Khi tôi viết thư yêu cầu Phạm Thị Hoài cho biết lý do từ chối không đăng bài của tôi thì nhà văn này cho biết bài của tôi “thiếu chất lượng và thiếu những tiêu chuẩn tối thiểu.” Trước đây thì không. Diễn đàn Talawas đã đăng nhiều bài viết của tôi.
NVL [DVC online]

Thú vị thực.
Làm Gấu nhớ đến NDT, sau khi được chê, bèn khoe um lên.
Làm Gấu "lại" nhớ đến chính... Gấu, một lần "chê khéo" một nữ tác giả, bà "mail" cám ơn: Được ông Gấu nhắc tới, chê còn sướng hơn cả khen!
Chắc NDT và NVL ở tâm trạng đó: Được bà chủ quán ngó xuống... bài viết, là đã sướng điên người lên rồi ?
Bản thân Gấu, rất chán cái trò phải quyết định số phận bài của kẻ khác, nên không bao giờ dám ban cho mình cái việc làm cao cả, vì sự nghiệp văn học Mít này. Khen chê với tư cách một độc giả, khốn nạn hơn một chút, nhà điểm sách, thì còn tàm tạm được. Khen chê để quẳng bài vào… lỗ thủng của văn học, không!

Note: Cái vụ này, lý thú lắm, sẽ hầu tiếp. NQT
*

Câu sau đây, thì không... thú vị.
Thú thực, Gấu đọc hoài, mà vẫn không hiểu nghĩa của nó!
Hội Luận Văn Học Việt Nam, về hình thức và nội dung, được ra đời và phát triển như một cuộc hội ngộ để bàn luận; tức là được định vị bởi các ngày tạm chia tay và ngày chia tay.
Ẩn dụ thơ chăng?
*

Ẩn dụ thơ “Đài gương soi đến dấu bèo” - không phải của Gấu, tất nhiên - lần đầu Gấu thật ‘cay đắng dã man’ được thưởng thức, là trong một lá thư tỏ tình, của một cô gái mà Gấu tưởng là cô ‘thuơn’ Gấu, nhưng hóa ra ‘thươn’ đệ tử của Gấu!
Gấu đã nói sơ qua về vụ này một lần rồi. Nay nhắc lại, một phần để đáp lại tí ‘tri tình’ của một độc giả Tin Văn, khi đọc câu chuyện tình mắc cỡ của Gấu, bèn ‘mail’, khen, ui chao ẩn dụ thơ mới đẹp làm sao, lần đầu tiên tui được nghe, và cuộc tình của ông Gấu mới tội làm sao!
*
Thời gian trường Bưu Điện đang xây cất đó, Gấu làm việc bên này, nhìn qua, thấy trong đám thợ hồ có một em xinh thật là xinh. Thế là cứ rảnh việc một tí, là thò đầu ra cửa sổ để ngắm em. Rảnh hơn thì ra hẳn bên ngoài, ngó cho đã con mắt.
Thế rồi, một bữa, được em ngó lại. Ôi chao, hạnh phúc nào bằng.
Cho đến một ngày đẹp trời, em vẫy tay cho phép gặp.
Gặp, em thẹn thùng đưa cho một lá thư mầu xanh, thẹn thùng nói, xin nhờ anh làm con chim xanh, [mấy từ con chim xanh này là của em, không phải của Gấu], đưa lá  thư xanh này cho cái anh nho nhỏ đẹp trai, hay đứng kế anh, giùm em.
Trong thư, có câu, “đài gương soi đến dấu bèo này chăng”?
Đài gương, là ông nhóc đệ tử Gấu. Dấu bèo là thánh nữ của Gấu.
Ông già làm chung, ông Lân, còn phạng thêm cho một câu, nó là thợ hồ, làm sao dám ngó lên tới đài gương, là ông cán sự Bưu Điện!
Gấu, nhà văn
*
Nhưng thú vị nhất, là cái lần talawas bị tường lửa, và bà chủ quán lên BBC than phiền, cái vụ Gấu này nhanh hẩu đoảng, ăn mừng chiến thắng:
Tôi đâu có muốn được điểm của hải ngoại!
Và Gấu lại phải lên tiếng thanh minh, hải ngoại đâu cần điểm, mà cần một "nửa linh hồn" của nó, bị thất lạc, từ thuở Tây mủi lõ đánh chiếm Nam Kỳ!
*
“Còn những người, trong những ngày qua, có lời chúc mừng talawas đã đạt được cái thành tích là trở thành món hàng cấm và vì thế có hương vị ngọt ngào hơn, thậm chí cả những người cho rằng talawas cố tình bị tường lửa để kiếm điểm tại nước ngoài, những người ấy sẽ thấy mình đã kết luận vô lối và vội vàng như thế nào. Nếu phải thành một huyền thoại thì đó là bất hạnh lớn cho chúng tôi”.
Phạm Thị Hoài, trả lời BBC, đăng lại trên talawas. 

Trên tờ Gió Đông ngày nào - mà đa số cộng tác viên là những cây viết ra đi từ miền bắc - người chủ trương, Lê Trọng Phương, trong một bài viết, đã mượn một ẩn dụ của Borges, khi nói về một bức bản đồ Việt Nam, tỉ lệ xích là 1/1, bị rách nát, mà những người Việt hải ngoại cố mang ra ngoài này để khâu vá lại, cho nó được như xưa.
Một tấm bản đồ "văn học" như thế, chỉ có một nửa, nếu thiếu những người như Lê Trọng Phương, những diễn đàn như talawas.
Trong tinh thần đó, Tin Văn viết, "... và như vậy văn học hải ngoại sẽ không còn ở trong tình trạng chông chênh, thiếu tới một nửa 'cuộc đời, linh hồn'... của nó."
Talawas bị tường lửa
*
Bài post lên, NTV đọc, phôn khen: Hình ảnh một "nửa linh hồn", mày dùng, đắt lắm !
Gấu, vừa mừng lại vừa lo, hỏi:
-Nhưng liệu bà chủ quán có biết, có 'đài gương soi đến dấu bèo'... ?
NTV:
-Làm sao không biết !
Chúc mừng 5 năm talawas
*
Ivan Bunin's first encounter with Anton Chekhov was unpromising. In 1891, when he was a callow twenty-old, he wrote to Chekhov, ten years his senior: "Beginning writers have the habit of plaguing editors, poets, and writers . . . with requests to read their work .... I am one of these people". Chekhov responded, "I am a poor critic who always makes mistakes, especially when it comes to beginning writers". Bunin never sent the stories.
About Chekhov

Bunin, nhà văn Nobel Nga, kể, lần đầu gặp gỡ nhà văn đàn anh Chekhov, “không hứa hẹn gì hết” [unpromising]. Đó là năm 1891, khi Bunin, 21 tuổi, một anh chàng tập tễnh viết văn, viết cho Chekhov, lớn hơn ông 10 tuổi:
“Những thằng tập tễnh viết thường có thói quen xin được những đấng đàn anh chỉ giáo… tôi là một thằng cha như vậy.”
Chekhov trả lời:
Tôi là một nhà phê bình dở, nhất là khi phải đọc mấy tay tập tạnh.
Bunin bèn đếch thèm gửi những sáng tác đầu tay của mình.
Thú vị hơn nữa, sau hai người là bạn, sau Bunin được Nobel, sau Chekhov mất, dặn cô em, phải Bunin mới là người xứng đáng viết tiểu sử của ta!
*
Ui  chao Sến Cô Nương, quả là cao giá!
Ba thằng đem đơn tới xin bàn tay, hai thằng bị vứt vô thùng rác.
 Thằng thứ ba bị đem lên BBC, mét cả thế giới!
*
Mở ngoặc nói chuyện dịch thuật.
Ông anh dậy thằng em, cứ dịch tưới, sai thì sửa.
Trong bài viết "Hãy Bước Qua Lằn Ranh Này", Rushdie trích "Ghi chú về dịch thuật" của Nabokov, qua đó, nhà văn Nga này cho rằng, có "ba bậc quỉ ma" [three grades of evil], trong thế giới lạ kỳ dịch thuật.
Bậc thứ nhất, không đến nỗi tà ma cho lắm, là do thiếu hiểu biết, hiểu sai. Cái này tha thứ được, vì làm người là phải có lỗi lầm.
Bậc thứ nhì dẫn tới Địa Ngục, "The next step to Hell", là thiến vô tư, thoải mái những chữ, những đoạn mà dịch giả không hiểu nghĩa, hay cảm thấy, chúng có vẻ mù mờ, tối tăm, hay thô bỉ, dơ dáy, tục tĩu đối với những độc giả mà người dịch mường tượng ra ở trong đầu.
Bậc thứ ba, tội ác tệ hại nhất trong dịch thuật, là dịch giả muốn "làm tốt", sửa đổi, improve, nguyên tác, "đánh bóng, minh họa" nó, sao cho tác phẩm đi đúng luồng, phục vụ yêu cầu của nhân dân [to conform to the notions and prejudices of a given public: phù hợp với quan niệm và định kiến của một tầng lớp công chúng nhất định.
*
Tuy nhiên, Gấu nhận ra, còn một cái sai nữa. Sai do chữ tác đánh chữ tộ, và tác tộ như thế, là do liên tưởng mà ra.
Gấu bị vụ này rất nhiều lần.
Thí dụ câu sau đây, của Brodsky: Lưu vong dậy cho chúng ta sự tủi nhục.
Mới đây, tình cờ đọc lại, ông viết lưu vong dậy cho chúng ta sự khiêm tốn.
Hóa ra là, với Brodsky, là bài học khiêm tốn.
Nhưng với Gấu là bài học tủi nhục.
Humility lầm thành humiliation!
Vừa nhìn từ humility, là đã nghĩ ra bao nhiêu sự nhục nhã, khi ở trại cấm Thái Lan, ròng rã bốn năm trời rồi!
Chưa kể những ngày nhục nhã bại trận.
*

Khi tôi viết thư yêu cầu Phạm Thị Hoài cho biết lý do từ chối không đăng bài của tôi thì nhà văn này cho biết bài của tôi “thiếu chất lượng và thiếu những tiêu chuẩn tối thiểu.” Trước đây thì không. Diễn đàn Talawas đã đăng nhiều bài viết của tôi.
NVL [DVC online] 

Câu này, tưởng đơn giản, nhưng do Gấu đọc không ra, và khi đọc ra, thì biết, không phải của NVL, mà là của trưởng môn phái Nga Mi!
[Tiện đây, xin lỗi, lần vừa mới gặp lại, đã "nặng lời", gọi đùa "đại ma đầu". Đúng ra phải gọi là Diệt Tuyệt Sư Thái. NQT]

Câu của NVL, [do có người gà], không nói chuyện bài vở.
Lần đầu đọc, Gấu ngạc nhiên, tự hỏi, tại sao NVL lại nói chuyện trước đó, talawas vẫn đăng bài của ông?
Trước đó, những bài viết của ông OK, bây giờ không OK, là chuyện thường.
Tại sao lại viết như vậy?
Hoá ra không phải viết như vậy!
Gấu ngu quá, không đọc ra cái độc của Nghé Ọ! (1)
(1) Độc của ĐN, thì dễ nhận ra. Của Nghé Ọ, mới khó!
Nhớ một lần, cũng ghé Tiểu Sài Gòn, tá túc nhà một bạn văn. Lần đó ĐN khen bạn quí của Gấu "đội dĩa LT" tới quá! Bà xã của chủ nhà hỏi Gấu, "đội dĩa" là đội cái gì hả anh?
Kể lại, Nghé Ọ cuời, nói, cũng phải “vấn kế” sư phụ, là HHT, mới có được những từ hiếm quí đó!
Nâng bi, đội dĩa là một cặp của nó.
*
Có vẻ như những nhà văn ra đi từ Miền Bắc chỉ cần bài học khiêm tốn.
Đâu có thất trận mà cần bài học nhục nhã?
Nhà văn Vũ Thư Hiên, chẳng hạn, khi được phỏng vấn, nghĩ gì về văn học hải ngoại, ông hất hàm hỏi lại, có cái thứ gọi là văn học hải ngoại ư?

Đúng ra, sau sự cố Hoặc Ngữ, Gấu tính nghỉ chơi với ta là gì, nhưng liền khi đó xẩy ra một sự kiện khác, và Gấu thay đổi quyết định, theo suy nghĩ, có lẽ chưa đến mức nghỉ chơi, vẫn còn có cơ cứu vãn được.
Đó là sự kiện, NTV, do không có PC, không có email gì hết, và anh lại có một số bài viết, và một số thân hữu muốn ‘đầu tư’ vào ta là gì, trong những thân hữu của NTV, có NKL, thí dụ. NTV nói với Gấu, đại khái, chuyện HN, chuyện nhỏ, muốn làm được cái gì lớn, thì phải bỏ qua chuyện nhỏ.
NTV cũng là người yêu cầu [gợi ý đúng hơn] Gấu "nên" viết cho ta là gì, khi nó vừa xuất hiện.
Thú thực, Gấu không ưa văn bà chủ quán, và cũng chưa từng nghĩ chuyện gửi bài xin được đăng, nếu không có sự thúc giục của NTV, và thái độ niềm nở lúc đầu của bà chủ quán khiến Gấu có cảm tưởng mọi chuyện sẽ OK, Gấu sẽ viết một loạt bài, chủ yếu dành cho nửa mảnh trăng thề vừa tìm thấy lại, thay cho một vầng trăng goá của cả một miền đất!
Hình ảnh một “nửa linh hồn”, đã “ẩn tàng” trong một số bài viết, về những nhà văn của Miền Bắc, như Bảo Ninh [trong bài viết về Nỗi Buồn Chiến Tranh, bài điểm sách đầu tiên của Gấu, khi vừa ra hải ngoại, lần đầu tiên đăng trên tờ Nắng Mới, 1994, của nhóm Montreal], Nguyễn Huy Thiệp [Truyện Ngắn, Tình Yêu và Chiến Tranh, lần đầu tiên xuất hiện trên báo Văn Học của NMG, cc 1997], Bếp Lửa trong văn chương, viết về tập truyện Trăng Goá của Lê Minh Hà [bài viết thoạt đầu tính giới thiệu tập truyện ngắn của Nguyễn Chí Kham,"Trăng Ơi Thơ Ấu Mãi", nhằm tạo sự tương phản, giữa mấy vầng trăng, giữa mấy Hà Nội [một Hà Nội sặc mùi nước đái, sặc khói bom B52 trước 1975, và một Hà Nội của một tên sĩ quan VNCH, tù cải tạo trên đường về với gia đình, ghé thăm, trong khi chờ tầu, anh ta chưa từng biết đất Bắc, chưa từng biết Hà Nội, nhưng lại quá mê nó, qua một Nhất Linh, một Thạch Lam, thí dụ].
Sự kiện viết cho ta là gì, theo quẻ bói mu rùa, và qua những sự kiện tiếp nối như trên, đúng ra là sẽ "thuận buồm xuôi gió" [chữ của HNH], nếu gặp một người có tâm địa khá hơn.
Thế mà hư hết! Người tính không bằng Trời tính! Ôi, Trời hại Gấu, Trời hại Gấu, than như Khổng Phu Tử!
*
Có thể, có độc giả thắc mắc, sự kiện Hoặc Ngữ [khui mấy từ Gấu dịch sai], thì ghê gớm chi đâu, mà đến mức giơ tay, ngửa cổ, ngửa mặt lên trời, than như Khổng Tử, đạo Mít từ nay kể như mạt, một hai nằng nặc, Gấu chả, Gấu chả…  thèm viết cho ta là gì nữa? (1)
*
Vẫn chuyện một nửa linh hồn.
Bạn quí của Gấu, danh tiếng nổi hơn Gấu nhiều, [cũng ra vẻ khiêm tốn: Gấu ‘cũng’ nổi tiếng, nhưng bạn Gấu nổi hơn Gấu nhiều, bạn quí mà!], Tổng của Tổng [tổng bí thư, tổng biên tập, tổng thư ký], Chủ của Chủ [chủ bút, chủ nhiệm, chủ báo], một Đại Học Mẽo nghe đại danh, bèn mời làm giáo sư thỉnh giảng [?] môn văn chương Mít [?], do bận bịu quá, mail hỏi Gấu, mày có ideas gì cho tao mượn một ít, Gấu bèn cao giọng bàn về những khởi đầu của văn chương hải ngoại.
Nó tuy chẳng ra gì, những có tới ba bốn khởi đầu: Một, là thời của VP, một mình một chợ, với trách nhiệm khổng lồ, cứu một nền văn chương bị bức tử. Hai, văn chương vượt biển. Ba, văn chương hội nhập… Nhưng phải đến khi có những nhà văn Bắc Kít từ bỏ thiên đường Bắc Kít Mác Xít [toàn những Kít Kít không à!], thì mới coi là khởi đầu thứ nhất "nhất" của nó!
Bởi vậy, khi thấy ta là gì xuất hiện, được một nữ văn sĩ nổi đình nổi đám như thế, chủ trì, thì phải mừng đến chảy nước mắt ra chứ: Ba bốn chục năm mới có ngày này!
*
(1) Như đã tường trình, vụ Hoặc Ngữ xẩy ra khi Gấu đang về Việt Nam, Gấu Cái phôn, nói, "ta là gì" gửi một bài viết, phê bình, mi dịch sai. Gấu trả lời, để về nhà tính, nói lại với họ như vậy.
Ta là gì sau đó, mail cho biết, không thể chờ được, vì mất “thời gian tính”, mất “hot”…. đại khái như vậy, Gấu không nhớ rõ.
Thì cũng được thôi. Tuy nhiên vấn đề là, Hoặc Ngữ là ai?
Lúc đó, Gấu chưa hề biết Hoặc Ngữ là cây viết nổi tiếng Hoàng Ngọc Tuấn, chính vì vậy, khi về nhà, đã trả lời trên Tin Văn, một phần, ông ta hỏi [qua tên Hoặc Ngữ], rất đàng hoàng. Gấu có lệ, tự đặt ra cho mình, không trả lời những câu hỏi của một nhà văn đã có tên tuổi, nếu xét thấy có vấn đề.
Bởi vì, với bạn văn, chỉ khi nào rất cần, mới phải đưa nhau lên mặt báo, mặt net. Những câu hỏi của Hoàng Ngọc Tuấn, ông thừa sức mail cho Gấu, chỉ cho những chỗ sai, như Gấu đã từng làm với rất nhiều bạn văn, nhất là, khi trang net của mấy ông đó, [Tiền Vệ, khi còn là báo] Gấu xung phong viết bài đầu tiên, khi vừa mới ra mắt. Tại sao lại dùng tên Hoặc Ngữ để hỏi?
Vấn đề thứ nhì, Hoàng Ngọc Tuấn, trước đó, đã từng chất chính Hoàng Ngọc Hiến, tố ông này ngụy tạo tài liệu. Trong vụ này, ông ta có thể mail cho Hoàng Ngọc Hiến để yêu cầu giải thích. Nhưng ông ta không làm như vậy.
Sau này, qua ta là gì cho biết, đã hỏi, và  Hoàng Ngọc Tuấn yêu cầu, cho sử dụng tên Hoặc Ngữ.
Đúng ra, phải dùng tên Hoàng Ngọc Tuấn.
Nếu dùng tên Hoàng Ngọc Tuấn, thì Gấu không trả lời. Không biết ông ta có tiên liệu điều này?
Nếu “ta là gì” không yêu cầu được Hoàng Ngọc Tuấn sử dụng tên của ông, thay vì tên Hoặc Ngữ, thì nguyên tắc, không đăng bài.
Bởi vì, một diễn đàn như vậy, không thể sử dụng một cái tên mơ hồ như thế, để chất chính một người viết đã có chút tên tuổi.
Bản thân Gấu, sở dĩ phải dùng đến tên Nguyễn Quốc Trụ, chính là vì như vậy. Khi chất chính người khác, tốt nhất là dùng tên thật, như là phép lịch sự tối thiểu.
Sau khi Gấu trả lời, ông ta mới cho biết, ông là Hoàng Ngọc Tuấn, và cho biết thêm tên Hoặc Ngữ được sử dụng cho những vấn đề liên quan đến dịch thuật.
Nhưng trong vụ Hoàng Ngọc Hiến, ông ta sử dụng tên Hoàng Ngọc Tuấn, cũng liên quan tới dịch thuật.
*
Note: V/v  một số bài liên quan, xin bấm folder Potin trên đầu trang Tin Văn.
*
Khi tôi viết thư yêu cầu Phạm Thị Hoài cho biết lý do từ chối không đăng bài của tôi thì nhà văn này cho biết bài của tôi “thiếu chất lượng và thiếu những tiêu chuẩn tối thiểu.” Trước đây thì không. Diễn đàn Talawas đã đăng nhiều bài viết của tôi.
NVL [DVC online] 

Thái độ của bà chủ quán làm Gấu nhớ tới ông bạn KT, chủ tờ HL, nay đã bị người khác chôm mất.
Ông này cũng hách lắm. Tự nghĩ mình là kẻ ban ân huệ tới cho những người viết, người cộng sự.
Quái đản thật.
Gửi bài cho ông, mà lỡ muốn sửa một tí, rồi gửi lại, là bị ông chửi liền, lần sau đừng làm phiền tôi. Hãy sửa chán sửa chê đi, rồi hãy gửi!
Ông này hách đến nỗi, chửi luôn cả người cộng tác, mà cũng không biết, mình chửi họ, vì ngu dốt quá, thế mới thảm.
Ông viết:

Từ lúc HL ra đời đến nay, mười một năm, chúng tôi đã cố gắng không để tờ báo rơi vào tình trạng thù tạc, tung hứng, hoặc "bị đăng" bài của các tác giả. Chính vì vậy, HL mất đi một số văn hữu cộng tác. Phàm, hầu hết các nhà văn nhà thơ, thành danh, hoặc nghĩ rằng mình đã thành danh, gửi bài đến các tòa báo, đều mặc nhiên cho rằng các chủ biên phải có bổn phận sử dụng! Riêng HL, từng nhiều lần không làm tròn "bổn phận", khi nhận thấy những bài viết ấy chưa đạt yêu cầu mong muốn. Tôn chỉ của chúng tôi: chỉ đăng những gì xứng đáng đăng. Nếu buộc phải chọn lựa một bài viết tệ của một tên tuổi lớn và một bài viết giá trị của một ngòi bút vô danh, chúng tôi chọn người thứ hai. Trình bày rõ với ông như thế, nhằm mục đích nhấn mạnh, một lần nữa, chủ trương của chúng tôi: chỉ đăng bài do giá trị tự thân của bài, chứ không đăng bài vì "bị đăng", vì "vị nể".
Thư độc giả HL

Ông viết như thế, bất cứ một người viết nào có tí tên tuổi, đều sợ bị thay thế bằng một ngòi bút vô danh.
Tương tự, sau cú NVL, ông nào, bà nào viết cho “ta là gì” cũng nơm nớp sợ, một buổi sáng đẹp trời, nhận được mail: Bài thiếu tiêu chuẩn, không đủ kích thước!
Một ông i tờ rít như KT, thì dựa trên tiêu chuẩn nào, để phán, bài viết chưa đạt yêu cầu?
Tất cả những tác giả, nhờ HL mà thành danh, thì đều có mùi sex. Cái này thì KT rất rành! Đó là sự thực.
Hoặc viết thật bạo. Như Trần Vũ chẳng hạn.
*
Nói đến sex, KT là bậc thầy! Anh viết sex, đạt đến vô thức, thế mới ghê!
Truyện Có yêu em không, phải nói là số 1, khó có ai viết hơn. Chính KT, khi viết nó, là cũng trong tình trạng nhập đồng.
* 

Tôi đọc truyện ngắn Có Yêu Em Không của Khánh Trường ở trong trại cấm Sikiew, Thái Lan, trong lúc chờ kết quả thanh lọc. Chấn động do nó gây nên, sau này phải nhớ lại, tôi thấy chẳng khác, nếu phải so với  lần đầu tiên được nghe bản Ngày Mai Đi Nhận Xác Chồng, của Phạm Duy, thời gian ở trong trại cải tạo, nghĩa là người nghe lần đầu, là tôi đó, đã có một khoảng cách thật xa với lúc bản nhạc ra đời.
Tôi vẫn thường nghĩ, có những tác phẩm, nó như không chịu gặp bạn ngay, vì nó biết rằng, gặp ngay là hỏng!
Bản Ngày Mai Đi Nhận Xác Chồng là vậy đối với tôi. Như thể nó được Phạm Duy sáng tác, để dành riêng cho tôi, bao nhiêu năm tháng sau, khi cuộc chiến đã chấm dứt, để cho tôi gặp nó, bản nhạc, ở trong một trại tù ở miền nam. Tôi nhắc lại, phải là một trại tù, ở miền nam, có thể cũng không xa lắm, cái nơi mà người vợ đã từng tới, để nhận xác chồng.
Có thể, bởi vì tôi đã ở có lần đi nhận xác thằng em trai, tử trận tại Sóc Trăng, trước Mậu Thân một năm.
Bất thình lình, giữa chốn lao tù không biết ngày nào về, bản nhạc cất lên, và nó làm tôi sống lại những ngày tháng cay nghiệt, thê lương đó....
Như một "dấu báo", cho riêng tôi, truyện ngắn KT, Có Yêu Em Không, bản nhạc Phạm Duy, Ngày Mai Đi Nhận Xác Chồng, những sự kiện riêng rẽ chẳng liên quan gì tới nhau đó, lạ một điều, chúng quyện vào với nhau, xung quanh cái chết của đứa em trai. Sự kiện "giả tưởng", trung tâm truyện ngắn KT, cái xen xẩy ra ở trên gác xép, bên dưới đèn nhang khấn bái chung quanh chiếc hòm của người chết đó, đã thực sự xẩy ra, tuy không ngay bên cạnh chiếc hòm của thằng em trai tại nhà hội thị xã Sóc Trăng, nhưng cũng cách đó chẳng xa, giữa một số sĩ quan bạn bè của thằng em, và mấy cô gái làng chơi, sau này tôi được nghe kể lại, từ một người bạn, cũng sĩ quan, đã cùng đi với tôi, xuống nhận xác thằng em.
Lần về, trong khi tôi theo chiếc C130 về Sài Gòn cùng xác thằng em, cô bạn gái của nó, bà mẹ của cô gái, anh bạn đi xe đò trở về Cần Thơ, là nơi đơn vị anh đang đóng quân, chiếc xe đò đi trước xe anh bị mìn. Sau này, anh vẫn tự hỏi, hay là thằng Sĩ đã "xúi" tao đừng nhảy lên chuyến xe đầu tiên?
Một cách nào đó, nó còn liên quan tới sự kiện giả tưởng ở trong cuốn tiểu thuyết Trăm Năm Cô Đơn, của Garcia Marquez. Bạn có nhớ cái xen làm tình giữa hai kẻ cùng huyết thống, trên chiếc võng, và bao nhiêu mồ hôi, tinh khí , máu trinh... chưa kịp rớt xuống sàn nhà, là đã bị những sợi võng nóng bỏng nuốt sạch, rồi bạn tưởng tượng ra cái cảnh ở trên gác xép trong truyện ngắn KT, và làm một cú so sánh, thì sẽ thấy, cảnh ở trong truyện KT hung bạo gấp mấy lần của Garcia Marquez:  Hãy tưởng tượng những máu lệ, những sung sướng, đau khổ, những rên xiết quằn quại của cặp trai gái... bị những tiếng cầu kinh, những sợi nhang khói nuốt sạch, không để lại một chút nào cho cái cuộc chiến khốn kiếp đó!
Trong những truyện ngắn hay nhất thế giới, có một, của Nhật, kể câu chuyện, một anh chàng sinh ra, lớn lên học hành thành tài, ra đời, lấy vợ, đẻ con, sống [ngu ngốc] cái cuộc đời đầy những hạnh phúc [ngu ngốc] như thế đó, bỗng một bữa, trên đường đi làm, động đất [hình như vậy], phải chạy vội vào một ổ tạm trú. Ở đó, anh gặp một đứa con gái, dơ dáy, bẩn thỉu, thuộc loại ăn xin ăn mày trong thành phố. Trong khi chờ chết, cả hai "hì hục, hăm hở, mê mải.... làm tình" và cho tới lúc đó, anh đàn ông mới hiểu ra được "làm tình" nghĩa là gì, hạnh phúc nghĩa là gì.
Tôi nghĩ, truyện ngắn Có Yêu Em Không của KT có cái mùi vị hạnh phúc tương tự.
Cho dù là được viết ở hải ngoại, nhưng Có Yêu Em Không là cũng từ những năm tháng đó mà ra.
Thành thử cái tay "gì đó" dịch ra tiếng Tây, đọc không được!
Đọc không được, làm sao dám dịch?
Vậy mà còn dám dịch, những "của quí" như của DTH?
Có những giây phút, những thời điểm "lịch sử" giầu có vô cùng. Khi phải nhìn lại lịch sử văn học miền nam - lịch sử của đám chúng tôi! - văn học những năm 1960 quả là giầu có vô cùng.
Chỉ với một vài truyện ngắn của nó.
Nếu đi hết biển
*
Người xưa có lệ, phải tắm rửa sạch sẽ, chay tịnh, cúng tế, diện bích, ăn chay trường, không gần em, không gần bà xã… càng lâu càng tốt, trước khi khởi đầu một công trình quan trọng, hay tiếp nhận một vinh dự.
Cái sự kiện, Gấu được nghe bản nhạc Ngày mai đi nhận xác chồng, ở nông trường cải tạo Đỗ Hòa, Nhà Bè, nó cũng y chang như vậy.
Nghĩa là, Gấu phải trải qua tam tứ tai nạn, rồi mới được thưởng thức nó!
*
Ui chao, cứ nghĩ đến việc, thảnh thơi ngồi, viết ra quãng đời tù, mà đã sướng mê tơi rồi!
*

Hồi mồ ma tờ Phụ Nữ Diễn Đàn của Bà BT, báo chí phỏng vấn một bà con của bà chủ quán về bí quyết bán báo, tay này phán, độc giả của chúng tui cũng ví như cá lòng tong, và chúng tôi câu bằng mồi 'kít'.
Ui chao không lẽ những kẻ viết cho "ta là gì", cũng bị một cái mồi gì gì đó, quyến rũ hay sao? NQT
*
Note: Đây là vấn đề "mỹ là mẹ đạo hạnh" mà Brodsky phán.
Nửa chữ cũng thầy, cũng "không viết", là cũng nghĩa này.
Không lẽ đợi nhận được cái mail như NVL thì mới chịu ôm đầu máu, bỏ chạy? NQT
*
Trao duyên lầm tướng cướp.
Cái số phận văn học miền nam trước 1975 mới thật là hẩm hiu.
Trao duyên lầm tướng cướp không chỉ một, mà tới hai lần!
Lần thứ nhất, với ông tiên chỉ VP. Ông lấy tiền của Mẽo để làm việc cứu tử một nền văn học bị VC bức tử!
Rồi ông một mình một chợ, nói thật hỗn về người khác, và thật hách về mình [cứ coi bài mở ra cuốn Tổng Quan là rõ: Tôi không xứng đáng làm việc này, nhưng còn ai đâu, ngoài… tôi ?], phạng túi bụi đám ST, tất cả đều ở trong tù VC, trừ Mai Thảo thoát. Nào tối tăm, nào hũ nút, nào õng ẹo….
Lần này, tưởng khá hơn, nhưng sợ còn tệ hơn.
Nhưng số phận của một miền đất chưa khá, làm sao nó khá?

Xìn chấm dứt bài viết. NQT