*

 




*

Le Magazine Littéraire Nov 2004

La chronique d'Enrique Vila-Matas

SURPRENANT DOSTOIEVSKI
Dos thần sầu

La question du bien et du mal jette un pont entre Dostoievski et J.M. Coetzee
Vấn đề thiện ác ném 1 cây cầu nối Dos và Coetzee 

Quand, dans ma plus tendre adolescence, j'ai lu Crime et chatiment, je l’ai trouvé très chaotique; aussi, pendant des années, ne me suis-je plus approché de Dostoievski. Toutefois, dans les années quatre-vingt-dix, j'ai lu certains de ses livres, et son roman prophétique, Les Demons, est incontestablement celui qui m'a le plus intéressé. Ces ternps-ci, je me suis de nouveau rapproché de lui après avoir lu Le Maitre de Pétersbourg  J. M. Coetzee, où est racontée l'histoire d'un écrivain russe exilé, sorte de double de Dostoievski, qui retourne en Russie et se retrouve plongé dans la violence révolutionnaire de 1869. Le roman de Coetzee s'apparente directement aux Démons, qui aborde le thème si contemporain du terrorisme. Cependant, quand Dostoievski a écrit ce livre, ce n'était pas encore un problème brulant. Le roman recrée dans la fiction 1'histoire réelle de l'assassinat d'Ivanov, jeune homme tué à Moscou en 1869 par ses propres camarades de la cellule révolutionnaire que dirigeait Netchaiev depuis son retour de Geneve, L'écrivain a abordé, avant tout le monde, le thème de la violence et des nouveaux problèmes moraux posés par l'assassinat d'autrui au nom d'une idéologie politique. Pour Dostoievski, il s'agissait d'idées étrangères parce qu'elles provenaient de la froide Europe et de-je ne sais si on peut l'appeler ainsi - son théatre de la révolution récemment inauguré.  
    Après avoir, pendant des années, lu Dostoievski, puis m'être éloigne de lui pour ensuite recommencer à le lire et m'éloigner de nouveau de lui, je me retrouve parfois dans une confusion qui me conduit à me demander si je suis d'accord avec Nabokov (“Dans tous les romans de Dostoievski il y a une avalanche de mots avec d'interminables répétitions, sans compter les balbutiements”) ou si je préfère le point de vue de Cioran quand il dit que Dostoievski est peut-être l'écrivain le plus profond, le plus complexe de tous les temps: «Je le mets au-dessus de tout le monde, avec des défauts énormes, mais aussi des éclats de sainteté […]. Il aborda avec la plus grande profondeur le mal comme essence de l'homme. Pour moi, Dostoievski est le grand écrivain, » II est vrai que ces défaults énormes sautent aux yeux, y compris dans Les Demons; pourtant son meilleur roman qui, par conséquent, devrait en avoir moins que les autres. Mais il se pourrait aussi, comme le signale Sergio Pitol (1), que tous ces défauts (ceux de la structure, par exemple) viennent du fait qu'il était absorbé par la création d'un roman nouveau, différent de ceux de Balzac, de Stendhal et de Dickens (encore qu'il y ait entre ce dernier et lui une certaine proximité), parce que sa manière de les construire était différente. Peut-etre ne devrions-nous pas oublier, par exemple, que Dostoievski a créé le roman polyphonique, un genre romanesque fondamentalement nouveau.
Aussi, ceux qui le traitent d'auteur au style pesant comme ceux qui font l'éloge de sa brillante aptitude à pénétrer l'âme humaine ont peut-être également raison. Ballottage technique entre Nabokov et Cioran ? Insistons sur un éventuel rapprochement entre les deux points de vue. Il s'agit peut-être d'un auteur chaotique qui n'a ni le sens de l'harmonie ni celui de l'économie verbale. Mais, en me me temps, il a aborde avec une détermination admirable des questions qui n'étaient guère courantes à son epoque, comme celle de la distinction, approfondie, loin du regard divin, du bien et du mal. Un probème qui, par les temps qui courent, se pose de facon scandaleuse, au sens propre du terme. Ceux qui, par exemple, ont lu Coetzee, ce prodigieux écrivain contemporain, savent que, de nos jours, l'aptitude à distinguer le bien du mal n'est plus considérée comme essentielle. C'est précisément de l'alarmante marginalité de ce problème dont parle aujourd'hui Coetzee (notamment dans son dernier livre Elizabeth Costello) ; ce que, il y a un siècle et demi, en avance sur les horreurs à venir, le surprenant Dostoievski faisait déjà. +
Traduit de l'espagnol par André Gabastou
(1) Du même auteur, vient de paraitre, Mater la divine garce, ed, Gallimard, 242 p., 19,50 €. 

*

BIOGRAPHY
Lifeboats
How a revolutionary Marxist escaped his past, his heroes and the reality of violence and lies
RACHEL POLONSKY
Victor Serge
MEMOIRS OF A REVOLUTIONARY
Translated by Peter Sedgwick with George Paizis
- 5pp. NYRB Classics. Paperback, $17.95 (£9.99).
9781590174517

TLS đọc “Hồi Ký của 1 tên Cách Mạng”, của Victor Serge

&


*

MANDELA'S UNSHAKABLE CONVICTIONS
Niềm tin không lay chuyển của Mandela

Selecting A Reader
Chọn Một Quyển Thơ

Lý Ốc BR phiên dịch (1)

Note: A reader, một độc giả, mới đúng, theo GCC. Tinh thần bài thơ cũng theo nghĩa đó.
Nhà thơ chọn cho mình 1 nữ độc giả, nghèo, tính mua tập thơ, nhưng lại tiếc tiền, vì cần giặt cái áo, hơn thơ.
[Reader còn có nghĩa "độc bản", thí dụ George Steiner: Độc Bản (A Reader 1984) (2)

Tôi biết tên dịch giả Trịnh Y Thư đã lâu từ quyển Đời Nhẹ Khôn Kham của Milan Kundera. (3)

Theo như GCC được biết, thì cái tít này của NTV. Anh có nói với GCC  về vụ này.
Anh được dịch giả tặng 10 cuốn “Đời nhẹ khôn kham”, có lẽ là 1 cách để cám ơn cho mượn cái tít?
Và anh có cho GCC 1 cuốn!

Nêu ở đây, như cái dấu hỏi.

Vả chăng, trong tiếng Việt, “đồ chơi”, là để dịch từ “toy”, thí dụ như...  “sex toys”.
Còn văn chương, nó có thể là "trò chơi", "cuộc chơi", như từ “endgame", trong bài thơ của Simic, trên, sao lại "đồ chơi" được?
Khó hiểu quá, cả với VP & TYT.
NQT

TB: Bản dịch rất dở, ấy là nói về "gò" tiếng Việt. NQT

*

**

1

L'éternel retour est une idée mystérieuse et, avec elle, Nietzsche a mis bien des philosophes dans l'embarras: penser qu'un jour tout se répétera comme nous l'avons déjà vécu et que même cette répétition se répétera encore indéfiniment! Que veut dire ce mythe loufoque?
    Le mythe de l'éternel retour affirme, par la négation, que la vie qui disparaît une fois pour toutes, qui ne revient pas, est semblable à une ombre, est sans poids, est morte d'avance, et fût-elle atroce, belle, splendide, cette atrocité, cette beauté, cette splendeur ne signifient rien. Il ne faut pas en tenir compte, pas plus que d'une guerre entre deux royaumes africains du XIVe siècle, qui n'a rien changé à la face du monde, bien que trois cent mille Noirs y aient trouvé la mort dans d'indescriptibles supplices.
    Cela changera-t-il quelque chose à la guerre entre deux royaumes africains du XIVe siècle si elle se répète un nombre incalculable de fois dans l'éternel retour?
    Oui: elle deviendra un bloc qui se dresse et perdure, et sa stupidité sera sans rémission.
    Si la Révolution française devait éternellement se répéter, l'historiographie française serait moins fière de Robespierre. Mais comme elle parle d'une chose qui ne reviendra pas, les années sanglantes ne sont plus que des mots, des théories, des discussions, elles sont plus légères qu'un duvet, elles ne font pas peur. Il y a une infmie différence entre un Robespierre qui n'est apparu qu'une seule fois dans l'histoire et un Robespierre qui reviendrait éternellement couper la tête aux Français.
    Disons donc que l'idée de l'éternel retour désigne une perspective où les choses ne nous semblent pas telles que nous les connaissons : elles nous apparaisssent sans la circonstance atténuante de leur fugacité. Cette circonstance atténuante nous empêche en effet de prononcer un quelconque verdict. Peut-on condamner ce qui est éphémère? Les nuages orangés du couchant éclairent toute chose du charme de la nostalgie; même la guillotine.
   Il n'y a pas longtemps, je me suis surpris dans une sensation incroyable: en feuilletant un livre sur Hitler, j'étais ému devant certaines de ses photos; elles me rappelaient le temps de mon enfance; je l'ai vécu pendant la guerre; plusieurs membres de ma famille ont trouvé la mort dans des camps de concenntration nazis; mais qu'était leur mort auprès de cette photographie d'Hitler qui me rappelait un temps révolu de ma vie, un temps qui ne reviendrait pas?
    Cette réconciliation avec Hitler trahit la profonde perversion morale inhérente à un monde fondé essenntiellement sur l'inexistence du retour, car dans ce monde-là tout est d'avance pardonné et tout y est donc cyniquement permis.

Cái tít, Đời nhẹ khôn kham, theo như GNV được biết, là của NTV. TYT mượn đỡ, và khi xb, có gửi cho NTV 10 cuốn, anh đưa lại GNV mấy cuốn, hiện còn hai, ý muốn nói, thấy ai thích MK thì tặng giùm.
 
Nguyên tác, tiếng Tiệp. Trên đây, là bản dịch ra tiếng Tây, của đoạn mở ra cuốn tiểu thuyết.
*

"L’éternel retour", trước đã có người dịch là ‘quy hồi vĩnh cửu’. Thà dùng hai tiếng Hớn như vậy, nghe lọt lỗ nhĩ hơn là nửa nạc nửa mỡ, 'trở về vĩnh cữu'. Còn nếu không, dịch mẹ nó là 'trở về hoài hoài', cho chắc ăn.

Nhưng cái câu tiếng Tây mở ra tác phẩm thì khác hẳn, nghĩa là, thật là rõ ràng, đọc là hiểu liền, chứ thú thật, đọc câu tiếng Việt của TYT, đúng là từ thua đến thua, từ chết đến bị thương!

GNV thử dịch, nhe!

Quy hồi vĩnh cửu là 1 tư tưởng bí hiểm, và, với nó, Nietzsche đã gây phiền cho khá nhiều triết gia. Cứ thử nghĩ xem mà coi, một ngày nào đó mọi chuyện lập lại như chúng ta đã từng sống, và, sự lập lại này, thì không chỉ một lần, mà hoài hoài cho đến thiên thu bất tận!
Cái huyền thoại khùng điên, cà chớn này tính nói cái gì vậy?
Huyền thoại qui hồi vĩnh cửu khẳng định, bằng phủ định, rằng, cuộc đời, biến mất 1 lần cho tất cả, không trở lại, thì giống như một cái bóng, thì không có trọng lượng, thì chết từ trước đó, và, mặc dù nó ghê rợn, đẹp đẽ, tuyệt vời, thì cái sự ghê rợn đó, cái đẹp đó, cái tuyệt vời đó, chẳng có nghĩa gì hết. Cuộc chiến giữa hai vương quốc Phi Châu vào thế kỷ 14, với ba trăm ngàn người da đen chết, trong những nỗi thống khổ không làm sao diễn tả nổi, là cái quái gì, nó có làm thay đổi chi đâu, bộ mặt thế giới?
Nhưng, liệu có thay đổi chi đâu, nếu cuộc chiến đó được lập đi lập lại hoài hoài, trong cái gọi là qui hồi vĩnh cửu?
Có đấy: nó sẽ trở thành 1 khối sừng sững, hằng hằng, và sự ngu si của nó thì vô phương miễn xá.
Nếu cuộc Cách Mạng Pháp cứ lập đi lập lại đến vô tận thì giới lịch sử-địa dư Pháp hẳn là sẽ bớt hãnh diện về Robespierre. Nhưng vì đây là một chuyện chỉ xẩy ra một lần rồi thôi, và những năm tháng đẫm máu đó chỉ còn là những từ, những lý thuyết, những bàn luận, chúng thì nhẹ hều, nhẹ hơn cả một sợi lông tơ, đâu còn gây sợ hãi, khiếp đảm. Có một thiên thu khác biệt, giữa một Robespierre chỉ xuất hiện 1 lần trong lịch sử và một Robespierre cứ lầm lì trở lại hoài hoài để chặt đầu dân Pháp!
Ý niệm Qui hồi vĩnh cửu, như thế, đề ra một viễn tượng, theo đó, những sự vật thì không hẳn như là chúng ta biết về chúng: chúng xuất hiện trước chúng ta, như thế, như thế, không tiết giảm độ phù du. Chính tình huống tiết giảm này, nó ngăn cản chúng ta đưa ra phán quyết. Liệu chúng ta phán quyết về một điều phù du? Nếu những áng mây vàng sáng rực lên trong chúng niềm hoài nhớ về 1 ngày sắp sửa qua đi, thì cũng thế, là cái máy chém! (1)


Note: Bài viết, trích lại từ Blog Sến Cô Nương, Bọ Lập ghi:

Theo pro&contra

"Theo" GCC, phải ghi là “trích”, “nguồn”, hoặc “source”… “Theo”, không được, vì sẽ lầm với từ “after”, mà từ này có nghĩa là phỏng theo, mô phỏng, thêm thắt: in imitation of; in the manner of….
Nhân tiện, đi cái "note" này:

Tháng Tư
Tôi có tật ít nhớ ngày và nhớ tháng.
Blog / Nguyễn Hưng Quốc

Câu trên, trật.
Đúng ra phải viết, “tôi có tật ít nhớ ngày, và tháng”.
Viết như Thầy Kuốc, sẽ bị hiểu là, tôi ít nhớ ngày, [nhưng] nhớ tháng.
Thầy viết tiếng Việt không nên thân. NQT

Bài viết "Tháng Tư" này, cũng có gì quai quái. Thường thì, cứ đến Tháng Tư, là Mít thấy nhói 1 cú.
Nhưng Thầy Kuốc, không.
Tháng Tư, Thầy nhớ thơ Nguyễn Khuyến, rồi sau đó, mới tự hỏi, nhớ bài thơ "Tháng Tư" của NK, là do tiềm thức nhớ ngày 30 Tháng Tư!

Thầy viết cái gì cũng khác thường
[Khác người bình thường]
Thích quái chiêu!

Câu tiếng Việt trên, có thể, cũng do cái tính quái dị của Thầy mà ra?
*

Lịch sử Mít, cũng "cực kỳ thực", hiện thực ròng, cũng bò ra từ hậu môn của thế giới, mà đâu có đẻ ra văn chương bảnh tỏng?

Trong This I Believe, An A to Z of a Life, Carlos Fuentes đi một chuơng cho chữ N [Novel]. Bài viết tuyệt lắm. TV sẽ post và đi 1 đường “tự kiểm”: Liệu Mít có biết viết tiểu thuyết không, và nhất là, tiểu thuyết lịch sử?

Bởi là vì, theo như câu của em Hilary Mantel, thì tiểu thuyết lịch sử là, tưởng tượng ra 1 lịch sử khác, khác cái thứ mà mình đếch thích. Sông Côn Mùa Lũ, và Mùa Biển Động của NMG là viết về cùng 1 thứ lịch sử nước Mít, về hai cuộc xâu xé, một, thời Tây Sơn, và một, thời VC/VNCH.

“Écrire un roman, c'est accomplir un acte révolutionnaire. Un roman est un acte d'espoir : il nous permet d'imaginer que les choses pourraient être differentes qu'elles ne sont. » C'est ce qu'affirmait Hilary Mantel dans son essai « Pas de passeport ou de carte d'identité requis : l'écrivain est chez lui en Europe! »

"Viết 1 cuốn tiểu thuyết, là hoàn tất 1 hành động cách mạng. Một cuốn tiểu thuyết là 1 hành động của hy vọng: Nó cho phép chúng ta tưởng tượng những vụ việc có thể khác, không như chúng là". Đó là điều Hilary Mantel khẳng định trong tiểu luận “Đếch cần thông hành hay căn cước: Nhà văn thì ở nhà của hắn ta, ở Âu Châu”.
*

Cái cuốn Điều mà tôi tin Gấu mua cũng lâu rồi. Những bài ngắn, cũng 1 thứ ABC của Milosz, gồm những entry, theo vần ABC, mà ông này nói, nó là đặc sản của Ba Lan.

Bài về Kafka, ngắn, cực thú, mở ra bằng giai thoại.
“Ông đọc Kafka chưa”, Milan Kundera hỏi tôi.
“Tất nhiên”, tôi trả lời. “Với tôi, ông ta là nhà văn thiết yếu của thế kỷ 20”.
K[undera] cười 1 cái cười rất ư là đểu - y chang văn Sến, đệ tử của K[afka]:
“Ông đọc bằng tiếng Đức ư”?
“Không”.
“Vậy mà dám nói đọc Kafka ư”?

Viết để tặng 1 ai đó, một sinh viên ban Văn, sau này, giả như mê Sến, và đi 1 đường “thèse” về Sến, thì sẽ đụng phải 1 vấn nạn, là, tại làm sao hai sư phụ của Sến là Nabokov và… Kafka.
Một ông cực độc, cực ác, và 1 ông cực thiện.  

Có cái gì đó, rất tương tự giữa Nabokov và PD, và làm nhớ đến Vi Bức Vương, con dơi xanh, cứ mỗi lần giở khinh công tuyệt đỉnh ra là phải hút máu người.

Đây là 1 đề tài lớn, làm nhớ đến câu của Walter Benjamin, mọi tài liệu về văn minh là 1 tài liệu về dã man.
Câu văn mặc khải của Walter Benjamin đổi hẳn phương thức phát Nobel những năm gần đây, theo Gấu.
Trước, chỉ vinh danh những thành tựu lớn lao.
Sau, vinh danh rác rưởi, nhục nhã, cay đắng, dã man…  mà con người đã phải chịu đựng, được nhà văn ghi lại.
Mạc Ngôn đợp Nobel là vậy. Ông nói về cái trường kỳ bất hạnh của dân Á Châu, dưới Cái Ác Á Châu.

Cũng không phải tự nhiên Nabokov khóc ròng vì không được Nobel, và coi mình là nhà văn Chống Cộng, “đầu tiên, trước cả Pasternak”! Ông thèm đau nỗi đau của dân Nga, được Pasternak mô tả, qua cuộc nội chiến giữa Hồng Quân và Bạch Vệ. Một cách nào đó, ông giống Steiner, thèm được chết ở Lò Thiêu!

Gấu đọc Lolita lần đầu, là không làm sao quên nổi, cái cảnh mở ra Lolita, ở bãi biển, anh già mắc dịch HH tính làm thịt "tiền thân" của Lolita, dưới sự chứng kiến của cặp mắt kiếng màu mà 1 du khách bỏ quên trên mặt cát.
Cuộc làm thịt em thất bại, vì hai ông "tiền sử" từ dưới đáy biển xuất hiện, hét toáng lên, cổ võ, "Dzô, Dzô"!

Đâu có phải tự nhiên mà cuốn sách bị cấm trong bao năm dòng dã.
Khi anh Mít dịch nó, và bây giờ còn trao giải thưởng cho bản dịch, là Gấu biết, hỏng rồi.

Cái giai thoại kể trên, của Fuentes, được kể ra đây, với câu kết khác hẳn:
Độc như thế mà dám nói đệ tử của Kafka, ư?

Hà, hà!

Trong văn Nabokov có 1 cái gì rất độc, rất ác. Điều này Pamuk nhận ra, trong 1 bài viết thần sầu của ông. Pamuk cũng là 1 đệ tử của Nabokov, mỗi lần giang hồ vặt, là phải mang theo Nabokov, để gối đầu.

Trên TV đã giới thiệu cuốn Điều mà tôi tin qua bài viết vinh danh đàn bà, đúng hơn, vinh danh Sister Benedicta & Anna Akhmatova & Simone Weil (1)

Tribute to Carlos Fuentes

Ông nghĩ sao về liên hệ giữa văn chương và chính trị, chúng xà nẹo với nhau?

Thì tất nhiên, văn chương luôn luôn xà nẹo với chính trị. Đôi khi tốt, đôi khi xấu. Theo tôi, văn chương đặt để trên thực tại cơ bản, được thiết lập bởi ngôn ngữ và sự tưởng tượng. Trách nhiệm của nhà văn là ở đó: mi làm gì với ngôn ngữ, với những từ, và với sự tưởng tượng. Khi ngộ ra điều này, thì là ngộ ra cái nền của sáng tác văn học. Nhà văn cũng có thể nói: tôi là công dân, tôi sẽ bầu cho cái này, ông này, tôi sẽ chấp nhận ý thức hệ này, nọ…. Nhà thơ Chile Pablo Neruda, một nhà thơ lớn, chuyện ông ta là Xì ta li nít, hay Cộng Xít, chỉ là thứ yếu, một chọn lựa của công dân. Céline bài Do Thái, thù Do Thái đến phát điên, nhưng những cuốn sách của ông mới bảnh sao.
Khốn nạn nhất là bắt văn chương phò 1 chủ nghĩa, 1 ý thức hệ. Hầu hết đám VC Liên Xô bắt văn chương phò Xì, phò Cộng xít, và họ viết ra toàn thứ cứt đái, là vậy.

Mượn câu của Fuentes áp dụng vô Mạc Ngôn, thật tuyệt.
Cái vấn nạn mà Mạc Ngôn đặt ra là, tại sao mi chửi ta, trong khi mi viết như kít!

Hà, hà! (2)

FBI treated Carlos Fuentes as communist subversive

FBI đã từng coi Fuentes như 1 tên CS, đếch cấp visa. Milosz cũng bị y chang, và cũng như Fuentes, sau đều là giáo sư ở Đại Học Mẽo.

Tribute to Carlos Fuentes

Un des personnages du Bonheur des familles constate: « Le pays nous a filé entre les doigts. » Quelle est la responsabilité des intellectuels dans tout ça ?

C.F C'est toujours très facile de rejeter la faute sur les intellectuels, de leur attribuer le sauvetage d'un pays. Moi, j'y vois une erreur grossière. Parce que, en fin de compte, c'est aux citoyens de sauver le pays. La citoyenneté se retrouve à tous les niveaux, économique, politique, social, fanmilial. Charge à chacun d'aider le pays à se rénover, comme savent si bien le faire les Etat-Unis. Certes, ils n'ont pas un passé comparable à celui du Mexique. Ils ont tué tous les Indiens, ils ont mis les Noirs en esclavage. Mais aujourd'hui, justement, ils ont élu un Noir à la présidence......

Xứ sở tuột ra khỏi chúng ta, như con lươn qua những ngón tay. Đâu là trách nhiệm của trí thức trong vụ này?
Trí thức thì làm được cái đéo gì ở đây. Phải là những công dân mới cứu được xứ sở của họ.

*

Gallant in Paris in 1959. "No one is as real to me as people in the novel," she wrote.
“Không ai thực với tôi như là những người ở trong tiểu thuyết”

Miếng Cơm Manh Chữ
hay là

Nhật Ký Đói

THE HUNGER DIARIES
A writer's apprenticeship.

BY MAVIS GALLANT

In 1950, at the age of twenty-eight, Mavis Gallant left a job as a journalist in Montreal and moved to Paris. She published her first short story in The New Yorker in 1951 and spent the next decade travelling around Europe, from city to city, from hotel to pension to rented apartment, while working on her fiction.
The following excerpts from her diary cover March to June, 1952, when Gallant was living hand to mouth in Spain, giving English lessons and anxiously waiting for payment for her New Yorker stories to arrive via her literary agent, Jacques Chambrun.

Hãy Săn Sóc Mẹ

… tôi chắc chắn một điều, cho dù miền đèo heo hút gió đó - tôi muốn nói Bắc Hàn - tà ma ác quỉ tới mức nào, tôi chẳng thể thù ghét nó." ("... I am certain, no matter how evil North Korea is supposed to be, that I could never hate it". Suki Kim: A Visit to North Korea, NYRB, số đề ngày 13 tháng Hai, 2003)

Ui chao, GCC cũng muốn phán như thế, về cái xứ "quỉ tha ma bắt", quê hương Bắc Kít của Gấu, nhưng sao… khó quá!

Hà, hà!
*

Tôi vẫn tự chế nhạo mình viết như một ca sĩ không có giọng hát tốt, yêu hát nhưng không vươn lên nốt cao được cũng không cúi xuống nốt trầm được, nên mãi mãi hát những nốt chung chung ngang phè phè nghe ngấy lỗ tai.
Tôi có những nỗi đau, tự trách mình nhưng giấu kín không dám viết ra, không dám đối diện với cái thất bại, cái ngu xuẩn của chính mình. Biết chỗ nào đau tôi né tránh chứ không hề dám đụng đến.

Blog HH

*

Tình cờ, GCC đọc bài viết ngắn trên, cùng lúc đang đọc cuốn A Reader on Reading [Một độc giả về Đọc] của Alberto Manguel. Trong có bài viết The End of Reading [Chấm dứt Đọc].
Trích:

Lars Gustafsson, trong cuốn tiểu thuyết cảm động của mình, Death of a Beekeeper [Cái chết của Người giữ mật ong], trong đó, nhân vật kể chuyện, Lars Lenmart Westin, chết vì ung thư, trước khi chết, làm 1 danh sách những hình thức nghệ thuật, art forms, theo mức độ khó khăn của chúng, according to their level of difficulty.
Đứng đầu là nghệ thuật huê tình [erotic arts. Thảo nào viết về sex cực khó!], tiếp theo là âm nhạc, thơ, kịch…
Nhưng có 1 thứ hình thức nghệ thuật không làm sao lọt vô danh sách trên: Nghệ thuật ôm nỗi đau, the art of bearing pain. “Chúng ta đụng hình thức nghệ thuật độc nhất mà mức độ khó quá cao”, Westin viết, “cho đến nay, chưa từng có ai hiện hữu để mà thực tập nó”. (1)

Có thể, Mít chưa có một tác giả nào đạt tới thứ “nghệ thuật mang nỗi đau”, thành ra không có tác phẩm lớn?

Mỹ là mẹ đạo hạnh: Bạn thực sự đau nỗi đau Mít tới đâu, thì tác phẩm văn học nghệ thuật của bạn tới đó, đây là ý của Brodsky trong bài diễn văn Nobel văn chương của ông:

“Trong diễn từ Nobel, Brodsky vạch ra một mỹ tín [aesthetic credo] mà cuộc sống đạo đức của dân chúng sẽ được xây dựng trên nền tảng đó. Mỹ học như ông nói, là mẹ của đạo đức, theo nghĩa, con người càng trọng mỹ tới đâu thì sàng lọc ra cái vô đạo tới đó. Và nếu như vậy, nghệ thuật tốt sẽ ở về phía của cái tốt. [Good art is thus on the side of the good]. Cái ác, cái tà ma, về mặt còn lại, ‘đặc biệt là cái ác chính trị, luôn luôn là một thứ văn phong tồi tệ” [Evil, on the other hand, ‘especillay political evil, is always a bad stylist”. On Grief… trang 49].”
Coetzee

Toàn 1 lũ bỏ chạy, hoặc miệng ngập ngụa "chiến lợi phẩm", trong có kít Mẽo bỏ chạy, sau khi ăn cướp được Miền Nam, mà viết lách cái nỗi gì?
Chúng đâu có bao giờ “đau” đâu?


*

Cột Cờ Thủ Ngữ, kế bên nhà hàng nổi Mỹ Cảnh, nơi bờ sông Sài Gòn. (1)

Nơi này, sau cũng vẫn là 1 nhà hàng nổi tiếng, dân làm báo hay ngồi. Thanh Nam có kể giai thoại, đám bạn bè của ông, thường quăng dĩa xuống sông, khi dùng xong 1 món. Gấu cũng đã từng ngồi ở đây, và tin giai thoại có thiệt. Bởi là vì, chỉ đến khi bạn gọi trả tiền, thì bồi mới đếm những cái dĩa trên bàn.


Ghi chú trong ngày

*

*

Thợ lặn mò trai và hai tên dâm đãng

Ghi chú trong ngày

June 19, 2013
James Gandolfini, 1961-2013
Posted by David Remnick

Note: Đọc ai điếu của Thầy Kuốc, về Thế Uyên, xin mời đọc thêm của Remnick, viết Trùm Mafia, trong Soprano, vừa nằm xuống, và có thể, TV sẽ đi thêm 1 bài của Brodsky, viết về Tvestavea, khi bà khóc Rilke: Tiểu chú về 1 bài thơ, Footnote to a Poem, dài vài chục trang, trong Less Than One
*

Sáng Thứ Tư, 12/6/2013 (giờ Úc), tôi nhận được email của nhà văn Phạm Phú Minh từ California cho biết nhà văn Thế Uyên vừa mới từ trần cách đó mấy tiếng tại tiểu bang Washington, Mỹ. Đọc email xong, tôi cứ ngồi thừ bần thần suốt cả buổi sáng không làm được gì cả.

Gấu không nhận mail của ai cả, nội đọc bài ai điếu của Thầy Kuốc mà cũng mất mẹ 1 buổi sáng!
Và rất thường mất mẹ như thế!
Chán thế!

Cũng không có gì đáng tiếc. Với nhà văn, có khi gặp trên trang sách là đã đủ. Kinh nghiệm cho tôi thấy việc gặp gỡ ngoài đời ít khi thực sự có ích cho việc đọc văn của nhau. Những nhà văn ngoài đời lớn và đẹp hơn tác phẩm của chính họ thường, phần lớn, là các nhà văn loại xoàng. Những nhà văn lớn, thực sự lớn, thì thường lớn trong tác phẩm hơn là trong cuộc sống, do đó, những cái chúng ta thấy ngoài đời thường nhàn nhạt, có khi, thậm chí, nhạt thếch, so với những gì chúng ta đọc trên trang giấy. Dĩ nhiên, tôi không hoàn toàn phủ nhận tác dụng của các cuộc tiếp xúc. Chúng có thể làm nảy nở tình bạn hoặc gợi ra một số khía cạnh nào đó khi đọc. Nhưng chúng cũng đầy bất trắc. (1)

Nếu đúng như thế, thì Gấu sợ rằng ngoài đời Thầy Kuốc không được đẹp trai cho lắm, vì tác phẩm của Thầy đâu thuộc hạng xoàng!
Thảo nào NXT đếch thèm bắt tay Gấu: Gặp làm gì thằng chó chết đó!
Đầy bất trắc!  

Hà, hà!

Bài viết của Thầy thì cũng thuộc dạng “ai điếu”, nhân cái chết của 1 vì đàn anh về tuổi đời, bèn vin/vịn vào, để đi 1 đường tự đề cao mình.
[Thầy mới đi thêm 1 đường "vịn xác chết" nữa, ở đây].
Viết về ông, còn nhiều người, cùng thời, cùng dòng [Tự Lực Văn Đoàn], đâu cần, đâu đến lượt 1 đứa con nít, khi Thế Uyên còn hung hăng tiết vị trên chốn giang hồ.
Đây là cố đấm ăn xôi, lâu quá, không có dịp vỗ ngực xưng tên ta là nhà phê bình!
Văn chương Thế Uyên ra sao thì cũng đã nhiều người nói rồi. Ông thuộc thứ mà Barthes gọi là người dùng văn, “écrivant”, sử dụng chữ viết cho những mục đích ở bên ngoài sáng tạo, “Nghĩ trong một xã hội tan rã”, thí dụ, không quá chú trọng tới câu chữ, khác thứ mà Barthes gọi là “écrivain”.
Văn Thế Uyên, qua thời của ông, là trở nên lỗi thời.

Không chỉ ông, mà rất nhiều tác giả Miền Nam cùng thời với ông, bây giờ, không làm sao đọc được nữa.
Ngay cả TTT, như 1 đấng bạn văn, rất thân với Gấu, đã có thời rất mê TTT, bây giờ phán, đọc lại, không thấy “phê” như hồi mới lớn đọc ông!

[Trong bài viết dưới đây, (1) hai tác giả nổi cộm, một Booker, một Nobel, giải thích tại làm sao mà họ vưỡn mê Flaubert, qua Madame Bovary.
    Barnes: Tui quên không nhắc vị điều khiển chương trình, our moderator, là Mario đã mê Emma Bovary 40 hoặc 50 năm rồi.
    Llosa: Đúng như thế, Tuyệt đối đúng như thế.
TV sẽ đi bài này, tuyệt lắm. Một kinh nghiệm về đọc văn, viết văn, và mê gặp nhà văn!]

Thích.
Dù phải nói thật là không thích lắm! (1)

Vẫn cái giọng khen 1 cú, thoi cho 1 cú: Người ta nói Võ Phiến chẻ sợi tóc làm tư, nhưng tôi thấy, lâu lâu, ông quên…  chẻ!
Mai Thảo ư? Hồi đầu gặp ông, nghe ông phán về thơ, đọc thơ, hãi quá, sau hóa ra Người chỉ rành thơ tiền chiến!
*
Gặp làm chó gì thằng chó đó!
Brodsky có kinh nghiệm này rồi: Do cứ phải nhìn cái bản mặt của Lenin ở bất cứ mọi nơi, mà ông có được cái sự chán chường, ghẻ lạnh chế độ Liên Xô:

A writer's biography is in his twists of language. I remember, for instance, that when I was about ten or eleven it occurred to me that Marx's dictum that "existence conditions consciousness" was true only for as long as it takes consciousness to acquire the art of estrangement; thereafter, consciousness.
....

All that had very little to do with Lenin, whom, I suppose, I began to despise even when I was in the first grade-not so much because of his political philosophy or practice, about which at the age of seven I knew very little, but because of his omnipresent images which plagued almost every textbook, every class wall, postage stamps, money, and what not, depicting the man at various ages and stages of his life. There was baby Lenin, looking like a cherub in his blond curls. Then Lenin in his twenties and thirties, bald and uptight, with that meaningless expression on his face which could be mistaken for anything, preferably a sense of purpose. This face in some way haunts every Russian and suggests some sort of standard for human appearance because it is utterly lacking in character.
Brodsky: Less than one

Brodsky sinh năm 1940 tại Leningrad. Khi còn là một học sinh, sự tức giận, nổi loạn của ông ít nhắm vào ý thức hệ Cộng-sản mà về vẻ u ám của văn hóa Xô-viết và sự thừa mứa hình lãnh tụ. "Có cậu bé Lênin, như thiên thần có cánh với mớ tóc nâu", ông viết trong nhật ký thời trẻ. Rồi Lênin trong những năm 20, 30; chẳng có một sợi tóc trên chỏm đầu, mặt nghệt ra...". Bộ mặt này đã ám ảnh mọi người dân Nga. Cố tránh né nó là bước đầu của ông để trở nên lạnh lùng, dửng dưng.

Ui chao Gấu cũng rơi đúng vô trường hợp…  Lê-nin!
Đám đệ tử Thầy Kuốc có lần mail chửi, tại làm sao mà mi lôi đầy hình ảnh mi, gia đình, bạn bè lên trang… Tin Văn?

Đừng nghĩ là Gấu phịa!

Ai không biết, nhưng riêng với Thầy Kuốc, vì Thầy hay khoe súng của Thầy, nên có 1 vị, chỉ mong được gặp, coi có đúng như ‘văn kỳ thanh nhất kiến kỳ hình’! [Nghe tiếng lâu rồi, đọc văn lâu rồi, bi giờ mới được gặp mặt].
Vị này, chắc cũng nhiều người biết, nhất là độc giả talawas.

“Văn kỳ thanh…” Ui chao lại nhớ BVCC: Lần đầu gặp tác giả “Cơ Hội Của Chúa” ở Hà Nội, anh mượn câu nói cổ xưa đó, để welcome Gấu.
Nhưng anh nói thêm, phê bình thì “em” thua, viết văn, viết tiểu thuyết, thí dụ, thì nhường đàn em 1 tí nhé!

*

@ Bảo Ninh, 6/2001

V/v Cố đấm ăn xôi

Thế Uyên nằm xuống, băng Thái Độ, dòng Nguyễn Tường, rồi bạn bè của họ, hình như chẳng ai đi 1 đường tưởng niệm, ngoài vài dòng tiểu sử. Người đọc tinh ý là ngửi thấy, hình như có tí vấn đề, chắc là do thái độ của “Thái Độ”.
Thầy Kuốc sinh sau đẻ muộn, đâu biết gì, vậy mà phán, ảnh hưởng của nhóm này nhỏ xíu, không đáng kể!

Góp gió thành bão. Thái Độ 1 tí, Trình Bày 1 tí, chúng ta, mỗi người 1 tí, thế là đi đong Miền Nam
Hà, hà!

Gấu nghe nói, T/U đi cải tạo, học tập bài bản lắm.
Thì cũng là chuyện thường, những năm đầu sau 30 Tháng Tư 1975. Bạn quí của Gấu còn đi 1 đường “Những Tháng Ngày Êm Ả” chào mừng Cách Mạng.

Còn Gấu thì vừa khóc ròng, vừa hát, vừa đào đất, nơi nông trường Phạm Văn Cội:
"Con kinh ta đào chưa có nước chảy qua,
Chỉ có mùa hè nóng bỏng…"


Ghi chú trong ngày

*

Số Mùa Hè, 2013. Báo nhà [Toronto]. Nhiều bài tuyệt lắm, hà hà!
Nhẩn nha đi vài đường, sau.
Một trong những đề tài của số này, là về “cái gọi là” kết thúc, the end, của 1 cuốn tiểu thuyết.

 Flaubert  

JULIAN BARNES
MARIO VARGAS LLOSA

*

Note: Đọc bài này, thì cũng nên đọc thêm bài Julian Barnes viết, trong tập tiểu luận của ông, Qua Cửa Sổ, Through the Window: "Dịch Madame Bovary", Translating Madame Bovary [qua tiếng Anh]. Trong bài viết, ông có chê bản dịch mới của em Lydia Davis, được coi là 1 trong những chuyên gia về Flaubert. Bà này, trên 1 số Paris Review, Fall, 2010, có đi mấy truyện ngắn, phỏng theo Flaubert, After Flaubert.

At the Hay Festival if Literature and the Arts twenty years ago, Julian Barnes and Mario Vargas Llosa met to talk about Gustave Flaubert. In January 2013 at Hay Festival Cartagena de Indias in Colombia, they discussed their hero again-and found that he had changed almost as much as they had. Marianne Ponsford moderated their conversation.

Note: Hai ông học trò, một ông Booker, một ông Nobel, vinh danh Thầy, cùng lúc, viết về mối tình của cả hai, với cùng 1 em bướm, Madame Bovary.

Flaubert cried out against the paradox whereby he lay dying like a dog whereas that ‘whore’ Emma Bovary, his creature… continued alive.
G. Steiner, The Uncommon Reader.

Flaubert la lên, tại sao ‘con điếm’ Bovary cứ sống hoài, trong khi ta nằm đây, chết như một con chó ghẻ? 

“Cái chết của Lucien de Rubempré là một bi kịch lớn, the great drama, trong đời tôi”, Oscar Wilde nhận xét về một trong những nhân vật của Balzac. Tôi luôn coi lời phán này, this statement, là thực, literally true. Một dúm nhân vật giả tưởng đã ghi dấu thật đậm lên đời tôi hơn những con người bằng xuơng bằng thịt, bằng máu bằng mủ mà tôi đã từng quen biết.

Llosa mở ra cuốn tiểu luận của mình The Perpetual Orgy, "Đốt đuốc chơi...  Em", như trên.
Cả một cuốn tiểu luận, dành cho Em Bovary, chưa đủ, sau ông còn viết cả một cuốn tiểu thuyết, Gái Hư, The Bad Girl, để vinh danh Em!

Số báo Brick, trên, gồm bài viết của 44 tác giả viết về cái hậu, the end, của 1 cuốn tiểu thuyết; Madeleine Thien, chắc là Mít, ở Montreal, phỏng vấn Tsiti Dangaremba, về cuốn tiểu thuyết đầu tay thần sầu của em này, hai ông nhà văn thổi bướm Bovary….

Trong 44 tác giả, chưa có ai từng đọc Lukacs, theo Gấu, bởi là vì, Lukacs là người đưa ra 1 nhận định cực thần sầu về cái kết, của 1 cuốn tiểu thuyết:

Đó là lúc ý thức của tiểu thuyết gia vượt ý thức của nhân vật chính, để tìm lại đời sống thực.

Trong bài viết về Bếp Lửa, 1972, Gấu “đế” thêm: Đây là hình ảnh Lưu Nguyễn về trần, bởi là vì, mỗi một cuốn tiểu thuyết lớn, thì là 1 câu chuyện thần tiên, đúng như Nabokov phán, khi viết về Madame Bovary của Flaubert.
Cả cuốn Bếp Lửa [cuộc sống của anh chàng Tâm trong "Bếp Lửa"], thật khệnh khạng [đi ra ngoài đó - lên rừng, theo VC – thì cũng chỉ là 1 thứ đánh đĩ], thật kịch cợm, thật trí thức, thật siêu hình [giả như Thượng Đế mà nhập thân trong xác phàm, thì cũng từ chết đến bị thương, từ thua cho tới thua, và chỉ thoát ra bằng sự thất bại], một câu chuyện "thần tiên", kết bằng 1 câu thật cảm động, thật sến, mà tất cả lũ Mít đều thèm nghe:

Anh yêu quê hương vô cùng và anh yêu em vô cùng.

Trong 44 tác giả, tuyệt nhất với Gấu, là Pico Iyer, viết về kết thúc của Người Mỹ Trầm Lặng của Graham Greene:
Losers Take All: Kẻ thua lấy tất cả.

Câu kết này, 1 cách nào, cũng là câu kết của "Bếp Lửa"!
Cũng đẹp như thế!
Ngụy Lấy Hết!

Pico Iyer mở ra bài viết bằng 1 câu, qua đó, có vẻ như cũng thật mê Greene (1)
Tôi mất cả nửa đời mình để nhập vô cuốn phúc âm nhức nhối của Graham Greene về nhân loại.
It took me half a life time to grow into Graham Greene’s anguished gospel of humanity.

Tuyệt!

Tờ Brick viết về Pico Iyer:

Pico Iyer cố làm bật G.G khỏi hệ thống của mình bằng cách viết ba ngàn trang về G.G, tới cuốn mới nhất: “Người đàn ông trong đầu tôi”. Nhưng vưỡn thua.
Pico Iyer tried to get Graham Greene out of his system by writing three thousands pages on him, boiled down into his most recent book, The Man Within My Head (a). He still failed

“Writing is, in the end, that oddest of anomalies: an intimate letter to a stranger.”
Viết, quái nhất trong những quái: Lá thư riêng tư cho... một kẻ lạ, người dưng, nước lã!

― Pico Iyer

“Perhaps the greatest danger of our global community is that the person in LA thinks he knows Cambodia because he's seen The Killing Fields on-screen, and the newcomer from Cambodia thinks he knows LA because he's seen City of Angels on video.”
Cái nguy hiểm nhất của cộng động toàn cầu, là, ngồi ở LA phán, tớ biết Cam bốt, vì mới xem phim “Cánh đồng giết người”. Và 1 tên Cam bốt mới nhập Mẽo phán, tớ biết LA, vì mới coi video “Thành phố của những thiên thần”

― Pico Iyer (1)

“Ông số 2”, ngồi ở Quận Cam, chẳng đã ngậm ngùi phán, Sài Gòn có người chết đói, ngay bên hông Chợ Bến Thành!

 (a)

The Man Within My Head by Pico Iyer

We all carry people inside our heads—actors, leaders, writers, people out of history or fiction, met or unmet, who sometimes seem closer to us than people we know.

In The Man Within My Head, Pico Iyer sets out to unravel the mysterious closeness he has always felt with the English writer Graham Greene; he examines Greene’s obsessions, his elusiveness, his penchant for mystery. Iyer follows Greene’s trail from his first novel, The Man Within, to such later classics as The Quiet American and begins to unpack all he has in common with Greene: an English public school education, a lifelong restlessness and refusal to make a home anywhere, a fascination with the complications of faith. The deeper Iyer plunges into their haunted kinship, the more he begins to wonder whether the man within his head is not Greene but his own father, or perhaps some more shadowy aspect of himself.
Drawing upon experiences across the globe, from Cuba to Bhutan, and moving, as Greene would, from Sri Lanka in war to intimate moments of introspection; trying to make sense of his own past, commuting between the cloisters of a fifteenth-century boarding school and California in the 1960s, one of our most resourceful explorers of crossing cultures gives us his most personal and revelatory book.


*

South Vietnamese villagers being evacuated by US forces in an attempt to clear the area of Vietcong during Operation Cedar Falls, 1967
Dân quê Miền Nam bị di tản, để Mẽo thịt VC, trong Chiến Dịch Cedar Falls, 1967

An American Century in Asia
Một thế kỷ Mẽo ở Á Châu

*

Số Mùa Hè, 2013. Báo nhà [Toronto]. Nhiều bài tuyệt lắm, hà hà!
Nhẩn nha đi vài đường, sau. Một trong những đề tài của số này, là về “cái gọi là” kết thúc, the end, của 1 cuốn tiểu thuyết.

*

Paris Match 13 & 19 Juin, 2013 giới thiệu kỳ quan Hàng Sơn Động

Hang Dong Son


Ghi chú trong ngày

Quét rác

Note: Bài viết này xuất hiện đúng lúc xẩy ra vụ tố cáo bàn tay lông lá của Mẽo mân mê mọi trang net, như trang Facebook, thí dụ. Thành ra vấn đề không phải rác, mà là quét mẹ Facebook ra khỏi đời mình.

Gấu có kinh nghiệm này từ hồi mới lớn, khi lỡ đụng vô nhà thơ NS, và khi bị ông và băng đảng, trong có ông TS, đập tan nát, gần 1 năm trời liên tiếp ngày nào cũng lôi ra xỉ vả, và đã không dám trả lời, vì không thể nào trông cậy vô được 1 diễn đàn nào, để mà trả lời. TPG, vì là thư ký tòa soạn, lỡ ngứa miệng, trả lời, chỉ 1 lần, bị ông chủ báo NDV ra lệnh câm, bèn phải câm.
Nói rõ ra là, bạn có cái diễn đàn của bạn, bỏ tiền ra làm, thì không ai vô nhà bạn mân mê bạn được.
Còn 1 câu chuyện nữa, cũng liên quan tới vấn đề này, là chuyện Hứa Do, Sào Phủ, nhớ đại khái, 1 ông được vua mời đến truyền ngôi, lắc đầu, không nhận, và bèn xuống suối rửa tai, một ông, nghe nói thế, bèn dẫn trâu đi chỗ khác, sợ nó uống phải nước rửa tai, và trước khi bỏ đi, bèn mắng ông rửa tai, nghe mà rửa thì thà rằng đừng nghe.
Sến Cô Nương, giả như không muốn quét rác, thì đừng mở Facebook, vì đã có blog riêng rồi, cần chi nó?
Gấu cũng có Facebook, nhưng chỉ để vui chơi với bạn bè.

Ministry of obscurity

Jun 10th 2013, 7:58 by M.I. | HANOI

Ministry of obscurity: Bộ Tối.

Cái tít thật tuyệt và từ những cái tít, thí dụ Bộ Sợ, Ministère de la peur, tên 1 phim của Fritz Lang, hay tiểu thuyết cùng tên, của Graham Greene.
Bài này hình như đã được dịch, đâu đó, trên net.

Note: Trên BBC. Tiếng Việt của đài này, như sau đây:

‘Giấp [y] phép biên tập’

Sai chính tả chình ình như trên, “fi ní lô đia” [hết nước nói, “fini l’eau dire”]

*

Chỉ chiếm 6,5 % dân cư địa cầu nhưng cái sự hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính gây chấn động giang hồ gió tanh mưa máu. Tại sao? Bởi là vì đồng tính đặt lại mọi vấn nạn lớn của văn minh loài người: tôn giáo, phân chia đực cái, định nghĩa giới tính...
Đặt lại luôn, cái gọi là con người, như con vật số 1: Chỉ có con người mới có chỗ sex riêng, bài tiết riêng, mấy loại kia, xài chung cái lỗ đít!

Hồi con con nít, Gấu mày mò tra tự điển Đào Duy Anh, từ “kê gian”, vì chẳng hiểu nghĩa của nó là cái chó gì!
Hà, hà!

**

Zweig vs Zweig

Bài trên tờ Books, dịch từ Điểm Sách London, phạng Zweig tơi bời. Tờ ML, số mới nhất, thì lại khen tới chỉ.
Đọc được lắm! Gấu có tới ba tờ ML về Zweig. Tờ đầu tiên, đọc, chôm, viết bài về Võ Phiến đăng trên Văn Học. (1) Người thích lắm, nghe nói. Một bạn văn mail, phán, bài hay nhất về VP, và hay nhất trong số báo VH về VP, đúng ra phải để ở ngay đầu tờ báo, thay vì trong mục Tạp Ghi.
Thực sự, bài viết chỉ là khúc dạo đầu, cho một "étude" về truyện ngắn Võ Phiến. Nhưng sau đó, Gấu được đọc tuyệt tác phê bình của Thầy Kuốc, về nhà văn của thế kỷ 20, bèn chán quá, bỏ luôn!

*

Số ML tháng Năm 2013, ngoài Zweig, còn nhiều bài thú lắm. Bài về Borges, nhân DVD mới ra lò, có câu phán khủng của ông: "Tôi tin  rằng Flaubert quan trọng hơn Kafka rất nhiều"!
Bài lèm bèm với Peter Handke mà không ghê sao: Giả tưởng thứ thiệt là ân sủng!


*

&

Sinh năm 1945 tại Illinois, trung sĩ tình báo Mẽo (1969-1972), thông dịch viên tại Việt Nam của quân đội Mẽo. Giải thưởng Pulitzer với cuốn Mùi dịu lưu vong, Un doux parfum d'exil. Còn cho xb tại nhà xb Rivages: La Nuit close de Saigon, La Fille d'HCM, Mots de tête, và 1 tập truyện ngắn, Tabloid Dreams. Cuốn mới nhất: Meilleur Souvenir

J’ai fait l’amour avec le Vietnam!
[Tôi làm tình với xứ Mít]
par Robert Olen Butler

Le romancier, prix Pulitzer, qui fut interprète militaire à Saigon, est depuis trente ans hanté par le pays où il a fait la guerre et qui a changé sa vie. 

Si je n’étais pas allé au Vietnam, je serais sans doute devenu un écrivain, mais un écrivain médiocre.
Pas à cause de la guerre, qui n'a été pour moi qu'une toile de fond qui aiguisait mes sens. L'absence de ligne de front nette rendait permanent le sentiment de danger mortel. Mais ce qui a été décisif c'est mon immersion dans la culture vietnamienne, l'étreinte sensuelle avec ce pays, les rencontres, toutes classes sociales confondues, l'apprentissage d'une langue permettant de renommer le monde et d'en renforcer la présence physique. L'écrivain et l'homme que je suis devenu sont enracinés dans cette expérience vietnamienne. Ma vie antérieure, mon adolescence, mes débuts professionnels avaient pourtant été intenses: j'avais été siderurgiste, chauffeur de taxi, j'avais fait mille métiers, comme il sied à un écrivain américain ... Mais le Vietnam a changé ma vie. J'ai fait l'amour avec le Vietnam!
Je suis devenu interprète militaire pour ne pas être directement envoyé au front. J'ai suivi des cours de vietnamien dans une école pour soldats américains.
J'ai étudié à plein temps pendant un an, sept heures par jour, cinq jours par semaine, avec des enseignants dont le vietnamien était la langue maternelle. Du coup, je parlais vietnamien couramment. En 1971, j'ai été affecté à une base à 40 kilometres au nord-est de Saigon pour travailler au renseignement militaire pendant cinq mois. J'ai noué des contacts avec les larbins qui nettoyaient les latrines, avec les prostituées, avec un Vietnamien très distingué qui nous donnait des informations tactiques, avec les notables locaux, les bucherons, les paysans, les pêcheurs ... Et connaissant leur langue, j'ai pu tisser des liens étroits avec tous ces gens, dans une grande polyphonie. Je me suis ardemment vietnamisé. J'ai passé sept mois à Saigon, et le soir je me promenais dans les ruelles mal famées, en quête du coeur de la ville. Personne ne dormait jamais, et les gens m'invitaient chez eux. Je ne me rendais pas compte que c'était aussi dangereux que la jungle. Mais mon amour de la langue et de la culture vietnamiennes était tel qu'il a du me sauver la vie mille fois sans que je m'en apercoive.
[suite]




*

TLS May 17/ 2013 có hai bài về văn chương Nga. “Một linh hồn chia năm sẽ bảy”, "A Divided Soul", A.N. Wilson đọc hai cuốn truyện ngắn của Leskov, mới được dịch ra tiếng Anh.
Theo Wilson, giả tưởng của Leskov sửa soạn con đường cho Chekov, nhưng nước Nga mà ông miêu tả với những người thuần hóa ngựa, thầy tu, công nhân ngoan đạo, là của riêng ông.
Bài thứ nhìn, Amelia Glaser đọc hai cuốn mới xb về cổ tích Nga, Russian Magic Tales From Pushkin to Platonoy, và The Russian Folktale. Bài mở ra bằng 1 câu hỏi, tại làm sao mà cổ tích Nga, từ cái mũi trốn chủ đi giang hồ của Gogol, tới con mèo nhiều chuyện của Bulgakov lại có 1 chỗ đứng thật là bảnh [such a captivating and enigmatic place], trong kho chuyện cổ của thế giới.
Và người điểm sách đưa ra câu trả lời, của một bà già, Baba Yaga, 1 nhân vật ám ảnh cổ tích Nga, với 1 vị  khách, “Nếu họ tò mò, ta ăn thịt hết, If people are too inquisitive, I eat them”!

*

Số này cũng tuyệt lắm. Có đủ mặt giang hồ. Có 1 ông nhà văn Mẽo, do mê Mít quá mà viết văn. Tác giả của những cuốn, trong có “Người con gái của Hồ Chí Minh”.
Gái Bắc, ai mà chẳng là con gái của Bác Hồ!
Nông Đức Mạnh chẳng đã từng trả lời, tương tự, về "nghi án lịch sử", ông ta là con trai của Bác?

*

FICTION  

Burning lights

MICHAEL LAPOINTE

Christa Wolf

CITY OF ANGELS, OR THE
OVERCOAT OF DR. FREUD

Translated by Damion Searls

368pp. Farrar, Straus and Giroux. £18.99 (US $27).

9780374269357

In the autumn of 1992, Los Angeles was still recovering from the race riots of the previous April, while the country at large was riven by a hotly contested presidential campaign. Christa Wolf arrived in Los Angeles during this charged season to take up an academic post. Travelling with "the still-valid passport of a no-longer-extant country", she herself was experiencing the aftershock of the GDR's dissolution.
Even an author toughened by "a century of extremes" was unprepared for what emerged from the declassified files of the Stasi.
Among forty-two volumes of surveillance on the dissident novelist, one slender folder contained a terrible truth: in the early days of the GDR, Wolf had been an Inoffizieller Mitarbeiter (I. M.), an "informal collaborator", providing information on fellow Communists.
Most disturbing to Wolf was the fact that she had utterly repressed her years as an I. M. in "the blind spot [that] covers the center of insight and recognition". Her lightly fictionalized memoir, City of Angels, or The Overcoat of Dr. Freud, first published in Germany in 2010 and now translated into an appropriately hard, determined English by Damion Searls, traces her year in Los Angeles, as she struggles to assimilate not only this memory, but the "violence, rivers of blood, waves of betrayal, denunciations . . . which no one alive in [the twentieth] century escaped".
Wolf, who died in 2011, was considered a moral beacon of liberal values in the GDR. It was thus all the easier for the German public to denounce her brief collaboration. Wolf quotes Thomas Mann on "the stupid German trait to always have to tear down and belittle the best they have". Readers familiar with the scandal following Gunter Grass's revelation about his time spent in the Waffen-SS will not be surprised by the self-serving, witch-hunting letters Wolf receives from her countrymen: "Unlike you, I always hated the GDR and was thus immune to many things. You, however, were an important part of the GDR, and I hate you!".
These were the years after Francis Fukuyama's "end of history", and Wolf notes the hypocrisy of the "winners". Ronald Reagan was an "FBI Confidential Informant", but "So what?", while Mann once came under surveillance for something ludicrously termed "premature anti-Fascism". Meanwhile the tentacular CIA's misdeeds went unpunished, for "Everything necessary to secure [America's] mastery over the world was, by definition, good".
Wolf does not seek exculpation or, like some of the American intellectuals she meets, to equate the United States with East Germany. She wants to understand her life in the GDR, now "categorically classified under the Evil Empire". Was her former ardour for communism a "false feeling"? If so, it calls into question a lifetime of rich emotional experience. As she watches Bill Clinton on the eve of his inauguration, Wolf wonders whether "I [will] be embarrassed in three or four months that my eyes had teared up at the sight", just as she is embarrassed by her earlier socialist writing: "Even the youngest, most idiotic writer in the world wouldn't write that today!". At her nadir, she seems to envy those "who died at the right time" and did not live to see their dreams in the dustbin of history.
More than any intellectual effort, it is Los Angeles itself that rescues Wolf. "Weimar Under the Palms" is a historic centre of German émigrés, and Wolf delights in "the soft green odorless sea with its white fringe of foam", the Chinese food and countless parties, visits to galleries and a Hopi reservation. The desire to live in her own time, she discovers, is surely no false feeling. Wolfs destiny, however, is not in Los Angeles, where her limited English is a "shield, or hiding place". She must return to Germany, if only to "signify the pain I was feeling". A fellow at the residency tells her, "The storyteller is the man ... who can let the wick of his life be completely consumed by the gentle flame of his story".
Wolfs reply tells us everything about this book, and the brave career it concludes: "A wonderful sentence .... But I would replace 'the gentle flame' with 'the scorching flame"'.

TLS đọc Christa Wolf, một nhà văn Đông Đức cũ, “luơng tâm của nó”, nhưng cũng đã từng có thời gian làm Mật Vụ.
"Không như Bà, tôi luôn luôn ghét Bắc Kít VC, và như thế, tôi được miễn nhiễm nhiều thứ. Còn Bà, đã từng là "máu huyết" của nó, cho nên tôi thù Bà."

Bài điểm sách này tuyệt lắm. Nó chiếu rọi luôn cả Mít chúng ta, ở thời kỳ "chấm dứt lịch sử", đẻ ra cái gọi là “Cách Mạng 30 Tháng Tư”, đẻ ra thứ “ly khai”, như nhà văn vô lại NV!
Hà hà!

*

Một thoáng Pleiku

Pleiku - Chút Gì Để Nhớ

30. 4. 2013

Nghệ Thuật Bịp

Thơ Mỗi Ngày

Pont Mirabeau

Czeslaw Milosz

READING THE NOTEBOOK OF
ANNA KAMIENSKA

 

Reading her, I realized how rich she was and myself, how poor
Rich in love and suffering, in crying and dreams and prayer.
She lived among her own people who were not very happy but
supported each other,
And were bound by a pact between the dead and the living renewed
at the graves.
She was gladdened by herbs, wild roses, pines, potato fields
nd the scents of the soil, familiar since childhood.
She was not an eminent poet. But that was just:
A good person will not learn the wiles of art.
 

Đọc Sổ Ghi của Anna Kamienska (1)

Đọc bà, tôi nhận ra bà giầu biết bao, còn tôi, nghèo làm sao.
Giầu có trong tình yêu, và đau khổ, trong than khóc và mơ mộng, cầu nguyện .
Bà sống giữa những con người của riêng bà, không rất hạnh phúc, nhưng giúp đỡ lẫn nhau,
Và được gắn bó bằng 1 hợp đồng giữa người chết và người sống được làm mới ở những nấm mồ.
Bà thì thật vui với cỏ, hoa, thông, cánh đồng khoai tây
Và mùi của đất, quen thuộc từ khi còn là con nít.
Bà không phải là 1 nhà thơ uyên bác. Nhưng đúng là như thế này:
Một con người tốt sẽ không học những mưu ma chước quỉ của nghệ thuật.

GIFT

A day so happy.
Fog lilted early, I worked in the garden.
Hummingbirds were stopping over honeysuckle flowers.
There was nothing on earth I wanted to possess.
I knew no one worth my envying him.
Whatever evil I had suffered, I forgot.
To think that once I was the same man did not embarrass me.
In my body I felt no pain.
When straightening up, I saw the blue sea and sails.

Berkeley, 1971 

“Where your pain is, there your heart lies also.” (2)

― Anna Kamieńska

TREATISE ON THEOLOGY

1. A YOUNG MAN

A young man couldn't write a treatise like this,
Though I don't think it is dictated by fear of death.
It is, simply, after many attempts, a thanksgiving.
Also, perhaps, a farewell to the decadence
Into which the language of poetry in my age has fallen.

Why theology? Because the first must be first.

And first is a notion of truth. It is poetry, precisely,
With its behavior of a bird thrashing against the transparency
Of a windowpane that testifies to the fact
That we don't know how to live in a phantasmagoria.

Let reality return to our speech.
That is, meaning. Impossible without an absolute point of reference.

2. A POET WHO WAS BAPTIZED

A poet who was baptized
in the country church of a Catholic parish
encountered difficulties
with his fellow believers.

He tried to guess what was going on in their heads.
He suspected an inveterate lesion of humiliation
which had issued in this compensatory tribal rite.
And yet each one of them carried his or her own fate.

The opposition, I versus they, seemed immoral.

It meant I considered myself better than they were.
It was easier to repeat the prayers in English
at the Church of St. Mary Magdalene in Berkeley.

Once, driving on the freeway and coming to a fork
where one lane leads to San Francisco, one to Sacramento,

He thought that one day he would need to write a theological
treatise
to redeem himself from the sin of pride.

Czeslaw Milosz: Second Space

Kỷ niệm 100 năm sinh của Milosz

The wiles of art
Mưu ma chước quỉ của nghệ thuật

Guilt and greatness in the life of Czeslaw Milosz
Tội Lỗi và Sự Lớn Lao trong cuộc đời Czeslaw Milosz

CLARE CAVANAGH

Những giấc mơ của Italo Calvino

NYRB điểm Letters, 1941–1985 by Italo Calvino,
selected and with an introduction by Michael Wood and translated from the Italian by Martin McLaughlin
Princeton University Press, 619 pp., $39.50        


Nhân nhắc tới "mưu ma chước quỉ" của nghệ thuật
[Note: bài viết này, nhờ đầu tháng, thấy xuất hiện trên server]

Prologue
There was no one who smiled in those days
Except the dead, who found peace at last
Akhmatova: Requiem

Những ngày đó chẳng có ai cười
Trừ người chết, sau cùng tìm thấy sự bình an

Nơi người chết mỉm cười

Trong một thành phố, nơi người chết mỉm cười, sung sướng vì sau cùng đã được bình an, nơi người sống "hơi thở thua người chết, hình hài thân xác thua đám sương mù trên thành phố...."

Cái tít cuốn sách của Gấu, "Nơi Người Chết Mỉm Cười", được 1 vị bạn văn khen nắc nỏm, hay quá, kiếm ở đâu ra thế, GCC bèn vội vàng thanh minh, của Akhmatova, trong bài viết có nhắc tới.

Còn 1 vị nữa, cũng ra đi từ Miền Bắc, nói thẳng, anh viết về Hà Nội!
"Nơi người chết mỉm cười" là Hà Nội.
Cái nhà tù trong Requiem, là Hoả Lò, là khách sạn Hilton!


*

*

Emily Dickinson: An Introduction

Bây giờ Emily Dickinson được nhìn nhận, không chỉ như 1 nhà thơ lớn của Mẽo, thế kỷ 19, nhưng còn là nhà thơ quái dị, gợi tò mò, intriguing, nhất, ở bất cứ thời nào, hay nơi nào, cả ở cuộc đời lẫn nghệ thuật của bà. Tiểu sử ngắn gọn về đời bà thì cũng có nhiều người biết. Bà sinh ở Amherst, Mass, vào năm 1830, và, ngoại trừ vài chuyến đi xa tới Philadelphia, Washington, Boston, bà trải qua trọn đời mình, quanh quẩn nơi căn nhà của người cha. “Tôi không vượt quá mảnh đất của Cha Tôi – cross my Father’s ground - tới bất cứ một Nhà, hay Thành Phố”, bà viết về cái sự thụt lùi, ở ẩn, her personal reclusiveness, khiến ngay cả những người cùng thời của bà cũng để ý, noticeable. Tại căn phòng ngủ ở một góc phía trước căn nhà, ở đường Main Street, Dickinson viết 1,700 bài thơ, thường là trên những mẩu giấy, hay ở phía sau một tờ hóa đơn mua thực phẩm, chỉ một dúm được xuất bản khi bà con sống, và như thế, kể như vô danh. Theo như kể lại, thì bà thường tặng, give, thơ, cho bạn bè và láng giềng thường là kèm với những cái bánh, những thỏi kẹo, do bà nướng, đôi khi thả chúng xuống từ 1 cửa sổ phòng, trong 1 cái giỏ. Cái thói quen gói những bài  thơ thành 1 tập nho nhỏ, fasciles, cho thấy, có thể bà cho rằng thơ thì trình ra được, presentable, nhưng hầu hết thơ của bà thì đều không đi quá xa cái bàn viết, ở trong những ngăn kéo, và chúng được người chị/hay em, khám phá ra, sau khi bà mất vào năm 1886, do “kidney failure”.
Billy Collins

Here is another poem with parallel structure in which a childlike fancy is finally buried under the macabre:

I died for beauty; but was scarce
Adjusted in the tomb,
When one who died for truth was lain
In an adjoining room.
He questioned softly why I failed?
"For beauty," I replied.
"And I for truth-the two are one;
We brethren are," he said.
And so, as kinsmen met a night,
We talked between the rooms,
Until the moss had reached our lips,
And covered up our names.

The first two stanzas share the interests of beauty and truth in equal measure, then in the final one, the image of a good-night conversation-one thinks of children in their beds-is suddenly replaced by the grim reality of uffocation and oblivion. The feeling of ratio and balance contrasts starkly with the horror of the final lines.

XIX

Pain has an element of blank;
It cannot recollect
When it began, or if there were
A day when it was not.
It has no future but itself,
Its infinite realms contain
Its past, enlightened to perceive
New periods of pain.

XIX

Nỗi đau thường để ra 1 khoảng trống,
Nó không thể nhặt nhạnh, thâu gom, hay... lượm.
Khi nó bắt đầu
Hay có 1 ngày, nó không còn
Không tương lai, chỉ là chính nó
Cõi vô cùng chứa quá khứ của nó
Được làm sáng lên để cảm nhận
Những hồi, chương đau mới.

Ghi chú trong ngày
Viết Lại Truyện Kiều

Czeslaw Milosz, trong 1 bài viết ngắn về Dos, đã đưa ra nhận xét, không phải chỉ sự quan tâm của Dos về 1 nước Nga đã đem đến cho ông sức mạnh, nhưng còn là những sợ hãi của ông về tương lai nước Nga đã bắt ông phải viết để đưa ra 1 lời cảnh báo. [It was not only his concern for Russia that gave him strength, but also his fears about Russia’s future that forced him to write in order to issue a warning]. Nhìn như thế, thì Mít không cần thứ văn chương “Đĩ Thúi”, bởi nó chỉ là 1 thứ ẩn dụ cởi truồng nhắm chửi xéo chế độ - khi nhà văn vô lại không dám trực diện đồi đầu với nó, như 1 Phương Uyên, chẳng hạn.
Cái thứ văn chương ẩn dụ cởi truồng này, vốn được đám nhà văn VC ưa sử dụng, nhằm tránh kiểm duyệt, mà vẫn được coi là “liều mạng”, “cách mạng”, theo Gấu, hết thời rồi. Đây là cái mặt “side-effect”, phản ứng phụ, của một NHT, chuyên sử dụng nhân vật lịch sử để nói chuyện hiện tại. Đám đàn em bắt chước, nhưng thiếu tài, thiếu tâm, vả chăng đều đã từng cúc cung phục vụ chế độ, khi bị đá, bèn "ở về phía nước mắt", cực tởm.  

It is good to be born in a small country where nature is on a human scale, where various languages and religions have coexisted for centuries. I am thinking here of Lithuania, a land of myth and poetry.
Thật lốt lành khi sinh ra tại một xứ nhỏ, nơi thiên nhiên không so le với con người, nơi ngôn ngữ và tôn giáo cùng rong ruổi bên nhau qua nhiều đời. Tôi đang nghĩ về Lithuania, miền đất của huyền thoại và thi ca.
Czeslaw Milosz, Diễn văn Nobel văn chương.

Lần đầu đọc, khúc trên, Gấu bèn nghĩ đến cái xứ Bắc Kít ngày nào của Gấu. Cái miền đất của huyền thoại đó, có thiệt, ở thằng Gấu Bắc Kít nhà quê, mắt lé, lùn, một phần, có sẵn trong máu, một phần, có thể là nhờ đọc những tác phẩm đầu đời, loại Sách Hồng, như “Những chiếc ấm đất”, “Ông Đồ Bể”. Lớn thêm 1 tí, thì là nhờ đọc Nguyễn Tuân, qua “Vang Bóng Một Thời”, hay Nguyễn Công Hoan, qua “Bước Đường Cùng”, thí dụ.
Phải đến mãi sau này, đi hết cuộc chiến, cuộc tình, với Cô Bạn, và với Cô Ba, nhìn lại lũ con tư sinh của một miền đất, trong có Gấu, và đọc câu của Nguyễn Du, “thiện căn ở tại lòng ta”, Gấu bèn đi tìm cái thiện căn, của những đấng “tư sinh”, Bắc Kít di cư, và phát giác, có, nhưng không chỉ có nó, mà còn có Cái Ác Bắc Kít, "rong ruổi bên nhau".
Rõ nhất là ở những đấng “tay phải vẽ hình vuông, tay trái vẽ hình tròn”, như Duyên Anh, thiện căn thì đẻ ra “Con sáo của em tôi”, ác căn Bắc Kít, thì ra ông Thương Sinh cực độc. Rồi ông Lê Tất Điều cũng có “Những Giọt Mực” rong ruổi kế bên ông Kiều Phong chuyên “trừ tà”, giống như nhân vật trong “Cửa Tùng Đôi Cánh Gài”, của Nhất Hạnh. 
Trừ Tà ghê quá, biến thành Tà hồi nào, đếch biết!
Ông Số 2 thì “Thơ Trong Tiếng Mít”, kế bên những bài viết của Đạo Cấy.
Cấy gì?
Cái Độc, Cái Ác Chống Cộng Điên Cuồng, nhưng đằng sau thì chứa Cộng trong nhà, trong tòa soạn NV.
Bạn đọc bài viết kể chuyến anh y tá dạo công du, mà chẳng thấy thổi VC còn bảnh hơn nhiều, so với trong nước ư? (1)
Với tên nhà văn vô lại, NV, đếch còn tí thiện căn nào cả!
Không chỉ với ông ta mà với toàn bộ đám VC nhà văn Bắc Kít.
Dòng văn chương “thiện căn” Bắc Kít chấm dứt với NHT.
Cực độc đấy, nhưng vẫn còn mầm thiện!
Bởi vậy mà khi Sến cô nương đăng "Đĩ Thúi", bèn phán, có ta ở trong đó!

Nói toàn bộ nhà văn VC Bắc Kít, hẳn là nhiều người bực mình. Nhưng đúng như thế đấy.
Đám Bắc Kít bây giờ viết văn là để tự cứu họ, chưa xong, làm sao nghĩ đến cái ác, cái thiện?
Trong cuộc tử đấu tay đôi giữa nhà văn và thế giới, hãy cứu mình trước đã!
Nói rõ hơn, họ không bị mắc míu với câu hỏi thiện ác, có thể nói như vậy.
Có vẻ như họ đếch đau khổ một chút nào khi viết, nói như Milosz, khi viết về Akhmatova.
Chỉ thấy sướng điên lên, vì sáng tạo, có thể!

Có thể, cái cuộc xung đột thiện ác của 1 miền đất, chấm dứt với ngày 30 Tháng Tư 1975?
Gấu có ý nghĩ đó, khi vừa chơi xong bài thơ ngắn của Milosz, sau đây:

Quà tặng

Một ngày thật hạnh phúc
Sương tan sớm, tôi làm vườn
Chim đậu trên cành
Đếch có cái gì trên mặt đất mà tôi muốn sở hữu
Đếch biết 1 ai xứng đáng cho tôi thèm
Cái Ác, bất cứ gì gì, mà tôi đã từng đau khổ, tôi quên mẹ mất rồi.
Nghĩ, có thời, tôi cùng là 1 người, cũng chẳng làm phiền tôi.
Trong thân thể tôi, tôi không cảm thấy đau
Khi ngẩng đầu lên, đứng thẳng dậy, tôi nhìn thấy biển xanh và những cánh buồm.

Berkeley, 1971.

Milosz là 1 nhà thơ mà cái phần cực độc, cực ác, không thua bất cứ ai, có thể nói như vậy. Suốt đời, ông thèm được như Brodsky, sống 1 cuộc đời gần như sống 1 phép lạ. Nhưng sau ông nhận ra, chính cái phần nhơ bẩn ác độc, với ông, cần hơn nhiều, so với “thiện căn”.

Sự tương phản giữa thiện và ác, của miền đất Bắc Kít, rõ nhất, là qua Tô Hoài của “Dế Mèn”, và của “Ba Người Khác”. Với Tô Hoài, không có sự cứu rỗi, và có vẻ ông cũng chẳng hề bận tâm, về 1 "evil" mà ông đã từng đau khổ, và quên mẹ mất rồi. Nhưng với Milosz, nếu có cứu chuộc, là nhờ đọc Simone Weil, và cái gốc Ky Tô của ông, theo Gấu. Bữa nào rảnh, TV sẽ đi 1 đường chuyển ngữ, bài của Milosz, “Sự quan trọng của Simone Weil”, hầu độc giả thân mến TV!

Hà, hà!

Man Booker 2013


Ghi chú trong ngày

Simone Weil
June 6, 2013
Susan Sontag

The Unanswerable Question
Alberto Manguel

One day in 1842, the thirty-eight-year old Nathaniel Hawthorne wrote in his notebook: “To write a dream, which shall resemble the real course of a dream, with all its inconsistency, its eccentricities and aimlessness—with nevertheless a leading idea running through the whole. Up to this old age of the world, no such thing has ever been written.” Indeed. From the first dream of Gilgamesh four thousand years ago on to our time, Hawthorne’s observation proves to be right. Something in the retelling of a dream, however haunting and however true, lacks the peculiar verisimilitude of dreams, their unique vocabulary and texture, their singular identity.

The Unanswerable Question. Câu hỏi hắc búa.
Bài này thú quá! Có cái gì trong cái chuyện kể lại 1 giấc mơ, cho dù ám ảnh cỡ mấy, dù thực cỡ chi, thiếu cái rất giống thực của những giấc mơ, cái từ, cái chất độc nhất của nó, cái căn cước đặc thù của nó.

*

Quarantes années de découvertes éclectiques [40 năm những khám phá đa phương (1)]
Les avancés du savant ont révolutionné la chimie, l'agriculture, la médecine et l'industrie. Détail des principales
Nhà bác học đã làm 1 cuộc cách mạng về y học, canh nông, dược, kỹ nghệ. Chi tiết mấy cái chính.
[Le Monde Mai 2013 Dossiers & Documents]
(1)
1 citations contenant le mot éclectique:
"Un éclectique est un navire qui voudrait marcher avec quatre vents."
Charles Baudelaire
Nó là con tàu muốn chạy với bốn hướng gió.

*

Đúng rồi, thiên nhiên thì bất đối xứng, nhưng làm sao giải thích ?
Tay trái không phải là bản sao của tay phải, nhưng của hình ảnh nó trong gương.

*


Ghi chú trong ngày

Kafka's Jewishness was a kind of dream, whose authentic moment was located always in the nostalgic past. His survey of the insectile situation of young Jews in Inner Bohemia can hardly be improved upon: "With their posterior legs they were still glued to their father's Jewishness, and with their waving anterior legs they found no new ground."
Zadie Smith: “F. Kafka, Everyman” [trong "Changing my mind"]

Tính Do Thái của Kafka thì như 1 thứ giấc mơ mà khoảnh khắc thực sự của nó thì luôn luôn bám vào quá khứ hoài nhớ. Như “survey”của chính Kafka, về tình trạng con bọ, the insectile situation, của thế hệ trẻ Do Thái, ở Inner Bohemia: Những cái chân sau của chúng thì còn dính vô tính Do Thái của người cha, những chân trước, đong đưa, chẳng biết đâu mà bám vô.

Liệu cũng có 1 cái thứ tính Bắc Kít, như thế, đối với những đứa con tư sinh của Miền Bắc?

Alienation from oneself, the conflicted assimilation of migrants, losing one place without gaining another ... This feels like Kafka in the genuine clothes of an existential prophet, Kafka in his twenty-first-century aspect (if we are to assume, as with Shakespeare, that every new century will bring a Kafka close to our own concerns). For there is a sense in which Kafka's Jewish question ("What have I in common with Jews?") has become everybody's question, Jewish alienation the template for all our doubts." What is Muslimness? What is femaleness? What is Polishness? What is Englishness? These days we all find our anterior legs flailing before us. We're all insects, all Ungeziefer, now.

Vong thân từ chính mình, di dân vất vả hội nhập, mất một nơi chẳng có được 1 nơi khác....  Cảm thấy như 1 tên Kafka trong bộ đồ thứ thiệt của một nhà tiên tri tồn tại, Kafka trong dáng dấp của thế kỷ 21 (nếu chúng ta giả dụ, như với Shakespeare, mọi thế kỷ mới đều mang tới 1 Kafka cận kề với những quan tâm của riêng chúng ta).

.... that every new century will bring a Kafka close to our own concerns. Cứ mỗi thế kỷ mới lại lòi ra 1 ông Kafka, “dai như đỉa, làm phiền chúng ta hoài”: Liệu đó cũng là TTT, của chúng ta, của thế kỷ bám vào con số 1954?
Hay của Kiệt, trong "Một Chủ Nhật Khác", tên lưu vong bò về để chết lãnh nhách trên quê hương?

Gấu dọc Zadie Smith, lần đầu tiên, là bài bà viết về Greene, trên Guardian, bài sau được dùng là Tựa cho cuốn Người Mỹ Trầm Lặng [This essay by Zadie Smith is her introduction to a new centenary edition of The Quiet American by Graham Greene which will be published by Vintage on October 7]. Tình cờ, Gấu thấy đấng Phạm Toàn dịch bài này cho talawas, và dịch sai 1 câu, làm ngược hẳn nghĩa. (1)

Cái kiểu sai sót này rất thường gặp. GCC vừa bị 1 cú khi dịch bài thơ tặng Gấu Cái, và được vị thân hữu, và cũng là sư phụ về tiếng Anh của Gấu, sửa giùm. (2)

Tks again, hà hà!

(2)

*

Harper's April 2013

Vô đề

Tất cả những gì tớ muốn
Là nhậu với bà xã của tớ

Một ly rượu đỏ không bao giờ cạn
Cả hai trên sàn nhà

Những tên cà chớn sẽ nghĩ thế nào?
Khi nhìn hai đứa tớ?

Đời của hai đứa mi mới thê thảm làm sao
Chán chường và lầm lạc

Khi bà xã tớ phải đi ra phố
Và tớ ở nhà
Tớ chỉ muốn khóc

Trăng kia, trên tàng cây
Sao ánh trăng chua xót đến như thế

Chẳng có cuốn sách nào
Hôn tớ được như bà xã tớ hôn tớ.

Bài này mà tặng "Ngày Của Vợ", giống như “Ngày Của Mẹ", nhỉ?
*
Trong bài thơ Vô Đề,
Theo K cái câu có chữ "squares" có nghĩa là :
"Kệ cha mấy tên cà chớn chê cười tụi mình . Đời tụi nó trông mà chán chết ."
Hà hà

Tks a lot.
Take care, both of U
NQT

Trở lại với Zadie Smith. Greene, 1 cách nào đó, là Thầy của Gấu. Thế là bèn mò đọc thêm về Zadie Smith. Mua vài cuốn của bà, trong có cuốn Changing my mind, On beauty… Hoá ra bà này còn mê cả Barthes. Rồi lại thấy Thầy Đạo dịch ZS trên Gió O nữa chớ!

Zadie Smith

Roland Barthes, 1 giới thiệu cực ngắn

Trong bài viết về Bếp Lửa của TTT, từ những năm 1970, Gấu nhận ra, số phận [sự thất bại] của cuốn này, BL, 'y hệt' cuốn La Nausée.
Susan Sontag cũng nhận ra điều này, mắc mớ giữa Sartre và Barthes:
… Although Barthes agrees with Sartre that the writer's vocation has an ethical imperative, he insists on its complexity and ambiguity. Sartre appeals to the morality of ends. Barthes invokes "the morality of form"- what makes literature a problem rather than a solution; what makes literature.
Zadie Smith cũng nhận ra mối tương quan giữa Sartre, nhóm tiểu thuyết mới, Barthes – 1 phát ngôn viên của nhóm - như trong bài viết về Barthes và Nabokov. Bà cũng thú nhận, Barthes là 1 favorite của mình, ngay từ khi còn ngồi ghế nhà trường.

Lần kỷ niệm sinh nhật lần thứ 100, Graham Greene, 2004, nhà Vintage vinh danh ông, bèn đi cả 1 đường xuất bản những tác phẩm của ông, mỗi cuốn như thế, là 1 bài tựa, tức 1 bài phê bình thần sầu, được 1 tác giả lừng danh, viết.
Khổ cho túi tiền của những độc giả nào mê Greene, như Gấu, và cũng thật sướng mê tơi!
Bài của Zadie Smith mà chẳng tuyệt cú mèo sao?

Shades of Greene

Bài của Coetzee, in trong tập tiểu luận Inner Workings của ông, về cuốn Brighton Rock (1938) của Greene, cũng thật đã.

Simon Leys cũng đã từng đi 1 đường về cuốn này, TV có lèm bèm rồi. (1)

(1)

Người viết làm quen với Greene những ngày học trung học, qua tác phẩm "Người thứ ba", câu chuyện về một người đàn ông truy tìm thủ phạm đã sát hại bạn thân của mình, rút cục khám phá ra, chính cái tay bạn thân của mình, đã dùng kế kim thuyền thoát xác, tức là giết địch thủ, rồi để lại giấy tờ của mình cho cái xác chết, và tiếp tục giết hàng triệu triệu trẻ em trên thế giới, qua trò sản xuất, và tung ra khắp thế giới, loại thuốc trụ sinh dởm…

Qua tin báo chí, viên tướng tình báo cộng sản, Phạm Xuân Ẩn, trước nằm vùng tại miền nam, có gặp gỡ phái đoàn quay phim, khi đang được quay tại Sài Gòn và cho biết, ông có chứng kiến vụ nổ bom trên, và cho biết thêm, ông biết nhà văn Graham Greene là gián điệp Anh. Điều này thế giới đều biết, vì Greene cũng chẳng giấu. Nhưng chi tiết trên chứng tỏ, Ẩn đã hoạt động gián điệp từ lâu. Và cái việc, vào giờ chót, ông ta đưa Trần Kim Tuyến, trùm mật vụ thời ông Diệm, lên máy bay ra nước ngoài, chứng tỏ một điều: hai người có thể đã hiểu rõ nhau từ khuya!

Gần mực thì đen, như người Việt nói. Theo nghĩa đó, đa số những ông ký giả, nhà văn thường có một "nghề tay trái": làm gián điệp. Phạm Xuân Ẩn, tướng cộng sản nằm vùng tại miền nam qua vai trò ký giả tờ Time, lại không được như Greene: ông không biết viết văn! Ông đành nhờ một "văn hữu", là Nguyễn Khải, viết giùm. Và Phạm Xuân Ẩn ở ngoài đời biến thành nhân vật Quân, ở trong Thời Gian Của Người. Nguyễn Khải, theo như người viết được biết, cũng là một chức sắc trong ngành công an. Ông đã từng viết về đạo Cao Đài, trong cuốn "Tường trình về một cái chết" (?), theo kiểu điều tra của "cớm" ("cop")! Phạm vi bài viết không cho phép phê bình tài viết văn của ông, nhưng rõ ràng kém so với Greene.

Simon Leys, tác giả cuốn Protée et Autres Essais, được giải thưởng Goncourt về tiểu luận của Tây (2001), cho rằng Greene thật tuyệt vời, khi mở ra, và đóng lại, một cuốn tiểu thuyết. Ai đã từng thử qua cái thú viết lách, chắc đều nhận ra, câu mở đầu thật quan trọng, và khó khăn vô cùng. Bạn cứ mở ra được, là viết được... một cuốn tiểu thuyết, hay nói một cách khiêm tốn, một cái truyện ngắn.

"Những người khác có thể làm thành một cuốn sách", Leys trích dẫn Gide, trong "Khung Của Hẹp", theo ý, bạn chỉ cần vớ được một câu thôi, ở trong một cuốn mà bạn đang cầm trên tay, là có thể mở ra một cuốn của riêng bạn. (Borges còn hào phóng hơn, khi cho rằng, chỉ cần đọc một câu của Shakespeare thôi, là bạn trở thành Shakespeare).

Leys kể, một lần lục lọi một tiệm sách, ông vớ được một cuốn của Chesterton mà ông chưa từng được hân hạnh rờ tay vô. Chỉ nội câu mở đầu, là ông vội vàng chạy tới quầy trả tiền, và sau đó, chạy vội ra khỏi cửa tiệm, rinh ngay cái kho tàng, là cuốn sách, về nhà. Câu đầu như thế này: "Cái giống người, mà hằng hà sa số họ, là độc giả của tôi"!

Đúng là một câu văn hiển hách, nhất là đối với những nhà văn mà độc giả chưa đếm hết mấy đầu ngón tay, dù đã kể cả bà xã và những đứa con thân thương của mình! Nhưng Leys tự hỏi, liệu có cuốn sách nào xứng đáng với một câu mở đầu như vậy, (nguyên văn: Liệu hai trăm trang của một cuốn tiểu thuyết vẫn còn run lên bần bật sau một cú đánh sấm sét như thế?)

Trở lại với Greene, không phải chỉ câu mở mà câu cuối, cũng tuyệt vời. Leys thí dụ cuốn Brighton Rock. Rose, nhân vật chính, là một cô gái ngây thơ (naive) và dịu dàng, mê thảm mê thương một tay găng tơ trẻ, nhận được món quà đầu tiên trong đời, từ người tình độc ác đó: một dĩa nhạc ba xu (loại dĩa nhựa ngày xưa), mà cô nghĩ, trong đó ghi lại những lời tỏ tình đắm đuối mà anh chàng dành cho cô, nhưng độc giả, chính anh ta (chính chúng ta), đã được tác giả bật mí, chỉ là những câu nói tục tĩu, dơ bẩn, nhắm vào cô gái đáng thương. Tay găng tơ bị giết. Rose, quá tuyệt vọng, trở về căn phòng của mình, với niềm an ủi, ít ra mình cũng còn giữ được tí kỷ niệm, là tiếng nói của chàng. Cuốn sách kết thúc bằng câu văn như vầy: "Nàng bước vội trong ánh mặt trời nhạt nhoà của một ngày tháng sáu, về với điều còn ghê tởm hơn cả sự ghê tởm."

Cách kết thúc truyện của Greene, như trong Brighton Rock, theo Leys, là để cho độc giả thở phào, không phải một, mà tới hai lần. Ông dùng thuật ngữ "fins à double détente", (tạm dịch: kết cục theo kiểu thư giãn kép), theo đó, kết thúc thực sự không nằm ở câu chót của cuốn sách, mà là ở đâu đó, vài giây sau, ở trong sự tưởng tượng của người đọc. Kỹ thuật này dành cho những cuốn tiểu thuyết - giống như một trái bom cực kỳ độc địa, một khi đã nổ ra, hậu quả thật là khủng khiếp nhưng không tức thời, mà là sau đó. Một thứ bom nổ chậm. Áp dụng "kỹ thuật" này vào thời điểm 1975, có thể nói hậu quả tức thời là miền nam, hậu quả tiếp theo, là cả nước đều khốn khổ khốn nạn vì nó.

Leys cho rằng, những nhà văn cưu mang trong lòng một viễn ảnh nội tâm, là những nhà văn số một. "Với họ, viết luôn luôn là một hoạt động khắc khoải, ám ảnh, và họ thực hiện nó, trong tình trạng giống như mù lòa, tuân theo sự dẫn dắt của vô thức. Viết là một tình trạng mở nồi hơi, xả xú báp, mở toang an toàn, nhờ vậy mà họ giữ được lẽ phải, lý trí. Và nếu họ không viết, thì họ nghẹt thở, và chết. Trường hợp của Greene, và của những nhà văn như Georges Simenon, Julien Greene – nhân cách của họ đều rất đỗi khác biệt – cho thấy rõ điều trên."

Tiểu thuyết của họ liên tục ám ảnh trí nhớ của chúng ta. Nhưng những gì chúng ta nhớ về chúng, không phải là những từ, những chữ, những câu văn kêu như chuông, mà là một hình ảnh hiện lên bức màn là trí tưởng tượng của chúng ta. Một giai thoại về ông cho thấy rõ điều này: Khi còn là một ký giả (một nhà điểm phim) tối tăm, chưa được người đời chiếu cố tới, trong lần đầu gặp nhà đạo diễn Alexander Korda, ông này hỏi Greene có cái gì (une idée) làm thành một chuyện phim (scénario), ông bèn đưa ra đoạn mở như sau: "Đó là một buổi sáng sớm, trên sân ga xe lửa Paddington số 1. Sân ga trống trơn, ngoại trừ một người đàn ông đứng đợi chuyến tầu chót từ xứ Galles tới. Những giọt máu từ phía trên, từ phía bên trong chiếc áo khoác của ông ta nhỏ xuống thành một vũng." "Vậy hả, rồi sao?" Rõ ràng là trí tưởng tượng, tính tò mò của tay sản xuất bị "cắn" trúng! "Thì còn nữa chứ", ông trả lời, nhưng chính ông cũng chưa biết, nó sẽ ra làm sao... "Câu chuyện cần phải gia giảm thêm, và làm cho nó thành hình...". Cuộc gặp gỡ đó đã tạo nên tình bạn giữa hai người, đưa đến việc thực hiện cuốn phim "Người Thứ Ba" phỏng theo tiểu thuyết của Greene.

Chúng ta chẳng hề biết, tiếp theo cái đoạn mở trên, về câu chuyện một kẻ lạ, đứng chờ chuyến tầu chót từ Galles, trên sân ga cô liêu, vào một buổi sáng, sớm ơi là sớm, nhưng cái hình ảnh đó, và những giọt máu thánh thót rơi xuống, và vũng máu đọng trên sân ga, cứ ám ảnh chúng ta hoài. Độc giả của Thanh Tâm Tuyền, thí dụ vậy, nếu đã từng đọc truyện ngắn Dọc Đường của ông, chắc chắn giữ mãi ở trong trí tưởng tượng của mình, hình ảnh một người đàn ông ôm bọc quần áo, lỡ độ đường, không nhà nào dám chứa, mà mỗi lần hỏa châu rọi sáng, in lên nền trời.

Graham Greene

Để tưởng nhớ mình hương

Trở lại Anh, Greene nhớ Việt Nam quá và đã mang theo cùng với ông một cái tẩu hít tô phe, như là một kỷ niệm tình cảm: cái tẩu mà ông đã hít lần chót, tại một tiệm hít ngoài đường Catinat. Tay chủ, người Tầu hợp với ông, và ông đã đi vài đường dậy tay này vài câu tiếng Anh. Tới ngày rời Việt Nam, tay chủ tiệm hít bèn giúi vào tay Greene cái tẩu. Cây gậy thiêng nằm trên một cái dĩa tại căn phòng của Greene, ở Albany, bị sứt mẻ tí tí, do di chuyển, đúng là một thần vật cổ, của những ngày hạnh phúc.
Nostalgie de la boue

Ways of Escape

Trong Tẩu Vi Thượng Sách, Greene có kể về mối tình của ông đối với Miền Nam Việt Nam, và từ đó, đưa đến chuyện ông viết Người Mỹ Trầm Lặng…
Tin Văn post lại ở đây, như là một dữ kiện, cho thấy, Mẽo thực sự không có ý ‘giầy xéo’ Miền Nam.
Và cái cú đầu độc tù Phú Lợi, hẳn là ‘diệu kế’ của đám VC nằm vùng.
Cái chuyện MB phải thống nhất đất nước, là đúng theo qui luật lịch sử xứ Mít, nhưng, do dùng phương pháp bá đạo mà hậu quả khủng khiếp 'nhãn tiền’ như ngày nay!

Ui chao, lại nhớ cái đoạn trong Tam Quốc, khi Lưu Bị thỉnh thị quân sư Khổng Minh, làm cách nào lấy được xứ... Nam Kỳ, Khổng Minh bèn phán, có ba cách, vương đạo, trung đạo, và bá đạo [Gấu nhớ đại khái].
Sau khi nghe trình bầy, Lê Duẩn than, vương đạo khó quá, bụng mình đầy cứt, làm sao nói chuyện vương đạo, thôi, bá đạo đi!

Cú Phú Lợi đúng là như thế! Và cái giá của mấy anh tù VC Phú Lợi, giả như có, là cả cuộc chiến khốn kiếp!

Stories by much-acclaimed American writer, some just a sentence long, praised for vigilance 'down to the very word'

Man Booker về tay 1 bà Mẽo, một nhà văn với truyện [cực] ngắn, vài truyện chỉ là 1 câu văn dài, được ca ngợi vì cái sự cảnh giác, thận trọng đến tận [lỗ] chân lông của 1 từ. 

Mấy nhà văn nhà thơ Mít, nhất là mấy đấng thường trực ị thơ văn mỗi ngày và đùn lên mấy diễn đàn không rành tiếng Mít, nên đọc bà này.
Và cũng  nên nhớ câu của Cioran: Tôi mơ tưởng 1 thế giới ở đó người ta có thể chết chỉ vì 1 cái dấu phảy. (1)

(1)

l'homme... "rêve d'un monde où l'on mourrait pour une virgule", voit dans le style une facon de concilier le doute et la grandeur.
Patrice Bollon: Cioran: Le style, remède au désespoir?
Tạp chí Văn Học Pháp, số đặc biệt về Hư vô chủ nghĩa.

Con người, "mơ tưởng một thế giới, ở đó người ta có thể chết chỉ vì một dấu phẩy", nhìn thấy ở văn phong một phương cách hoà giải hồ nghi và cao cả.

Gấu chép câu này để tặng mấy ông chưa từng tập viết văn, chưa từng có giấc mơ, làm sao viết ra một bài văn, chỉ để sửa đi sửa lại, nó.

Thử hỏi triết gia Cioran đọc, thí dụ, những câu sau đây, thì ông sẽ còn mơ tuởng sáng ngủ dậy biến thành người Việt, không phải thứ thường, mà là thứ... khoa bảng, nữa không ?

Trong một dip trước đây chúng tôi đã có dịp giới thiệu nhà văn Mỹ Richard Powers và quyển The Time of Our Singing/Thời Chúng Mình Ca Hát xuất bản năm 2003. Không đầy 3 năm sau, vào tháng 6 năm nay, nhà văn này vừa cho ra mắt quyển tiểu thuyết thứ chín The Echo Maker. Ở Mỹ cũng như ở nhiều xứ sử dụng Anh ngữ cũng như ở Đức, Richard Powers thuộc loại nhà văn được giới độc giả văn chương cũng như văn giới chờ đọc tác phẩm mới. Nhà văn Mỹ lão thành John Updike cho rằng có thể coi Richard Powers có tầm cỡ của Thomas Mann và Thomas Pynchon. David Foster Wallace cũng cho rằng Richard Powers là người viết tiểu thuyết tầm cỡ nhất hiện nay của Mỹ. Nhiều nhà phê bình văn chương đặt câu hỏi tại sao cho đến bây giờ mà người ta vẫn còn chưa chịu trao giải Pulitzer về Văn cho Richard Powers. Trong giới phê bình có người tuy nhìn nhận quả thực Richard Powers là một nhà văn tài năng nhưng cũng chỉ ra một khuyết điểm là trong phần lớn những tiểu thuyết Richard Powers nặng phần tư tưởng và nhẹ phần nhân vật. [? ? ?] (1)Để đáp ứng lời phê bình này trong The Time of Our Singing. và kế tiếp trong tác phẩm mới nhất The Echo Maker Richard Powers đã cho người đọc thấy sự cân bằng giữa tư tưởng và nhân vật.
Nguồn

Gấu đã nói, tay này không mê tiếng Việt, hoặc bị bệnh nói lắp. Nhà văn lão thành Mỹ, thì nói lắp thành nhà văn Mỹ lão thành, "có dịp" xong rồi, lại "dịp có". Riêng đoạn " Ở Mỹ cũng như ở nhiều xứ sử dụng Anh ngữ cũng như ở Đức", thì quả là hết thuốc chữa !
Đã chót thì phải chét. Gấu cố dọn dẹp thật sạch, coi mấy ông này có còn bĩnh ra nữa hay không.


Ghi chú trong ngày

30. 4. 2013

*

Publié le 21 mai 2013 à 08h49 | Mis à jour à 08h49

Départ en fanfare pour Mãn en France

Kim Thúy a été accueillie par une critique de Pivot.
Elle séduit ses interlocuteurs et a signé 300 exemplaires au festival Étonnants voyageurs de Saint-Malo.

Kim Thúy được ông Trùm phỏng vấn Tẩy, Pivot, "khen um lên":

Cinq jours après la sortie de Mãn en librairie, le vénérable Bernard Pivot, entre autres compliments, l'encensait dans le Journal du dimanche le 12 mai dernier: «Son roman est une séduisante interrogation sur ce que l'exilé emporte de son pays natal et ce qu'il s'approprie de son pays d'adoption.

Kim Thuy remporte un prix en France

Kim Thuý được giải thưởng rất phổ thông, RTL-Lire 2010, phát mỗi năm tại Hội Sách Paris

Đọc RU, những mảnh đời Việt Nam


Raymond Radiguet đã mở mắt cho tôi về khái niệm tình đầu trong cuốn tiểu thuyết “Diable au corps” đã được Nguyễn Nhật Duật và Huỳnh Phan Anh dịch sang tiếng Việt từ lâu dưới nhan đề “Tình cuồng”.

Blog NL

*

Tình cờ, Gấu đọc bài điểm cuốn “Tình Cuồng”, trên tờ Điểm sách London, số 21 Tháng Ba, 2013, khi cuốn này được dịch qua tiếng Hồng Mao. Và cái sự móc nối, tưởng tượng lại làm Gấu nhớ tới nhân vật của Bọ Lạp, 1 anh chàng Bắc Kít, không phải vô Nam chiến đấu, được Đảng cho ở làng, để phục vụ mấy bà vợ liệt sĩ. Phục vụ nhiệt tình đến nỗi anh ta không kịp mặc quần, và thay vì quần, là cái áo choàng phủ lên khẩu súng. (1)

Chuyện xẩy ra là như thế này, Aaron Matz, người điểm “The Devil in the Flesh”, viết: Trong khi những anh VC Bắc Kít xẻ dọc Trường Sơn đi kíu nước, thì đám con trai mới nhớn phục vụ mấy bà vợ của họ [while the soldiers are off fighting at the front, adolescent boys are having sex with their wifes.]

Thảo nào cái tít của entry của Blog NL là: Phụ Nữ!

“Quỉ ở trong Thịt”, “Diable au Corps”, “Tình Cuồng”, cuốn tiểu thuyết của Radiguet được kể bởi 1 anh chàng 16 tuổi, không có tên, đã có 1 cuộc làm tình (an affair) vào năm cuối của cuộc chiến, với 1 người đàn bà 18 tuổi, tên là Marthes. Chính cuộc chiến làm cho chuyện đó có thể, và không chỉ có thể, mà còn khuyến khích nó.

Radiguet chỉ mới hai chục khi cuốn sách được in ra. Anh viết nó, khi còn là 1 đứa con nít (a teenager), và từ kinh nghiệm bản thân: 14 tuổi đã bị đàn bà làm thịt!
Bà này chồng bị Đảng bắt vượt Trường Sơn kíu nước!
Nhưng theo người điểm sách, kinh nghiệm “chiến giường” chỉ là 1 phần nhỏ, trong câu chuyện viết văn của chàng. Vào năm 15 tuổi, thằng bé đã mò lên Paris, láng cháng nơi Quán Chùa, và làm quen với Cocteau. Coteau dạy thằng bé phải biết tự kiềm chế, to discipline himself, ngưng chè chén, nhậu nhẹt, và hoàn tất bản thảo. Coteau trở thành Thầy của Radiguet, protector and promoter. Hai người, thầy và trò, trở thành người yêu, khoảng thời gian 1920-1923 - những năm gặt, productive years - của cả hai.

Bài điểm trên Điểm Sách London thú vị lắm. Nhưng Gấu còn chuyện thú vị hơn nhiều. Ấy là vì nhân vật của Radiguet, là 1 anh bạn cùng học với Gấu, hiện ở Úc. Bạn TTT [Trần...], người có khẩu súng bảnh nhất trong đám bạn học thời đó.

(1)

Một đêm mình đi thăm túm lươn, hôm đó được nhiều, hơn chục con, mừng lắm hí hửng xách oi về thì gặp anh Đ. đi từ nhà chị Th. ra. Mình hỏi anh đi đâu, anh nói không.
Minh thấy anh mặc cái áo bộ đội dài gần đến gối (anh lùn mà). Nghi nghi, mình kéo vạt áo anh lên, chim cò phơi ra cả, hoá ra anh không mặc quần. Mình ngạc nhiên nói sao vào nhà người ta lại không mặc quần, anh cười phì một tiếng rồi bỏ đi.
Nhà chị Th. một mẹ một con, chồng đi bộ đội, thằng cu con chị mới hơn 4 tuổi. Mình nghi lắm.
Mình lẻn theo anh Đ.
Anh Đ. lại vào nhà chị H. Chị H. có chồng hy sinh, vừa báo tử năm ngoái. Chị vẫn say sưa sinh hoạt đoàn, biến đau thương thành hành động cách mạng, hăng hái phát biểu lý tưởng, hoài bão, tiên tiến, thi đua, quyết tâm, căm thù, phấn đấu.v.v. Bà con làng xóm khen lắm, vẫn nói với con gái con dâu: đó, sang nhà con H. mà coi.
Mình vào sau hồi nhà chị H. Tối quá không thấy gì, chỉ nghe chị kêu hệt như mèo kêu.


**

Mấy fans văn sĩ của Simenon chọn cuốn mình thích. Có hai cuốn chọn giống Gấu. Vụ Saint (L'affaire) Saint-Fiacre, 1932, và “Người nhìn xe lửa chạy qua”, Fellini [Trùm điện ảnh Ý], chọn. Gấu đã từng đi cả 1 bài về cuốn này. Cái tóm tắt của tờ Lire, theo Gấu, "dưới trung bình", mượn chữ của Thầy Kuốc.
Bạn đọc bài của Gấu Cà Chớn là thấy liền!


*

*

Danilo Kis, Paris, 1985

A Genius from Four Countries
May 23, 2013
Charles Simic.

Bài này tuyệt lắm.

Thiên tài văn chương Kis đã từng được Susan Sontag vinh danh. Bây giờ tới lượt Simic gọi ông là thiên tài từ bốn xứ sở. Còn chính Kis, thì gọi mình là “giống hiếm”, “ethnographic rarity".

Bỏ ra ngoài cái chuyện tự thổi, thì những định nghĩa về mình như vậy, rất quan trọng đối với 1 người viết. TTT chẳng gọi mình là đứa con tư sinh của 1 miền đất ư? Một nhận xét như thế, tiên tri ra cả 1 giống nhà văn, bị ruồng bỏ, và tự ruồng bỏ.

Kis phán, “Không có sự cực nhọc thời thơ ấu chiến tranh, tôi đếch thèm làm nhà văn”, “If not for the hardships of a wartime childhood,” Kiš once told an interviewer, “I’d never have become a writer.”

*

Sontag: Reborn

A play based on the journals and notebooks of Susan Sontag
Sontag tái sinh: Kịch, chuyển thể tác phẩm của Susan Sontag

Nhà văn Mỹ mới mất, Susan Sontag có một bài viết về Danilo Kis rất cảm động [Tên ông này, là từ tiếng Hung, bên trên con chữ s có một cái dấu giống dấu mũ của tiếng Việt, nhưng đặt ngược]. Ông mất ngày 15 tháng Mười, 1989, thọ 54 tuổi. Bài viết, 1994, có thể coi như là một bài tưởng niệm.
Chết khi 54 tuổi, Sontag coi đây là một cái chết làm yểu mệnh văn chương, chấm dứt  một trong những cuộc hành trình quan trọng nhất của văn học, được làm nên bởi bất cứ một nhà văn nào trong nửa sau thế kỷ 20.
Tại sao thế?
Theo tôi, bởi vì Kis là từ cái lò Đông Âu mà ra, và như Sontag viết, cũng trong bài về Kis:
Cái chuyện bạn kinh qua đủ thứ khổ đau trên đời, đếch làm cho bạn trở thành nhà văn lớn đâu. (1) Có thể cần, nhưng chưa đủ. Nhưng địa lý là định mệnh. Đối với Kis, không có chuyện rút dù, hay chối bỏ cảm xúc, dấy lên từ mảnh đất chôn rau cắt rốn, và đáp ứng, hay là trách nhiệm của nhà văn, đối với nó. Kis đến từ một xứ sở nhỏ bé, nơi nhà văn được coi là quan trọng, trong cái tốt nhất, cũng như trong cái tệ nhất của nó, và như thế, rất dễ trở thành tiếng nói đạo đức, và đôi khi, trở thành chính trị gia, nhà lập pháp, thay vì chỉ là một nhà văn thường thường bậc trung.
Nhận định của Sontag về Kis, làm Gấu tôi nhớ đến Võ Phiến, Nguyễn Mộng Giác, những nhà văn của mảnh đất nhỏ bé, Bình Định, thí dụ vậy. Tác phẩm của họ, không chỉ nhắm văn chương, mà còn cao hơn thế nữa.
Cao trong cái nghĩa tốt nhất, hoặc tệ nhất, là còn tùy vào hoàn cảnh, thời đại, cơ may, và "cái tâm" của họ.
(1): Nguyên văn: Số lượng về lịch sử hay kinh hoàng mà một nhà văn phải gánh chịu không làm cho người đó trở thành một nhà văn lớn. [The amount of history or horror, a writer is obliged to endure does not make him or her a great writer. But geography is destiny].

Địa Lý Là Định Mệnh, câu này gợi nhớ câu Địa Linh Nhân Kiệt của phương Đông.  (1)

Thống Kê TV

Bài viết trên, quái làm sao, Top Ten liền, tệ lắm cũng 5 tháng vừa qua!

“Tôi đếch suy nghĩ vậy là tôi hiện hữu”.
Sometimes thinking is a bad idea. Ian Leslie draws on Dylan, Djokovic and academic research to put the case for unthinking:
To make good decisions, you need to be skilled at ignoring information

Để đáp lại thịnh tình của quí độc giả TV, Gấu Cà Chớn “đành rất ư vui lòng” dịch bài viết trên tờ Intel, qua tiếng Mít, cho biết lý do tại làm sao, rất nhiều khi bạn đếch cần suy tư, mà cực thành công, như anh chàng Zô Cồ Vịt, Djokovic!

Trinh bạch lương tâm

Trinh bạch lương tâm?

“Chữ nghĩa” của tay này tiếu lâm thực, cũng chẳng thua gì tay vô lại “đĩ tinh ròng”.
Sự kiện, nói thẳng, nói thật, nói đúng, về 1 xã hội băng hoại đến tận cùng, như xứ Mít VC hiện nay, của một nam một nữ còn rất trẻ, cho thấy, họ thắng được nỗi sợ hãi, đơn giản chỉ có vậy.

Rushdie, khi đọc Garcia Marquez, đã chỉ ra hiện tượng này:

Ở Mỹ Châu La Tinh, thực tại biến dạng do chính trị nhiều hơn là do văn hóa. Sự thực bị bưng bít đến nỗi không còn biết đâu là sự thực. Cuối cùng chỉ còn một sự thực độc nhất, đó là lúc nào người ta cũng nói dối. Những tác phẩm của Garcia Marquez không có tương quan trực tiếp tới chính trị, nhưng chúng đề cập tới những vấn đề đại chúng bằng những ẩn dụ. Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo là một khai triển chiết ra từ chủ nghĩa siêu thực; một chủ nghĩa siêu thực diễn tả lương tâm đích thực của Thế Giới Thứ Ba, tức là của những xã hội được tạo thành chỉ có “một nửa”; trong đó, cái cũ có vẻ như không thực chống lại cái mới làm người ta sợ, trong đó sự tham nhũng, thối nát công cộng của đám cầm quyền và nỗi khiếp sợ riêng tư của từng người dân, tất cả đều trở thành hiển nhiên. Trong thế giới tiểu thuyết của Garcia Marquez, những điều vô lý, những chuyện không thể xẩy ra, đều xẩy ra hoài hoài, ngay giữa ban ngày ban mặt. Thật hết sức lầm lẫn, nếu coi vũ trụ văn chương của ông là một hệ thống bịa đặt, khép kín. Nó không được viết ở trên mảnh đất nào khác mà chính là mảnh đất chúng ta đang sống. Macondo có thực. Và đó là tính nhiệm mầu của ông. (1)

Thế mà Nguyễn Phương Uyên đã khẳng khái trước tòa thế này: “Tôi dùng máu viết khẩu hiệu ‘Tàu khựa cút khỏi Biển Đông’ và ‘Đảng Cộng sản chết đi’, khẩu hiệu bị cho là ‘phỉ báng Đảng Cộng sản Việt Nam’, là vì tôi thể hiện lòng yêu nước khi tôi căm phẫn Trung Quốc xâm chiếm Việt Nam đến tột cùng sự phẫn uất.”
Còn Đinh Nguyên Kha thì nói thẳng với tòa: “Tôi trước sau vẫn là một người yêu nước, yêu dân tộc tôi. Tôi không hề chống dân tộc tôi, tôi chỉ chống Đảng Cộng sản. Mà chống Đảng thì không phải là tội.”

Nếu coi chính thể và nhân quần là hai bóng hình của nhau thì có thể thấy đặc tính thiếu trung thực của cả chính thể và nhân quần Việt Nam hiện nay là điều tất yếu. Nhưng cũng thấy sự tất yếu thay đổi của chính thể nếu nhân quần thay đổi.

Bóng hình cái con khỉ.
Một nhà nước toàn trị, cai trị bằng khủng bố, mà là “bóng/ hình” (?) của... nhân quần ư?

Bóng hình?
Sợ rằng, không phải bóng hình mà là, mặt nạ hay bộ mặt, the mask or the face, ông anh Bắc Kít Cain, hay Đức Phật, như trong bài thơ “Ngày Tận Thế” của Borges, trên đây.

Kundera cũng phán như thế, về ngày… 30 Tháng Tư, khi đọc “Thượng Đế Đã Ngỏm ở Xề Gòn” của Malaparte:

Trận Dịch bộc phát ở Xề Gòn, đúng cái ngày VC Bắc Kít vô thành phố bất hạnh, như là những kẻ phỏng giái.
“The plague broke out in Naples on the first of October 1943, the very day when the Allied armies entered that unhappy city as liberators."

Người phát giác ra La Peau là ông Nhàn, chủ nhà xb Vàng Son, không phải Gấu Cà Chớn
Cái tít Thượng Đế Đã Ngỏm Trong Xề Gòn, cũng của ông!
Chết đầu tiên do Trận Dịch Phỏng Giái, cũng ông!

Bắt Trẻ Đồng Xanh

*

So Close So Far Away

Võ Phiến đã sử dụng cái tít trên, để viết về những đứa con nít Miền Nam được đem ra Bắc, như là nguồn tiếp liệu cho cuộc chiến dù kéo dài 100 năm dù chết bất kể bao nhiêu.

Mẽo cũng dùng đòn này, trong chiến dịch di tản con lai, theo như tài liệu mà TV mới nhận được từ độc giả/bằng hữu.

“Và tôi tìm gặp Fran Smith, trưởng phòng phân tích tình báo CIA tại Sài Gòn, người trực tiếp thực hiện chiến dịch Babylift.  Những gì ông ta nói làm tôi thật sự choáng! 
Chuyện các em bé sẽ bị Cộng Sản giết hại là chuyện dối trá mà mục đích là để chính quyền Hoa Kỳ thuyết phục các chính trị gia  viện trợ chế độ Miền Nam được tồn tại.
Tuy nhiên điều này đã không xảy ra.  Trước các ống kính truyền thông tthế giới, tổng thống Ford đã phù phép hình ảnh ông bồng em bé xuống phi cơ như một chiến thắng, trước sự sụp đổ tất yếu của Miền Nam VN”
Ghi chú trong ngày


Bài viết trên, quái làm sao, Top Ten liền, tệ lắm cũng 5 tháng vừa qua!

“Tôi đếch suy nghĩ vậy là tôi hiện hữu”.
Sometimes thinking is a bad idea. Ian Leslie draws on Dylan, Djokovic and academic research to put the case for unthinking:
To make good decisions, you need to be skilled at ignoring information

Để đáp lại thịnh tình của quí độc giả TV, Gấu Cà Chớn “đành rất ư vui lòng” dịch bài viết trên tờ Intel, qua tiếng Mít, cho biết lý do tại làm sao, rất nhiều khi bạn đếch cần suy tư, mà cực thành công, như anh chàng Zô Cồ Vịt, Djokovic!

Trinh bạch lương tâm

Trinh bạch lương tâm?

“Chữ nghĩa” của tay này tiếu lâm thực, cũng chẳng thua gì tay vô lại “đĩ tinh ròng”.
Sự kiện, nói thẳng, nói thật, nói đúng, về 1 xã hội băng hoại đến tận cùng, như xứ Mít VC hiện nay, của một nam một nữ còn rất trẻ, cho thấy, họ thắng được nỗi sợ hãi, đơn giản chỉ có vậy.

Rushdie, khi đọc Garcia Marquez, đã chỉ ra hiện tượng này:

Ở Mỹ Châu La Tinh, thực tại biến dạng do chính trị nhiều hơn là do văn hóa. Sự thực bị bưng bít đến nỗi không còn biết đâu là sự thực. Cuối cùng chỉ còn một sự thực độc nhất, đó là lúc nào người ta cũng nói dối. Những tác phẩm của Garcia Marquez không có tương quan trực tiếp tới chính trị, nhưng chúng đề cập tới những vấn đề đại chúng bằng những ẩn dụ. Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo là một khai triển chiết ra từ chủ nghĩa siêu thực; một chủ nghĩa siêu thực diễn tả lương tâm đích thực của Thế Giới Thứ Ba, tức là của những xã hội được tạo thành chỉ có “một nửa”; trong đó, cái cũ có vẻ như không thực chống lại cái mới làm người ta sợ, trong đó sự tham nhũng, thối nát công cộng của đám cầm quyền và nỗi khiếp sợ riêng tư của từng người dân, tất cả đều trở thành hiển nhiên. Trong thế giới tiểu thuyết của Garcia Marquez, những điều vô lý, những chuyện không thể xẩy ra, đều xẩy ra hoài hoài, ngay giữa ban ngày ban mặt. Thật hết sức lầm lẫn, nếu coi vũ trụ văn chương của ông là một hệ thống bịa đặt, khép kín. Nó không được viết ở trên mảnh đất nào khác mà chính là mảnh đất chúng ta đang sống. Macondo có thực. Và đó là tính nhiệm mầu của ông. (1)

Thế mà Nguyễn Phương Uyên đã khẳng khái trước tòa thế này: “Tôi dùng máu viết khẩu hiệu ‘Tàu khựa cút khỏi Biển Đông’ và ‘Đảng Cộng sản chết đi’, khẩu hiệu bị cho là ‘phỉ báng Đảng Cộng sản Việt Nam’, là vì tôi thể hiện lòng yêu nước khi tôi căm phẫn Trung Quốc xâm chiếm Việt Nam đến tột cùng sự phẫn uất.”
Còn Đinh Nguyên Kha thì nói thẳng với tòa: “Tôi trước sau vẫn là một người yêu nước, yêu dân tộc tôi. Tôi không hề chống dân tộc tôi, tôi chỉ chống Đảng Cộng sản. Mà chống Đảng thì không phải là tội.”

Nếu coi chính thể và nhân quần là hai bóng hình của nhau thì có thể thấy đặc tính thiếu trung thực của cả chính thể và nhân quần Việt Nam hiện nay là điều tất yếu. Nhưng cũng thấy sự tất yếu thay đổi của chính thể nếu nhân quần thay đổi.

Bóng hình cái con khỉ.
Một nhà nước toàn trị, cai trị bằng khủng bố, mà là “bóng/ hình” (?) của... nhân quần ư?

Bóng hình?
Sợ rằng, không phải bóng hình mà là, mặt nạ hay bộ mặt, the mask or the face, ông anh Bắc Kít Cain, hay Đức Phật, như trong bài thơ “Ngày Tận Thế” của Borges, trên đây.

Kundera cũng phán như thế, về ngày… 30 Tháng Tư, khi đọc “Thượng Đế Đã Ngỏm ở Xề Gòn” của Malaparte:

Trận Dịch bộc phát ở Xề Gòn, đúng cái ngày VC Bắc Kít vô thành phố bất hạnh, như là những kẻ phỏng giái.
“The plague broke out in Naples on the first of October 1943, the very day when the Allied armies entered that unhappy city as liberators."

Người phát giác ra La Peau là ông Nhàn, chủ nhà xb Vàng Son, không phải Gấu Cà Chớn
Cái tít Thượng Đế Đã Ngỏm Trong Xề Gòn, cũng của ông!
Chết đầu tiên do Trận Dịch Phỏng Giái, cũng ông!

Is Humbert Humbert Jewish?
June 6, 2013
Mark Ford.
HH, anh già dâm đãng trong Lolita liệu có phải gốc Do Thái?

*

Khi ông [Cioran] viết, "tuổi trẻ, ở đâu cũng thế, và luôn luôn là như vậy, thần tượng hóa, lý tưởng hoá, những tên đao phủ thủ", là ông viết về ông ta.
Thảo nào tuổi trẻ Mít mê như điên Hoàng Phủ Ngọc Tường, chọn quốc ca là thơ của “hit man” Văn Cao! (1)

*

W. Faulkner
Sư phụ của Gấu Cà Chớn, qua bức ảnh thần sầu của Trùm chụp hình, Henri Cartier Bresson
Bài viết sau đây, mới mò ra, quên chưa dịch:

Thầy của Thầy: William Faulkner

L’écrivain des écrivains
Faulkner, c'est leur patron
Par Pierre Assouline

Bắt Trẻ Đồng Xanh

*

So Close So Far Away

Võ Phiến đã sử dụng cái tít trên, để viết về những đứa con nít Miền Nam được đem ra Bắc, như là nguồn tiếp liệu cho cuộc chiến dù kéo dài 100 năm dù chết bất kể bao nhiêu.

Mẽo cũng dùng đòn này, trong chiến dịch di tản con lai, theo như tài liệu mà TV mới nhận được từ độc giả/bằng hữu.

“Và tôi tìm gặp Fran Smith, trưởng phòng phân tích tình báo CIA tại Sài Gòn, người trực tiếp thực hiện chiến dịch Babylift.  Những gì ông ta nói làm tôi thật sự choáng! 
Chuyện các em bé sẽ bị Cộng Sản giết hại là chuyện dối trá mà mục đích là để chính quyền Hoa Kỳ thuyết phục các chính trị gia  viện trợ chế độ Miền Nam được tồn tại.
Tuy nhiên điều này đã không xảy ra.  Trước các ống kính truyền thông tthế giới, tổng thống Ford đã phù phép hình ảnh ông bồng em bé xuống phi cơ như một chiến thắng, trước sự sụp đổ tất yếu của Miền Nam VN”


*

Tiểu luận của Barnes. Bài Tựa được lắm.
Gấu đọc trong khi chờ gặp Bác Sĩ gia đình tuyên án, cancer or not cancer, cái gì gì, tuyến nhiếp trạng.
May quá. Không sao.

Mấy bài essay cũng thật tuyệt.
Tay Booker này rất rành văn học Tây, vì có tới mấy bài về Tẩy.
Bài “MICHEL HOUELLEBECQ AND THE SIN OF DESPAIR”, khép lại, bằng cách so sánh với Camus và thời của ông, thật tuyệt:

Is sex like this? Is love like this? Are Muslims like this? Is humanity like this? Is Michel depressed, or is the world depressing? Camus, who began by creating in Meursault one of the most disaffected characters in post-war fiction, ended by writing The First Man, in which ordinary lives are depicted with the richest observation and sympathy. It seems less likely that Houellebecq will ever succeed in purging the sin of despair.

Tựa: Một đời với sách

Tôi sống trong sách, vì sách, bằng, by, và với, with, sách; những năm gần đây khá may mắn để có thể sống bằng sách.
Ấy là qua sách mà tôi đầu tiên nhận ra, có những thế giới khác quá, beyond, thế giới của riêng tôi; đầu tiên tưởng tượng mình có thể là 1 thằng cha nào khác đếch phải là mình, đầu tiên gặp gỡ, tới được bức màn phòng the sâu thẳm, riêng tư, nơi những tiếng nói của nhà văn đi vô đầu một đọc giả. Tôi còn được cái may mắn, lucky, là trong 10 năm đầu đời, đếch gặp đối thủ là cái mặt vuông truyền hình.

Nhờ đọc Mr. Tin Văn mà biết được tập tiểu luận của Barnes, sau đó nhờ giang hồ mà ngay lập tức có sách để đọc. Lời tựa của cuốn này, A Life with Books, đối với dân ghiền đọc sách và ghiền mua sách, đọc hẳn nhiên là sướng, vì thấy thằng cha này giống mình quá. Cái thể loại ấy, thể loại ghiền đọc và ghiền mua sách, có nhiều điểm giống nhau, vì thế kể lể một hồi sẽ ra những chuyện giống nhau.

Blog Gỗ Mùn

Gấu, quả mua cuốn tiểu luận của Barnes, là do đọc loáng thoáng bài Tựa ở tiệm sách.
Về, [vẫn] đọc thoáng cả cuốn, thì lâu lâu, thi thoảng lại vớ được 1 câu sướng lỗ tai, thí dụ câu này:
Khi 1 nhà văn mà bạn mê, ngỏm, đọc lại ông ta/chị ả, xem ra đúng cái nhã bình thường, a normal courtesy, và một tưởng trọng, a tribute.
Nhưng, đôi khi cần cẩn trọng chống lại sự trở lại, it may be prudent to resist going back.
Khi Lawrence Durrell mất, tôi biểu tôi, thà giữ dư âm ngày tháng cũ - với tôi là 40 năm đầy kỷ niệm - của bộ Tứ Khúc Alexandria còn hơn là lỡ mà thất vọng khi đọc lại [nguyên văn, lỡ mà lại lâm vào cuộc đốt đuốc chơi đêm, rather than risk such lushness again].

 Ui chao, quả thế thật. Lần đọc lại Dòng Sông Định Mệnh của ông thầy của mình, là Doãn Quốc Sĩ, Gấu ngỡ ngàng, tự hỏi chính mình, làm sao mà ngày nào mê cuốn này?

Không phải cuốn truyện không còn hay [thường là vậy], mà là, có 1 phần thằng Cu Gấu mất đi và không làm sao lấy lại được nữa!
Khủng lắm! Chớ có dại mà đọc lại những cuốn sách đầu đời, khi bạn còn là 1 đứa con nít.

 Post ở đây, 1 đoạn trong bài Tựa, khoái lỗ nhĩ:

By now, I was beginning to view books as more than just utilitarian: sources of information, instruction, delight or titillation. First there was the excitement and meaning of possession. To own a certain book-and to choose it without help-was to define yourself. And that self-definition had to be protected, physically. So I would cover my favorite books  (paperbacks, inevitably, out of financial constraint) with transparent Fablon. First, though, I would write my name-in a recently acquired italic hand, in blue ink, underlined with red-on the edge of the inside cover. The Fablon would then be cut and fitted so that it also covered and protected the ownership signature. Some of these books-for instance, David Magarshak's Penguin translations of the Russian classics-are still on my shelves.
Self-definition was one kind of magic…..

Sở hữu sách nào đó - và chọn nó, đếch cần cố vấn - là tự định nghĩa chính mình
[Thí dụ, mi là thằng Cu Gấu vì đã đọc... Lò Thiêu!]
Và cái sự tự định nghĩa chính mình đó, cần được bảo vệ, về mặt thể chất!
Tuyệt!

Ui chao, nó làm Gấu nhớ tới Nguyễn Nhật Duật, và lần anh rất là ngần ngại, khi Gấu hỏi mượn 1 cuốn của Lévi -Strauss.
Anh căn dặn, mi phải rửa tay thật sạch, trước khi giở ra đọc, nếu không, gáy những trang sách sẽ bị bửn!

Ui chao, cũng lại nhớ cái lần mới đây, gửi sách cho 1 vị ở bên Mẽo, vị này mail, sách vưỡn còn mùi thơm của những trang chưa từng được mở ra!

Không chỉ bạn chọn sách, để định nghĩa chính mình, mà đôi khi, sách chọn bạn để mà trao thân, gửi phận.
Bởi thế mà có những cuốn sách ngủ hoài ngàn năm trong thư viện, như người đẹp ngủ trong rừng, chờ cái hôn đánh thức nó!
Ý này thuổng của Walter Benjamin, có gia giảm, bịa đặt thêm.
Cuốn Bếp Lửa của TTT, nằm trên vỉa hè Sài Gòn, chờ gặp độc giả của nó, là Gấu Cà Chớn, vì nó biết, thằng bé chẳng có tiền, chỉ có thể đọc cọp!

Gấu đã từng viết về cái lần gặp gỡ định mệnh này, và so sánh với cái cú mà Yanni được ông bố đem cầm cái nhà đang ở lấy tiền mua cây đàn piano cho ông con trai đang cần cây đàn.
Trễ, là hư hết. Phải đúng lúc đó.

Gấu đọc Bếp Lửa 1 phát, là con ma nhà văn xuất hiện, lừng lững bước ra khỏi Gấu!


James Salter: forgotten hero of American literature

James Salter, The Art of Fiction


*

*

Bảo Tàng Viện của những cuộc tình tan vỡ.
Cặp vú giả của một bà tặng VBT.
Ông chồng mỗi lần làm tình là bắt bà vợ đeo vô!

*

Nguyên mẫu Bond girls
Krystyna Skarbek, who won a string of medals for her wartime exploits, was described as having mesmeric power over men.

There is no evidence that Ian Fleming ever met her, but she is said to have inspired his duplicitous characters Tatiana Romanova in From Russia with Love, and Vesper Lynd in Casino Royale.

Không có bằng chứng là tác giả đã từng gặp nguyên mẫu, nhưng nghe nói là em đã gợi hứng cho tác giả tạo ra nhân vật Tatiana Romanova, trong “Từ Nga về với Tình Yêu”, và Vesper Lynd, trong “Casino Royale”.

Gấu đọc James Bond đúng thời gian vừa ăn xong hai trái mìn Claymore của VC, may quá, thoát chết, và may quá hơn nữa, súng vẫn còn!
Và Gấu gặp lại Bond, cũng ở Trại tị nạn, như gặp lại nhân vật của Graham Greene.
Cuốn “Bond, tiểu sử không được phép” là của 1 tay chấp bút Fleming, vì ông đã ngỏm. Đọc 1 phát, thì lại nhận ra Bond rất giống Gấu, chỉ ở phút chót mới loé ra cách sống sót!
Trong có xen, tả Bond phải tới Budapest, đang lúc cách mạng nổi dậy, để cứu một nữ nhân viên MI6. Đến, gặp, thì biết em đã bị cháy, và KGB dùng em làm bẫy nhử Bond. Chúng nhốt cả hai vô Sở Thú, chuồng dã nhân, làm thức ăn cho con vật, vì lúc đó, chẳng còn ai lo cho chúng.
Đúng vào lúc con dã nhân tiến tới hai con mồi, thì Bond nhớ ra là, dã nhân rất hay bắt chước, người làm sao, chúng làm  vậy. Bond bèn kéo cô gái tới hàng rào, giả đò lấy sức kéo doãng hai cây sắt. Thế là con vật bắt chước, kéo hai chấn song, vừa đủ rộng là cả hai bèn dọt ra bên ngoài, trước khi bỏ chạy còn kịp bye bye, cám ơn ân [dã] nhân!

Hoàn cảnh của Gấu chẳng đúng y chang ư. Xuống nhà hàng Mỹ Cảnh 1 phát, nghĩ ngay đến ánh đèn lấp lánh trên mặt sông, thế là bèn đi tới ghế cuối ở phía ngoài, nhường hai ghế trong cho hai ông bạn Phi, ngày hôm sau về Manila mang theo tí kỷ niệm. Hai cái lưng của họ hứng giùm Gấu những mảnh mìn….
Và phải cái ghế chót!
Ghế kế bên cũng bỏ mẹ!
Ông trưởng đài ngồi ghế này, bị miểng mìn lọt kẽ hở hai cái lưng, chơi luôn khẩu súng!

Ui chao, Gấu không dám tưởng tượng bị mất súng nó ra làm sao! Khi dịch Mặt Trời Vẫn Mọc, Gấu cứ sờ sợ, và đâm ra thương hại anh chàng nhân vật chính, cứ mỗi lần em đi hoang, chán chường, gọi 1 phát, là bèn chạy ngay đến, chỉ để hửi….
Hà, hà!
Tục quá!


*

Nhà Tân Á. In năm 1952, sau khi chịu kiểm duyệt của "Nha Thông Tin Nam Việt".
Blog NL

Ui chao, vậy mà Gấu cứ nghĩ, Gấu là 1 trong những người đầu tiên, đọc Koestler, qua bản dịch cuốn trên, của Nhà Thông Tin Huê Kỳ, 1954:

Trong chuyến đi dài chạy trốn quê hương, trong mớ sách vở vội vã mang theo, tôi thấy hai cuốn, một của Nabokov, và một của Koestler. Tôi đã đọc Darkness at Noon" qua bản dịch "Đêm hay Ngày" do Phòng Thông Tin Hoa Kỳ xuất bản cùng một thời với những cuốn như "Tôi chọn Tự do"... Chúng vô tình đánh dấu cuộc di cư vĩ đại với gần một triệu người, trong có một chú nhỏ không làm sao quên nổi chiếc chuồng giam giữ thời ấu thơ của mình: Miền Bắc, Hà-nội.

Lần Cuối Sài Gòn

Chi tiết là Thượng Đế trong văn chương.

Cái chi tiết Thượng Đế của “Đêm hay Ngày”, với Gấu, là khi "Tay Số 2" bị "Tay Số 1" tống vô tù, khi cánh cửa phòng giam đóng lại, chàng bèn rút điếu thuốc, rít 1 hơi thật dài, rồi giơ cái bàn tay của mình ra, giụi cái đầu điếu thuốc cháy đỏ vô.
Khủng nhất, là, khi chàng nhìn lên thì thấy cặp mắt của tên cai ngục từ cái lỗ do thám trên cánh cửa!
Hắn khinh bỉ nhìn, và, đóng sập lỗ hổng, bỏ đi!
Tuyệt! Quá tuyệt!

Còn 1 chi tiết nữa, cũng thần sầu, là Tay Số 2 biết trước, và đang đêm, chờ, để đệ tử Tay Số 1 đến tóm.
-Đưa cho ta cái áo đại quân!
Chàng hét tên VC 30 Tháng Tư đứng lóng ngóng với khẩu súng…

Enrique Vila-Matas
Hannah Arendt lên phim        

"A Daughter of Our People":
A Response to Gershom Scholem

Gershom Scholem (1897-1982) was a scholar who made a number of pioneering contributions to the study of Jewish mysticism. From 1925, his main academic base was at the Hebrew University of Jerusalem. For an appreciative review of his Major Trends in Jewish Mysticism (1946 [1941]), see Arendt's 'Jewish History, Revised" (1948), published in Feldman, The Jew as Pariah, pp. 96-105. Cordial relations between Arendt and Scholem ended with the publication of Eichmann in Jerusalem.

July 24, 1963 (New York)
Dear Gerhard.
TV sẽ post và dịch thư này, vì cũng không dài lắm, và cũng thú lắm. Để so sánh với những cú đụng độ giữa đám nhà văn Mít!

“Người con gái của Nhân Dân”:
Hannah Arendt trả lời Gershom Scholem

Loạt bài về Arendt trên TV, là nhân cuốn phim về bà, ra mắt khán giả Âu Châu [Đức và sau đó Pháp], trùng với kỷ niệm 130 năm ngày mất và 195 năm ngày sinh của Marx, thành ra nó xuất hiện song song với 1 số bài về Mác, như trên Blog của Sến cô nương.

TV đã tính đi cái thư Arendt trả lời Gershom Scholem, khi bị ông chê, không có tình yêu dân Do Thái, nhưng, nhân đọc bài của Thầy Cuốc, "tôi đếch chống Kộng", thấy nhảm quá, bèn đi bài sau đây của Arendt, “Hiểu chủ nghĩa CS”, “Understanding Communism”,  vì thấy cũng cần thiết. TV scan bản tiếng Anh, và sau đó, sẽ cố dịch, không dám hứa liều, sure, sure, nữa!

Understanding Communism

[This review of Bolshevism: An Introduction to Soviet Communism, by Waldemar Gurian, Notre Dame, IN, 1952, was published in Partisan Review XX/5, September-October 1953. While it gives important indications of Arendt's growing concern at this time with the meaning of Marx's thought, the review does not suggest the great depth of her feeling for Gurian himself. She had known this "strange man," "a stranger in the world, never quite at home in it, and at the same time a realist," since the early thirties in Germany. For Arendt his was one of the lives that illuminated the darkness of the twentieth century. See "Waldemar Gurian 1903-1954" in Men in Dark Times.]

*

Gấu, khi mới lớn đọc Mác, như 1 triết gia, qua những đấng như Lukacs, Lefebvre....
Rồi kinh nghiệm Mác, qua cuộc chiến Mít. 
Nhưng để hiểu Mác, như là 1 nhà thực hành, với đám đệ tử của ông như Xì, như Mao, thì là nhờ đọc Todorov, cuốn trên, mua hồi 1997, thời gian ở Vancouver, thư viện toàn sách Tẩy!

Đọc 1 phát, là thực hành liền, và đó là bài viết Kẻ Bán Xới, đã từng đăng trên mục Tạp Ghi do Gấu phụ trách trên tờ Văn Học của NMG.

Nhân cú chống lại “Tôi không chống Kộng”, của thầy Kuốc, bèn lôi ra đọc lại, song song với bài của Arendt, khi bà đọc "Bolshevism: An Introduction to Soviet Communism".

Evil Axis

Wagner & Zizek vs Sến

Cả hai nhà văn gối đầu giường của tôi, Kafka và Nabokov, đều ít nhiều bỏ âm nhạc ra ngoài trường quan tâm của họ. Lần duy nhất Kafka nhắc đến âm nhạc, và không hẳn là tích cực, là trong “Josephine, nữ ca sĩ hay Dân chuột“, còn Nabokov thì liệt kê âm nhạc, nhất là âm nhạc làm nền cho những cuộc trò chuyện uyên bác, vào danh mục những thứ ông ghét cay ghét đắng.
PTH

Trong Wagner, có…  Thiên Sứ của....  Sến, theo Zizek, khi ông nghe Wagner, và viết: Tiên tri & Thiên Sứ
Le Magazine Littéraire, Sept 2010

Zizek là 1 trong những chuyên gia hàng đầu về chủ nghĩa toàn trị. Đúng hơn, ông đọc lại chủ nghĩa toàn trị, khác cách đọc trước đó.

Ông như tiên đoán sẽ vẫn còn nhiều tên mù sờ voi, viết nhảm nhí về chủ nghĩa toàn trị, bèn… chửi:, thằng khốn nào nói tới chủ nghĩa toàn trị đó?  (Did someboby say totalitariarism?, nhà xb Verso, London, in lần đầu năm 2001)
Sĩ phu Bắc Kít vs Dalai Lama

Nhà văn Nguyên Ngọc: Tôi sinh ra ở Quảng Nam - Đà Nẵng, nhưng tuổi đời đẹp nhất của tôi lại sống, chiến đấu và viết ở Tây Nguyên. Nếu không có Anh hùng Núp, cụ Mết thì không có “Đất nước đứng lên”, không có “Rừng xà nu”… và đương nhiên không có Nguyên Ngọc. Chính cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ của đồng bào Tây Nguyên, chính văn hóa Tây Nguyên với những mái nhà rông, tiếng cồng chiêng vang giữa núi rừng, những đêm uống rượu cần nghe già làng kể sử thi… tất cả khiến Tây Nguyên như một bầu sữa mẹ, tạo nên ngôn ngữ văn chương Nguyên Ngọc. Tôi không nhận mình là một tài năng văn chương, tôi chỉ ghi lại hiện thực đời sống nơi núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ thôi. (1)

Đây là nghịch lý của cuộc chiến, thì cứ nói đại như vậy: Một khi chấp nhận anh hùng Núp, thì phải chấp nhận cái gia tài cuộc chiến là một nước Mít như hiện nay.
Não bộ của những đấng VC tinh anh bị liệt 1 nửa, là vậy.
Chúng không làm sao chấp nhận sự thực, cái chế độ Ngụy mà chúng huỷ diệt, đẹp hơn nhiều, so với bất cứ 1 chế độ mà dân Mít đã có được.

Đau thế!

Cả 1 cuộc chiến, chết 3 triệu người, chưa kể di tản, vượt biển, để đẻ ra cái chế độ cực kỳ khốn kiếp như hiện nay, nhưng chưa khốn kiếp bằng cái chuyện, cứ sử thi cách mạng, anh hùng Núp ca hoài, ca hoài, không hề thấy thúi, không hề thấy nhục nhã!

Đây cũng là nghịch lý mà Todorov nêu ra trong bài viết được TV giới thiệu (1)

Ngày mà chúng ta chấp nhận ý nghĩ bi thảm, khi tuyên bố, chủ nghĩa CS là con đường nhức nhối (tortueuse) dẫn từ "chủ nghĩa tư bản" đến "chủ nghĩa tư bản", khi đó, những người dân tại những nước cựu-toàn trị chẳng thể nào nhìn ra, ý nghĩa cuộc đời này (Todorov, p.69, sđd).

Đúng như thế.
Dân Mít còn đau hơn thế: cái “chủ nghĩa tư bản” mà Mít đang có, là Tư Bản Đỏ Mafia, của “chỉ” những tên Mafia Đỏ.

Ralkolnikov, trong Tội ác và Trừng phạt (Dostoevsky), chủ trương “tội ác cần thiết”, nhưng khi giết bà già cầm đồ, anh nhận ra sự thực, "tôi đang xả những nhát búa lên chính tôi..."
Bạn của Todorov [VC Bulgarie], đã từng than thở với ông, ông ta thấy mình như một nhân vật giả tưởng, trong một truyện ngắn của Maupassant: Một bà, mức thu nhập khiêm tốn, mượn bà bạn nhà giàu, chuỗi hạt để đi dự đám cưới, không may để trộm nẫng mất. Bà ta đã vay mượn một số tiền lớn, mua một chuỗi hạt tương tự, và sau đó kéo cày trả nợ. Khi đã xác xơ, già cằn, gặp lại bạn cũ, bà hãnh diện kể lại câu chuyện... Bà bạn đau lòng than, "Tội nghiệp bạn quá, xâu chuỗi của tôi hồi đó là đồ dởm".

Ông bạn của Todorov đó, là Nguyên Ngọc, chỉ khác, NN vẫn tin đó là....  đồ thực!


Ghi chú trong ngày

Helen Vendler Lecture
The Ocean, the Bird, and the Scholar

"Poetry is the scholar's art."
Wallace Stevens, Opus Posthumous

Poetry and Criticism: Helen Vendler

Helen Vendler là Bà Trùm phê bình thơ. “Góc độ thơ” của Bà phải nói khủng khiếp, nhưng cái đó chỉ là…  phụ. Phải có cái gì đó của riêng bà khi đọc thơ.
“Thơ ca là nghệ thuật của những nhà tiến sĩ khoa bảng”, bà trích dẫn câu trên, trong bài diễn văn khi nhận giải thưởng thi ca. TV sẽ dịch bài này, sure, để xác định điều, cái trò tự cao tự ngạo của giới viết lách, thì ai cũng biết, nhưng, bạn càng bảnh tới đâu, thì cái sự kiêu ngạo của bạn, của nghệ thuật của bạn, càng khó nhận ra đến đó.

*

Curlicues: Tóc Chị Hoài

A rich and important novel that should not be missed

Her heroine, Ifemelu, “grew up in the shadow of her mother’s hair. It was black-black, so thick it drank two containers of relaxer at the salon…and when finally released from pink plastic rollers, sprang free and full, falling down her back like a celebration.”

“Tôi lớn lên trong cái bóng mái tóc của má tôi”.
Một cuốn tiểu thuyết giầu có và quan trọng đừng bỏ qua.30. 4. 2013

*

Publié le 09 mai 2013 à 06h00 | Mis à jour le 09 mai 2013 à 06h00

Retour du Vietnam

Le petit commerce et l'esprit d'entreprise ont repris leurs droits au Vietnam, sur les trottoirs et les rivières, dans les marchés, les rizières et les deltas.

Rory MacLean's top 10 books on Burma

From George Orwell to Aung San Suu Kyi, author Rory MacLean looks at 10 books that chart the country's tumultuous history.

10 cuốn sách tiêu biểu, Top 10, nói lên lịch sử Miến.

Bông Hồng Thời Gian

Ai điếu
Viết cho nạn nhân 4/6

Không phải người sống mà kẻ chết
kết đoàn cùng đi
dưới bầu trời sậm đỏ tận thế
khổ nạn dắt dìu khổ nạn
tận cùng thù hận là hận thù
nước suối cạn khô, lửa cháy triền miên
đường về xa vời vợi. 

Không phải ông trời mà con trẻ
nguyện cầu
giữa tiếng loảng xoảng va đập của nón sắt và nón sắt
mẹ cưu mang ánh sáng
bóng tối cưu mang mẹ
những hòn đá lăn, đồng hồ chạy ngược
nhật thực đã tới

Không phải xác thịt mà linh hồn
các bạn cùng một lứa bên trời lận đận
mỗi năm cùng đón sinh nhật một lần
tình yêu mang đến cho người chết
một đồng minh vĩnh cửu
các bạn ôm chặt lấy nhau
trong danh sách dài thật dài của nỗi chết không lìa.

Bei Dao

Dã Viên [dịch]

Sài Gòn 1963

Notes on a voice: Le Carré

Ghi chú về 1 giọng văn:
Cơn giận giữ có chừng mực của Le Carré
ROLE MODELS

He owes much to Graham Greene: his precision, lucidity and the ability to throw you into a scene with beads of sweat on your brow. Like Greene, he deserves to rub shoulders with the seemingly more literary Joseph Conrad, whose lonely single men and corrupt officials seep into le Carré.

Note: Cả ba ông, Le Carré, Greene, Conrad, có thể nói, đều là…  Thầy của Gấu Cà Chớn!
Điều này làm Gấu đếch giống bất cứ nhà văn Mít nào: Đếch nhà văn Mít nào có Thầy cả, vì thế, đếch có nhà văn Mít!

Nhưng chưa thảm bằng, có những nhà văn Mít phịa ra…  Thầy.
Sến phán, Thầy của Sến là Nabokov và Kafka.
Gấu đếch tin!
Nhất là Kafka. (1)

(1)

Cả hai nhà văn gối đầu giường của tôi, Kafka và Nabokov, đều ít nhiều bỏ âm nhạc ra ngoài trường quan tâm của họ. Lần duy nhất Kafka nhắc đến âm nhạc, và không hẳn là tích cực, là trong “Josephine, nữ ca sĩ hay Dân chuột“, còn Nabokov thì liệt kê âm nhạc, nhất là âm nhạc làm nền cho những cuộc trò chuyện uyên bác, vào danh mục những thứ ông ghét cay ghét đắng.

PTH 
*
*

Zadie nhìn lại, Zadie dans le rétro [nhại Zazie dans le métro, của Raymond Queneau]
Le Magazine Littéraire Avril, 2013

Nhắc tới Nabokov & Kafka, có ngay cả hai:

Tôi đọc thăng bằng như người ta nói ăn thăng bằng; nếu câu của bạn quá luộm thuộm, hay kỳ cục, bớt đọc….  Mai Thảo, và làm như Thầy của mình, là Kafka, theo kiểu, mập quá bèn ăn rau sống, hay nhịn ăn, đi 1 đuờng diet.
Nếu mỹ học của bạn bị đẩy tới chân tường, như người Mít nói, bị trĩ, không rặn ra được 1 chữ, thì bye bye Nabokov, ôm lấy ông râu rậm Dostoiesky; với ông này văn phong không quan trọng bằng chất liệu.
Zadie Smith: Đổi ý

[Gấu dịch loạn, theo kiểu dịch thảm họa, như trong nước đang chửi băng NN!]

Steiner, không "gối đầu" bằng Kafka, nhưng 1 trong hai kho tàng hiếm quí của ông, là 1 "thủ bản" của Kafka:

Dans sa demeure George Steiner montre volontiers au visiteur les deux « trésors » auxquels il tient le plus et qui, d'une certaine manière, résument sa vie de critique et de nomade : une carte signée "Sigmund Freud" félicitant son père pour son mariage à Vienne ; un des très rares exemplaires de la bibliothèque de Kafka que l'auteur de La Métamorphose a signée de son patronyme suivi d'un point, comme c'est parfois l'usage dans les pays germanophones.

Ai, ngoài Bruno Schulz, ảnh hưởng tới ông?

Kafka, tuy nhiên, thật khó mà kiếm thấy một nhà văn không bị ảnh hưởng bởi Kafka, ngay cả khi người này không viết cùng một cái văn phong như của Kafka. Kafka là một giai đoạn văn học mà bạn bắt buộc phải vuợt qua [Kafka is a literary stage you have to go through]. Tôi luôn luôn tưởng tượng ra cái xen, Kafka đứng, hai tay trên bờ cửa sổ, nhìn bên trong vào cuộc đời [looking inside into life]. Như thể ông nhìn ra phía bên ngoài từ cái chết, ngay cả khi ông đang còn sống. Tôi chưa tìm ra điều này, ở bất cứ nhà văn nào khác.

Trong Chết như là Cách Sống, Death as a Way of Life, ông phán: “Tôi không thuộc về số người coi Lò Thiêu là một sự kiện đặc thù Do Thái”.

Grossman: Tôi không nghĩ, người ta có thể tách "tính Do Thái", the Jewishness, ra khỏi Lò Thiêu, the Shoah, nhưng đây là một sự kiện mắc mớ đến toàn nhân loại. Mọi người, bất cứ một người, ai cũng nên đặt ra cho chính mình, một vài câu hỏi liên quan tới Lò Thiêu. (1)

Ông đọc Kafka chưa? Milan Kundera hỏi tôi.
-Lẽ dĩ nhiên, tôi [Fuentes] trả lời. "Với tôi, ông ta là nhà văn không thể bỏ qua của thế kỷ 20."
Kundera cười một cái cười 'nham nhở', [như kiểu viết Tạp Ghi của Gấu]
-Ông đọc ông ta bằng tiếng Đức, hử?
-Đâu có.
-Vậy ông đâu đã đọc Kafka !
Fuentes: Kafka

Câu trả lời của Kafka.

... but we make no mistake: Kafka is not Kafka-ism... For the [sterile] old question: why write? Marthe Robert's Kafka substitutes a new question: how write? And this how exhausts the why: all at once the impasse is cleared, a truth appears. This is Kafka's truth, this is Kafka's answer [to all those who want to write]: the being of literature is nothing but its technique. (1)

Roland Barthes: Kafka's Answer.

Câu văn trên, Hai Lúa đọc, bằng nguyên bản tiếng Tây, ngay vào lúc chập choạng bước vào cõi văn, quả là một câu văn mặc khải.
Về già, Hai Lúa hiểu thêm ra là, cái mà Kafka gọi là kỹ thuật đó, chính là đạo, đạo ở đời.
Viết, đối với mấy tên nhà văn nhà thơ, là một đạo ở đời.
Theo nghĩa đó, Nguyễn Du viết, chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
"Chữ tâm kia", chính là kỹ thuật của nhà văn, vậy.

(1) Tạm dịch:... Nhưng chớ có lầm: Kafka không phải là chủ nghĩa Kafka.... Đối với câu hỏi cũ kỹ, kiệt mọi đường sinh đẻ, tại sao viết?, [tác phẩm] Kafka của Marthe Robert thay bằng câu hỏi mới viết thế nào? Và chính cái "thế nào" quật cho cái "tại sao" một trận mê tơi, đến kiệt thở. Và thế là cùng tắc thông, sự thật xuất hiện. Sự thật của Kafka, câu trả lời của Kafka [cho tất cả những ai muốn viết]:
Hữu thể [Linh hồn] của văn chương, chẳng là gì mà chính là kỹ thuật của nó.

Thầy Kuốc cũng là 1 trong những Thầy phịa ra Thầy. Những Bloom, Barthes, Arendt… đều là Thầy của Thầy cả. Có những đấng Thầy của Thầy, Thầy viết sai cả tên, Gấu có sửa giùm vài lần, nhưng Thầy quên cám ơn, thí dụ, de Beauvoir!


*

Ville des anges

« Les véritables souvenirs doivent donc, plutôt que procéder à un compte rendu, désigner avec précision le lieu où le chercheur s’en est emparé. »

Walter Benjamin: "Fouiller et se souvenir", Images de pensée.

Bài viết "top ten" TV, liền mấy tháng vừa qua, là về 1 đề tài thật phản khoa học:

*

Source: Guardian
*

"Người Hát Rong" TCS [Cà Na Điên], Justin Bieber, đi tua Âu Châu, ghé thăm Viện Bảo Tàng Anne Frank, và ghi sổ Lưu Niệm, “Giá mà em còn sống thì cũng mê, và trở thành fan của…  Trịnh tui!”

Nhưng cái tiểu phẩm trên Người Nữu Ước mới thú vị. Gấu sẽ đi 1 đường dịch thuật, sau, hà hà! 

SHOUTS & MURMURS

J-DAY

BY YONI BRENNER

Justin Bieber wrote an entry into a guest book at the Anne Frank House museum in Amsterdam, saying he hoped the Jewish teenager who died in a Nazi concentration camp "would have been a belieber"-or fan of his-if history were different.
-The Times.

SCENE: Germany, fall, 1942. We are in the deep and heavily fortified bunkers of the Wolfsschanze, the Fuhrer's headquarters in eastern Poland. Generals GORING, HIMMLER, and JODL stand before a large military map replete with tiny tanks and artillery pieces, looking somewhat agitated. In keeping with Nazi protocol, they speak in sinister, heavily accented English.

HIMMLER: But are you sure we should tell him now?
JODL: Perhaps it will blow over.
(Goring shakes his head.)
GORING: We cannot afford to take that risk. (We hear the heavy footsteps of Hitler's guard approaching in the hallway.) Just let me do the talking. (After a moment, ADOLF HITLER enters, already exasperated.)
HITLER: Well, what is it? French Resistance? Trouble in the East? Speak up.
JODL: On the contrary, mein Fuhrer, the offensive is going quite well. The Bolsheviks will soon crumble.
HITLER: So what is the problem?
(There's an uncomfortable pause.)
GORING: It's Justin Bieber, sir. He has a new song.
(Hitler catches his breath-his eyes flash with alarm.)
HITLER: Gott im Himmel ... Are you sure?
GORING: It's called "Boyfriend," and it seems to be a real step forward. Sort of a medium-tempo dance-jam, but with a hip-hoppy edge. It's sufficiently gritty to attract an older audience but with enough soda-pop fizz to satisfy his core fans.
(Beads of sweat form on Hitler's forehead.)
HITLER:  Yes, but surely it is a middling effort compared with "Baby" or "Never Say Never," featuring Jaden Smith.
(The generals share an ominous look.)
GORING: I don't know, Fuhrer. It has a very solid hook.
JODL: Rock solid.
HIMMLER (gushing a little): Plus, he even does some rapping!
(Hitler pounds the table with his fist. Tiny tanks and cannons go flying.)
HITLER: Nein, nein, nein! A rapping Bieber in 1942? But that's impossible!
GORING (grim): We thought so, too.
JODL: It seems the Americans are developing a secret facility in New Mexico. Somehow they figured it out.
HIMMLER: Although, to be fair, he's super-talented. (Goring shoots him a look.) What? He is!
(Hitler rubs his temples.)
HITLER: Is there no way to suppress it?
GORING (shaking his head): I'm afraid not. It's just too catchy. We've had reports of humming and unsanctioned falsetto singing along the front lines, from Finland to North Africa,
JODL: To be honest, if I were alone I'd probably be humming it right now.
(Suddenly, Hitler has an epiphany.)
HITLER: I've got it: we'll kidnap him! Enroll him in the Hitler Jugend, change his name to Joe Dusseldorf, and before long those soft, beseeching eyes and dulcet voice will be put into service for the Fatherland!
(A pause. The generals look skeptical)
HITLER: What? What's wrong with that?
JODL: No offense, Fuhrer, but I don't think you get it.
HITLER (red-faced, apoplectic): Get what, Jodl?! What exactly am I supposed to get?!
GORING: You see, mein Fuhrer, being a Bieber isn't just about music. It's about love and trust, about being sweet but still complicated, cocky but non-threatening, sexy but not precisely sexual-whether you're commanding the Wehrmacht or hiding in an attic somewhere in the Netherlands. Sure, it's easy to sit here and talk about making a Fascist Bieber, but chances are we would all just end up Bieber-Fascists. Look, Himmler's already doing the slide-glide thing.
(Hitler turns to see Himmler doing Bieber's signature dance move across the room. Hitler sighs heavily, realizing it's useless.)
HITLER: Well, in that case, I suppose we ought to surrender.

Three days later, Hitler signs a sweeping armistice agreement, promising to cede all captured territories with "no hard feelings," in exchange for front-row seats to Justin Bieber's Believe Tour in Berlin.
Goring, Himmler, and Jodi also attend, and Himmler suffers a massive coronary after Bieber pulls him onstage to sing "One Less Lonely Girl." Meanwhile, Anne Frank is liberated from the attic, and although she is grateful for Justin Bieber's role in ending the Second World War, she remains lukewarm on his music, finding it kind of anodyne and hopelessly derivative .•



*


Phải hiểu văn chương polar là 1 dạng xưa lắm rồi. Người ta nghĩ nó mới được Edgar Allan Poe phịa chừng 150 năm. Nhảm. Tôi, tôi làm việc trong 1 truyền thống lên tới tận hai ngàn năm trăm năm, tới thời Hy Lạp Cổ Đại. Médée, bà mẹ giết con vì ghen với chồng. Nếu đó không phải là polar thì là cái chó gì?

Người ta cho rằng, trinh thám bắt đầu với Poe. Borges cũng nói thế. Nhưng đúng là Médée, khi giết con của mình, viết cuốn polar đầu tiên.

Tại sao trinh thám bị coi là “thứ phẩm”?
Cái này là do mấy thầy phê bình. Tôi tin rằng có ngày 1 tác giả polar sẽ đợp Nobel. Nếu John Le Carré trẻ đi 20 tuổi, ông ta là người đợp nó.

Note:
Tác giả polar đợp Nobel có rồi, và là Thầy của Gấu, Faulkner.
Ông là người viết Giáo Đường, và cuốn này đẻ ra cuốn polar nổi tiếng của J.H. Chase: Pas d'Orchidées pour Miss Blandish (1938) (1)

*

Thuờng, đầu tháng, Gấu hay mò vô server, coi bài nào top ten, và thường là 1 bài rất lạ, thật khó mà luận ra được.
Đầu tháng này, (1.5), bài quái nhất, số 1, là Nguyễn Ngọc Tư vs Faulkner, và đúng là đề tài polar!

W. Faulkner: Thee Reviews

W. Faulkner: Thee Reviews

Absalom, Absalom!

Tôi biết hai loại nhà văn. Một, ám ảnh của họ là cuộc diễn biến của chữ, verbal procedure, một, việc làm, work, và đam mê của con người. Loại thứ nhất, cực điểm của họ, là ‘nghệ sĩ thuần tuý’. Loại kia, may mắn thay, được ban cho những cái nón như là “sâu thẳm” [profound], “nhân bản”, human, rất nhân bản. Trong số này, còn có những người ở giữa, nghĩa là tu tập cả niềm vui lẫn đức hạnh của cả hai loại trên. Trong số những tiểu thuyết gia vĩ đại nhất, Joseph Conrad là người cuối cùng, có lẽ, đã quan tâm đến những thủ tục của một tiểu thuyết như trong số phận và nhân cách của những nhân vật của ông. Người cuối cùng, cho đến  khi Faulkner xuất hiện trên sàn diễn.

Faulkner thích trình ra cuốn tiểu tiểu thuyết của ông, qua những nhân vật. Phương pháp này thì cũng không hoàn toàn do ông mà ra: Cuốn Cái Nhẫn và Cuốn Sách (1868), của Robert Browning tả chi tiết một tội ác 10 lần, qua 10 cái miệng và 10 linh hồn, nhưng Faulkner tẩm sự căng thẳng, cuờng độ, vào trong những nhân vật của mình đến mức độc giả, thứ "cà chớn" sẽ đếch làm sao chịu được! Một cung cách mẩu đoạn, phá nát văn phong đến tận cùng, [cánh đồng bất tận mà!] dục vọng thì cũng vô cùng, và đen thui, đó là những gì người đọc tìm thấy ở trong một cuốn sách của ông. Nhà hát, là Mississippi, những nhân vật của ông, đàn ông, bị tiêu ma, huỷ diệt bởi lòng ham muốn, rượu, cô đơn, và tàn tạ mãi đi, vì hận thù.

Absalom, Absalom! có thể sánh với Âm thanh và Cuồng nộ, và tôi không biết, có lời vinh danh nào cao hơn thế nữa, về nó!
Borges.

Sartre, khen nắc nỏm Âm thanh và Cuồng nộ, nhưng chê hết lời Sartoris, coi đây là thứ nghệ thuật đánh lừa con mắt.
Lạ, là Borges lại coi đây, thứ nghệ thuật mà con mắt của Faulkner, là thứ thượng thừa, khi viện dẫn một câu của Boileau, để minh chứng: ”Cái thực đôi khi có thể chẳng có vẻ thực: Le vrai peut quelquefois n’être pas vraisemblable.”
Trong Borges a Reader, có ba bài điểm, review, thật ngắn, của Borges, về ba tác phẩm của Faulkner: The Unvanquished, Absalom, Ansalom!, và The Wild Palms.
Gấu đọc The Wild Palms, từ bản tiếng Tây, Les Palmiers sauvages, là qua "gợi ý" của ông anh nhà thơ, những ngày ngồi quán Chùa. Có vẻ như ông chỉ ưa, [hay chỉ đọc?] cuốn này. Gấu đọc, nhưng thú thực, không mê, bởi vì bao nhiêu hồn vía bị tay colonel Sutpen, trong Absalom, Absalom! hút sạch mất rồi!
*

*

Sanctuaire n'est en effet pas un roman d'action comme un autre, et certainement pas un ouvrage de série. Car ce qui y est dit est si effroyable, si cru, si brutal qu'il sacralise une véritable esthétique de la perversion, exprimée selon une vision douloureuse de la sexualité et du crime. Tous les personnages du livre sont, de fait, des corrompus, entièrement fascinés par la violence et la luxure, totalement soumis à l'emprise du mal. Dans ces conditions, on comprend pourquoi André Malraux a parlé de Sanctuaire comme d'une tragédie, en sachant fort bien ce que recouvrait le mot. D'où aussi ces phrases de Marc Saporta, dans sa «psychobiographie » de Faulkner : « On trouve au coeur de Sanctuaire l'un des ressorts les plus révélateurs dont use la mythologie pour nous renseigner sur la condition humaine: l'homme ou la femme semble s'acharner avec persévérance à faire son propre malheur. »
Jean Baptiste Baronian, Le Magazine Littéraire, hors- série (Juillet-Aout 2009): Le Polar

Giáo Đường không phải tiểu thuyết đấm đá, hay cùng loại sách đen (série noire). Bởi vì những gì ở trong đó thì quá đỗi khủng khiếp, quá sống, quá tuơi, quá tàn bạo, đến nỗi nó thánh hóa, thiêng hóa, vươn tới 1 thứ mỹ học thực thụ của sa đọa, trầm luân, được diễn tả theo một viễn ảnh hết đỗi bi thương của sex và tội ác. Tất cả những nhân vật ở trong cuốn tiểu thuyết thì đều là những tên hư hỏng, đồi bại, hoàn toàn bị hớp hồn bởi bạo lực và dâm ô, tự tâm tự nguyện, hoàn toàn quỳ phục Cái Ác. Trong những điều kiện như thế, người ta hiểu tại sao Malraux coi Giáo Đường như là “bi kịch”, và rất rành, rất tự tin, tại sao ông dùng từ đó. Và cũng thế, là những dòng của Marc Saporta, trong “tiểu sử tâm lý học của Faulkner”, của ông: Người ta tìm thấy ở nơi trái tim của Giáo Đường một trong những động lực mang tính mặc khải nhất, được sử dụng trong huyền thoại học, để giảng dậy cho chúng ta về phận người: “đờn ông hay đờn bà, bám riết lấy, cố thực hiện cho bằng được, nỗi bất hạnh của riêng họ”.
Hà, hà!

Ý chót - bữa trước dịch sai, đã sửa – làm nhớ đến nàng Kiều, của Nguyễn Du:
Ma đưa lối quỉ dẫn đường
Cứ tìm những chốn đoạn trường mà đi.


Bài viết "top ten" TV, liền mấy tháng vừa qua, là về 1 đề tài thật phản khoa học:

&

Iran’s multiplicity of messiahs

The authorities think that too many people are claiming to be the Mahdi

EARLIER this year Iran’s authorities arrested a score of men who, in separate incidents, claimed to be the Mahdi, a sacred figure of Shia Islam, who was “hidden” by God just over a millennium ago and will return some time to conquer evil on earth. A website based in Qom, Iran’s holiest city, deemed the men “deviants”, “fortune-tellers” and “petty criminals”, who were exploiting credulous Iranians for alms during the Persian new-year holiday, which fell in mid-March. Many of the fake messiahs were picked up by security men in the courtyard to the mosque in Jamkaran, a village near Qom, whose reputation as the place of the awaited Mahdi’s advent has been popularised nationwide by President Mahmoud Ahmadinejad. When he took office in 2005 he gave the mosque $10m.
Iran’s economic doldrums may have helped to cause this surge in people claiming to be mankind’s saviour—and in women saying they were the Mahdi’s wife. “In an open atmosphere where people could criticise the government they would not believe these people,” says an ex-seminarian in Tehran, the capital, noting that most Iranians still get all of their news from state television and state-owned or -sanctioned
newspapers.
Last year a seminary expert, Mehdi Ghafari, said that more than 3,000 fake Mahdis were in prison. Mahdi-complexes are common, says a Tehran psychiatrist. “Every month we get someone coming in, convinced he is the Mahdi,” she says. “Once a man was saying such outrageous things and talking about himself in the third person that I couldn’t help laughing. He got angry and told me I had ‘bad hijab’ and was disrespecting the ‘Imam of Time’,” as the Mahdi is known.
The most famous case was that of Ayatollah Boroujerdi, who was sentenced to 11 years in prison in 2007 for—among other things—claiming he was the Mahdi. Like many influential “false” messiahs, he was forced to recant on state television, confessing that he had been against the Islamic Republic’s core tenets.
Mr Ahmadinejad has called his administration “the government of the hidden imam”. Last month he told a batch of new Iranian ambassadors to consider themselves “envoys of the Mahdi”. After his first speech at the UN in 2005, a video circulated showing Mr Ahmadinejad telling a leading Iranian cleric that world leaders had been enchanted, during his oration, by a halo around his head that had been put there by the Mahdi himself. 

Bài viết này, thú thiệt. Một mũi tên bắn ba con chim.
Tặng “Bồ Nhí” đại gia mang túi Vuilton dởm.
Tặng Thiên Sứ Dởm của Sến Cô Nương, có thời Gấu lầm là...  Nữ Bồ Tát!
Và tặng me-xừ tác giả truyện ngắn Thiên Sứ, hay Tiên Tri (?), nổi tiếng 1 thời, viết về Bác H, đã post trên Tin Văn mà không làm sao kiếm ra!

Mặc cảm Bác Hồ
[Mahdi-complexe]
Đầu năm nay, Cớm VC bắt cả 1 đống Mít, không phải phản động, ly khai, diễn tiến hòa bình...  khỉ mẹ gì, mà đều nhận, là....  Bác Hồ, hoặc Thiên Sứ của Sến, hoặc Bồ Nhí Đại Gia đeoVuilton dởm mà cứ nghĩ là thiệt!

*

Thư gửi "đảo xa" @ Toronto
by Salinger


*

Số này, có bài phỏng vấn nhà văn Á Căn Đình, Pablo De Santis, nhân cuốn mới nhất của ông, Cái Khát khởi thủy, La Soif primordiale, trình bày những nhà uyên bác - như Gấu chẳng hạn! - là những avatars đương thời của chủ nghĩa ma cà rồng.
Cái tít bài viết cũng thú: Borges bị ma cà rồng Dracula, cắn.
Pablo De Santis: Tôi tự hỏi chuyện gì xẩy ra, nếu 1 kẻ nào đó sống sót thời của mình, một kẻ nào đó phải nói lời giã từ với tất cả những gì mà người đó biết, connus.
Câu hỏi này cũng thú: Chất thay thế tuyệt hảo cho máu, là gì? Ngôn ngữ ư? Những chuyện ma cà rồng ư?
Thú thực, Gấu chưa từng đọc 1 bài phỏng vấn nào lạ như bài này.
Máu là 1 thứ nước uống, boisson, archétypale, paradoxale, nó nuôi và giết cùng lúc. Những khuynh hướng hiện đại là gì? Tôn giáo ư? Xì ke ư?
Chủ nghĩa ma cà rồng thì không tách ra khỏi cái khát “dzê tình”, la soif érotique, một ham muốn chẳng bao giờ hết khát?
Bài về thơ, cũng thú. Nói chuyện với thi sĩ Salah Stétié, gốc Liban, làm thơ bằng tiếng Tây: “Bài thơ và hình ảnh cùng thở”.

&

"Bi lăng" [Bản kết toán] đầu tiên sau “Tận Thế”: 100 cuốn tớ thú nhất.

Tay này viết essai đọc thú lắm, nhưng giả tưởng thì Gấu lại đếch chịu được.
Cuốn trước của ông, TV đã từng giới thiệu.

Phong thần bảng
Dernier inventaire avant liquidation
Nhà xuất bản Grasset 2001
No 1: L'ÉTRANGER [Kẻ Xa Lạ]
d'Albert Camus (1942)  

Le n° 1 de ce classement des 50 livres du siècle, choisis par le vote de 6 000 Francais, n'est pas moi mais je m'en fous, même pas vexé, je serai dans le «Premier Inventaire » du XXI siècle, non ? Non plus ?
 II faut souligner que notre grand vainqueur rassurera les paresseux : un roman très court (123 pages en gros caractères). Pas besoin de se fatiguer : on peut donc écrire un chef-d'oeuvre sans noircir des milliers de pages comme Proust. Chef-d'oeuvre que nous pouvons lire en une demi-heure...
Cái ngôi vị số dzách, năm bơ oăn, của Bảng Phong Thần Cuối Cùng này, gồm 50 cuốn,  thuộc về Kẻ Xa Lạ của ông Tây thuộc địa Albert Camus, và là do 6000 độc giả Tây chọn.
Tuy không được cái hân hạnh đó, nhưng tôi đếch cần. Cũng chắng vếc xê vếc xiếc gì hết trơn hết trọi. Biết đâu nhờ vậy, tôi sẽ có tên trong Bảng Phong Thần Đầu Tiên của thế kỷ 21.
Tại sao không?
Phải nhấn mạnh một điều là kẻ chiến thắng vĩ đại này rất được lòng phái... nữ - ấy chết xin lỗi - mấy tướng đại lãn, hay nói theo người miền bắc, lười chảy thây ra: đây là một cuốn tiểu thuyết rất ngắn, 123 trang, chữ bự tổ trảng... Đâu cần phải bôi đen hàng ngàn trang giấy mới đẻ ra được một đại tác phẩm, như Proust...
Năm muơi cuốn sách của thế kỷ, do bạn chọn, nhưng do tôi làm công việc của Thánh Thán

Cuốn số 96: "Tại sao thi sĩ đếch ai biết đến thì cứ đếch ai biết đến", "Pourquoi les poètes inconnus restent inconnus", của Richard Brautigan [di cảo].
Được, được!
Để giới thiệu tới mấy đấng thi sĩ Mít suốt đời làm thơ mà không được đời biết đến!

Số 78, Ký ức bướm buồn của tôi, [2004] của Garcia Marquez. Đọc loáng thoáng thấy câu này, “Tớ chưa ngủ với 1 người đàn bà nào mà không trả tiền”, trích dẫn Garcia Marquez, với còm của Beigbeder: Ê, thưa Ngài, câu đó đâu phải để vô trận, mà là để xong trận, "Aie, monsieur, c’est pas une entrée, ca, mais une sortie".
Tới 1 tuổi nào đó, đám già viết, chỉ để phán, tớ chưa già!
Có thể, vì TV càng ngày càng bị chê là tục tĩu quá.
Mồm miệng đỡ chân tay, là vậy!

Tự do ngôn luận,
miễn không đe dọa trực tiếp đến Đảng cầm quyền? (1)

Kít!

The Real Karl Marx
Mác Thiệt

May 9, 2013
John Gray.

In many ways, Jonathan Sperber suggests, Marx was “a backward-looking figure,” whose vision of the future was modeled on conditions quite different from any that prevail today:
    The view of Marx as a contemporary whose ideas are shaping the modern world has run its course and it is time for a new understanding of him as a figure of a past historical epoch, one increasingly distant from our own: the age of the French Revolution, of Hegel’s philosophy, of the early years of English industrialization and the political economy stemming from it.

Sperber’s aim is to present Marx as he actually was—a nineteenth-century thinker engaged with the ideas and events of his time. If you see Marx in this way, many of the disputes that raged around his legacy in the past century will seem unprofitable, even irrelevant. Claiming that Marx was in some way “intellectually responsible” for twentieth-century communism will appear thoroughly misguided; but so will the defense of Marx as a radical democrat, since both views “project back onto the nineteenth century controversies of later times.”

Theo nhiều đường hướng, Marx là "hình tượng nhìn lui", viễn ảnh tương lai của xừ luỷ, được tạo khuôn từ những điều kiện hoàn toàn khác biệt với bất cứ cái nào đưa đến ngày này:
    Cái nhìn Marx, như là 1 nhà đương thời, những tư tưởng tạo dáng thế giới hiện đại, đi hết con đường của nó rồi, và bây giờ là lúc phải có 1 hiểu biết mới về ông, như 1 hình tượng của 1 thời kỳ lịch sử quá khứ, ngày một xa lạ với thời của riêng chúng ta: thời Cách Mạng Pháp, những năm đầu của công cuộc kỹ nghệ hóa tại Anh, và từ đó phát sinh ra kinh tế chính trị.
Mục đích của Sperber, là trình ra 1 Marx như thực sự là - một nhà tư tưởng thế kỷ 19 với những ý nghĩ, tư tưởng và những biến động, sự kiện của thời của ông ta. Nếu bạn nhìn Marx theo đường hướng này, thì bao nhiêu cãi cọ mắc mớ đến gia tài, di sản của ông, trong thế kỷ đã qua, xem ra đếch có tí lợi lộc, và có thể nói, đếch thích hợp. Phán, “Marx phải chịu trách nhiệm về mặt trí thức” về chủ nghĩa cộng sản thế kỷ 20, sẽ trở nên lạc đường, và cũng thế, bảo vệ ông, coi ông như là một nhà dân chủ cấp tiến- Bởi là vì cả hai cách nhìn này thì đều “giật ngược về những hỗn loạn, nhốn nháo, tranh cãi…  của thế kỷ 19, về những thời sau đó”

Hannah Arendt lên phim

D’où vient le mal ? L’hypothèse Arendt
Cái Ác từ đâu tới? Giả thuyết của Arendt

Margarethe von Trotta.
«Je voulais que le public arrive à la même conclusion qu’Arendt»
Tôi muốn công chúng cũng đi đến cùng 1 kết luận như là Arendt.

Son film «Hannah Arendt» a déjà connu un succès inattendu en Allemagne. À l’occasion de la sortie en France de ce long métrage centré sur le regard de la philosophe pendant le procès Eichmann, la réalisatrice Margarethe von Trotta explique pourquoi elle s’est passionnée pour la théoricienne de la « banalité du mal ».

Cuốn phim “thành công khùng”, "succès fou", ở Đức. Nhân dịp nó qua Tây, nhà làm phim giải thích, tại làm sao mà bà say mê nữ lý thuyết gia về “sự tầm phào của cái ác”.

Tự do ngôn luận,
miễn không đe dọa trực tiếp đến Đảng cầm quyền? (1)

Kít!

Ngay từ khi diễn đàn Bô Xịt của đám này vừa mới ló ra, là Gấu đã biết, cũng 1 thứ não bị thiến rồi.

Đọc câu cuối mới tiếu lâm:

Người viết bài này hy vọng quan niệm sai lầm trên đây của Giáo sư Nguyễn Huệ Chi chỉ xuất phát từ nền tảng của một học giả say mê, uyên thâm văn học cổ nhưng là “tay lái” còn mới trên hành trình dân chủ. Nếu như thế, chắc chắn Giáo sư Chi sẽ sớm bẻ lại lái. 

Tại làm sao nửa bộ óc bị liệt?
Căng nhe!

Trong bài viết về Doris Lessing, trong Stranger Shores, Coeztee phân tích cuốn Đi trong Bóng, Walking in the Shade, [cc 1950s] của Lessing và câu hỏi, ở trong cuốn sách:
Nếu chỉ 1 câu hỏi trấn ngự cuốn sách, if a single question dominates the book, thì đó là câu hỏi, như thế nào mà bà, và rất nhiều nhà trí thức, quan tâm đến xã hội, yêu hòa bình, lại có thể biến mình thành công cụ, tool, cho Liên Xô, và, ngay cả khi mất niềm tin vào chính cái gọi là Liên Xô, even when they had lost faith in the USSR itself, họ vẫn không mất niềm tin vào tôn giáo cách mạng thế giới [they did lost faith in the religion of world revolution].

Cái gọi là "tự bản chất", giữa hai cái đại ác CS và Nazi, không hề giống nhau, như Thầy Kuốc phán nhảm, khi lớn tiếng dạy dỗ lũ Mít VC ở trong nước, cái gì gì, “sở dĩ tôi viết bài này là để dạy lũ chúng nó…”, chính là ở chỗ này, và còn hơn thế nữa, như Lessing viết, qua Coetzee trích dẫn, so với Xì Ta Lin, thì Hitler là 1 đứa con nít.

Stalin thì hàng ngàn lần tệ hơn Hitler. Nếu những nhà trí thức như Heidegger, và Paul de Man thật xứng đáng bị tố cáo, và điều tra, vì những trợ giúp Nazi, thì cái lũ khốn phò VC thì sao? Nhưng kẻ như lũ Bô Xịt này, chúng chọn lựa những lời dối trá VC chống lại chứng cớ mắt chúng nhìn thấy?
Đây là câu hỏi lớn làm khổ lương tâm Lessing, như Coetzee viết.

    This is by no means the first time Lessing has explored the mystery of the self and the destiny it elects. There is a strong autobiographical strain in her fiction, particularly the Martha Quest novels and The Golden Notebook, which cover the same decade of her life as Walking in the Shade. Did Lessing believe, when in the early 1990s she embarked on the autobiography, that it could yield deeper truths about herself than her fictions of thirty years ago?
    The answer is, very likely, no. Lessing has always been aware that the energies liberated in poetic creation take one deeper than rational analysis ever can. Something has changed- however, since she wrote the novels based on her Communist phase, namely, the terms of the inquiry itself. Time has passed; starting with the revelations of the 1956 Party congress, the buried history of the USSR has year by year been emerging from the ice. Specifically, it has become more and more clear that Hitler was "a mere infant in crime" compared with his exemplar Josef Stalin, who was "a thousand times worse" (Lessing's words; p. 262).
     Communism calls to the nobler impulses of the human heart, yet in its nature there is something that "breeds lies, makes people lie and twist facts, imposes deception." Why should that be so? Lessing cannot say. "These are deeper waters than I know how to plumb" (p. 65). What she does know is that she gave her allegiance to the Party. The Party chose her to visit Russia as a member of what was supposed to be a representative delegation of British intellectuals, and she went. Out of dedication to the greater cause, she did not afterward publish the truth about what she saw in Russia, even though she (now) records that at least one ordinary Russian was prepared to risk his life to tell the delegation that what they were being shown was a lie. She was no mere rank-and-file member: she served on the committee of a Party Writers' Group. (" Accustomed as I am to being in a false position-sometimes I think it was a curse laid on me in my cradle-this was the falsest," she writes forty years later.) She even wrote fiction according to the Party's prescription-for instance, the oft-anthologized story "Hunger" ("I am ashamed of it," she writes now) (pp. 95, 78).
    Stalin was a thousand times worse than Hitler. If intellectuals like Martin Heidegger and Paul de Man have deserved to be investigated and denounced for the support they gave to Nazism, what do those intellectuals deserve who supported Stalin and the Stalinist system, who chose to believe Soviet lies against the evidence of their own eyes? This is the huge question that exercises Lessing's moral conscience, coupled with a second and equally troubling question: Why does no one any longer care?
    Though Lessing must be admired for broaching these unfashionable questions, it cannot be said that she gives either of them a satisfying answer. In an odd way, her exploration of her past as a Party member parallels her exploration of her past as a daughter.
    In both cases, looking back, she can see that she behaved badly, even culpably. Furthermore, at some obscure level, at the time, she knew she was behaving badly. But with the best will in the world she cannot get to the bottom of why she did what she did; beyond concluding that she was in the grip of a compulsion, a compulsion that was not unique to her but afflicted hundreds of thousands of others. It was, as she puts it in the first volume, part of the zeitgeist.

Coetzee: The Autobiography of Doris Lessing [in Stranger Shores] (1)

Tui tin rằng, có vài cô bé, trong có tui, nên học thực tập yêu với một người đàn ông lớn tuổi hơn, khi họ ở cái tưổi ô mai.
Stalin khốn kiếp hơn Hitler cả hàng ngàn lần. Nếu những trí thức gia như Heidegger, và Paul de Man, bị xét xử vì tội phò Nazi, tại sao lũ khốn khóc Stalin không bị trừng trị?
Mà, quái quỉ thật, chẳng ai để ý đến chuyện này?

Nadine Gordimer, and Lessing (who, though reluctant to accept the label "African writer”, freely acknowledges that her sensibility was formed in and by Africa) - none completed high school. All were substantially self-educated, all became formidable intellectuals. This says something about the fierceness with which isolated adolescents on the margins of empire hungered for a life they felt cut off from, the life of the mind - far more fiercely, it turned out, than most of their metropolitan cousins.

Trong cả ba nhà văn nổi tiếng nổi lên từ Nam Phi, chẳng có ai học xong trung học, cả ba đều tự học tới chỉ, và trở thành những nhà trí thức đến tận lỗ chân lông. Điều này cho thấy, sự quyết tâm, của những người trẻ tuổi ở mép bờ của đế quốc, bởi vì họ tin rằng chỉ có cách đó, mới có được cuộc sống mà họ thèm khát: cuộc sống của trí tưởng.
*
Nếu nói về ngổ ngáo, độc miệng, yêu quái dị, thì TTNgh thua bà Lessing này.
Bà gọi phê bình gia là lũ chấy rận hút máu mủ nhà văn.

Yêu quái dị: she records, she has been more interested in the "amazing possibilities" of the vagina than in the "secondary and inferior pleasure" of the clitoris. "If I had been told that clitoral and vaginal orgasms would within a few decades become ideological enemies ...I'd have thought it a joke.":

Tôi quan tâm đến những chiêu yêu quái dị của cái cửa mình, hơn là cái lạc thú thứ cấp, và nội tại, của cái hột le. Nếu có người nói với tôi, cái hột le và cái cửa mình người đàn bà, chỉ trong vài thập kỷ, sẽ trở thành những kẻ thù ý thức hệ, thì tôi nghĩ đây chỉ là một chuyện khôi hài."
As someone whose life has had a substantial public and political component, Lessing confesses a certain respect for people who don't write memoirs, who "have chosen to keep their mouths shut." Why then her own autobiography? Her answer is candid: "self-defense." At least five biographers are already at work on her. "You try and claim your own life by writing an autobiography".
Bà thú nhận, rất phục... [Gấu, một trong số] những người không viết hồi ký, tự thuật, những người chọn cái chuyện ngậm miệng ăn tiền. Như vậy tại sao bà lại viết. Câu trả lời cũng thật là ngây thơ, thành thật: Tự vệ.
*
Lại nói về yêu quái dị.

Hồi ở trại tị nạn chuyển tiếp Thái Lan, trong lúc chờ phái đoàn phỏng vấn, tái định cư tại một đệ tam quốc gia, vào một buổi trưa nóng nực, Gấu nghe một bà hàng xóm nói oang oang, hồi còn con gái, rồi hồi mới lấy chồng, bà hay thẹn, chẳng bao giờ dám nhắc tới chuyện phòng the, hay những chuyện tục, nhưng ông chồng của bà lại rất thích nói tục, làm tục, ổng biểu, phải tục, thật tục, như con vật thì mới sướng hết cỡ thợ mộc như là con người vào những giây phút như thế đó.
Thế rồi bà kể tiếp, ông chồng bà có một thói quen, khi ngủ, bắt bà phải nựng thằng nhỏ, "ru mãi ngàn năm", thì mới dỗ giấc ngủ của thằng lớn được!
Lúc đầu, tui ngượng quá, tuy chỉ có hai vợ chồng. Nhưng sau đó, tui ghiền, cứ mỗi lần nằm ngủ, là phải nựng thằng nhỏ mới ngủ được!
Đau khổ nhất, là, những ngày sau đó, ổng chán tui, cứ hất tay tui ra, không cho nựng thằng nhỏ nữa.
Ôi chao, sao khủng khiếp quá, không hẳn tui ghen, mà tôi thèm nựng thằng nhỏ!

Không hiểu sao, đọc phản ứng của một số bạn về chất lượng bản dịch của cuốn “Những thứ họ mang”, mình cứ nghĩ đến các “xiao san” (là từ lóng chỉ vợ bé của các quan tham Trung Quốc). Được ông chồng hờ mua cho chiếc túi hiệu của Louis Vuitton, họ mang đi khoe khoang suốt ngày cho tới khi có người căn cứ vào chất liệu và đường kim mũi chỉ bảo cái túi này chỉ là túi Louis Vuitton làm ở Quảng Châu, rằng họ đã bị lừa vì mua phải đồ giả. Thay vì im lặng cất cái túi ở nhà, các “dì Hai” (dịch một cách máy móc thì xiao san phải là “cô Ba bé nhỏ”) lại gân cổ lên thì mà là “nó cho cái túi mà đeo là tốt rồi” hoặc là “cho dù là hàng fake thì đây cũng là fake xịn”. Cơ khổ!
Bản dịch “Những thứ họ mang” là một bản dịch thảm họa. Thảm họa vì những lỗi dịch sai là những lỗi hết sức thông thường và cơ bản, và một học sinh phổ thông được học hành cẩn thận cũng không sai những lỗi ấy. Ở đây không thể nói là “dịch thoáng”, ở đây là những lỗi dịch sai hoàn toàn, và bất cứ một người đọc cẩn thận nào khi đọc những câu tiếng Việt vô nghĩa đều có thể nhận ra được.
NTS FB

Đọc thì Gấu lại nhớ đến Bà Huệ, trang Gió O.
Bả kể [Gấu nhớ đại khái] hồi mới qua Mẽo, quen 1 cô bạn Mẽo, khi cô hỏi, mi là người nước nào, bả nói, tao Mít, cô bạn hỏi tiếp, ở đó toàn điếm phải không? (1)
Bà Huệ cáu quá, hỏi ngược lại, ai nói mi thế.
Anh tao nói.

Anh cô gái Mẽo này, là GI, như tác giả cuốn truyện được dịch.
Là GI, xài tiếng thô tục, đã khó dịch, lại thêm những từ đặc GI, nghĩa là đặc chiến tranh.
Thành ra lại càng khó dịch.
Chẳng dễ tí nào đâu.

Có vẻ như đám dịch giả trong nước không ưa nhau.
Hay đây cũng là 1 trong những "di căn" của Cái Ác Bắc Kít.

Cái nhớ “xiao san” của NTS làm Gấu nhớ đến câu chuyện Bà Huệ kể, và Gấu đau, đau lắm.
Nhưng cái nhớ của NTS là do đểu cáng mà nhớ, theo Gấu.
Ông này cũng đặc Bắc Kít, rất giống Gấu, và là 1 bạn thân một thời của Gấu, khi Gấu về lại Hà Nội.

(1)

Có một lần cô ta nói với tôi. Hue nghe nè, bay giờ ở chung với nhau lâu rồi tôi mới nói cho bồ nghe. Bồ không giống như lời ông anh tôi nói về con gái Việt Nam hồi anh tôi vừa từ Việt Nam về. Tôi nói anh bồ nói cái gì về con gái Việt Nam. Sandy nói, anh tôi nói con gái Việt Nam ai cũng làm đĩ hết. Ai cũng làm đĩ hết, they all prostitute. Tôi trố mắt hỏi lại. Cô gái tóc vàng có hàm răng trắng kem Crest cười rung lên những sợi tóc ướp đầy mùi hương ngợi ca thân xác trả lời. Không phải everybody, you know. Nhưng ông ấy nói con gái Việt Nam làm đĩ nhiều lắm. Và chỉ có làm đĩ với Mỹ họ mới có nhiều tiền. Nếu không họ nghèo lắm. Anh tôi là lính hồi đó đóng ở Việt Nam, you know.

Chuyện nọ xọ chuyện kia. Gấu có 1 kỷ niệm thật là tuyệt vời, liên quan tới câu nói của em Mẽo, về con gái Việt Nam
Về “làm đĩ nhiều lắm”, và “chỉ có làm đĩ với Mẽo mới có nhiều tiền”.

The Real Karl Marx
Mác Thiệt

May 9, 2013
John Gray.

In many ways, Jonathan Sperber suggests, Marx was “a backward-looking figure,” whose vision of the future was modeled on conditions quite different from any that prevail today:
    The view of Marx as a contemporary whose ideas are shaping the modern world has run its course and it is time for a new understanding of him as a figure of a past historical epoch, one increasingly distant from our own: the age of the French Revolution, of Hegel’s philosophy, of the early years of English industrialization and the political economy stemming from it.

Theo nhiều đường hướng, Marx là "hình tượng nhìn lui", viễn ảnh tương lai của xừ luỷ, được tạo khuôn từ những điều kiện hoàn toàn khác biệt với bất cứ cái nào đưa đến ngày này:
    Cái nhìn Marx, như là 1 nhà đương thời, những tư tưởng tạo dáng thế giới hiện đại, đi hết con đường của nó rồi, và bây giờ là lúc phải có 1 hiểu biết mới về ông, như 1 hình tượng của 1 thời kỳ lịch sử quá khứ, ngày một xa lạ với thời của riêng chúng ta: thời Cách Mạng Pháp, những năm đầu của công cuộc kỹ nghệ hóa tại Anh, và từ đó phát sinh ra kinh tế chính trị.