Gặp bạn C, lần ông anh nhà thơ mất, Gấu mới biết, TTT không phải Trung Kít, mà là Bắc Kít!
Vinh là nơi bà cụ sinh ra ông. Nơi ông cụ làm việc. Bạn C cho biết gia đình anh gốc gác Hà Đông.
Hình chụp tại bến xe Muờng Luổng, Luang Prabang.

NYRB, March 1, 2007

Hãy cho anh khóc bằng mắt em
Những cuộc tình duyên Budapest

Hãy cho anh khóc bằng mắt em
Những cuộc tình duyên Budapest

Anh một trái tim em một trái tim
Chúng kéo đầy đường chiến xa đại bác
Hãy cho anh giận bằng ngực em
Như chúng bắn lửa thép vào
Môi son họng súng
Mỗi ngã tư mặt anh là hàng rào
Hãy cho anh la bằng cổ em
Trời mai bay rực rỡ
Chúng nó say giết người như gạch ngói
Như lòng chúng ta thèm khát tương lai
Hãy cho anh run bằng má em
Khi chúng đóng mọi đường biên giới
Lùa những ngón tay vào nhau
Thân thể anh chờ đợi
Hãy cho anh ngủ bằng trán em
Đau dấu đạn
Đêm không bao giờ không bao giờ đêm
Chúng tấn công hoài những buổi sáng
Hãy cho anh chết bằng da em
Trong dây xích chiến xa tội nghiệp
Anh sẽ sống bằng hơi thở em
Hỡi những người kế tiếp

Hãy cho anh khóc bằng mắt em
Những cuộc tình duyên Budapest

Trong nhiều năm anh viết văn, bằng lòng làm nhà văn, không làm thơ.

Trong đất trời

Ông là một thi sĩ, tuy tự trào, bỡn cợt, nhưng "cũng đành" (résigné), với thời gian, số mệnh, lẽ tử sinh, nhất là với bệnh tật, và cùng với nó, nỗi cô đơn. Thơ ngày một lạnh thêm. Mai Thảo, trước khi để cho người ta nhìn thấy ông, như ông là (một nhà thơ), nghĩa là một vị khách nhẫn nhục, và hóm hỉnh, của Địa Ngục; đã chịu đựng rủi ro, làm một nhà văn thời thượng, vô sắc, một cách thật đặc biệt. Đọc (ông, thấy) nhàm chán, hàm hồ, những chi tiết vô hại (vô tác dụng) làm phiền chúng ta. Sau vài trang, người ta nhận ra, sự hời hợt, cẩu thả, là cố ý, cốt cho đầy cuốn sách.
(Mô phỏng Borges, khi ông viết về Henry James: "James, avant de laisser voir ce qu'il est, c'est à dire un hôte résigné et ironique de l'Enfer, court le risque de passer pour un romancier mondain...", Jean- Yves Pouilloux trích dẫn, trong Borges, Fictions. (1)

Ai cũng biết, điều này: Trước 1975, hầu hết truyện của Mai Thảo, là tiểu thuyết đăng báo.

Nhị

Câu trích dẫn Borges viết về Henry James, như trên cho thấy, Gấu đọc trong cuốn viết về Borges của Jean- Yves Pouilloux.
Sau được đọc cả bài viết, trong cuốn Cuốn sách của những bài tựa, Livre de préfaces, của Borges.

Nhưng, vấn đề ở đây là, tại làm sao mà cái tình bạn của MT và TTT nó lại nhiêu khê như thế.

Bởi vì trong Chân Dung Nhà Văn, MT kể, lần đầu gặp TTT, ông đã lầm TTT với 1 tay thợ sắp chữ và tay này hỏi xin ông 1 điếu thuốc lá, tại nhà in của Vũ Ngọc Các, thời làm nhật báo Dân Chủ.

Khi MT viết Chân Dung Nhà Văn thì TTT còn đang đi tù VC. Chắc ông nghĩ, bạn của ông chết rồi, làm sao đọc những dòng kỷ niệm nhức nhối trên.
Và đó là lý do, TTT phải đợi bạn mình nằm xuống, thì mới đi 1 đường tưởng niệm về cái lần đầu tiên hai đấng gặp gỡ, dưới đây.

Cũng thế, khi VP nhận tiền Mẽo viết Văn Học Tổng Quan, cứu tử cả 1 nền văn học, thì ông cũng nghĩ, cả đám ST, trừ MT, đều chết rũ trong tù VC, làm gì có ngày về.
Thành thử Người tha hồ mà phạng cả đám.

Thê lương thật. Cả 1 nền văn học hải ngoại, những năm liền sau 30 Tháng Tư, của những nhà văn may mắn “sống sót”, thì đều mang dấu ấn 'ai điếu' như thế. Khi Gấu, qua đến trại tị nạn, viết thư cầu cứu một nữ văn sĩ, lúc đó thấy có tên trên măng sét tờ báo Kháng Chiến, bà viết thư trả lời, qua làm khỉ gì nữa, hết mùa vượt biển rồi!
Ðọc, chỉ muốn viết đơn xin nhà nước VC cho hồi chánh, [đừng có đá đít khi về đến cửa khẩu TSN nhe]!

Đăng bài Anh, tôi viết lời nhắn mời anh đến chơi tòa soạn. Mai Thảo đến.

Anh đi chiếc xe đạp đầm sơn trắng, đầu còn đội mũ phớt kiểu Hà Thành Công Tử. Yên xe đạp được nâng lên cao hết cỡ vẫn chưa vừa với tầm chân của anh. Chúng tôi rủ nhau ra quán cà phê đầu hẻm gần đấy, ngồi trên ghế thấp trên lề đường Lê Lai trông sang bờ tường rào của nhà ga Sàigòn nói chuyện. Hồi ấy anh mới vào Nam, còn ở chung với gia đình anh Viên trong một căn phố đường Jacques Duclos, thuộc khu Tân Định (đường này song song với đường Trần Quang Khải, trong khoảng từ nhà hát bội đến lối vào Xóm Chùa. Tôi nói bỡn: “Anh ở trúng vào con đường mang tên một tay tổ Cộng Sản Pháp”).
Chuyện giữa hai chúng tôi xoay quanh văn chương, thi ca. Anh đọc và nhớ khá nhiều thơ Việt Nam thời hiện đại kể cả loại thơ ít người đọc như thơ Nguyễn Xuân Xanh trong Xuân Thu Nhã Tập. Anh rất chịu thơ Chế Lan Viên. Nhân đề cập đến thơ ở Hànội rồi Sàigòn lúc ấy, tôi nhắc đến một bài thơ gần đây tình cờ đọc trong một trang Văn Nghệ của một tờ báo mới xuất bản: một bài thơ mới, lạ, chững chạc, dưới ký tên lạ hoắc chưa từng thấy: Nhị; một bài thơ lạnh, tôi rất thích chất lạnh của thơ,và cách biểu hiện cảm thức bằng những hình ảnh dở dang, trở đi trở lại dưới những ánh rọi khác nhau, đồng thời với cái tiết điệu biến hoá được nối kết lại bằng những câu trùng; tôi đọc những câu thích nhất, có hơi thơ gần siêu thực:
Lại thấy con đường như lặng
Những đỉnh cây xanh
Và những ngón tay trên phím dương cầm
Đôi guốc mộc trong căn phòng trừu tượng.

Cúi đầu xuống cúi đầu xuống.

Anh lặng nghe tôi bình phẩm, đọc thơ, rồi nói: Nhị là tôi.
Chúng tôi thân thiết nhau ngay từ buổi gặp gỡ ấy.

(1)

James, avant de laisser voir ce qu'il est, c'est-à-dire un hôte résigné et ironique de l'Enfer, court le risque de passer pour un romancier mondain, particulièrement incolore. La lecture entamée, certaines ambiguïtés, certains détails anodins nous gênent; au bout de quelques pages, nous compreenons que ces négligences voulues enrichissent le livre.

J.L.Borges: Henry James, L’Humiliation des Norhmore (1945), trong Le Livre de prefaces

GCC nhớ là, NTV, khi đọc bài viết về MT [Nhị, trên], có góp vài ý. Anh phán 1 câu nghe cũng đã, làm sao mà kiếm ra 1 câu đắc địa như thế để mà tặng MT.

chế lấy mây và gây lấy nắng
chế lấy, đừng vay mượn đất trời
mai thảo

Thương hiệu của Gió-O, của bà Huệ.

Trong bài phỏng vấn nhà thơ Nguyễn Thị Khánh Minh, tiếng thơ nữ đương đại & vượt trội [vượt trội, thay vì hàng đầu, như mấy đấng khác, cũng cộng tác viên của Gió O], bà Huệ viết:

Phải công nhận độc giả Việt Nam hơi nản. Ở ngoại quốc lâu năm tôi thích việc họ có được một tầng lớp độc giả trí thức tốt, suy nghĩ độc lập, đông đủ để gây ảnh hưởng. Thành phần này mạnh và làm được việc là nhìn ra được những cái mới có giá trị và những tài năng mới, mới thật là mới, đáng chú ý, và dám hỗ [bà Huệ viết dấu hỏi, hổ] trợ cho những lớp vốn [chắc là theo nghĩa lưng vốn, vốn liếng] trí thức mới chưa ai biết đến ấy. Tôi nhìn thấy chúng ta thiếu một tầng lớp trí thức như thế. Nếu không muốn nói tầng lớp trí thức của chúng ta thiếu tính suy tư độc lập, có tiền lệ là vọng ngoại một cách đần độn.  Nói đi rồi tôi nói lại.  Cùng một lúc tôi cũng rất ớn mấy ông mấy bà tác giả Việt Nam na của ngoại quốc về hù và ém vào, gọi là “thơ mới, văn mới”. Người ngoại quốc “sáng chế”, rồi các ông các bà mang về thì làm sao tôi phục được. Giá trị của sáng tạo, đỉnh điểm của đẹp đẽ văn minh tiến bộ, nộp kho nhân loại là nhờ vào “cái thứ nhất và là tính đầu tiên” của tác phẩm. Bắt chước đối với tôi cỡ nào cũng là “bắt chước”. Tôi chỉ phục khi nào chính các nhà sáng tạo là người sáng chế đầu tiên. Lại thêm nữa chúng ta thiếu tầng lớp phê bình sắc mạnh có khả năng chỉ trỏ ra những giá trị đi trước của thơ văn sáng tạo có tầm vóc bất hủ. Tất cả những yếu tố trên tạo ra tình trạng hiện nay là thơ đi đằng thơ, tác giả đi đằng tác giả, độc giả đi đằng độc giả. Đó là cái nhìn của tôi. Nguyễn Thị Khánh Minh nhận xét như thế nào về tình trạng này ?

Có hai vấn nạn sau đây, sau khi đọc những dòng trên, với GCC:
1. “cái thứ nhất, và tính đầu tiên”, là cái gì, trong văn học thế giới, nói chung, và Mít, nói riêng. Và, làm sao biết thứ nhất, đầu tiên?
2. Bắt chước đối với tôi [LTH] cỡ nào cũng là bắt chước.
Về vấn nạn thứ nhất, có bài viết của Borges, “Những tiền thân của Kafka”, post lại ở đây, cũng là 1 trong những câu trả lời.
Về vấn nạn thứ nhì, xin giới thiệu câu thơ của Beckett và một giai thoại liên quan (2)
Tuy là hai, nhưng chỉ là một, qua cách phát biểu của nhà thơ TTT, với thằng em GCC, mày muốn viết văn là phải kiếm ra Thầy.
Alain cũng phán như thế, khi biểu học trò, André Maurois, mi mê ai thì cứ dịch người đó.
Thành ra lại thêm 1 vấn nạn nữa, liên quan tới dịch thuật, và câu phán Mít ngu quá [vọng ngoại và đần độn] của bà Huệ.

Note: Cõi văn MT, là từ tiền chiến mà ra.
TTT có lần nói với thằng em về Vũ Khắc Khoan và Mai Thảo: mấy ông ấy đã có thời gặp Nguyễn Tuân.
Mây và nắng trong cõi văn MT, mượn tiền chiến.
Thầy Cuốc chẳng đã phán, thấy ông [MT] nhớ thơ, đọc thơ, hãi quá, sau vỡ ra, ông chỉ rành thơ tiền chiến!

(2)

je suis ce cours de sable qui glisse
entre le galet et la dune
la pluie d'été pleut sur ma vie
sur moi ma vie qui me fuit me poursuit
et finira le jour de son commencement

cher instant je te vois
dans ce rideau de brume qui recule
où je n'aurai plus à fouler ces longs seuils mouvants
et vivrai le temps d'une porte
qui s'ouvre et se referme

my way is in the sand flowing
between the shingle and the dune
the summer rain rains on my life
on me my life harrying fleeing
to its beginning to its end

my peace is there in the receding mist
when I may cease from treading these long shifting
                                                                  thresholds
and live the space of a door
that opens and shuts (3)

Samuel Beckett in Collected Poems in English & French. Grove Press.

Note: To K & O:
Dịch giùm.

Bản tiếng Tây theo tôi tuyệt hơn bản tiếng Anh, cũng của Beckett:

la pluie d'été pleut sur ma vie
sur moi ma vie qui me fuit me poursuit
Mưa hạ mưa trên đời tôi
Trên tôi đời tôi chạy trốn tôi rượt đuổi tôi

Ui chao, sao mà tuyệt thế!
Lại nhớ mưa Sài Gòn!

(3) Ðọc thêm bài này nữa thì mới tuyệt!

How easily our only smile smiles.
We will never agree or disagree.
The pretty girl is perfected in her passing.
Our love lives within the space of a quietly closing door  .

Beckett một thoáng nhớ

Borges, thực sự, hào phóng hơn nhiều. Chẳng hề có cái gọi là ăn cắp, bắt chước với ông, như đoạn sau đây, trong bài viết về Lá Cỏ của Walt Whitman, trong tập Cuốn sách của những bài tựa:

Whitman était déjà pluriel; l'auteur décida qu'il serait infini. Il fit du héros de Feuilles d'herbe une trinité; il lui adjoignit un troisième personnage, le lecteur, le changeant et successif lecteur. Celui-ci ne cesse de s'identifier au protagoniste de l'œuvre; lire Macbeth c'est d'une certaine façon être Macbeth; un livre de Victor Hugo s'intitule Victor Hugo par un témoin de sa vie; Walt Whitman fut, semble-t-il, le premier à utiliser jusqu'au bout, jusqu'au bout interminable et complexe, cette identification momentanée. Il eut d'abord recours au dialogue; le lecteur converse avec le poète et il lui demande ce qu'il voit et ce qu'il entend, ou bien il lui confie la tristesse qu'il éprouve pour ne l'avoir point connu et aimé. Whitman répond à ses questions:
«Je vois le gaucho qui parcourt les plaines, je vois l'incomparable cavalier le lasso à la main,je vois sur la pampa la poursuite des troupeaux sauvages. »

PTH, Sến Cô Nương, khi bị tra vấn, "ảnh hưởng" Kafka, phán, thằng cha đó cũng mũi tẹt như người Mít!

Ðộc giả của Bolano, cũng đã từng bực bội như bà Huệ, hỏi sư phụ, không lẽ tụi mình cứ vọng ngoại, cứ thờ đám mũi lõ như thờ những vị thần, Thầy phán, quả có thế thật.
Nhưng phán thêm, có những thứ không thể dịch được:

Thật là bực mình khi nghĩ rằng chúng ta đọc rất nhiều những vị thần của chúng ta (James, Stendhal, Proust), qua bản dịch, qua những... xái xảm? Ðó là văn chương ư? Nếu chúng ta lèm bèm hoài về vấn đề này, liệu có thể đưa đến kết luận: từ ngữ không có một đồng đẳng, ngang hàng?

Bolano: Tôi nghĩ, có. Hơn nữa, văn chương đâu chỉ làm bằng từ ngữ không thôi. Borges phán, có những nhà văn không thể dịch được. Tôi nghĩ ông ta coi Quevedo như là 1 thí dụ.  Chúng ta có thể thêm vô Garcia Lorca và những người khác. Tuy nhiên, Don Quixote có thể cưỡng lại ngay cả những đấng dịch giả tồi tệ nhất. Như là 1 sự kiện, nó có thể cưỡng lại tùng xẻo, mất mát nhiều trang, và ngay cả một trận bão khốn kiếp. Nghĩa là, nó cưỡng lại mọi thứ ở trên đời chống lại nó - dịch dở, không đầy đủ, hay huỷ diệt - bất cứ một bản văn Don Quixote nào vẫn có nhiều điều để mà nói ra, với một độc giả Trung Hoa, hay Phi Châu. Và đó là văn chương. Chúng ta có thể mất mát rất nhiều ở dọc đường, chắc chắn như thế, nhưng đó là định mệnh của nó. Có còn hơn không, thì cứ nói như vậy có tiện việc sổ sách.

Bà Huệ, vốn liếng chẳng bao, phán 1 tấc tới trời, Gấu tò mò thử đọc những gì bà viết, thì mới vỡ ra là, bà không chịu bắt chước, không chịu ăn cắp, không chịu có ai là Thầy cả.

Thì cứ nói thẳng, không biết ăn cắp, bắt chước, là không thể nào viết văn được. Sở dĩ cõi văn Mít ngắn ngủn, cõi đời nhà văn Mít chỉ 1 thuở thanh xuân [cứ viết hết thuở làm thơ yêu em, là ngỏm], chính là do không chịu tìm Thầy mà để học đạo viết. Phải có cõi Thầy, thì mới có cõi mình.

Sở dĩ Faulkner lớn, là vì ông có không biết là bao nhiêu đệ tử, trong số đó, ít lắm cũng vài đấng được Nobel: Garcia Marquez, Vargas Llosa, Claude Simon, thí dụ. TV hay nhắc tới Faulkner, một phần là vì cõi văn Mít quá cần một dòng văn như của Faulkner, độc thoại nội tâm, ít giải thích, lên lớp, chính luận, chính chị, chính em…

Chỉ cần 1 đệ tử Faulkner Mít mũi tẹt là cõi văn Mít đổi khác!

Hà, hà!

---

V/v chúng ta, thường là mũi tẹt, hoặc da màu, chỉ được đọc những xái xảm, của những vị thần mũi lõ, liệu có sự đồng đẳng về ngôn ngữ, liệu có thể dịch thơ… trên TV có câu trả lời của Brodsky, trong bài phỏng vấn lần ông ghé Toronto.

ss: What happens when you translate? What happens to the rhymes? I mean, the first thing lost in translation is the original soundscape.

JB: Indeed. Yes, well, that doesn't bother me very much, basically. Actually, it's not that it doesn't bother me, it bothers me a little. [laughter] What you are aiming at is to get perhaps the same level of intelligence in the translated rhyme that is there in the original. If I pride myself on anything, I pride myself on the quality of my rhymes, above all. If I have any ambition, indeed it's to be considered a good rhymer. [laughter]

Chuyện gì xẩy ra khi ông dịch? Chuyện gì xẩy ra cho những nhịp điệu, khi đó? Tôi muốn nói, cái đầu tiên mất tiêu khi dịch, là nhịp điệu ở nguyên tác. 

Quả thế, quả thế, thưa bạn. Ðiều này cực làm phiền tôi, cơ bản mà nói. Sau cùng, thì nó đếch làm phiền tôi, ấy, phải nói, làm phiền tí tí [cười]. Có một mức độ trí thức, về nhịp, ở nguyên tác, và có một, ở chuyển dịch, và hai mức độ đó thì như nhau, và đó là điều bạn đang nhắm tới. Trên tất cả, nếu tôi có gì tự hào về mình, trong bất cứ gì gì, thì đó là về phẩm chất nhịp điệu thơ tôi. Nếu tôi có bất cứ tham vọng, thì đúng là về cái chuyện được đời xưng tụng như là một nhà thơ nhịp điệu bảnh, ra trò [cười]! 

Với nền tảng của ông, như nhà thơ truyền thống, cổ điển, một tham vọng như thế đâu có... ‘mỏng’?

Câu hỏi chính với thơ tự do – không phải tôi, mà là Eliot phán – câu hỏi chính với thơ tự do là, Tự do từ cái gì? Tất cả vấn đề là, thơ tự do bật ra như là một công trình kỷ niệm của một cú lên đường cá nhân, của một cơn khủng hoảng cá nhân, của một cá nhân lớn này, hay nọ. Trong tiếng Anh, đó là Eliot. Từ quyết định, sắc thái quyết định, là ‘phát triển’. Và bạn không thể có sự phát triển nếu không có sự thay đổi lớn lao nào đó. Và những ai làm thơ tự do thì giản dị phải, theo một nghĩa, lập lại cũng vẫn sự phát triển. Nói một cách khác, họ có được cũng vẫn kết quả thực, họ lập lại những gì họ đọc, những gì họ thừa hưởng. Hãy nhớ lời cảnh cáo của Goethe, bạn phải hưởng cái bạn thừa hưởng. Nghe thật nản, bởi vì bạn chẳng thể có cảm quan nào về tự do, nếu không dám làm việc vì nó. 

Note:

Brodsky là nhà thơ cổ điển, truyền thống, trọng niêm luật, nhịp điệu, thành thử ông quá nặng lời với thơ tự do.
Borges cũng cùng quan điểm như Brodsky, như trong bài viết về thơ của ông mà TV đã từng giới thiệu.
Tuy nhiên, nhận xét về thơ tự do như là cú khởi đầu, cú khủng hoảng, cú đặc dị của một thế giá lớn, mà với Brodsky, là trường hợp Eliot, thì với… GNV, là trường hợp thơ tự do của TTT.
Khủng thật.
Gấu đã nhận ra điều này, khi viết về thơ TTT, ngay từ những năm 1973, cái "gì gì", tính bạo động trong thơ tự do của TTT: 

Những người yêu thơ Thanh Tâm Tuyền, yêu chất "bạo động của bạo động", nam tính... của thơ ông, khởi từ những dòng thơ cách mạng trong Tôi không còn cô độc, tới Liên, Đêm... có thể sẽ không thích những dòng thơ "hiền từ" của Thơ ở đâu xa. Tôi vẫn nghĩ ông bắt đầu bằng thơ tự do, ngược hẳn lời khuyên của Borges, (1) chính vì chất hung bạo "đặc biệt" của thơ ông: Thơ không thể èo uột, yếu đuối, bệnh hoạn, không phải là nơi trốn chạy, ẩn náu... Nó là mắt bão: trung tâm của mọi bạo động. Ông chỉ trở lại với thơ vần, sau trại tù. Với tôi, Thơ ở đâu xa mới là cực điểm của bạo động trong thơ: thiền. Trích tiên bị đầy (vào trại tù), trở về trần.

Source

Tuyệt cú mèo!
Thần sầu!
Bây giờ lại còn được Brodsky gật gù thán phục nữa chứ!

Hình như Thanh Tâm Tuyền từng dịch Nabokov? Mà Nabokov được coi là nhà văn Mỹ hay Nga nhở?

Cái điều bác hỏi thì đợi Mr. Tin Văn vào giải đáp cho.
Blog NL

V/v TTT dịch Nabokov:

Một sinh hoạt kiếm sống: dịch truyện. Ông lấy bút hiệu là Từ Trí (tên con trai út và con trai đầu), dịch cuốn Mary của Nabokov (tác giả Lolita), nhà xuất bản Đồng Nai, 1989.

Nguồn

NQT

 

Book Description
Publication Date: November 20, 1989
Mary is a gripping tale of youth, first love, and nostalgia--Nabokov's first novel.  In a Berlin rooming house filled with an assortment of seriocomic Russian émigrés, Lev Ganin, a vigorous young officer poised between his past and his future, relives his first love affair.  His memories of Mary are suffused with the freshness of youth and the idyllic ambience of pre-revolutionary Russia.  In stark contrast is the decidedly unappealing boarder living in the room next to Ganin's, who, he discovers, is Mary's husband, temporarily separated from her by the Revolution but expecting her imminent arrival from Russia.
Book Review
Putting my obsession for Nabokov and for first novels in general aside, reading this was still pure bliss. Sometimes narrative breaks for the author to sneak in some philosophical musing about memory, but somehow it fits. Immature writer syndrome, I suppose, which i've caught in my own work.
It is a book about first love, and losing her, and then finding her again, but engaged to another man, who's not half the man you are. Nabokov questions how much you're in love with only the memory, and whether finding the flesh and blood girl again will ever fill the hole that your memory and desire have dug.
Makes interesting reading next to Martin Amis' first work, The Rachel Papers.

Bỗng nhớ cô Hiền, trong Một Chủ Nhật Khác. NQT

Cái entry này của bạn NL có mấy cái còm hơi bị lạ. Có vẻ như có 1 sự [đọc] so sánh giữa Nam và Bắc. Thí dụ:
Miền Bắc ít dịch văn của kẻ thù đã đành, miền Nam trước đây không hiểu vì sao cũng ít dịch văn học Mỹ nhưng dịch bằng hết Camus, Gide, Sartre?

Câu này thì dễ trả lời: Miền Nam đọc hiện sinh, như 1 trong những cách tìm ra câu trả lời cho cuộc chiến. Ðấng VC nằm vùng Ðào Hiếu, chẳng hạn, chẳng đã giải thích, do đọc Cà Muy mà theo Cách Mạng ư?

Gấu, đếch chịu học tiếng Mẽo vội, trừ mấy tiếng đủ để làm bồi UPI, chờ khi Cách Mạng thành công, học cũng chưa muộn!
Chứng cớ:

… Tôi vẫn còn nhớ tiểu đề một số tập san, Mặt Trời Mất Đi, Mặt Trời Tìm Thấy, do anh đề nghị.  Bằng tiếng Tây: Soleils Perdus, Soleils Retrouvés. Đây là một dị ứng, một phản ứng tự vệ, trước sự hiện diện, không phải với mấy anh chàng Yankee đứng ngơ ngẩn ở ngã tư đường phố Sài-gòn, tò mò nhìn phố xá, dòng người qua lại, vào những buổi cuối tuần, những ngày mới tới, mà là những thay đổi quá nhanh chóng của thành phố, cùng với sự hiện diện của họ.

Tập Săn Văn Chương là gì?

Cái chuyện Miền Nam dịch văn Mẽo thường là do Mẽo bỏ tiền ra, chứ không phải dân Mít mê!

Gấu được đọc 1 số nhà văn Mẽo hay không Mẽo, nhờ vậy, thí dụ Bóng Ðêm Giữa Ban Ngày, của Koestler, Moby Dick của Melville... qua nhà sách Ziên Hồng hồi 1954.

Nhà nước VNCH không có để ý dến chuyện bắt nhân dân phải đọc Mẽo.

Cũng theo kiểu nhận định như trên, 1 đấng viết về Nhân Văn Giai Phẩm, phán ẩu:

Điều nghịch lý là, đáng ra chính quyền Ngô Đình Diệm thời đó phải hoan hỉ khai thác thì lại lệnh cho báo chí im lặng vì sợ một Nhân Văn Giai Phẩm rất dễ xẩy ra ở miền Nam khó kiểm soát hơn nhiều.

Nguồn

Làm đếch gì có chuyện đó.
Diệm mà có uy như thế thì làm sao mất Miền Nam?
Tay này viết cực nhảm, thành thử những gì viết về Nhân Văn Giai Phẩm cũng nhảm cả.
 NQT

Bạn NL viết về cõi văn Mẽo mà bỏ qua Faulkner, 1 ông khổng lồ của Mẽo. Thầy của các Thầy. Gấu nhớ là đấng PA, [không phải Phan An nhe], tác giả ruột của NL, có 1 bài viết về những nhà văn Tây, khi đi ra đường, ông nào cũng thủ theo 1 cuốn của Faulkner. Garcia Marquez, Vargas Llosa, Claude Simon... đều được Nobel và đều là “độc giả” của Faulkner.
Pamuk nữa.

Ðọc những lời giới thiệu, điểm cuốn Mary, đối chiếu với Một Chủ Nhật Khác, Gấu sợ rằng, khi dịch cuốn này, Mary, Tình Một Thuở, TTT cũng muốn tìm lại cô Hiền ở trong MCNK, Tình Ðầu, Tình Một Thuở, Tình Thơ Dại….

Kim Dung có 1 nhân vật cực đẹp, xuất hiện để rồi đời đời biến mất, là Khúc Phi Yến, trong Tiếu Ngạo Giang Hồ.

Ðộc giả TTT, đọc MCNK, thì đều như Duy, đều tính hỏi Kiệt: Hiền đâu rồi?
*

Em nên hiểu, em ráng hiểu một chút… Anh có tội một cách vô tội, em vô tội một cách có tội… Lần này quả thật là người tình cũ… Em là đàn bà, em hãy tưởng tượng về một người đàn bà… Nàng đã đi rồi, không bao giờ trở lại. Không bao giờ, thật như thế… Nàng đã trả anh về cho em. Nàng giữ anh cho em, nếu không anh đi mất đất rồi. Nàng đẩy anh trở về, còn nàng ở lại, nàng ở lại một mình… Anh chỉ đưa nàng đến đó, còn anh trở về với em, trở về mãi mãi với em. Anh hy vọng em hiểu….

Duy muốn hỏi Kiệt: Hiền đâu? Hiền ra sao?

*

Không ai kèn cựa với người đã chết.

Thảo Trần

Thơ Mỗi Ngày

Thủ bút TTT. Thấy cái này trong archives, chẳng biết nguồn từ đâu.
Bỗng nhớ cô Hiền, trong Một Chủ Nhật Khác.

Gấu nhớ ra rồi. Cái thủ bút trên, của một vị độc giả rất thân với TV, còn là 1 nhà thơ, Gấu không tiện nêu tên, vì chưa xin phép, gửi cho Gấu. Vị này gọi nó là "Thơ Thất Tán".

Tks. NQT

TTT

*

To Wash