Dọn
Gió lẻ gợi người đọc nhớ ngay đến Buồn nôn trước hết bởi chi tiết cô gái (nhân vật chính trong truyện) cứ buồn nôn khi nghe những tiếng nói không thành thật của bọn đàn ông được lặp đi lặp lại nhiều lần.
e Van
Đã có một đấng coi cái chết vì tai nạn của Camus hơi bị được NNT thuổng đưa vô Gió Lẻ, bi giờ lại đến buồn nôn của J-P Sartre bị NNT chôm.
Lạ, là ở cuối bài viết, có tham khảo bản dịch Buồn Nôn. Nếu có đọc Buồn Nôn, dù bản dịch tiếng Việt, thì cũng hiểu ra là buồn nôn của Sartre là một tình cảm siêu hình, do đầy ứ, thừa mứa hiện sinh. Còn buồn nôn của NNT, là do tởm cái xã hội toàn chị, toàn em, toàn lũ đàn ông khốn kiếp.
Đâu có giống nhau!
*
Vấn đề của "Gió lẻ" là ở chỗ, không mất quá nhiều thời gian và không cần quá tinh tế, người ta cũng sẽ thấy ngay dấu vết của Jean Paul Sartre và Albert Camus ở tác phẩm này. Đáng tiếc đó không phải là sự hấp thụ ánh sáng mà là núp bóng hai cây đại thụ.
No còm!
*
Buồn Nôn được coi là một cuốn tiểu thuyết triết học, thí dụ như những dòng sau đây, từ Wikipedia, cho thấy:
La Nausée est un roman philosophique mais aussi quelque peu autobiographique de Jean-Paul Sartre, publié en 1938.
[Buồn Nôn là một cuốn tiểu thuyết triết học, mà còn có tí tính tự thuật của J-P Sartre, xb năm 1938.]
Còn phi lý, quả là một trong những đề tài tủ của triết học hiện sinh, nhưng phi lý ở Sartre, hay ở Camus vẫn là một phạm trù triết học, khác ở một nhà văn miệt vườn như NNT, là từ đời thực, từ chuyện thường ngày ở huyện]
*
Thú thực Gấu này không hiểu tại làm sao mà lại có cái sự móc NNT vào với hiện sinh, với Xác, với Cá Mú?
Đành phải giải thích bằng câu chuyện ngụ ngôn học từ hồi còn con nít, về một ông nhà quê, thấy người ta vô tiệm kính, đeo kính, rồi mở cuốn sách ra đọc, thì bèn suy ra là, cứ đeo kính là đọc được chữ.
Lớn lên, Gấu cứ bị câu chuyện ám ảnh hoài, chẳng lẽ cổ nhân dỗi hơi, phịa ra câu chuyện như vậy để miệt thị người nhà quê ngu dốt?
Chỉ đến khi đọc mấy ông bà rành tiếng Tây, viết phê bình bằng tiếng Tây, hay bằng tiếng Mít, thì mới vỡ ra rằng thì là, mấy ông bà này mù chữ, nhưng đeo kính [biết tiếng Tây], và nghĩ là mình hết mù chữ, và viết phê bình loạn cào cào châu chấu, nhặng xị cả lên!
Mới đây, Gấu đọc Salman Rushdie, ông cũng có một nhân vật y chang. Một ông chủ đất mù, nhưng phán về hội họa Tây Phương còn hách hơn cả những nhà phê bình Mít, mù phê bình nhưng rành tiếng Tây!
*
Buồn Nôn không dễ đọc. Ngay cả mũi lõ thứ thiệt còn ớn nữa là.
Nhớ, hồi mới lớn ngồi Quán Chùa với ông anh, thằng em hung hăng khoe, em mê nó lắm, ông anh trợn mắt, ngỡ ngàng:
-Cậu hiểu được nó hả?
Thằng em thu hết can đảm nói:
-Em nghĩ là em hiểu.
Ông anh gật gù:
-Thế thì cậu hơn ông anh của cậu rồi!
*
Tôi đọc truyện ngắn đầu tiên của Nguyễn Huy Thiệp khi còn đang học ở Cuba. Đó là truyện ngắn Vầng lửa...
Nguồn
Note: Không hiểu tòa soạn đánh máy sai, hay là người kể chuyện [Nguyễn Quang Thiều] đọc lộn!
Tên truyện ngắn của NHT là Vàng Nửa! NQT
*
Bài viết về NHT của ‘theo’ [?] Nguyễn Quang Thiều này, là một bài viết hay, và làm Gấu nhớ đến một bài viết của Gấu; bài viết của Gấu, "tất nhiên là hay",  nhưng không hay bằng cái tít của bài viết, và cái tít này, là của PTH:

.

Sinh 1962, Phạm Chi Lan thuộc thế hệ bất chợt bị đẩy bật ra khỏi quê hương, thế hệ của Lê Quỳnh Mai, Vũ Quỳnh Như, Lê Thị Thấm Vân, Hoàng Mai Đạt, Phạm Thị Ngọc, Nguyễn Võ Thu Hương, Nguyễn Thanh Hùng, Đinh Linh, Đinh Từ Bích Thúy, Nguyễn Quý Đức… thế hệ được 12 tuổi ngày 30 tháng 4-1975 đặt chân đến Hoa Kỳ, Hòa Lan, Gia Nã Đại với tất cả sự lạc lõng cùng vốn liếng yếu ớt của tiếng Mẹ. Chính vì vậy mà những dòng chữ họ viết ra bên này biển, trong ngôn ngữ Mẹ, càng thêm quý giá. Cộng đồng đã tung hô Linda Lê mà không tự hỏi: Làm sao rời Đà Lạt năm 14 tuổi mà Linda Lê, cũng sinh 1962, có thể quên tiếng Việt? Và vì sao Linda Lê đã tuyên bố không thuộc về Việt Nam, không liên quan đến Việt Nam và không muốn giao tiếp với cộng đồng Việt Nam? Tung hô Linda Lê mà lãng quên những Đỗ Lê Anh Đào, Nguyễn Xuân Tường Vy mà ngày đến Mỹ cũng ở vào lứa tuổi vị thành niên đã cố gắng gìn giữ ngôn ngữ Mẹ, là tự đánh mất giá trị Việt.
Trần Vũ. [Nguồn: Da Mầu]
*
Thú thực, Gấu không hiểu nổi tay này! Viết như thế này thì PCL và mấy người cùng được nhắc tới cũng phát ngượng!
Không ai so sánh như thế, nhất là trong trường hợp ở đây, trong một cái mail hỏi thăm một người bịnh đang hồi phục.
Tay Dai Sijie, viết văn bằng tiếng Tây, cũng bị tra vấn, đã trả lời thay cho Linda Lê.
*
K.G: Ông sống ở Paris gần 20 năm, viết bằng tiếng Pháp. Ông có nghĩ mình là người Pháp?
Dai Sije; Đã có một câu hỏi tương tự như vậy được đặt ra cho Peileoh Ming, một nhà kiến trúc gốc Hoa nổi tiếng, trong nhiều công trình của ông có nhà kính Peramid ở bảo tàng Luvr. Ở tuổi 18 Pei đến Mỹ vào năm 1935 và sau mấy chục năm vẫn thấy mình là người Hoa. Có thể gặp người Hoa di tản của Tổ quốc tôi ở bất kỳ xó xỉnh nào trên thế giới, bởi vì ở đâu họ cũng hòa nhập được. Nhưng họ vẫn là người Hoa.
K.G: Ông cũng vậy sao?
Dai Sije: (cười) Từng ấy năm ở Paris mà tôi vẫn cứ thích món ăn Tàu.

Nhưng câu trả lời tuyệt nhất, là của chính Linda Lê:
Tôi có cảm tưởng tôi cưu mang một xác chết. Rõ ràng, đó là Việt-nam mà tôi mang trong tôi, như một đứa trẻ chết.
*

+ Đâu là cảm hứng chính của chị khi bắt tay vào viết tiểu thuyết Vu khống, tác phẩm được xuất bản ngay sau tập truyện ngắn hết sức thành công Phúc âm tội ác (Les Évangiles du Crime)? Liệu đó có phải là xuất phát từ trải nghiệm cá nhân?
Sau những truyện ngắn khá tàn độc đó, tôi muốn tưởng tượng ra hai nhân vật là bản sao của chính tôi, một viết văn, một đang đắm chìm trong nỗi hoảng loạn, nhưng cả hai đều khá sáng suốt về bản thân họ. Nhân vật nữ chính của truyện, hoang mang, đi tìm kiếm nguồn gốc của mình, cô nhờ cậy đến sự giúp đỡ của ông cậu nhưng ông cậu này lại không có khả năng làm việc ấy. Chính sự tự vấn về việc được sinh ra, cuộc kiếm tìm một sự hợp thức đã khiến truyện có những dấu ấn của tự truyện; vào thời kỳ ấy, các vấn đề nan giải của những nhân vật cũng là các vấn đề của tôi, những tổn thương của họ có thể được so sánh với các tổn thương mà tôi đang mang trong mình khi đó. Theo nghĩa này thì đúng vậy, tôi đã sử dụng đến trải nghiệm cá nhân. Nhưng tất cả mọi thứ đều đã được chuyển hóa.
+ Có vẻ như là luôn luôn có một hình ảnh nào đó về Việt Nam trong các tiểu thuyết của chị: theo lối ẩn dụ như trong Ba nữ thần số mệnh (Les trois Parques), hoặc cũng có thể dưới hình thức cụ thể hơn của các kỷ niệm đột ngột túm lấy nhân vật chính ở cuộc sống hiện tại, như trong Vu khống. Với tư cách nhà văn, chị có một hình ảnh xác định nào về Việt Nam không?

Khi thì tôi coi Việt Nam giống như một loài cây độc tỏa xuống cái bóng chết chóc, bởi nỗi nhớ có thể trở thành một điều xấu xa nguy hiểm, lúc thì Việt Nam lại giống như một cái cây cổ thụ nơi tôi tìm được chỗ trú ngụ và giúp tôi phòng chống lại sự vỡ mộng. Ngay cả khi tôi được nuôi dạy trong nền văn hóa Pháp, thì Việt Nam vẫn cứ là mảnh đất nơi tôi lớn lên, nơi tôi học cách mở mắt, học cách chiêm ngưỡng. Vì những lý do ấy, tôi cảm thấy mình là số nhiều: một phần hướng về phương Đông, nhưng tôi cũng có trong mình một nét tính cách được hình thành từ trong các trường Pháp, tôi thấm đẫm trong văn hóa châu Âu. Và đôi khi, một tác giả người Áo với tôi còn gần gũi hơn một tác giả của phương Đông.
+ Chị đã rời Việt Nam năm lên mười bốn tuổi. Với chị chuyến đi đó có ý nghĩa như thế nào? Như một vết thương hay như một sự vắng mặt bị áp đặt?
Trong một thời gian dài đó từng là một vết thương lòng. Tôi phải rời xa cha tôi, ông ở lại. Ông đã có một ảnh hưởng lớn lên tác phẩm của tôi. Cho đến khi mất (năm 1995), ông vẫn là người mà tôi bí mật gửi tặng những quyển sách của mình. Nếu không có ông, nếu không có ý chí mà ông truyền vào các mạch máu của tôi, cũng như sự giáo dục mà ông đã dành cho tôi, thì hẳn là tôi đã không khởi sự viết văn. Như vậy với tôi Việt Nam là quê cha (tổ quốc) theo đúng nghĩa đen, nghĩa là nơi cha tôi đã sống, đã đau khổ, đã yêu thương, và đợi tôi trở về.
+ Chị có cảm giác gì khi thấy các tiểu thuyết của mình được dịch sang tiếng Việt (trước Vu khống đã có một bản dịch Tiếng nói - Voix - của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường?)
Tôi không còn đọc được tiếng Việt một cách trôi chảy nữa, thành ra tôi đã không thể thưởng thức trọn vẹn bản dịch Tiếng nói. Nhưng khi nhận được cuốn sách tôi đã rất xúc động, giống như ngày hôm nay tôi xúc động khi được biết sẽ có một phiên bản tiếng Việt của Vu khống. Tất cả những gì đến với tôi từ Việt Nam đều gây cho tôi niềm xúc động. Điều này giống như là một bức thư mà tôi viết đã đến được đúng địa chỉ, tương tự như khi người ta ném một cái chai xuống biển và nó đến được tay người nhận.
+ Sự lưu đày thực tế và sự lưu đày về ngôn ngữ mở đến cái chưa biết, hay tạo ra các bó buộc?
Tôi không coi lựa chọn viết bằng tiếng Pháp là một sự lưu đày. Tôi đã học thứ tiếng này ngay từ khi còn rất nhỏ, nên với tôi nó hết sức thân thuộc. Tôi sống trong cảnh lưu đày, nếu nói đến khía cạnh địa lý, nhưng theo năm tháng, nỗi đau đã mờ dần đi. Tôi thích cái ý nghĩ mình không ở đâu cả, không bị mất gốc rễ nhưng cũng không có ràng buộc, tôi không hề cảm thấy mình là một người Pháp, dù cho tôi đã ở Paris từ hơn hai mươi năm nay và đã rất quen với cách sống phương Tây. Tôi cảm thấy mình lúc nào cũng ở vị thế chênh vênh, chứa đựng tất cả các khả năng có thể. Tôi cũng hy vọng viết được bằng một ngôn ngữ không mang tính quy phạm, mà phải đủ tính sáng tạo để phá đi được mọi xiềng xích gò bó.
+ Là một người châu Á sống ở Pháp và muốn viết bằng tiếng Pháp, liệu đó có phải là một chủ đề ít nhiều phi lý hay không?
Vì tôi thích ý nghĩ mình không ở đâu cả, nên tôi cũng thích ý nghĩ mình là một điều kỳ quặc. Tính kỳ khôi của việc viết văn bằng tiếng Pháp trong khi đó không phải là ngôn ngữ của mình khiến tôi thấy rất hào hứng.
+ Chị đã viết rất nhiều về các tác giả cổ điển (trong mục “Quay trở về với cổ điển” trên tạp chí Magazine littéraire và viết các giới thiệu tác phẩm của những nhà văn như Jean Cocteau): liệu có thể từ đó mà suy ra rằng chị thích văn chương cổ điển hơn văn chương đương đại?
Cứ nghĩ rằng tôi sẵn sàng đọc các tác giả cổ điển hơn, bởi vì đó là những cuốn sách đã chống cự lại được thử thách của thời gian, nhưng tôi cũng thích đọc một số nhà văn đương đại. Tôi đặc biệt đánh giá cao nhiều tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp, ngay cả khi tôi đọc chúng qua tiếng Pháp.

+ Có vẻ như là triết học của Cioran (triết gia gốc Rumani viết tiếng Pháp, nổi tiếng về tính bi quan) gây tác động rất lớn đến chị. Chị có thể nói về điều này không?
Còn hơn nhiều triết học của Cioran, mà tôi phát hiện cùng lúc với triết học của Kierkegaard, chính mối quan hệ giữa ông và tiếng Pháp mới thực hấp dẫn tôi. Ông nói rằng bất hạnh của người trú dân là muốn làm mọi thứ giỏi hơn dân bản địa. Ông đã làm được điều này, bằng cách viết một thứ ngôn ngữ vô cùng thuần khiết. Sở thích của ông dành cho các tác phẩm thần bí cũng làm sống dậy ở tôi cùng một niềm hứng khởi. Người ta vẫn thường coi Cioran là một kẻ hư vô chủ nghĩa, còn với tôi trước hết ông là một kẻ tà đạo, người đã giáng những cú đòn đau cho giới chính thống và làm chúng ta sung sướng với những châm ngôn mang một màu đen đầy gợi hứng.
Blog Nhị Linh.
*
Rushdie chẳng đã từng phán: Chinh phục "tiếng không phải tiếng Mẹ" là hoàn tất tiến trình giải phóng của chúng ta, sao?
Brodsky mới hách: Ông này viết, làm thơ, bằng bất cứ tiếng gì, thì cũng là bằng tiếng Mẹ [tiếng Nga] đối với ông.
*
Đánh thức hy vọng
Lê Quỳnh chứng kiến nước Mỹ bị diễn văn của Obama chinh phục.
BBC
*
Cái tít có lẽ nên viết như vầy:
LQ, đặc phái viên BBC tại Washington D.C. chứng kiến cảnh tượng tân tổng thống chinh phục dân chúng Mỹ qua bài diễn văn nhậm chức của ông.
Tuy nhiên dùng động từ ‘chinh phục’ ở đây, quá “nguy hiểm”, vì nó rất dễ bị hiểu lầm.
Lại thêm cách dùng thì ở "bị động cách", lại càng thêm nguy hiểm.
*
Mít ta ít khi dùng “bị động cách”, passive voice.
Bị mới chẳng bị.
Được mới chẳng được. Được đóng thuế. Được vô chiến trường Miền Nam. Được Tổ Quốc Nhớ Ơn.
Toàn là "được" không hà!
Viết một cái tít không nên thân.
Bữa trước thì viết sai chính tả. "Giấu" viết sai là "dấu".
Bữa trước nữa, “Quần đảo Ngục Tù” thì “bị” dịch là "Bán Đảo Ngục Tù".
Chán quá! NQT
*
Khi Clinton đến thăm Việt Nam, báo chí Mẽo viết, tông tông Huê Kỳ 'chinh phục' nước ta, thí dụ, ấy là vì họ muốn nói, chỉ bằng thiện tâm của một ngưòi mà chiến thắng lòng thù hận của muôn người.
Hay khi tay gì gì đó, người Mẽo, giáo sư sử học Harvard, trên Tin Văn đã từng giới thiệu,(1), viết một cuốn sách, tố toàn thể dân Đức đều là đồ tể tự nguyện của Hitler, và khi ông này đi tua bán sách của mình tại Đức, đăng đàn diễn thuyết, dân Đức kéo đến chật rạp, thì báo chí Đức viết, me-xừ này đã 'chinh phục' nước Đức.
Còn me-xừ Obama, dân Mẽo, làm sao lại 'chinh phục' nước Mẽo?
Thấy người ta dùng chinh phục, cũng chinh phục!
Thảo nào, ăn cướp [chinh phục] thì nói là giải phóng!
(1)
Địa ngục đã làm việc ra sao. Trong cuốn "Những Đao Phủ Tự Nguyện của Hitler: Những con người Đức bình thường và Lò Thiêu Người" (nhà xb Knopf, 622 trang, 1996), Daniel Jonah Goldhagen đã đưa ra một cái nhìn mới mẻ về bản chất chủ nghĩa bài Do thái. Ông nghiên cứu cách phát triển của thế kỷ 19, theo đó, đã cung ứng một xã hội đấy ứ hận thù Do thái, sẵn sàng, tự nguyện để được động viên vào bất cứ biện pháp, hành động nào chống lại Do thái, và hỗ trợ trò giết người hàng loạt sau đó. Ông tin tưởng, trái với quan niệm thông thường, vẫn được chấp nhận, theo đó, đại bộ phận những người Đức bình thường đã "bất bình" với chủ trương bài Do thái của Nazi, nếu họ phải tham gia là vì quá sợ hãi, do sức ép của xã hội, một sự vâng lời thái quá...
Không phải như vậy. Đa số đã chia sẻ trò giết người với Hitler, tự nguyện tham gia làm đao phủ. Việc cần thiết phải huỷ diệt Do thái là rõ ràng, đối với tất cả, tiếp theo quan niệm Do thái là kẻ xâm lăng, ngoại lai, đối với cơ cấu xã hội Đức.
Khi cuốn sách được xuất bản tại Hoa Kỳ, nó đã gây một phản ứng thù nghịch rất dữ dội tại Đức, trong cả hai giới truyền thông và sử học. Trớ trêu là, khi những bản dịch Đức ngữ đầu tiên xuất hiện, tháng Tám 1996, tất cả được bán sạch, vài tuần sau, 130 ngàn ấn bản được tung ra. Tháng Chín, 1996, khi tác giả xuất hiện tại Đức, chuyến đi "chào hàng" của ông đã là một "succès fou": Goldhagen đã chinh phục Đức quốc! Trong vòng 10 ngày, giở bất cứ một tờ báo, mở bất cứ một chương trình TV là đều thấy bộ mặt bảnh trai của nhà khoa học chính trị trẻ tuổi của Harvard ("Ông ta trông giống như Tom Hanks"). Buổi thảo luận về cuốn sách, lần đầu được tổ chức tại Hamburg, con số tham dự là 600 người. Lần chót tại Munich, 2500 vé, 10 Đức mã một, bán sạch. Công chúng Đức đến để nghe chính điều tác giả nói, trong 600 trang nguyên bản, 700 trang dịch bản, tóm tắt là: Lò Thiêu Người chỉ xẩy ra tại Đức, nhập thân vào chế độ Đệ Tam Reich, bởi vì đó là cách các người đã là (you were the way you were). Các người làm điều đó, chỉ các người thôi, bởi vì các người là một trong những quốc gia bị vò xé bởi lòng thù hận, phải huỷ diệt Do thái, và đều là đồng lõa, một khi thời gian chin mùi.
Đây là một người
*
Tởm nhất là thứ ngôn ngữ đổi trắng thay đen nhằm đánh bóng chế độ. Thầy giáo đè con nít ra hãm ngay ở lớp học, vậy mà trắng trợn viết là Thầy giáo 'yêu' học sinh ngay tại trường. Hay Lĩnh án vì 'âu yếm' với trẻ 12 tuổi.
Viết như thế, chẳng khác xúi những thằng mặt người dạ thú khác bắt chước.