Page-Turner
April 7, 2016

How a Poet Named Ocean Means to Fix the English Language

By Daniel Wenger

http://www.newyorker.com/books/page-turner/how-a-poet-named-ocean-means-to-fix-the-english-language


Ocean Vuong is not an experimental poet, but he is a poet of the American experiment. In “Notebook Fragments,” a long poem of questions and collisions, he writes, “An American soldier fucked a Vietnamese farmgirl. Thus my mother exists. / Thus I exist. Thus no bombs = no family = no me.” Then: “Yikes.” A few lines down, the speaker kisses a man’s body,

lightly, the way one might kiss a grenade
before hurling it into the night’s mouth.
 
Maybe the tongue is also a key.
Yikes.

I could eat you he said, brushing my cheek with his knuckles.

Vuong was born in 1988, on a rice farm outside Saigon; two years later, he and six relatives emigrated to Hartford, Connecticut, where they lived together in a one-bedroom apartment. At school, Vuong was buffeted by English long before he could use it—his family was illiterate, and he didn’t learn to read until he was eleven.

“For an American who was born here, the mundane might be boring, but for me colloquial English was a destination,” Vuong told me on a recent Tuesday evening, folded into a booth at Caffè Reggio, the Greenwich Village haunt. Now twenty-seven, he is a recent recipient of the Whiting Award, and this week the Copper Canyon Press published his first book, “Night Sky with Exit Wounds.” Two years ago, when Vuong was told over the phone that his manuscript had been accepted, he was riding the elevated train from his home in Astoria to his first workshop at New York University, where he’s about to complete his M.F.A.
At Caffè Reggio, Vuong drank jasmine tea and wore a black silk shirt with white polka dots. “This place is a time warp,” he said, pointing out a silvery vat that once produced espressos—America’s first such machine, Italian-made—and the counter where Joseph Brodsky, another English-language poet who did not start with English, once retrieved his mail. It was an appropriate setting for someone influenced by both the plainspoken ironies of Frank O’Hara and the exotic folklorism of Federico García Lorca.
Reading Vuong is like watching a fish move: he manages the varied currents of English with muscled intuition. His poems are by turns graceful (“You, pushing your body / into the river / only to be left / with yourself”) and wonderstruck (“Say surrender. Say alabaster. Switchblade. / Honeysuckle. Goldenrod. Say autumn”). His lines are both long and short, his pose narrative and lyric, his diction formal and insouciant. From the outside, Vuong has fashioned a poetry of inclusion.
In his right ear, Vuong wears a tiny pearl stud that once belonged to his mother’s mother. He often speaks of having been brought up by women—his father was imprisoned for hitting Vuong’s mother shortly after the family’s arrival in Hartford, and the couple soon divorced. When Vuong was a boy, his mother and grandmother taught him their field songs and aphorisms. One of the “Notebook Fragments” is a paraphrase of such a saying: “Even sweetness can scratch the throat, so stir the sugar well. —Grandma.”
It was Vuong’s mother, a manicurist, who gave him his name. (He was born Vinh Quoc Vuong.) On a summer day at the nail salon, she told a customer that she wanted to go to the beach. She kept saying, “I want to go to the bitch,” Vuong told me. The customer suggested that she use the word “ocean” instead. Upon learning that the ocean is not a beach but a body of water that touches many countries—including Vietnam and the United States—she renamed her son.
The ocean is a poetic cliché, and Vuong takes clichés very seriously. “They come out of a crisis in language,” he said. “They have lost their use.” In “Someday I’ll Love Ocean Vuong,” published last year in this magazine, Vuong imbues his name with new significance. It begins:

Ocean, don’t be afraid.
The end of the road is so far ahead
it is already behind us.
Don’t worry. Your father is only your father
until one of you forgets.
Later, Vuong fuses oceanic address with another familiar trope, the language of self-motivation: “Ocean, / are you listening?” “Ocean— / get up.” The sea becomes an organism in need of impossible repair, and the speaker becomes the sea itself, protean and powerful. The idea, Vuong said, is that “we can be more than one thing at once.” He referred me to “Katy,” by O’Hara. Its penultimate line reads “Someday I’ll love Frank O’Hara.” Its final line: “I think I’ll be alone for a while.”
Vuong also likes O’Hara and the other New York School poets for their frank sex talk. “What can I do?” he said. “I like penises.” Growing up, he answered phones at the nail salon, and watched Oprah and Ellen while working. He read a little poetry in middle school, mainly Dr. Seuss and the children’s magazine Stone Soup. In high school, he had the notion to record his family’s wisdom in a journal. On the blank facing pages, he jotted down his own “little things,” as he described his first poems.
In 2008, he went to Pace University to study marketing, in the hope of supporting his family, but quit after three weeks. At Brooklyn College, he became an English major, writing poems on postcards and handing them to friends. Sonnets, he told me, were once passed around like little notes—“in the time of Shakespeare, before texting.” When the poet-novelist Ben Lerner joined the faculty, he introduced Vuong to the notion that a life of writing might be possible. Before that, Vuong said, “I thought all poets were preordained. The government decided. Obama or Bush or whatever said, ‘You, you, you.’ ”
Vuong’s grandmother died, of bone cancer, while he was studying at Brooklyn. She was buried in Vietnam, and Vuong travelled there for the funeral. “I was overwhelmed, because everyone looked like my family,” he told me. I suggested that some people might find this familiarity a source of comfort. “I like to be more precarious,” Vuong said. “Then strange things can happen.”
He finished his tea. Outside, Thompson Street had darkened; inside, the college crowd had thinned. “My mother would unfold and count dollar bills in tips, and with that we would go and buy dinner,” Vuong said, as we got the check. “Every dollar was tangible, a felt symbol.” His family finds his career difficult to fathom, so they call him “scholar,” and he doesn’t correct them. “Their voices are in my head when I’m writing, when I’m thinking, and I don’t think there’s ever a day when I don’t ask myself what I should be doing with these hands.”

Trên Tin Văn, đã từng giới thiệu Vương Ocean, khi anh xuất hiện trên tạp chí Văn Học Á Châu, trong bài thơ viết về cú Loan làm thịt VC.
Mới đây, là số Tạp Chí Thơ, về anh.
Nay thêm bài trên The New Yorker, nhờ cái link của Bà Tám.
Tks



Le ciel est étoilé par les obus des Boches
La forêt merveilleuse où je vis donne un bal
La mitrailleuse joue un air a triples-croches
Mais avez-vous le mot
                                Eh! oui le mot fatal
Aux créneaux Aux creneaux Laissez la les pioches

Comme un astre éperdu qui cherche ses saisons
Coeur obus éclaté tu sifflais ta romance
Et tes mille soleils ont vidé les caissons
Que les dieux de mes yeux remplissent en silence

Nous vous aimons ô vie et nous vous agacons

Les obus miaulaient un amour à mourir
Un amour qui se meurt est plus doux que les autres
Ton souffle nage au fleuve où le sang va tarir
Les obus miaulaient
                            Entends chanter les nôtres
Pourpre amour salué par ceux qui vont périr

Le printemps tout mouillé la veilleuse l'attaque
II pleut mon âme il pleut mais il pleut des yeux morts

Ulysse que de jours pour rentrer dans Ithaque
Couche-toi sur la paille et songe un beau remords
Qui pur effet de l'art soit aphrodisiaque

Mais
    orgues
              aux fétus de la paille où tu dors
L'hymne de l'avenir est paradisiaque

Apollinaire: Calligrams


The night is spangled with the Boche's shells
The enchanted forest where I live is throwing a ball
The machine-gun plays in three-four time
But do you have the word
                                Alas the fatal word
To your posts To your posts Drop your picks

Like a lost star that seeks its seasons
Heart burst shell you whistled your romance
And you thousand suns have emptied the wagons
Which the gods of my eyes silently refill

Life we love you and we irk you

Shells whined a love to end all love
Love dying is sweeter than all other
Your breath swims the stream where blood will run dry
Shells whined
                    Hear ours sing
Crimson love those about to die salute

Soaking springtime the nightlight the attack

It is raining my soul it is raining but raining dead eyes

Ulysses so many days to make it back to Ithaca
Lie down on the straw and conjure fine remorse
Aphrodisiac pure effect of art

But
            Straw-strewn organ music
                                    where you sleep
Future's hymn is paradisal


Note: Bài thơ này làm nhớ bản nhạc sến, "những ánh mắt hỏa châu là hoa đăng ngày cưới"

Shells whined a love to end all love
Love dying is sweeter than all other

Một tình yêu chết thì dịu dàng hơn tất cả những thứ [tình] khác.
Nhưng câu thơ "les obus miaulaient...." thì lại làm nhớ "ngoài kia súng nổ đốt lửa đêm đen tầm đạn thay tiếng em"!
Marina Tsvetaeva
Penguin Russian Poetry



Mere skin and bones, we were tied,
Beaten, left to die in the brutal cold.
Death's black wings capsized the sky.
Why this lightness of being in my soul?

Sun-burnt scent of cherry blossoms
From the woodland outside of town.
New summer stars flare on a July
Night at the deepest end of the sky-

Something miraculous will soon be sown
In this ramshackle neighborhood ...
Something none of us has ever known,
Something dreamed of since childhood.

Anna Akhmatova

[In Strong Words]


Gầy, da bọc xương, chúng ta bị trói
Bị đánh, bị bỏ ngoài cái lạnh giá Bắc Kít tàn bạo
Đôi cánh đen của Thần Chết chụp xuống bầu trời
Tại làm sao mà hồn ta nhẹ hẫng
Cái nhẹ hều của cuộc nhân gian?

Da cháy nắng mùi anh đào lối xóm ngoại thành
Những vì sao mùa hè lấp lánh trên nền trời Tháng Bảy
Đêm thăm thẳm cái chiều sâu thăm thẳm của tận cùng bầu trời

Một điều gi thiêng liêng giống như là một phép lạ
Sẽ được gieo trồng vào Mùa Tháng Tư năm nay
Nơi lối xóm ngoại thành đổ nát, hoang tàn, xiêu vẹo
Một điều gì mà chúng ta chưa từng được biết tới
Một điều gì, mơ từ thời trẻ thơ Bắc Kít, của GCC



Bị trộm, bị phản bội, bị bán đi tất cả
Cánh tử thần đen tối thoáng hiện ra
Và nỗi sầu đói khát đang nhai sống
Cớ sao mặt trời vẫn sáng trong ta?

Ban ngày cánh rừng ngoại ô thành phố
Lộng lẫy thở đầy hơi thở anh đào
Ban đêm vòm trời tháng bảy sâu thăm thẳm
Lấp lánh thêm nhiều những chòm sao.

Và điều kỳ diệu đến gần, gần lắm
Tới những ngôi nhà sắp đổ nát mất rồi
Điều mà còn chưa ai được biết
Nhưng chúng ta mong mỏi muôn đời.

Nina dịch từ nguyên tác tiếng Nga
Tks All of U and take care

NQT

Bài dịch nhảm của GCC lầm," ánh sáng" thành "nhẹ".


19/12/2006  

Anh ấy yêu …

Anna Akhmatova

Trên đời này ba thứ anh ấy yêu
Những con công trắng và khúc hát ban chiều
Bản đồ Mỹ châu đã nhòa nét vẽ
Anh ấy không yêu tiếng khóc nhè con trẻ
Không yêu uống trà với mứt mâm xôi
Không yêu khi đàn bà cười khóc lúc dở người
… Vợ anh ấy là tôi …hồi ấy.

Он любил…

Анна Ахматова

Он любил три вещи на свете:
За вечерней пенье, белых павлинов
И стертые карты Америки.
Не любил, когда плачут дети,
Не любил чая с малиной
И женской истерики
…А я была его женой.

9 ноября 1910, Киев

Bản tiếng Anh, trong Strong Words

He loved three things

He loved three things in life:
White peacocks, evensong,
And old maps of America.
He hated hearing a child's strife,
Hated tea with raspberry,
And womanish hysteria .
.. .I was his wife.


THE LAST TOAST

I drink to the house, already destroyed,
And my whole life, too awful to tell,
To the loneliness we together enjoyed,
I drink to you as well,
To the eyes with deadly cold imbued,
To the lips that betrayed me with a lie,
To the world for being cruel and rude,
To God who didn't save us, or try.
1934
Anna Akhmatova
 
Bữa nhậu chót

Ta uống mừng căn nhà đã hoàn toàn bị tiêu huỷ
Mừng trọn đời ta, thật dễ sợ nếu phải kể ra
Mừng nỗi cô đơn ta và mi cùng chia sẻ
Mừng mi nữa chứ, làm sao không?
Mừng đôi mắt lạnh lùng chết người
Mừng cặp môi thốt lời dối trá
Mừng thế giới quá tàn nhẫn, thô bạo
Mừng Ông Trời đếch thèm cứu vớt chúng ta
và cũng chẳng thèm thử .

---

Blessed is he who visited this world
In its fatal moments
Akhmatova: Third Elegy [1945]

Hạt bụi nào hoá kiếp thân tôi,
Vào đúng lúc thê thảm như thế này.

Somewhere there is a simple life and a world,
Tranparent, warm, and joyful..
There at evening a neighbor talks with a girl
Across the fence, and only the bees can hear
This most tender murmuring at all
Đâu đó có một cuộc đời bình thường, giản dị, và một thế giới
Sáng trong, ấm áp, và vui vẻ...
Ở đó, vào lúc xẩm chiều, một người lối xóm nói chuyện với một cô gái
Qua hàng dậu, và chỉ có mấy con ong mới có thể nghe
Những lời thì thầm, ôi sao ngọt ngào như thế.
But had I observed from there
The life I am living today,
I would finally discover envy...
Giả sử như từ đó tôi nhìn về
Cái cuộc đời mà tôi đang sống hôm nay
Như vậy có thể sau cùng tôi khám phá ra ham muốn...
*

Âm nhạc của TCS đã thành một sự nghiệp lớn, một bộ phận hữu cơ của đời sống tinh thần văn hóa dân tộc. Điều đó đã là một giá trị, không cần phải bàn cãi, và không thể nào phủ nhận.

PXN: Minh bạch lịch sử [Blog Nguyên Đầu Bạc]

Gấu sợ ông hơi bạo ngôn. Trong sự nghiệp lớn của dân tộc đó, có nhiều bản nhạc vẫn chưa được “dân tộc” cho phép hát! Thí dụ: Cho một tên Ngụy vừa nằm xuống!
Bài viết của TC, thì cũng... dzui thôi mà, như cuộc mua dzui chót đời của ông ta, đâu có ảnh hưởng gì tới TCS?
Giá như ông ta viết, khi TCS còn sống, thì bảnh hơn, để cho TCS còn có dịp lèm bèm. Đợi bạn quí chết rồi, dù đúng cách mấy thì cũng thật là đáng tởm.

Đây là vấn đề tư cách, đạo đức của bản văn, và của tác giả của nó. Không liên can gì tới TCS. Cứ coi như tất cả những gì TC viết ra đều đúng, thí dụ như, tham vọng chính trị của TCS, thì cũng vô phương biện minh cho bài viết.
Một khi bạn đã vi phạm trầm trọng những yêu cầu ngoài lề của bản văn, thì bản văn kể như vứt đi.
Nếu bản văn dở, thì thiệt hại của nó cũng.... đỡ. Thê thảm nhất, là bản văn hay! Mọi điều tố cáo đều đúng hết!
Thảm thế đấy!
Đây là quan niệm của phương trượng Thiếu Lâm, trong Lục Mạch Thần Kiếm, khi đứng trước cơ nguy liên can đến thanh danh ngàn đời của ngôi chùa Thái Sơn Bắc Đẩu: Thà là một viên gạch bể, còn hơn là một viên ngọc quí!
*
Minh bạch Lịch sử?

Liệu, lịch sử sau này sẽ minh bạch, và gọi cuộc chiến thần thánh, là ăn cướp?
Học tập cải tạo, là đi tù?
Nguỵ cũng là người? Cũng dân Mít?....
*
Mỗi một người đàn ông chết để lại một tài sản nho nhỏ, hồi ức của người đó, và yêu cầu được chăm sóc. Với những người không có một người bạn, thì ông quan tòa sẽ cung cấp một người…
Tòa này là Lịch Sử. (1)

(1)

THE BENCH OF HISTORY

Each soul, among vulgar things, possesses certain special, individual aspects which do not come down to the same thing, and which must be noted when this soul passes and proceeds into the unknown world.
Suppose we were to constitute a guardian of graves, a kind of tutor and protector of the dead?
I have spoken elsewhere of the duty which concerned Camoens on the deadly shores of India: administrator of the property of the deceased.
Yes, each dead man leaves a small property, his memory, and asks that it be cared for. For the one who has no friends, the magistrate must supply one. For the law, for justice is more reliable than all our forgetful affections, our tears so quickly dried.
This magistracy is History. And the dead are, to speak in the fashion of Roman Law, those miserabiles personae with whom. the magistrate must be concerned.
Never in my career have I lost sight of that duty of the Historian. I have given many of the too-forgotten dead the assistance which I myself shall require.
I have exhumed them for a second life. Some were not born at a moment suitable to them. Others were born on the eve of new and striking circumstances which have come to erase them, so to speak, stifling their memory (example, the Protestant heroes dead before the brilliant and forgetful epoch of the eighteenth century, the age of Montesquieu and of Voltaire).
History greets and renews these disinherited glories; it gives life to these dead men, resuscitates them. Its justice thus associates those who have not lived at the same time, offers reparation to some who appeared so briefly only to vanish. Now they live with us, and we feel we are their relatives, their friends. Thus is constituted a family, a city shared by the living and the dead.
1872. Histoire du XIXe siècle, II, Le Directoire, Preface
Roland Barthes: Michelet

Tòa án lịch sử.

Mỗi linh hồn, trong những tầm phào của nó, có tí ti ‘đặc sản’ khiến chúng phân biệt với nhau, và cần được ghi nhận, khi nó từ bỏ cõi đời này đi vô cõi vô biên, biền biệt.
Giả như chúng ta lập ra một thứ ông từ, của những đền đài, là những ngôi mộ?
Một thứ giám hộ chuyên lo bảo vệ những người chết?
Tôi có lèm bèm ở đâu đó, về trách nhiệm mà Camoen quan tâm tới, ở trên những bến bờ chết người ở Ấn độ: Người lo quản lý những tài sản của những người đã chết.
Đúng như thế, mỗi người chết để lại tí ti tài sản, là hồi ức của người đó, và yêu cầu được chăm sóc. Với người không bạn bè, quan tòa phải cung cấp một người như vậy.
Nước mắt của chúng ta thì khô ráo thật lẹ, và luật lệ, công lý thì đáng tin cậy hơn là ba thứ tình cảm rất mau phai nhạt của chúng ta.
Thứ tòa này là Lịch sử.
*
I am a complete man, having both sexes of the mind.
Tôi là người đàn ông đầy đủ, có cả hai giới tính của trí tưởng.
Michelet

Tôi đào họ lên và cho họ một đời thứ nhì. Có những người sinh ra vào lúc không hợp với họ. Có những người khác, sinh ra vào đúng buổi đêm mà những hoàn cảnh kinh hồn khiếp đảm sắp sửa mò tới vào buổi sớm mai, là để làm thịt họ, thì cứ nói như vậy, là để bóp nghẹt hồi ức của họ.
Lịch sử chào đón và làm mới những vinh quang bị tước đoạt; nó đem đời sống đến cho những người đã chết, tái sinh họ.
Michelet [sử gia Pháp] nói về vai trò sử gia của ông.
Ui chao, đúng là thứ lịch sử mà đám Mít Miền Nam cần.
[Cái câu  ... 'mò tới vào buổi sáng mai... ", chẳng đúng là cảnh buổi sáng 30 Tháng Tư 1975 sao?]
*
Liệu có thể coi TC, cũng làm cái công việc sử gia như Michelet vừa bốc phét về vai trò của ông?
No! I Can U, U tha cho Me!
TC, khi TCS còn sống, có dư dả thì giờ để viết. Bi giờ, viết, là khốn nạn.
*
Lịch sử thật khó minh bạch, nhất là thứ lịch sử của kẻ mạnh.
Không hạch hỏi lịch sử, mà nhờ cậy hồi ức, là đề tài của tờ Granta, số mới nhất: Mất đi Tìm lại được. Lost and Found.
Có một cái gì thật sống động đang mất đi tại Trung Quốc. Tuy nhiên cái sự trống vắng đó vẫn cảm nhận được, như một ngón tay bị cắt đi.

*
The vanishing point.

When something is lost, our first instinct is often towards preservation: either of the thing itself, its memory and its traces in the world, or of the part of us that is affected by what is now missing. The pieces in this issue of Granta reflect on the complex business of salvage and try to bring into the light what we discover when we come face to face with loss.

Điểm biến

Khi một điều gì đó bị mất, bản năng đầu tiên của chúng ta thường là, cố níu kéo nó: Hoặc chính điều mất đi, hồi ức của nó, và dấu vết của nó trong cuộc đời, hay là cái phần ở trong chúng ta bị thương tổn, do cái sự mất mát đó.
Nhật Ký TV
*
Nhà văn bậc nhất của chế độ, ông Nguyễn Khải viết trước khi chết hai năm: “Tôi là nhà văn của một thời, thời hết thì văn phải chết, tuyển tập, toàn tập thành giấy lộn cho con cháu bán cân. Buồn nhỉ?” Lịch sử văn học thế giới từng ghi nhận nhiều bằng chứng về các thế lực cầm quyền đã đánh giá rất sai các tác phẩm có tư tưởng vượt thời đại của nghệ sĩ. Ví dụ như, coi tác phẩm của Lawrence là dâm thư, coi E. M. Remarque là phản dân tộc…

Thiện Ý [talawas].

Ở đây, có một sự so sánh hơi bị nhảm. Nguyễn Khải biết rất rõ tác phẩm của ông sống dai tới mức nào, và nhà cầm quyền chẳng hề đánh giá sai tác phẩm của ông.
Nguyễn Khải là nhà văn rất có tài. Nhưng, như nhạc sĩ Tô Hải, trong một bài viết đang nổi đình nổi đám trên thế giới blog, [xem Blog mới] ông viết về cái hèn của ông, và những người như Nguyễn Khải.
Nguyễn Khải chỉ dám “hết hèn” khi mình đã chết, đã hưởng đủ mọi quyền lợi không ai có thể đòi lại được nữa!
Cái sự đánh giá sai tác phẩm, nó cũng nhiêu khê lắm. và có khi chẳng mắc mớ tới nhà cầm quyền.
*
Ông Nguyễn Khải biết rất rõ, ông chưa nằm xuống là văn của ông đã phân hóa, biến thành cái gì gì rồi, bởi vì chính ông ta đã từng nhận xét, văn của ông là của một thời “lẫm liệt”, như Tin Văn có lần viết về ông.
Benjamin đã từng phán, có những cuốn sách nằm ngủ trong thư viện hàng ngàn năm, chờ đến khi có một độc giả của nó lù khừ mò tới…

Trong bài viết "Những viên gạch của tháp Babel", in trong "The City of Words", Thành phố chữ, Manguel viết:

“…Độc giả tạo ra nhà văn, và đến lượt mình, nhà văn tạo ra độc giả, cứ mỗi một cái đọc mới và một cái viết mới phải dậy cho độc giả cách đọc nó.”
"Cái sự không thể đọc được tác phẩm Moby Dick của Melville của những người đương thời của ông, cho chúng ta thấy ra một điều: nếu nói về tốc độ, thiên tài văn chương của Melville quá nhanh, so với tiến trình đọc, cái việc dậy dỗ độc giả, cách đọc."
"Nhưng về một mặt khác, có những tác giả đòi hỏi những thời kỳ dài trước khi dám bắt tay viết về thời của mình. Đôi khi những tai ương lớn lao, thí dụ như Đệ Nhất Thế Chiến, hay Lò Thiêu, có ngay những tác giả viết về chúng, thí dụ như Mặt Trận Miền Tây Vẫn Yên Tĩnh, viết về Đệ Nhất Thế Chiến, của Erich Maria Remarque. Lò Thiêu thì có Đây có phải một người, If This Is A Man, của Primo Levi, hay Tẩu Khúc Của Thần Chết của Celan, cùng ra lò năm 1947. Tuy nhiên nỗi đau của Đức, thì phải đợi đến khi W.G. Sebald xuất hiện, với cuốn Lịch sử tự nhiên của huỷ diệt 1999.
Cuộc chiến Iraq cũng chưa sản xuất ra một tác phẩm nào cho ra hồn, chính là do thế trên đe dưới búa của nó. Một cuộc chiến, một bên là nhà độc tài, một bên là đế quốc xâm lược.
Liệu nhà văn Mít chúng ta cũng ở thế trên đe dưới búa hơn ba muơi năm sau khi cuộc chiến chấm dứt?

La musique peut rendre fou et peut aider à guérir l'esprit brisé. Si elle peut être 1'« aliment de l'amour », elle peut aussi déclencher des festins de haine.
Beyond true and false, beyond good and evil. The two dichotomies are closely, though complexly, intermeshed. Music can be abused when it is composed and executed in glorification of political tyranny, of commercial kitsch. It can be, indeed it has been, played loud enough to cover the cries of the tortured. Such abuse, of which exploitations of Wagner's music, but even of Beethoven's Ninth (we recall Adorno's jotting) are emblematic, is wholly contingent. It does not arise from, it does not negate the ontological and formal extraterritoriality of music to good and evil. In fear of Wagner, Lukacs asked whether even a single bar of Mozart can be politically abused, can be made expressive of inherent evil. To which, when I reported the challenge, Roger Sesssions, that most thoughtful of composers, replied by sitting down at his piano and playing the menace-aria of the Queen of the Night in The Magic Flute. Adding at once, however, 'No, Lukacs is right.'

G. Steiner: ERRATA

Liệu, trong cái sự thù ghét nhạc Trịnh, có nỗi đau lòng của những kẻ đã từng mê nhạc Trịnh, và, coi đó là nguyên nhân khiến cho họ “lơ là cảnh giác”, và “làm mất Miền Nam”? Đây là cái mặc cảm “giận 'dao' nên chém thớt cho bõ tức” ? [Giận cá chém thớt].
Những gì gì mà Steiner lèm bèm: “La musique peut rendre fou et peut aider à guérir l'esprit brisé. Si elle peut être 1'« aliment de l'amour », elle peut aussi déclencher des festins de haine: Âm nhạc có thể làm khùng, và có thể hàn gắn một tinh anh bể nát. Nếu nó có thể là “thức ăn của tình yêu”, nó cũng có thể làm nổ tung ra những cuộc bữa tiệc của hận thù.
Vượt quá thực và giả, tốt và xấu, thánh thiện và quỉ ma. Hai cõi đối nghịch tưởng như cách biệt hẳn nhau, nhưng thật gần gụi đến trộn lẫn vào nhau một cách thật là nhiêu khê, rắc rối.
Âm nhạc có thể bị lợi dụng, khi nó được soạn ra để tấu lên nhằm vinh danh độc tài, bạo chúa, nhằm mục đích thương mại hạ cấp, rẻ tiền, sến! Nó còn được tấu lên một cách thật là ồn ào, nhằm che lấp tiếng khóc than của những kẻ bị hành hạ, tra tấn.

Bạn chỉ sống hai phùa. (1)
Một phùa, Bố Mẹ ban cho,
Phùa kia,
Khi bạn nhìn vào tận mắt Thần Chết.

You only live twice
Once when you are born
And once when you look death in the face

Ian Fleming: You only live twice

(1) Phùa: Từ "fois", lần, tiếng Tây.

Coetzee viết về Brodsky: Thi sĩ đòi cho thơ cái quyền giáo dục và cứu rỗi con người. Và nếu như thế, vị trí của ông, về vấn đề này, gần gụi với Cổ Athens, khi họ dậy nam sinh viên [không có nữ], thế chân vạc của âm nhạc [nhạc làm cho tâm hồn nhịp nhàng, hài hòa: to make the soul rythmical and harmonious], thơ, và thể dục.
Plato đạp đổ thế chân vạc, ba còn hai: nhạc nuốt thơ, và trở thành môn học chính về tâm thần và tinh thần [the principal mental/spiritual discipline].
Những quyền năng mà Brodsky phán, thuộc về thơ, có vẻ như thuộc về âm nhạc nhiều hơn, theo Coetzee. Thời gian là chốn đồng vọng, the medium, của nhạc hơn là của thơ: Chúng ta đọc thơ trên trang giấy in, nhanh cỡ nào tùy theo chúng ta thích hay không thích, trong khi chúng ta nghe nhạc, ở trong thời gian của riêng nó.
Thời gian của riêng nó, với nhạc vàng nhạc sến của Miền Nam, đúng là cái thời để yêu, để hát, và để chết!
Gấu này đã kể, về cái lần đầu nghe Tình Nhớ, của TCS, khi nó vừa mới ra lò, trong đêm khuya, khi đối diện với cái giường sắt lạnh lẽo nơi Trung Tâm Ba Tuyển Mộ Nhập Ngũ, và tưởng tượng ra rằng, có thể đứa em trai đã từng nằm, chính cái giường này, trước khi bỏ đi xa.
*
Bài viết
Một thời để yêu, để hát, và để chết,
không hiểu có phải vì  biến cố 30 Tháng Tư mà đứng đầu liền tù tì hai tháng,  trong số những bài được đọc nhiều nhất.

Thừa thắng xông lên, Gấu bèn viết, về một thời để yêu, để hát, và - vì không chết - để đi tù... VC!

 

Tháng Tư 1975! Ban Mê Thuộc, Đà Nẵng, Nha Trang mất…Dân tình nhốn nháo, một số tìm cách ra đi, bạo lực chiến tranh trùm phủ bầu khí Sàigòn, ngoại ô xa đã bị pháo kích…

Một buổi trưa rời đại học Văn Khoa và đám sinh viên đang hoảng loạn, tôi phóng mô tô qua Institut – viện Văn Hóa Pháp ở Đồn Đất – tìm chút tĩnh lặng trong mấy trang sách báo, cố duy trì thói quen trầm tư với chữ nghĩa dù binh lửa cận kề. Cầm trên tay LA NOUVELLE REVUE FRANCAISE , Avril 1975 – nguyệt san từ Paris vừa gửi đến – tôi mở ra trang đầu và gặp phải bài L’année quarante của nữ thi hào Anna Akhmatova. Đây là bài thơ khóc Paris vào năm 1940 khi nước Pháp thua trận và thủ đô bị quân Đức chiếm đóng. Tại sao nhà Gallimard lại cho đăng bài thơ này khi Sài gòn đang hấp hối từng ngày? Ban biên tập của NRF có chủ ý gì chăng? Dân Pháp làm gì không biết là Nam Việt Nam sắp mất!
http://damau.org/archives/36641

V/v Câu hỏi của CP, có câu trả lời của 1 blogger dưới đây:

* đề từ lấy từ bài thơ khu latin của nhà thơ vyacheslav ivanov

* tháng 6 năm 1940 paris đầu hàng phát xít đức. bài thơ này được làm trong bối cảnh đó.