Kundera là nhà văn có ý thức sâu sắc về lối viết và được hâm mộ từ lâu trên thế giới. [ý thức sâu sắc về lối viết, vậy thôi sao? Đúng là một câu... huề vốn!] Là người đã dịch một số tác phẩm của Milan Kundera, "đến" [“mà” đúng hơn] cuốn mới in ở VN là Những mối tình nực cười, anh đánh giá thế nào về ảnh hưởng của Kundera với đời sống "viết lách" [dùng chữ "văn học", lịch sự hơn] VN?
Một mặt, tôi nhận thấy cái tên Milan Kundera được nhiều nhà văn nhắc tới. Nếu như đó là dấu hiệu của ảnh hưởng thì chắc chắn Kundera có ảnh hưởng không nhỏ ở Việt Nam, theo tôi là ngang với Garcia Márquez, mặc dù Kundera và Garcia Márquez rất khác nhau: nếu một người là biểu tượng của tư duy phân tích lạnh lùng, thậm chí ác độc thì người kia hay được coi là một bậc thầy phóng túng và nồng nhiệt, đầy nhân tính. Ở một số nhà văn lớn tuổi có yếu tố “phản tỉnh” như Nguyễn Khải hay Nguyên Ngọc dấu ấn của Kundera là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, cũng phải nhấn mạnh rằng một nhà văn chỉ thực sự lớn khi không ai có thể bắt chước được.
Blog Nhị Linh

Theo tôi, không thể lấy cái sự được yêu thích ngang nhau giữa hai ông nhà văn Garcia Marquez và Kundera mà so sánh, như trên được, mà phải đặt câu hỏi, và sự trả lời, như sau đây, thí dụ:
Liệu có sự giống nhau, về chủ đề nào đó, khiến cả hai ông đều được độc giả Mít hồ hởi đón nhận?
Từ đó, ra câu trả lời:
Kundera, từ lò Đông Âu.
Garcia Marquez, từ thế giới thứ ba, thứ thế giới chỉ được "thực hiện có một nửa", nói theo Salman Rushdie:
Ở Mỹ Châu La Tinh, thực tại biến dạng do chính trị nhiều hơn là do văn hóa. Sự thực được bưng bít đến nỗi không còn biết đâu là sự thực. Cuối cùng chỉ còn một sự thực độc nhất, đó là lúc nào người ta cũng nói dối. Những tác phẩm của Garcia Marquez không có tương quan trực tiếp tới chính trị, nhưng chúng đề cập tới những vấn đề đại chúng bằng những ẩn dụ. Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo là một khai triển chiết ra từ chủ nghĩa siêu thực; một chủ nghĩa siêu thực diễn tả lương tâm đích thực của Thế Giới Thứ Ba, tức là của những xã hội được tạo thành "có một nửa", trong đó, cái cũ có vẻ như không thực chống lại cái mới làm người ta sợ, trong đó sự tham nhũng, thối nát "công cộng" của đám cầm quyền và nỗi khiếp sợ "riêng tư" của từng người dân, tất cả đều trở thành hiển nhiên. Trong thế giới tiểu thuyết của Garcia Marquez, những điều vô lý, những chuyện không thể xẩy ra, đều xẩy ra hoài hoài, ngay giữa ban ngày ban mặt. Thật hết sức lầm lẫn, nếu coi vũ trụ văn chương của ông là một hệ thống bịa đặt, khép kín. Nó không được viết ở trên mảnh đất nào khác mà chính là mảnh đất chúng ta đang sống. Macondo có thực. Và đó tính nhiệm mầu của ông.

Có thể, độc giả Việt Nam đọc xã hội hiện tại Việt Nam, qua kinh nghiệm, cách viết của hai nhà văn trên. do đó mà có sự sùng bái, best seller,  hai ông này chăng?
Hỏi và trả lời, kiểu 'cò mồi', trên đây, giữa tay phóng viên và địch giả NL, là, hoặc lệch ra ngoài nguyên tác, [biến hai tác giả trên, trở thành "vô hại"], hoặc, theo kiểu ẩn dụ của Rushdie, hoặc, theo chủ trương của nhà nước: Biến mọi tác phẩm "nhậy cảm" thành "lãnh cảm".
Câu phán "một nhà văn chỉ thực sự lớn khi không ai có thể bắt chước được", theo tôi, không đúng, theo như kinh nghiệm của riêng tôi: Viết văn là phải có thầy.
Bữa nào rảnh, sẽ trở lại với vấn đề này, bởi vì, chắc chắn, sẽ có rất nhiều nhà văn Mít, những ông thành danh rồi, lão làng rồi, bật cười, tự hỏi, như tao đây, đâu cần thầy! NQT
*
Kundera là nhà văn có ý thức sâu sắc về lối viết và được hâm mộ từ lâu trên thế giới.
Bất cứ nhà văn, nếu là nhà văn thực sự, thì đều có ý thức sâu sắc về lối viết.
Và được hâm mộ trên thế giới.
Ông nào, nếu hân hạnh được dịch ra tiếng Mít, thì đều được hâm mộ trên thế giới cả!
Phán kiểu đó, mà không... huề vốn sao?
Ở một số nhà văn lớn tuổi có yếu tố “phản tỉnh” như Nguyễn Khải hay Nguyên Ngọc dấu ấn của Kundera là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, cũng phải nhấn mạnh rằng một nhà văn chỉ thực sự lớn khi không ai có thể bắt chước được.
NL
Thú thực, Gấu không làm sao tìm được mạch nối giữa hai câu văn này.
Bởi vì, NK, hay NN đâu có hề muốn bắt chước K?
V/v phản tỉnh? Ở Nguyễn Khải? Ông chỉ mượn K hình ảnh Thượng Đế thì cười, nếu tôi nhớ không nhầm.
Còn cái sự ăn năn cuối đời vì suốt đời chịu hèn chịu nhục, giả như phản tỉnh, có lẽ cũng chẳng mắc mớ gì tới K. Ở NK có sự cay cú, vì không được Đảng coi là con đẻ, so với mấy ông khác. Cái sự đi tìm cái tôi của ông, có vẻ như là sự tranh chấp nội tâm của ông, giữa, một bên là Đảng, một bên là Nhà Thờ, như có lần ông thú nhận, giá không gặp Đảng, thì ông đã chọn nghề linh mục.
Còn NN, tôi nghĩ ông dịch K là để cho lớp nhà văn trẻ nhiều hơn là cho ông. Một cách nào đó, ông muốn, ông là K. của Mít, qua những sự kiện như khám phá ra NHT, dịch K, vờ anh Núp, đứa con tinh thần của ông, khi có nhà nước có ý định chuyển thành phim cuốn tiểu thuyết lẫy lừng nhất của ông, có thể như vậy.
Một cách nào đó, 'lối viết' của Kundera được tóm gọn vào câu sau đây, của ông:
"the struggle of man against power is the struggle of memory against forgetting.": Cuộc chiến đấu của con người chống lại quyền lực là cuộc chiến đấu của hồi ức chống lại sự lãng quên.
*
Hồ sơ K trên Tin Văn
Gấu kể như là người đầu tiên giới thiệu Kundera với dân Mít ở hải ngoại, qua mục Tạp Ghi trên báo Văn Học của NMG.
Nhờ đọc Kundera, Gấu mới viết được bài Mùa Thu những di dân, và liên kết được hình ảnh nhà thơ Văn Cao - đóng hai vai cùng một lúc, vừa là thi sĩ vừa là đao phủ thủ - với hình ảnh nhà thơ Mayakovsky ngồi ké né bên trùm mật vụ Nga Dzherzhinsky.
Mít,Yankee mũi tẹt đúng hơn, quả là bảnh thật!
*
Với tôi, hay nhất ở Phạm Duy, vẫn là những bản nhạc tình. Ông không thể, và chẳng bao giờ muốn đến cõi tiên, không đẩy nhạc của ông tới tột đỉnh như Văn Cao, để rồi đòi hỏi "thực hiện" nó, bằng cách giết người. Một cách nào đó, "tinh thần" Văn Cao là không thể thiếu, bắt buộc phải có, đối với "Mùa Thu", khi mà nhà thơ ngự trị cùng với đao phủ. Kundera đã nhìn thấy điều đó ở thiên tài Mayakovsky, cũng cần thiết cho Cách mạng Nga như trùm cảnh sát, mật vụ Dzherzhinsky. (Những Di chúc bị Phản bội). Nhạc không lời, ai cũng đều biết, mấy tướng lãnh Hitler vừa giết người, vừa ngắm danh họa, vừa nghe nhạc cổ điển. Cái đẹp bắt buộc phải "sắt máu", phải "tyranique", (Valéry). Phạm Duy không nuôi những bi kịch lớn. Ông tự nhận, chỉ là "thằng mất dậy" (trong bài phỏng vấn kể trên). Với kháng chiến, Phạm Duy cảm nhận ngay "nỗi đau, cảnh điêu tàn, phía tối, phía khuất", của nó và đành phải từ chối vinh quang, niềm hãnh diện "cũng được chính quyền và nhân dân yêu lắm". Những bài kháng chiến hay nhất của Phạm Duy: khi người thương binh trở về. Ở đây, ngoài nỗi đau còn có sự tủi hổ. Bản chất của văn chương "lưu vong, hải ngoại", và cũng là bản chất của văn chương hiện đại, khởi từ Kafka, là niềm tủi hổ, là sự cảm nhận về thất bại khi muốn đồng nhất với đám đông, với lịch sử, với Mùa Thu đầu tiên của định mệnh lưu vong.
Phạm Duy muốn làm một người tự do tuyệt đối nên đã bỏ vào thành. Nhưng Văn Cao, chỉ vì muốn đồng nhất với tự do tuyệt đối, nên đã cầm súng giết người. Thiên tài Mayakovski cần thiết cho Cách Mạng Nga cũng như trùm công an mật vụ, là vậy.

Tiểu thuyết không phải là tên tà lọt của sử gia
Tan hàng rã ngũ 

I am in sympathy with Dostoevsky, who was so infuriated by Russian intellectuals who knew Europe better than they did Russia.
Orhan Pamuk: The Collector
Tôi chịu Dos: Ông cáu lắm khi đám trí thức Nga rành Âu châu hơn nước Nga của họ.
*
Ui chao, Gấu đọc blog NL, và đọc còm, cũng muốn cáu như Dos đã từng cáu! NQT

Hồi Gấu còn giữ mục Tạp Ghi cho tờ Văn Học của NMG, sau khi đụng tới NHT, và Nguyễn Huệ của ông, khi ra Bắc, làm cái chuyện ấy với bà gì gì đó trong Phẩm Tiết, và làm cái chuyện gì gì đó, với đám sĩ phu Bắc Hà, tờ VH nhận được thư của một độc giả, phàn nàn, chuyện NHT đã 10 năm rồi, vết thương đã lên da non, ông Trụ này còn chọc dao vô, rồi ngoáy ngoáy, nhưng hy vọng, lần này nó sẽ thành sẹo!
Khi Văn Cao tự khui ra cái vụ làm đao phủ thủ cho Đảng, Gấu tự hỏi, tại sao, nhưng sau nghĩ ra, không khui ra là bỏ mẹ, vì đúng vào sắp sửa đi, chưa kịp chôn, mà tổ chức khui ra, như vụ Vũ Bằng thì khốn nạn nào bằng!
Truờng hợp Đỗ thi sĩ, Chung Do Kwan, Gấu thoạt đầu thấy hơi lạ, ông này đâu cần phải lạy ông tôi ở bụi này, và lấy trường hợp Kim Phúc để cắt nghĩa, nhưng một nữ độc giả "mắng cho", và mách nước, phải so sánh với trường hợp Grass, và cùng với nó, là thế kỷ bửn nhất trong mọi thế kỷ, và chính vì vậy, ai sắp sửa đi, là làm một cú "thú tội trước bàn thờ", để mà còn thanh thản đi đầu thai.
*
Quả có thế. Thí dụ trường hợp Kundera.
Ông này viết về "Đời nhẹ khôn kham", và Đời bèn đáp lễ: Lịch sử không nhẹ như cuộc đời đâu. Hòn đá Sisyphe đấy!

MILAN KUNDERA'S poignant novels epitomised the tragic division of central Europe from the rest of the continent. Works such as "The Unbearable Lightness of Being" told of lives clouded or ruined by totalitarianism.
The story of Miroslav Dvoracek, a Czech spy for the West, would fit well into a Kundera novel. Caught by the secret police in 1950 while on an undercover mission to Prague, he was tortured and then served 14 years in a labor camp. He was lucky not to be executed. He has spent nearly six decades believing that a childhood friend called Iva Militka betrayed him; he had unwisely contacted her during his clandestine trip. Similarly, she has always blamed herself for talking too freely about her visitor to student friends. Now a police record found by Adam Hradlicek, a historian at the Institute for the Study of Totalitarian Regimes, in Prague, suggests that it was one of those friends, the young Mr Kundera, who was the informer.
Mr Kundera, a recluse for decades, insists that he had no involvement in the affair and is baffled by the document.
Communist-era records are not wholly trustworthy. But a statement from the Czech archives says it is not a fake; the incident (if it happened) could help explain why Mr Kundera, then in trouble with the authorities, was allowed to stay at university even though he had been expelled from the Communist Party.
True or not, the story echoes themes of guilt, betrayal and self-interest found in Mr Kundera's own work, such as "unbearable lightness" (dodged but burdensome responsibility). In "The Owner of the Keys", a play published in 1962, the hero kills a witness who sees him sheltering a former lover from the Gestapo.
As Mr Kundera himself has written so eloquently, "the struggle of man against power is the struggle of memory against forgetting." Under totalitarianism, fairy tales good and bad often trumped truth. Some heroes of the Prague Spring in 1968 had been enthusiastic backers of the Stalinist regime's murderous purges after the communist putsch of 1948.
Mr Hradlicek surmises that Mr Kundera probably acted out of self-interest, not malice or conviction. Millions faced such choices in those times. Some have owned up; many have not. Countless episodes like that linger over eastern Europe like an invisible toxic cloud +
Người Kinh Tế, 18 Oct, 2008
Những cuốn tiểu thuyết nhức nhối của Kundera kể những cuộc đời u ám hay bị tiêu tan vì chế độ toàn trị. Và câu chuyện một điệp viên chìm Tây phương gốc Czech bị mật vụ tó do có người tố cáo thật hợp với chúng. Anh chàng này cứ đinh ninh là mình bị cô bạn thời thơ ấu phản bội. Cô bạn này cũng cứ tự hành hạ mình, vì lỡ nói về chuyến đi của anh với bạn bè của cô. Nhưng hồ sơ mật mới khui cho biết, người tố cáo là một trong những người bạn của tay điệp viên, và là chàng trai trẻ Kundera.
Kundera bác bỏ lời tố cáo, nhưng đây là một tài liệu thực. Và nó giải thích được, trường hợp Kundera, tại sao gặp khó khăn với nhà nước vậy mà vẫn được tiếp tục ở Đại học, mặc dù đã bị đuổi ra khỏi Đảng.
Chúng ta cứ thử tưởng tượng Nobel vừa rồi về tay Kundera, mới thấy sự việc khủng khiếp là dường nào. Chẳng lẽ vừa trao xong, là đòi lại liền?
Kundera như chúng ta được biết, rất ghét cái món tiểu sử. Và sống cũng rất ư là ẩn dật. Hay là chàng hơi bị nhột, vì vụ này?
“Sử nặng khôn kham”: Độc giả Kim Dung thì quá rành đòn “Gậy ông đập lưng ông”.
“Gieo gió gặt bão”, liệu có thể nói như vậy.
*
"Mặt trời chân lý chiếu qua tim". (Tố Hữu). Tính chất trữ tình không thể thiếu, trong thế giới toàn trị (totalitarian world): Tự thân, thế giới đó không là ngục tù, gulag. Nó là ngục tù, khi trên tường nhà giam dán đầy thơ và mọi người nhẩy múa trước những bài thơ đó, (Kundera, sđd).
Câu này, có thể áp dụng cho những bài viết của NL: Chúng được dán lên đầy các tờ báo hàng ngày hàng tuần, như TTVH, SGTT… và dân Mít tự hào đọc nó, cảm thấy mình cũng trí thức [trữ tình] như ai, và quên đi số phần của mình. NQT
*
Note:: Tin Văn có đọc bài trả lời của NL.
Xin phúc đáp:
1. Tin Văn không hề áp đặt một cách nhìn Kun. Bạn NL có cách đọc của bạn, thì cũng phải cho Tin Văn có cách đọc của Tin Văn.
2. V/v vô hại. Thì nó vô hại thực thì đành phải viết ra như vậy.
3. Tôi không hề phỉ báng ông Kap Ba Lan. Ông ta viết về Châu Phi như thế nào, thì bạn Thái Linh phải đọc, rồi mới có ý kiến được.
Ba Lan có nhiều tay bảnh hơn Kap. Tin Văn chưa từng gọi những ông như Milosz, thí dụ, là khốn nạn hết.
Tôi sợ bạn TL chưa từng đọc Milosz?
[Tôi không hiểu ở Ba Lan bây giờ, tác phẩm của Milosz có được nhà nước cho phép đọc? ]
4. V/v "Tôi lấy làm choáng ngợp trước hiện tượng các nhà văn, nhà trí thức, nhà chính trị của Việt Nam khi chuẩn bị hậu sự bỗng dưng đóng góp nhiều thế, sắc sảo thế, ưu thời mẫn thế thế. Còn trước đây thì các ông làm gì? Almost nothing. Chuyến tàu vét đi vào lịch sử bỗng thành chuyến tàu của Ấn Độ, người người chen lấn lên tận nóc tàu. Hai câu này chi phối hành động của các vị hơi nhiều, hoặc là quá nhiều: "Cuốn sổ bình sinh công với tội" và "Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà". Tất nhiên không ai chọn phe nước lèo, tất tật đều về phe công chính (Những người công chính, mượn đỡ Jean-Paul Sartre)."
Xin miễn trả lời.
Tuy nhiên, đọc lại bài trên Tin Văn, thấy nặng nề quá.
Đành chịu cú hồi đáp này vậy.
Tks. NQT
V/v Ông Kap Ba Lan.
Hình như vụ này, trên blog NL có một lần đã nhắc tới? Tôi nhớ là có một độc giả còm, v/v ông Kap này kiêm nghề mật vụ, vào thời kỳ đó, làm sao tránh khỏi, nếu muốn được đi qua những nước Tây Phương.
Chúng ta thử hỏi, trong thời gian dài làm mật vụ như thế, ông Kap này đã làm hại bao nhiêu người?
Xin post lại bài về ông Kap, để chứng minh, cái sự hồ nghi của giới học giả, không phải của Gấu, về ông ta.

Phi châu truyền kỳ

Travels with Hodorotus Review TLS

Ryszard Kapuscinski, widely regarded as the greatest journalist of the twentieth century, died in January this year. Virtually the last sentence he wrote was the one that concludes this volume of memoirs. It is a description of the receptionist at a hotel in Bodrum, Turkey, the modern name for the ancient town of Halicarnassus, where the ancient Greek historian Herodotus was born. As she greeted the ageing Pole, the “black-eyed” young Turk’s smile was professionally polite, but “tempered by tradition's injunction always to maintain a serious and indifferent mien toward a strange man”.
Kap được nhiều người coi là nhà báo vĩ đại nhất của thế kỷ 20, chết tháng Giêng vừa rồi [2007]. Cứ kể như câu văn chót ông viết, là câu đóng lại tập chót cuốn hồi ức này của ông. Câu văn tả cô tiếp tân của một khách sạn ở Bodrum, Thổ nhĩ kỳ, tên mới của thành phố cũ, Halicarnassus, nơi sử gia Hy Lạp thời cổ đại Herodotus sinh ra. Mặc dù lịch sự có thừa, đúng dân nhà nghề, nhưng nụ cười của cô thiếu nữ Thổ mắt đen lay láy vẫn phảng phất sự khinh khi, rè bỉu, lãnh đạm, đúng theo truyền thống, đối với một “người dưng”.
*
Đúng là một câu văn của một tay điểm sách nhà nghề, trên tờ báo văn học số 1 của thế giới. Lịch sự có thừa, nhưng gói gém tất cả những gì bài viết sau đó sẽ mở ra.
1. Herodotus là thầy của Kap.
2. Vẻ lãnh đạm truyền thống này, cũng là vẻ lãnh đạm truyền thống, của những xứ sở mà Kap viết về họ. John Ryle, trong bài điểm cuốn Bóng Mặt Trời xác nhận điều này: "Tác phẩm của ông không được nhiều độc giả Phi châu đón nhận, và họ, cả học giả, lẫn ký giả, thì đều hồ nghi sự chính xác của nó".
3. Sự tiếp nhận của Tây phương, cũng dè dặt. Đây là nói về tác phẩm The Emperor của ông, vẫn theo John Ryle. Bởi vì "hai lần dè dặt" đối với nguồn, [awareness of its doubly exotic origin]: Một cuốn sách viết về một xứ sở xa vời, và được viết bởi một tác giả cũng vời xa không kém, một "rara avis" [a rare or unique person or thing, nhân vật độc nhất], một bậc thầy, bề ngoài, của một thứ ký giả mới của Tom Wolfe, từ bên trong thế giới CS bò ra.

Ai điếu Kap. trên TLS
*

Nhắc tới Le Carré có ngay Le Carré. John Ryle khuyên chúng ta, thà rằng đọc Le Carré còn hơn đọc Kap.
If you want an accurate summary of the war in Sudan you would do better to read John Le Carre's The Constant Gardener, which doesn't pretend to be anything other than a novel.
Khốn nạn nhất, là tay Kap này còn thực dân cả thực dân, như John Ryle viết:
As Kapuscinski himself wrote of South American baroque, "If there is a jungle it has to be enormous if there are mountains they have to be gigantic if there is a plain it has to be endless .... Fact is mixed with fantasy here, truth with myth, realism with rhetoric." The direction of Kapuscinski's exaggerations and distortions becomes apparent. This is a continent without bookshops. Its inhabitants are prisoners of their environment. They live on milk. They are outside time. (Who knows? They may even have heads beneath their shoulders.) Europeans can never really understand them. Here we may be getting close to the truth, for the one thing that the inhabitants of this hugely various continent do have in common is the experience of European colonialism or occupation. And despite Kapuscinski's vigorously anti-colonial stance, his own writing about the continent is a variety of literary colonialism, a kind of gonzo orientalism, a highly selective imposition of form, conducted in the name of humane concern, that misrepresents Africans even as it purports to speak for them.
Such criticisms do not rob Kapuscinski's writing of its bright allure, but they warn us not to take it as a guide to reality. In the last chapter of The Shadow of the Sun, there is a final epic generalization that embodies his ambiguous attitude to factual reportage and his attraction to the realm of poetry and fiction. "The kind of history known in Europe as scholarly and objective", Kapuscinski writes, "can never arise here because the African past has no documents or records, and each generation, listening to the version being transmitted to it, changed it and continues to change
Cái từ "khốn nạn" của Gấu, về ông Kap, là phản ứng tất nhiên, khi đọc những đoạn viết trên đây.
*
Nhờ đọc Kundera, Gấu mới viết được bài Mùa Thu những di dân, và liên kết được hình ảnh nhà thơ Văn Cao - đóng hai vai cùng một lúc, vừa là thi sĩ vừa là đao phủ thủ - với hình ảnh nhà thơ Mayakovsky ngồi ké né bên trùm mật vụ Nga Dzherzhinsky.
Mít,Yankee mũi tẹt đúng hơn, quả là bảnh thật!
Tiểu thuyết không phải là tên tà lọt của sử gia
Kỷ niệm bỏ chạy
*
sonata said...

Đôi khi rất nực cười về sự giáo điều của những người nhân danh chống giáo điều! Họ có một giọng thô bạo hết sức để chỉ mặt đặt tên cái gì không thuộc "hệ thống" của họ....:(

Tin Văn giải thích sự kiện trong nước thích đọc Garcia Marquez và Kundera, là vì họ đọc xã hội Việt Nam qua hai nhà văn này. Một ông gốc gác CS, một ông viết về thế giới được tạo thành chỉ có một nửa.
Do chế độ kiểm duyệt cho nên nhà văn Việt Nam không có ai dám viết về những đề tài nhậy cảm, thì đành phải đọc hai tác giả trên, trong khi chờ Godot!
Cách đọc như vậy là ‘giáo điều’ của những người nhân danh chống giáo điều ư?
Giọng văn hết sức thô bạo để chỉ mặt đặt tên cái gì không thuộc "hệ thống" của họ.
Giọng văn trên Tin Văn, nó vốn vậy rồi. Có vẻ anh chị, cà chớn, nhiều khi xuồng xã nếu là chỗ thân quen. Nhưng không thô bạo.
Bài viết về NL, cũng là chỗ quen biết, thành ra có thể có chút nặng tay.
Có chủ ý.
*
"Hệ thống" của họ?
Của Tin Văn?
Nếu có, thì Gấu này cũng muốn biết, nó ra làm sao. Không lẽ “… trang Tin Văn có cấu trúc rất lộn xộn, khi cần muốn tìm cái gì đó coi như là mò kim đáy bể”..  có một hệ thống?
Ngay Gấu này, mỗi lần muốn kiếm một bài viết cũ liên quan tới đề tài đang viết, nhiều khi cũng đành chịu. (1)
Nếu có chăng, thì là như thế này, ở dưới một mớ hổ lốn đó, là một câu hỏi, giả như dân Mít được thông báo về vụ Lò Thiêu, liệu có để xẩy ra Lò Cải Tạo.
Viện hình ảnh mà Koestler ban cho Newton, một vì nhạc trưởng một dàn đại hoà tấu, trước khi ông xuất hiện, những hiện tượng thí dụ như thuỷ triều, mặt trăng, trái táo rớt xuống đất… thì cũng hổ lốn, chẳng làm sao móc nối với nhau, như những bài viết trên trang Tin Văn, và khi ông xuất hiện, giơ cao cây đũa thần, thế là dàn nhạc lập tức chơi bản đại hoà tấu “Vạn Vật Hấp Dẫn”.
Cái bản nhạc Vạn Vật Hấp Dẫn của trang Tin Văn, đó là lòng dân Mít lại qui về một mối, theo kiểu Nối Vòng Tay Lớn, mỗi bàn tay hút nhau, đẩy nhau, như vạn vật hấp dẫn vậy!
Để có được bản đại hoà tấu đó, là phải ôm riết lấy Lò Cải Tạo, truy đến tận cùng Cái Ác Bắc Kít, và khu trục nó.
Bản nhạc trên, đã từng được tấu lên một lần rồi, nhưng là đồ dởm, thành thử gây đại họa!
(1) Hiện nay, để kiếm bài cũ, Gấu sử dụng Google, thứ đặc biệt có tên là Google Desktop, downlaod từ net. Nhờ nó, nếu không là vô phương!
*
Tự do là khi ta bắt đầu quên tên lãnh tụ.
Joseph Brodsky (1940-1996), Nobel Văn chương 1987
talawas trích dẫn.

Note: Câu này, có cả một giai thoại đi kèm, và liên quan tới, chỉ một trường hợp Brodsky, như David Remnick viết:
Brodsky sinh năm 1940 tại Leningrad. Khi còn là một học sinh, sự tức giận, nổi loạn của ông ít nhắm vào ý thức hệ Cộng-sản mà về vẻ u ám của văn hóa Xô-viết và sự thừa mứa hình lãnh tụ. "Có cậu bé Lênin, như thiên thần có cánh với mớ tóc nâu", ông viết trong nhật ký thời trẻ. "Rồi Lênin trong những năm 20, 30; chẳng có một sợi tóc trên chỏm đầu, mặt nghệt ra...".
Bộ mặt này đã ám ảnh mọi người dân Nga. Cố tránh né nó là bước đầu của ông để trở nên lạnh lùng, dửng dưng. (1)
Tôi hết còn tin vào nơi chốn đó.
Hay như Coetzee ghi nhận:
Nhưng bảnh nhất, vẫn là thái độ từ chối khoe ra những vết thương mà chế độ ưu ái dành cho ông.
Trong hành trình tự thuật của ông, Brodsky không hề nhắc đến đoạn đời 1960, là lúc xẩy ra vụ án chấn động giang hồ của ông, và sau đó là lưu đầy nội xứ ở một nông trường cải tạo ở phiá bắc nước Nga. “Bằng mọi cách, hãy tránh đừng ban cho mình cái mác nạn nhân”, ông nói với sinh viên trong một cuộc nói chuyện.
Coetzee: Stranger Shores.

(1) Về cái sự dửng dưng đối với chế độ, nhà nước, quê hương... của Brodsky, có một tay viết về nó, thật tuyệt, trong cuốn Lưu Vong và Sáng Tạo. Bữa nào rảnh, lục đống sách, Tin Văn sẽ đi một bài, chỉ về thái độ, "tao chán tụi mày quá rồi!", của ông.
* 

 Midway said...
Chính ra hồi xửa hồi xưa nhưng cũng chưa xưa lắm bác TV viết cũng cân nhắc phết nhé, như talawas bộ cũ chẳng hạn.
Thế rồi bỗng dưng bác ý thoái lui ở ẩn, một mình tung hoành một cõi.
Blog NL [Phần còm]
Quả có thế. Đọc Gấu như vậy, là hiểu Gấu, tuy cái phần sau, […Thế nhưng cung cách múa may từa tựa một thứ "The Almighty" (1) của bác thì mình lại thấy rưng rưng, nhớ tới ông Hù Bá Jan], thú thực Gấu này chịu thua, không hiểu người viết tính nói gì, chắc là "nhất bên trọng, nhất bên khinh", khen nó một phát, thì phạng cho nó một phát?
Cũng được thôi.
(1) Almighty is an Abrahamic term for God. See Omnipotent
[Wikipedia]
Nếu là nghĩa này, thì không đúng.
Steiner đã từng coi mấy tay chửi ông ta là "tản mạn", múa may quay cuồng trong quá nhiều lãnh vực: Phỉnh nịnh ông.
Bởi vì, cả đời ông chỉ băn khoăn có mỗi một điều, có hay không, một đấng Thượng Đế, God.
Có thể nói, trang Tin Văn cũng có cùng một nỗi băn khoăn như vậy, nhưng ngược lại: Có hay không, một Con Quỉ Bắc Kít?
Khi viết cho talawas, cho báo giấy Việt của băng đảng Hậu Vệ, Gấu vẫn còn chút hy vọng vào cái đám hải ngoại, nhất là đám Bắc Kít. Chỉ đến khi vỡ mộng thì mới ôm đầu máu chạy về, nói ‘thoái lui ở ẩn’, là không đúng, bởi vì, chỉ tới lúc đó, Gấu lấy thanh kiếm “qui ẩn” ngày nào, nghĩa là, dùng lại cái nick cũ, được nhà thơ ‘anh thay mực cho vừa mầu áo tím' ban cho, [tên 'sa đích văn nghệ'], và, không tha thằng nào nữa!
Bỏi vì Gấu nghĩ, chỉ còn một cách duy nhất, là, lập lại điều mà NHT đã từng làm!
Đọc những gì bác TV cao ngạo phê phán dân Mít với dân Yankee mũi tẹt mình thấy không phải đều vô vị cả…
Tks. NQT

Maxim Gorky - bậc thày của nền văn học Nga Xô viết

[Thành thử, đọc lời phán của nhà đại phê bình NHQ, để "xoa đầu" NL, Gấu, tức cười quá đỗi, và sau đó, "lại đâm bực": Đọc Nhị Linh, người ta thấy một người say mê đọc sách, có trí nhớ tốt, thích tò mò nhiều chuyện liên quan đến thế giới chữ nghĩa."!]

Michel Foucault, trong một cuộc trả lời phỏng vấn, khi được hỏi, tại sao không dính vô (engage) mấy vụ bút chiến (polemics), ông trả lời: Tôi thích bàn luận (discussion), và khi được hỏi, tôi cố gắng trả lời. Nhưng đúng là tôi không khoái dính tới mấy vụ bút chiến. Nếu tôi mở một cuốn sách mà thấy tác giả của nó buộc tội địch thủ, một kẻ tả phái ấu trĩ, tôi đóng liền nó lại. Đó không phải là cách làm việc của tôi. Tôi không thuộc về thế giới những người làm việc kiểu đó. Đây là điều thiết yếu đối với tôi. Toàn thể vấn đề đạo đức được đặt ra. Đạo đức liên can đến việc truy tìm sự thực, và liên hệ với tha nhân. Những câu hỏi và trả lời tùy thuộc cuộc chơi - vừa thích thú vừa khó khăn - trong đó mỗi bên chỉ được dùng quyền của mình do đối phương ban cho, dưới hình thức đã được chấp nhận của cuộc đối thoại. Người bút chiến, ngược lại, tự cho mình quyền ưu tiên. Anh ta chẳng bao giờ bằng lòng hỏi. Đối phương không phải là bạn, partner, trong cuộc truy tìm sự thực, mà là một kẻ thù, một kẻ sai, gây hại, một mối đe dọa. Và anh ta có bổn phận phải tiêu diệt, không cho phép đối phương được quyền thảo luận. Mục đích tối hậu của anh ta không là tiếp cận sự thực khó khăn, được chừng nào tốt chừng đó, mà là chiến thắng sau cùng, của công lý (just cause) anh ta đeo đuổi từ đầu. Kẻ bút chiến tự cho mình cái quyền hợp tình hợp pháp, điều mà đối phương của anh bị từ chối ngay từ đầu cuộc chơi. Theo M. Foucault, bút chiến là hình nhiễu (parasite figure) của bàn luận.
Bút Chiến

Bài viết này, (1), bây giờ đọc lại, Gấu mới nhớ ra là một bài Tạp Ghi viết cho tờ Văn Học, về một Số Tết của tờ báo, và về một bài viết của NHQ, về ca dao, nói về chuyện Vân Tiên núp lùm, chờ trăng lặn để sờ Nguyệt Nga.
Bài viết có vẻ như tiên đoán trận đụng độ sau đó, vào năm 2002, và bây giờ.
Đúng là tránh không khỏi số!
(1) Server cho biết, bài này đang "top", như vậy là độc giả Tin Văn cũng bị dính vô cái chuyện làm xàm này rồi! Đúng như một tay độc giả của Blog NL phán:

Mimi said...

Tớ cũng hay đọc TV của chiến sĩ Trụ. Nói chung vui là chính, vì chửi nhau đấm đá nhau là mình thú. Trụ đọc nhiều, chửi cũng hay, cũng ác. Nhưng với tư cách nhà văn thì các tác phẩm của Trụ đều phò, đọc chả có mẹ gì hay ho.

September 9, 2009 7:12 PM

Lời phán của Bạn, ngược hẳn lại của một ông "bạn cũ" của Gấu, vẫn còn ở Sài Gòn.
Nhà thơ Vương Tân, còn viết dưới cái tên Hồ Nam.

 

Milozs ở đây là ai nhỉ? Ông được giải Nobel hay ông anh em bà con Oskar?
Blog NL

Milosz hay được nhắc tới trên Tin Văn, là ông được Nobel văn chương, Czeslaw Milosz, tác giả cuốn Cầm Tưởng, The Captive Mind, nổi tiếng, nhưng bản thân ông, thì lại quá chán cuốn này, như có lần than thở, khi viết nó, giống như ở trong thế đụng chân tường, ‘cùng tắc thông’, viết cho xong, để còn làm việc khác. Ông rất bực, vì đa số chỉ biết ông, qua cuốn đó, như trong bài viết về Koestler, thằng cha tưởng mình bảnh, chỉ biết tôi qua tác phẩm Cầm Tưởng! (1)
V/v Oskar Milosz, trên Tin Văn có bài viết về ông, của Kundera, trong cuốn hiện đang lèm bèm, “Une rencontre”.
Czeslaw cũng có một bài về Oskar thi sĩ, On Oscar Milosz, cũng tới lắm, in trong To Begin Where I Am, Selected Essays [“Bắt đầu nơi tôi là”, tuyển tập tiểu luận]. Tin Văn sẽ post bài này, trong những kỳ tới.
(1)
Với ông, tôi chỉ là tác giả của một cuốn sách, đó là cuốn Cái Đầu Bị Cùm, hay Cầm Tưởng, The Captive Mind, mà ông đã đọc và nghĩ là "được". Tuy nhiên, với riêng tôi, thành thực mà nói, tôi bảnh hơn thế, hoặc khiêm nhường hơn, tôi khác thế, không hẳn chỉ có thế: Tôi là tác giả của những bài thơ mà ông ta chẳng biết một tí gì về chúng.
Koestler

Kundera: L'INTOUCHABLE SOLITUDE D'UN ÉTRANGER (Oscar Milosz)

Mimi said...

Tớ cũng hay đọc TV của chiến sĩ Trụ. Nói chung vui là chính, vì chửi nhau đấm đá nhau là mình thú. Trụ đọc nhiều, chửi cũng hay, cũng ác. Nhưng với tư cách nhà văn thì các tác phẩm của Trụ đều phò, đọc chả có mẹ gì hay ho.

September 9, 2009 7:12 PM

Lời phán của Bạn, ngược hẳn lại của một ông "bạn cũ" của Gấu, vẫn còn ở Sài Gòn.
Nhà thơ Vương Tân, còn viết dưới cái tên Hồ Nam.
*
Còn đây là tài liệu về ông Káp, dành riêng cho Thái Linh:
Famed Polish writer outed as 'spy' in anti-communist purge


10/11/09

Để chào thi sĩ Bùi Chát

Bùi Chát là người thi sĩ nhất trong số các thi sĩ của Mở Miệng (nói điều này tôi thấy không cần phải kèm theo lời xin lỗi các thành viên khác). Bài thơ một vần (One-rhyme Poems, bản tiếng Anh của Lê Đình Nhất-Lang) là tác phẩm riêng thứ sáu của Bùi Chát kể từ năm 2003. Tác phẩm lần này vẫn do Giấy Vụn Publishing House ấn hành, một quyển sách đủ đẹp để làm ghen tị toàn bộ hệ thống xuất bản Việt Nam từ trong nước đến ngoài nước, từ chính thống đến ngoài luồng. Dường như Bùi Chát và Giấy Vụn làm được một điều cực kỳ khó trong in sách: chỉ in những gì thật đẹp. Hớt váng chứ không hớt bùn, chỉ hớt váng chứ không tranh thủ hớt tí bùn kèm theo.
Blog NL

Note: Liệu cú này, là để phản ứng, phản bác, phản biện "cái gọi là" văn chương vô hại?
NQT
Ngay cả cái sự chào mừng "thái quá" Nobel 2009, Người được giải Nobel Văn chương 2009 trên báo chí Việt Nam, là cũng nằm trong cùng một dòng, chăng?
Để nhắc nhở, Tin Văn là nơi đầu tiên nhắc đến những DTH và NHT. (1)
(1)
Đọc những bài điểm tác phẩm của Muller, một Mít ta sẽ cảm thấy, DTH được Nobel năm nay.
Như Kadare được Booker mà nghĩ là NHT được!

Đỗ Quốc Anh said...

Đang đợi bạn Nhị Linh bình luận giải Nobel Văn học. Nghe đài địch diễn tả thì có điểm chung với Dương Thu Hương?

October 8, 2009 6:11 PM

Có vẻ như, để phản [biện] bác thứ văn học vô hại ở trong nước, thì có hai cách:
1. Làm thơ trí tuệ, là thứ “của hiếm” ở trong xã hội không có thơ đó.
2. Làm thơ rác, thứ ê hề, cũng ở trong xã hội không có thơ. Đó.
Cách thứ nhất, thì phải ra ngoài này, thì mới có cơ may để làm, mà cũng không có dễ đâu.
[Nói thêm, thơ rác vẫn là thơ. Do chưa đọc, nên chưa có ý kiến gì về nhà thơ Bùi Chát và tác phẩm mới này. Qua một số bài trích trên talawas, và trên blog Nhị Linh, thì, thú thực, có một cái gì thiếu ở trong đó. Có thể cái thiếu, chính là... thơ?]

TLS số đề ngày 1 Tháng Bẩy, 2005, mục Sổ Tay, bàn về giải Man Booker Quốc Tế, khác với Booker Prize, dành cho nhà văn Hồng Mao, cho biết một "tin động trời", đối với đám viết lách người Mít: Có tên Nguyễn Huy Thiệp trong danh sách những tác giả thượng hảo hạng, fisrt rate, được ban giám khảo lọc ra để lấy người đoạt giải.
TLS trích lời một ông giám khảo [Alberto Manguel], trên tờ Spectator  tháng vừa qua [Tháng Sáu], "trong danh sách những tác giả thượng hạng... chúng tôi đã phải gạt bỏ Peter Handke, Antonio Lobo Antunes.... Nguyen Huy Thiep, Pascal Quignard, và Christa Wolf, tất cả những người này đều, hoặc chưa được dịch sang tiếng Anh, hoặc đã dịch nhưng nay tuyệt bản".
Về tác giả Kadare, người đoạt giải, [Tin Văn đã loan tin] ban giám khảo dựa trên những bản dịch tiếng Anh, được dịch từ tiếng Pháp, dịch từ nguyên bản tiếng Albania, và điều này làm cho giải thưởng hơi mất giá, [hơi rẻ tiền], theo người bình luận trên tờ TLS.
Rẻ tiền, là 60 ngàn Anh Kim!
Nhưng, với tên Nguyễn Huy Thiệp trong danh sách, quả đúng như Kadare nhận xét, “Danh sách chót không thôi, tự nó đã làm nên một gia đình văn học lạ thường rồi.”
Và, Nguyễn Huy Thiệp kể như đã nhận được giải thưởng, bởi vì Kadare có thể coi như một Nguyễn Huy Thiệp của Albania.
Tin Văn tính giới thiệu bài viết về ông, trên Guardian, khi ông được giải, nhưng nay có bài viết trên TLS sẽ cống hiến các bạn dưới đây.
Tin Văn Cũ

Cái sự hồ hởi với Nobel 2009, "của người", cho thấy, có thể đây là đòn "cách sơn đả ngưu" của Mít ta, chăng?
Viện Hàn Lâm Thuỵ Điển không cho DTH Nobel, và nếu cho, cũng chẳng dám bốc thơm, thì đành "xoa... đầu" bà Muller, vậy!

Kun @ Mít

THEN AND NOW
TLS May 25, 1984

We look back to David Lodge's review of The Unbearable Lightness of Being. To see the review in full, go to www.the-tls.co.uk

Graham Greene, when described as a Catholic novelist, is apt to say that he is rather a novelist who happens to be a Catholic. Milan Kundera, who was expelled from the Czech Communist Party in 1950, reinstated in 1956, expelled again in 1970 and finally forced into exile, has been insisting for many years that he is not a "dissident novelist" but a novelist who happens to be a Czech at a time of peculiarly tragic and poignant political experience for his country. Though he writes, inevitably, about that experience, he is offended by a political reading of his work. In an interview with Kundera published in the latest issue of Granta Ian McEwan asked him why.

    Because it is a bad reading. Everything you think is important in the book you've written is ignored. Such a reading sees only one aspect: the denunciation of a communist regime. That doesn't mean I like communist regimes; I detest them. But I detest them as a citizen: as a writer I don't say what I say in order to denounce a regime.
Kundera repudiates the sentimental Western attitude which sometimes takes the form of a perverse envy, that persecution automatically confers a special value and authenticity on writing from Eastern Europe. There is a character in his latest novel who has a Czech emigré mistress called Sabina, a painter:
    Franz greatly admired Sabina's country. Whenever she told him about herself and her friends from home, Franz heard the words 'prison', 'persecution' 'enemy', 'tanks', 'emigration', 'pamphlets', 'banned books', 'banned exhibitions', and he felt a curious mixture of envy and nostalgia .... the trouble was that Sabina had no love for that drama. The words ... were ugly without the slightest trace of romance. The only word that evoked in her a sweet nostalgic memory of her homeland was the word 'cemetery'.

Sabina finds a biography of herself in an exhibition catalogue that reads like the life of a saint or martyr:
    She protested but they did not understand her.
Do you mean that modern art isn't persecuted under Communism?
'My enemy is kitsch, not Communism!' she replied, infuriated.
From that time on she began to insert mystifications in her biography and by the time she got to America she even managed to disguise the fact that she was Czech.

Milan Kundera has never, of course, tried to disguise his Czech nationality, but he has inserted mystifications into his later fiction in order to elude reductively ideological interpretation. His marvelous first novel The Joke (1967), written in Czechoslovakia, for Czechoslovakians, did not need that protection. A novel constructed on classic modernist lines, it uses temporal rearrangement of the narrative line and shifting limited viewpoints to retard but not ultimately to frustrate our understanding of its complex plot. The Joke cunningly interweaves sexual with political intrigue, betrayal and disillusionment, and maintains a miraculous balance between comedy and pathos, irony and compassion. Not surprisingly it became a cult book of the Prague Spring of 1968, and probably only Czech readers can fully appreciate its subtleties. Certainly Kundera felt that its huge international success, partly sustained by the wave of sympathy for Czechoslovakia under Russian occupation, vulgarized its message.
His first response seems to have been to eliminate overt reference to politics in subsequent fiction ....
The Unbearable Lightness of Being is rather more conventional in form than its predecessor. Fantastic events in the magic realist mode are naturalized as dreams ....

TLS Nov 6 2009