Cái Ký Ức Vụn được in thành sách đó, chỉ là một nửa của nó, tuy chưa đọc, Gấu đã đoán ra được, mà một nửa của ký ức vụn, thì chỉ là một nửa…  sự thực về Ký Ức Vụn, bởi vì làm sao độc giả của nó lại có thể nhâm nhi, "bố tiên sư thằng [đóng vai] Bác Hồ?"
Hay vừa nghe nhà văn xứ Huệ đọc diễn văn chào mừng Đại hội nhà văn VC, vừa tưởng tượng ra những “sợi tóc” của một Em gửi lại cho Anh, khi bị Anh bắt bỏ đi một cái bào thai còn trong bụng?
Nhân tiện đây, xin post lại để bổ túc nửa sự thực đó.
Bạn văn 7
Lâu ngày không đến Nhà hát kịch Hà Nội, hôm nay đến chẳng gặp ai, chỉ gặp mỗi Tiến Hợi.
Nó hỏi có vở mới không ông, mình nói không. Nó nói từ ngày tôi đóng vai nhà thơ trong kịch Sám hối của ông, quay đi quay lại cả chục năm rồi. Bao nhiêu lần ông có vở mới tôi chẳng có vai.
Mình nói đùa ông kinh doanh vai Bác Hồ đủ no rồi, cần gì vai khác. Nó bảo hồi này có ma nào thuê tôi đóng đâu. Mớí sực nhớ sau bộ phim Hà Nội mùa Đông năm 1946 của Đặng Nhật Minh, đúng là không ai thuê Tiến Hợi đóng vai Bác Hồ nữa thật.
Chẳng phải nó không còn giống nữa, hay thủ vai kém, mà tự nhiên thế, cả kịch lẫn phim đều vắng bóng nhân vật Bác Hồ.
Ngày xưa thì nó nổi như cồn nhờ vai Bác Hồ. Nó trông ngoài giống y chàng Bác Hồ tại đại hội Tua, hoá trang thì Bác Hồ thời nào cũng giống. Nó còn học được giọng Bác, nhiều khi nghe y chang, khiến nhiều người xem rất cảm động.
Kịch, Phim bất kì đoàn nào có vai Bác không thể không mời Tiến Hợi. Rồi các kì lễ lạt, phong trào sân khấu hoá rầm rộ, hễ 30/4 hay 2/9 thì thế nào cũng có vai Bác Hồ xuất hiện trước đám đông, có khi nói đôi câu, có khi chỉ đứng trên ô tô đưa tay vẫy vẫy, chỉ thế thôi nhưng Tiến Hơi vớ được khẳm tiền.
Cả một mùa hè năm 1995, nó chạy xô từ Bắc vào Nam, thu tiền mệt nghỉ. Vào Nghệ an, chỉ đứng cho các cô gái múa vòng quanh chừng 5 phút cũng kiếm được bạc triệu. Để nguyên hoá trang bay vào Đà Nẵng, đứng trên ô tô vẫy vẫy, cười, rồi phát kẹo, cười, vẫy vẫy... nó kiếm gần chục triệu.
Vào Sài Gòn đứng trên khán đài đọc tuyên ngôn xong, bỏ túi cả chục triệu bay ra Hà Nội đến cung văn hóa nói với các em non sông Việt Nam có vẻ vang được hay không... hai triệu ngon ơ.
Thằng Tùng cứt nói Tiến Hợi có 10 ngày kiếm được cả 5 chục triệu. Buôn thuốc phiện cũng không trúng như thế.
Thằng Hợi nói mọi người ơn Bác một, tao ơn Bác một trăm.
Trông ngoài thế thôi, tập luyện vất vả lắm. Thằng Hợi chăm nhưng hơi chậm, có cái bệnh mất tập trung, hay quên lời, nhiều khi thấy nó tập vất vả dễ sợ.
Mình nhớ hồi mình làm ở nhà hát, dựng vở gì đó của Phú Thăng, mình có chấp bút biên tập nhưng không nhớ tên vở, chỉ nhớ có vai Bác, mỗi lần làm thoại lời Bác đến khổ.
Thằng Hợi càng khổ hơn. Anh Tạo ( Hoàng Quân Tạo) nhiều lần tru lên đó là thằng Hợi nói chứ không phải Bác nói, ngu ơi! Nhiều lần điên lên anh Tạo quát Bác nói đéo gì nói thế hả!
Được cái thằng Hợi không tự ái, nó hết sức lắng nghe mọi người góp ý, sửa đi sửa lại cả trăm lần nó cũng sửa cho kì được.
Khổ nhất mỗi khi Bác xuất hiện, thế nào cũng có đám đông quần chúng. Đứng thế nào cho ra vị thế Bác, lại không được để Bác xa rời quần chúng.
Lắm khi thấy thằng Hợi lúng ta lúng túng như gà mắc tóc. Anh Tạo quát : Bác! Mày đứng thế đấy hả?
Mọi người cười rũ.
Quốc Toàn góp ý cho anh Tạo không đựơc gọi Bác Hồ, chỉ gọi Tiến Hợi thôi, tránh phạm huý. Anh Tạo nghe liền.
Nhưng thói quen gọi tên nhân vật, buột miệng vô thức rất buồn cười. Nhiều khi quên, anh Tạo còn kêu lên ôi chà chà xem cái thằng Bác diễn ngu chưa kìa.
Nói xong thì giật mình, sợ bằng chết. Đến khi say nghề quên hết, lại buột miệng kêu lên Bác Hồ ơi, mày diễn cái đéo gì đấy.
Chết cười.
Trang NQL
Ui chao, buôn thuốc phiện mà không trúng bằng đóng vai Bác Hồ!
Bác Hồ ơi, mày diễn cái đéo gì thế?
*
Trại viết Suối Hoa
Cho đến bây giờ, mỗi lần nói về công tác sáng tác và tổ chức sáng tác, Hội nhà văn đều nhắc đến trại viết Suối Hoa, coi như một niềm tự hào, vì từ trại ấy đã có nhiều tài năng đã ra đời, nhiều cuốn sách nổi tiếng.
Anh Bách nói mày viết về cái trại ấy đi. Chần chừ mãi, giờ mới viết.
Năm 1986, 1987 chi đó Hội nhà văn mở trại sáng tác cho các cây bút xuất sắc nhất thế hệ sau 1975, nghe oách kinh.
Bình Trị Thiên mình và Trần Thuỳ Mai được chọn, vinh dự quá trời. Ra đi còn được tỉnh uỷ gặp gỡ, động viên cho quà. Đi dự trại viết mà được quan tâm thế, thật xưa nay hiếm.
Nghe nói Hội nhà văn định dùng trại này như một đột phá khẩu để làm một cuộc cách mạng văn xuôi.
Trại tổ chức ở khách sạn Suối Hoa-Thị xã Bắc Ninh. Tới nơi thấy đủ mặt anh tài: Bảo Ninh, Thuỳ Linh, Hồ Anh Thái, Đức Ban, Nguyễn Trọng Tín, Song Hảo, Trần Hoàng Bách.v.v. cả một mớ người tài ba miền Hội gom đủ cả.
Anh Đỗ Chu phụ trách trại, anh nói tao được Hũu Thỉnh giao cho cái trại vĩ đại nhất từ xưa đến nay, nghe chưa. Chúng mày phải viết cho tốt để anh mày vào Đảng, nghe chưa.
Sáng sớm, anh Chu đi từ đầu đến cuối hành lang tầng 2 khách sạn, qua phòng nào anh cũng gõ cọc cọc cọc, nói rất to Viết! viết! Viết! Rồi anh đi về phòng mình nằm ngửa đọc kinh thánh.
Được khoảng hai tiếng, anh lại vùng dậy ra khỏi phòng, đi dọc hành lang tầng 2 gõ cọc cọc cọc- Viết! Viết! Viết! Khi đó anh mới đi uống bia. Uống no bia, chừng 2 giờ chiều, anh mắt nhắm mắt mở, ngật ngà ngật ngưỡng đi dọc hành lang tầng 2, gõ cọc cọc cọc- Viết! Viết! Viết! Rồi về phòng mình đánh một giấc đến 6 giờ tối.
Hôm nào cũng giống hôm nào.
Mấy ngày đầu còn chăm lắm, đứa nào đứa nấy nghiêm túc vào bàn đúng giờ, rồi đọc của nhau, góp ý cho nhau rất tử tế. Sau chán, bắt đầu bày trò ngịch ngợm.
Trừ thằng Hồ Anh Thái là nghiêm túc từ đầu đến cuối, khi nào qua phòng nó cũng thấy cái lưng nó đang úp trên bàn. Thỉnh thoảng nó ra cửa đứng vuốt mặt mấy cái rồi lại quay vào viết.
Đỗ Chu thấy thế, nghi nghi, hỏi mình thằng Thái viết cái gì, mình nói nó viết tiểu thuyết Người và xe chạy dưới ánh trăng. Anh nói chạy cái đầu l., nó viết báo cáo mật cho công an đấy. Thằng này ở Bộ ngoại giao tao lạ gì.
Số còn lại chẳng thằng nào để tâm viết nữa, nhậu nhẹt tối ngày, gái gẩm tùm lum. Nhậu say thì trêu ghẹo mấy nữ nhà văn, không cho đám này viết. Thì thầm bàn nhau phải giết con này, phải giết con kia.
Song Hảo có câu thơ : Khi nào anh đau khổ, hãy tìm về với em. Mấy thằng uống say khi nào cũng đứng tầng một ngửa mặt hét lên tầng hai: Song Hảo ơi anh đau khổ rồi!
Thằng Nguyễn Trọng Tín hễ rượu say là chui xuống gầm giường Song Hảo ngủ, đuổi mấy cũng không về.
Hai ba giờ sáng mới thấy Tín bò về, mình chung phòng với nó, mình hỏi có làm ăn được gì không, sao về sớm thế. Tín nói hổng có, nó đánh rắm quá trời luôn, chịu không thấu... đú má.
Nói thế nhưng hễ say là lại chui gầm giường Song Hảo ngủ.
Đỗ Chu gọi cả hội đến nói thằng Thỉnh mới gọi điện hỏi tao, chúng mày viết được cái đéo gì thì kê ra để anh báo cáo cho nó.
Thằng nào thằng nấy kê ra một loạt thật hoành tráng, Đỗ Chu sướng lắm, nói chúng mày đều tài cả, có ỉa ra cũng thơm hơn chúng nó nhiều. Thôi cố gắng ỉa thêm mỗi đứa mấy bãi nưã cho anh nhờ. Đại hội sắp đến nơi rồi, anh mày phải vào Ban chấp hành chứ.
Bọn mình vâng dạ rồi đâu lại vào đấy.
Đức Ban lớn tuổi nhất, nghiễm nhiên thành đại ca. Anh bày trò họp chi bộ, phân công đứa này giết em này, đứa kia giết em kia, cuối tuần họp chi bộ báo cáo kết quả.
Thằng nào cũng báo cáo thành công ngon lành, riêng T.S lúc nào cũng kêu thất bại.
T. S có bệnh chưa lâm trận đã hết đạn, nhiều lần bị vợ nó cào cho rách mặt. Thành ra nó đẹp trai nhưng cưa em nào, hay ho được chút đầu, sau các em bỏ chạy cả.
Đức Ban nói tại mày hay xúc động. Mày phải coi cái con dưới bụng mày là đế quốc sài lang, phải tưởng tượng nó là vợ Nich Xơn, vợ Giôn Xơn, đ. cho chết mẹ nó đi. T. S nói chưa kịp căm thù đã ướt mẹ nó quần rồi. Cả hội cười lăn, nó thì rưng rưng nước mắt.
Hôm T.S kè được một em ngon lành vào phòng, cả hội ở ngoài hồi hộp chờ đợi. Đến khi nó đi ra, cả hội xúm vào hỏi sao sao, nó banh vạt quần ướt sũng ra, rưng rưng nước mắt.
Đức Ban họp chi bộ nói mỗi người làm việc bằng hai, biến đau thương thành hành động cách mạng, trả thù cho đồng chí TS. Rồi xua mọi người phải tán cho được một thằng hai ba em.
Đức Ban nói gái khách sạn, gái thị xã, gái đoàn quan họ đầy ra đấy, thằng nào không tán được hai ba em, tao thiến dái.
Thế là chạy rong suốt ngày,chắng viết lách gì cả.
Nhiều lần Đỗ Chu bắt được hỏi đi đâu, khi thì nói đi lấy thêm tài liệu, khi thì nói phải đi thực tế chỗ này chỗ nọ. Đỗ Chu nói chúng mày nói phét giỏi, anh yên tâm.
Tổng kết trại ngựa xe như nước, có đến mấy chục tập truyện ngắn và tiểu thuyết được thông báo là cực kì có chất lượng. Thực ra trừ tập Hồ Anh Thái, còn lại đều là những tập anh em viết sẵn ở nhà, đem theo sửa sang chút xíu.
Anh Hữu Thỉnh hân hoan nói chưa bao giờ chúng ta có một trại sáng tác thành công như thế này. Vô cùng cảm ơn các bạn, tôi tin chính các bạn, chứ không phải ai khác, sẽ làm rạng danh nền văn học nước nhà.
Vỗ tay rầm trời.
Đức Ban nói nhỏ với mình mỏ l. này đã khai thác thành công, năm sau hội nhà văn sẽ bỏ tiền cho tụi mình khai thác mỏ l. khác.
He he
*
Hết mỏ l. tới mỏ Bô Xịt! NQT
*
Nhưng, liệu cái tay đóng vai Bác Hồ, một cách nào đó, cũng là… Bác Hồ?
*
Nguyễn Quang Lập: 'Không thể ăn theo mãi chút hư danh'
"Tôi tự thấy khoảng vài ba năm qua, sự nổi tiếng đã vượt quá khả năng tôi có. Thực tế tôi không có thêm một tác phẩm đáng giá nào được công bố. Nhiều người cho rằng tôi kiêu ngạo, tôi đành cắn răng chấp nhận những hiểu nhầm ấy chứ không muốn làm nhàm tai thiên hạ nữa", nhà văn tâm sự.
- Khi anh được nhiều người biết đến và quan tâm, tại sao anh có vẻ lảng tránh sự nổi tiếng?
- Nổi tiếng là một niềm vinh dự, phàm là người ai cũng muốn mình trở thành người nổi tiếng cả. Nhưng nổi tiếng phải phản ánh thực chất bản thân mình thì mới vinh dự. Tôi lảng tránh nó nhưng rồi vẫn không tránh khỏi nó, thỉnh thoảng tôi bắt gặp những phỏng vấn mà không biết tôi đã nói thế khi nào, hoặc các chân dung xào đi nấu lại các chân dung về tôi đã viết từ thế kỷ trước.
- Một năm qua, tên anh gắn liền với những kịch bản phim đạt giải thưởng cao, còn trong văn chương, anh nhận thấy mình làm được những gì?
- Xin nói lại: đó là những “ thành tích” quá vãng. Bây giờ cứ nói mãi Đời cát với Thung lũng hoang vắng thì thật đáng sợ. Tôi nhớ năm 1987, nhà thơ Vũ Cao đã than thở với tôi là ông đã nghe mãi người ta khen bài Núi đôi ông làm cách đây nửa thế kỷ, khiến ông phát ngượng. Tôi cũng có tâm trạng như thế. Hãy để tôi làm được một cái gì cho ra hồn rồi mọi người tha hồ nhắc. Cũng chẳng cần mọi người nhắc, tự tôi sẽ khoe. Tôi thuộc tuýp người ghét sự khiêm tốn giả vờ. Năm qua là năm thất bại thảm hại của tôi. Một kịch bản sân khấu bị tất cả các đoàn từ chối dàn dựng. Ba kịch bản phim truyện bị chê nhiều hơn khen. Chỉ được cái giải nhì cuộc thi kịch bản 1000 năm Thăng Long - Hà Nội tạm gọi là thành tích. Nhưng đối với tôi, đó là một thất bại cay đắng. Tôi không có một tác phẩm văn chương nào thì làm sao nói chuyện gặt hái? Tự tôi thấy rất xấu hổ về điều này.
- Đắm đuối với những kịch bản vì ngày càng đắt khách, có khi nào anh lo sợ mảnh vườn văn chương của mình trở nên hoang vắng?
- Nó đã thực sự hoang vắng từ năm 1992 đến nay. Tất cả là tại tôi và tại hoàn cảnh của tôi. Tuy nhiên tôi không bao giờ rời bỏ văn chương, bởi đó là máu thịt, là con đường duy nhất để khẳng định tôi là ai với mọi người. Hy vọng một ngày đẹp trời bạn đọc sẽ lại đọc những trang văn của tôi mà không phải nghe tôi khoe suông hoặc bạn bè khen suông trên báo chí nữa.
- Anh từng nói 60 tuổi sẽ treo bút, khi thời gian đến cái ngưỡng ấy ngày càng rút ngắn, nó thúc giục ngòi bút của anh như thế nào?
- Đúng 60 tuổi tôi sẽ treo bút, nếu trời còn cho sống đến ngày đó. Nhưng tôi chỉ treo bút trên phương diện sáng tác mà thôi, còn viết báo để kiếm sống và viết phê bình để khen ngợi, động viên bạn bè mà tôi yêu quý thì không dại gì dừng lại. Quả là thời gian còn quá ít để tôi thực hiện được những gì trong kế hoạch đời văn của mình. Nhưng văn chương là thứ càng vội càng dễ hỏng. Nhà văn Trần Dần đã nói vui: “Văn chương đâu phải đi ăn cướp”. Giả có ăn cướp cũng phải chuẩn bị kỹ lưỡng thì mới thành huống hồ là viết văn. Hơn nữa, văn chương là thứ trời cho, trời không cho thì có cố cũng vô ích.
- Sau nhiều năm cầm bút, ngẫm lại, anh thấy văn chương cho mình những gì?
 - Được một thứ quan trọng nhất là tôi ngày càng nhiều bạn bè văn chương yêu mến và giúp đỡ tận tình, những bạn đọc xa lạ trở thành tri âm tri kỷ. Tất nhiên ai cũng thế, khi đã được như vậy thì anh sẽ có thêm nhiều kẻ ghen ghét tỵ hiềm. Đối với tôi, mỗi khi gặp một sự ghen ghét thì niềm kiêu hãnh lắm khi bị lung lay của tôi lại được củng cố.
- Tại sao anh lại nhận mình là người thất bại thảm hại so với những gì mình đã đặt ra?
 - Một khi biết mình có khả năng làm tốt hơn nhưng vì nhiều lý do đã không cho kết quả như mong muốn thì tôi gọi đó là một thất bại. Đôi khi tôi cũng tự hỏi: "Mình có tham lam quá không?” và tự trả lời: "Nếu mình chỉ tham lam cái tự mình làm ra để cống hiến cho đời (chứ không phải để khoe khoang) thì tham lam ấy rất cần, ai làm công việc sáng tạo cũng có thứ tham lam ấy chứ không phải là tôi.
 - Người ta có thể chờ đợi nhà văn Nguyễn Quang Lập những gì trong năm mới?
Một Nguyễn Quang Lập khỏe mạnh và yêu đời, đó là điều quan trọng nhất. Sau đó, nếu có thể được, thì là hai vở kịch, một bộ phim và một cuốn tiểu thuyết.
Vn_Express
*
Note: Cái sự biết đến tài văn của NQL của Gấu cũng ly kỳ, và thật thú vị. Đọc Nổi chìm một thị xã. Trên VHNT của PCL.
Sau này, Gấu cứ nghĩ, mình phải cám ơn ông, ấy là vì nhờ đọc ông, và cái sự đọc đó giống như một mở đường, dẫn đến sự quen biết người đẹp Thạch Hãn.
Nhớ, một lần, đọc báo trong nước, nói đến cái lễ thả đèn xuống sông Thạch Hãn để cầu siêu cho những người đã chết ở Cổ Thành, ở Quảng Trị. Mỗi thuyền giấy lung linh một ngọn nến, như những linh hồn trôi về Vương Quốc Của Những Người Đã Chết.
Gấu bèn mail cho Em, kể, khoe, em trả lời, em có tới đó, dự lễ, và có cầu nguyện cho cả anh lẫn em rồi!
Tks. NQT
*