*

Diary

*
Echo in the Dark

In the land of the Soviets, the voice of the Kremlin was everywhere, an omnipresent reality-via-radio that long preceded Orwell’s dystopia. Lenin and Trotsky fomented revolution primarily in print—in the commanding editorials of Iskra and Pravda, in the frenzied leaflets passed around in St. Petersburg meeting halls and later reprinted in “Ten Days That Shook the World”—but the leading instrument of enculturation and inundation under Joseph Stalin was a broadcast technology called radio-tochka, literally “radio point,” a primitive receiver with no dial and no choice. These cheap wood-framed devices were installed in apartments and hallways, on factory floors, in train stations and bus depots; they played in hospitals, nursing homes, and military barracks; they were nailed to poles in the fields of collective farms and blared along the beaches from the Baltic to the Sea of Okhotsk
Ui chao, thảo nào Akhmatova phán:
Chỉ người nào có sống ở Nga, và nghe radio (la-dô, đài) mỗi ngày, mới hiểu chủ nghĩa Cộng-sản là gì. (Only someone who lives in Russia and listens to the radio every day can understand what communism is, trích dẫn từ Chuyện trò với Joseph Brodsky, của Solomon Volkov, nhà xb The Free Press, 1998).
Mấy ông bà Miền Nam, bỏ chạy kịp, ngay sau khi VC vô, chắc là chưa kinh qua [kinh quá, hãi quá, hốt quá... cũng đều được cả!], kinh nghiệm kinh khiếp về một cái loa phát thanh ở ngay... đầu  giường này!
Khủng khiếp lắm! Có lẽ chỉ thua tiếng kẻng ở trại cải tạo, vào buổi sáng thôi.

*

*

Đây là cái máy làm ra "big bang".
Đi tìm "phân tử của Thượng Đế"
Từ một thế kỷ, hai ý niệm đối đầu nhau: Thuyết tương đối của Einstein và thuyết lượng tử của Max Planck. Cả hai đều hoàn hảo, parfait, nhưng không làm sao xứng hợp, incompatible.Chúng hoàn toàn khác nhau, đối đầu nhau.Thuyết tương đối giải thích không gian, thời gian, trọng lực. Thuyết lượng tử giải thích vật chất. Làm sao kết hợp, thống nhất, làm thành một, là giấc mộng lớn nhất của các nhà vật lý: miêu tả thế giới bằng một lý thuyết [décrire le monde avec une seule théorie unifiée]. Einstein bị ám ảnh bởi nó, "lý thuyết của tất cả", cho đến những giây phút cuối cùng của ông.
Phải tìm cho ra cái gọi là "phân tử của Thượng Đế"! Đây là cái tên nhà vật lý Mỹ, Leon Lederman, Nobel vật lý 1988, đạt cho phân tử đó, còn gọi là "le bloson de Higgs"
Những bài thơ mới của Cao Thoại Châu
Uống cạn hoàng hôn
Trong niềm vui có lẫn chút sương mù
Đêm qua Bắc Vàm Cống
Buồn Đại Lục

tặng cho em nguyên một đóa trăng rằm
thôi câu chuyện tình nói cho nhiều rồi cũng vậy
trăm năm dài rồi sẽ đụng nghìn năm
tất cả qua đi, điều gì còn ở lại
một đóa hoa quỳnh trong cõi trăm năm
NBS.

Thời Chúa Sẩy Thai

Bạch Hổ: The White Tiger
Tác giả Aravind Adiga

Trong khi chê thậm tệ cuốn của Rushdie, "The Enchantress of Florence," trước khi ban giám khảo Man Booker quẳng vô thùng rác, tờ Người Kinh Tế, số 13 Tháng Chín, 2008, lại khen nức nở một trong sáu cuốn lọt vào danh sách chót, của một tác giả mới toanh: Aravind Adiga.
What a singular voice he has! Giọng văn mới đặc biệt làm sao!
Và qua bài điểm, cuốn sách quả là bảnh thật, và còn hơn thế nữa: có vẻ như cũng có một con bọ ở trong đó: rằng nghèo đói tham những quá là nguồn cơn sinh ra quái vật.
Với Mít, ngược lại!
*
The Economist September 13th 2008
New fiction
His master's voice
The White Tiger. By Aravind Adiga. Free Press; 321 pages; $24. Atlantic; £12.99
PLOUGHING through a novel a day for nearly six months, the judges of the Man Booker prize, Britain's premier award for fiction, quickly make two discoveries: that most books start well and then sink halfway through, and that almost all the novels soon sound the same. So a new voice is as welcome, and as rare, as a fine ending. Which is why all five judges wanted Aravind Adiga's first novel to be on this year's shortlist, announced on September 9th. And what a singular voice he has.

"The White Tiger" takes the form of a series of letters to WenJiabao, the Chinese premier. Balram Halwai, the Bangalore businessman who writes the letters, wants to tell the Chinese premier something about how life really is in India: not the pink sari of the tourist trail (pink is India's navy blue) or the sentimental imagery of the poor, doe-eyed children. Baham believes that poverty is so corrupting it produces monsters; he should know for he is such a monster himself.
The son of a poor rickshaw-puller who is taken out of school as a boy and put to work in a teashop, Baham nurses dreams of escape. He finally gets his chance when a rich village landlord hires him as a chauffeur for his son, his daughter-in-law; Pinky Madam, and their two Pomeranian dogs, Cuddles and Puddles.
The family moves to Delhi. There, amid the cockroaches and the call centres, the 360,000,004 gods, the shopping malls, the brown envelopes and the crippling traffic jams, Balram learns about modern India, where the air is so bad that it takes ten years off a man's life unless he drives round in an air-conditioned car. "The cars of the rich go like dark eggs down the roads of Delhi. Every now and then an egg will crack open-a woman's hand, dazzling with gold bangles, stretches out of an open window, flings an empty mineral water bottle onto the road-and then the window goes up, and the egg is resealed."
As Baham's education expands, he grows more corrupt. Yet the reader's sympathy for the former tea-boy never flags. In creating a character who is both witty and psychopathic, Mr Adiga has produced a hero almost as memorable as Pip, proving himself the Charles Dickens of the call-centre generation. 

Gấu nhà văn

Sartre, khen nắc nỏm Âm thanh và Cuồng nộ, nhưng chê hết lời Sartoris, coi đây là thứ nghệ thuật đánh lừa con mắt.
Lạ, là Borges lại coi đây, thứ nghệ thuật mà con mắt của Faulkner, là thứ thượng thừa, khi viện dẫn một câu của Boileau, để minh chứng: ”Cái thực đôi khi có thể chẳng có vẻ thực: Le vrai peut quelquefois n’être pas vraisemblable.”
Trong Borges a Reader, có ba bài điểm, review, thật ngắn, của Borges, về ba tác phẩm của Faulkner: The Unvanquished, Absalom, Ansalom!,

Dọn
Gặp ông chủ

…giáo sư tại Mỹ nổi tiếng nhưng khiêm nhường…
Dị ứng với “trí thức” và “Việt kiều”
 “Trí thức” nghe quá kênh kiệu. Người khác dùng trung hoà hơn. Tôi cũng dị ứng với các từ “toàn cầu hoá” và “hiến kế”. Nghe to tát quá.
Trang viet-xì-tốp-đi-thôi của ông chủ, chuyên làm link, nghĩa là, giới thiệu những bài viết trên net. Một thằng thư ký nhà giây thép như Gấu cũng làm được, vậy mà “nổi tiếng, khiêm nhường, trí thức nghe quá kênh kiệu, dị ứng…”!
Bản thân ông chủ chưa thấy có một bài viết nào cho ra hồn [riêng về môn kinh tế, Gấu không phải là dân khoa bảng nên xin miễn có ý kiến].
Ít ra cũng phải có tí liêm sỉ chứ! Đâu có phải cái cô [hay bà?] nữ phóng viên khen thực sự đâu? Cô ta đang cười thầm trong bụng, đám Vịt Kìu này sao dễ ‘thuốc’, dễ  'chuốc’ quá!
Về nước, đọc tham luận, có bao nhiêu điều cần nói, cần thẳng thắn yêu cầu nhà nước… Vậy mà nói chuyện trí thức ở bên Tầu. Không biết ngượng, mà còn tự sướng, tự mình chơi “ba bốn sao” vào bài viết của một em thổi mình!
Thảm thật!
*

Nhưng bằng... vài giá, thì được?

Tay này, lần đầu Gấu về Hà Nội, có gặp, tình cờ thôi, mấy ông bạn văn VC giới thiệu: Anh DTH, làm cuốn về TCS, có tính lấy bài viết của anh về TCS…
Nghe tới đó, ông xua tay, gạt đi, tôi có tính thế thật, nhưng sau cuốn sách đủ bài, nên thôi, chứ không phải vì bài của anh có vấn đề, hay nhạy cảm.
Gấu hình như có viết về vụ này, đâu đó, trên Tin Văn. Lần Ngô Thảo đưa tới một khách sạn năm sao, gặp họ Đoàn đang ngồi nhậu với tay chủ khách sạn. Cũng cười cười, chào hỏi, vậy thôi. Lạ, là đám bạn văn VC của Gấu có vẻ rất ớn tay này. Chính vì thái độ của đám bạn văn VC của Gấu, nên bữa đó, Gấu không hỏi lại, ai cho phép mi tính đăng bài của ta, rồi lại tính… không đăng?

Nhắc tới tay này, vì có liên quan một tí đến nhà biên khảo lừng danh không biết viết văn ở hải ngoại. Tay họ Đoàn có lấy một bài viết của nhà biên khảo, về NHT, khi đó còn tờ VHNT trên lưới của PCL. Không biết có xin phép nhà biên khảo hay không, nhưng ông ta mừng quýnh lên, khoe nhặng trên net với độc giả VHNT, và bà chủ báo, đại khái, nhà nước VC đã công nhận tôi là nhà biên khảo rồi!

Nguyễn Khải

Tôi viết hồi ký chủ yếu là do nhu cầu giải toả cho bản thân, thế thôi. Con người ta có một khoái thú là được décharger khỏi bản thân mình một « gánh nặng » nào đấy về trải nghiệm, về tâm tư v.v... Vì thế tôi viết hồi ký chủ yếu cho mình và một số người thân, không hề có ý định công bố bằng bất cứ phương tiện thông tin nào. Vả lại, tập hồi ký chưa hoàn chỉnh, còn đang trên quá trình chỉnh lý, sửa chữa (kể cả bài về Nguyễn Khải).
NDM
Giải toả cái kiểu này ư:
Nguyễn Khải cũng kể lại, hôm ấy anh ngồi chủ tịch đoàn. Có một cậu nói nhỏ với anh: “Ông Lành đang nói sao cậu lại cười?” Khải sợ quá, vội chối: “Không, răng tôi nó hô đấy chứ, tôi có dám cười đâu!”?
Tôi đã chứng kiến Nguyễn Đình Thi sợ ông - Tố Hữu - như thế nào, tôi ví như con cua co dúm người lại trước con ếch?
Thảo nào, D. H. Lawrence khuyên: "Đừng bao giờ tin tưởng nghệ sĩ. Hãy tin câu chuyện kể". Chức năng chính hiệu của một phê bình gia, đó là cứu vớt (save) câu chuyện, ra khỏi nghệ sĩ, kẻ tạo ra nó.
Bạn đã đọc Don Quixote chưa?
Đừng tin nhà văn.
NQL phán: “Ngu gì lấy văn để chỉ trích người khác”.
Nhưng, trong truyện, ông lôi tên cúng cơm của bạn ra để chửi, không phải bạn ông, mà là nhà nước.