mình, nhà thơ vĩ đại Osip Mandelstam, chết trong tù thập niên 1930, thời kỳ khủng bố. Bà đã mô tả, bằng 1 giọng cực rõ ràng, không chút thương xót, nhà nước đối xử với nhân dân của nó, như thế nào: bằng cách đẩy tất cả vào tình trạng lo sợ, rằng tai họa sẽ giáng xuống bất cứ lúc nào. Người dân Xô Viết, bà viết, thì được làm ra, “hơi mất thăng bằng về tâm thần 1 tị - không hẳn là bịnh, nhưng cũng không thể nói, là những con người bình thường”. Nhưng, Mandelstam, không như những nhà học giả hay chính trị gia, nhìn ra những dấu hiệu của sự yếu đuối nội tại, cố hữu, gắn liền với chế độ, của hệ thống Xô Viết, và tin tưởng ở khả năng dẻo dai, sức bật, sự phục hồi mau lẹ của dân chúng.

Bài ngắn, TV sẽ post và dịch.
Biết đâu, nhờ đó tìm ra gót chân Achilles của VC!

Nớn nên con thích cắm cờ tỉnh lào của Miền Lam?

June 4, 2015

What Poverty Does to the Young Brain

By Madeline Ostrander
The story that science is now telling rearranges the morality of parenting and poverty, making it harder to blame problem children on problem parents. Building a healthy brain, it seems, is an act of barn raising.