|
Câu phán này của Woolf mà
không thú sao:
Thi sĩ luôn luôn là người đương thời
của chúng ta.
The poet is always our contemporary
Thượng Thọ hay không Thượng Thọ
[To be or not to be]
Gấu sẽ té xuống như 1 cái cây,
Và kiếm thấy mộ của mình
Chỉ để nhớ ra rằng thì là
Gấu đã từng tính tự làm thịt mình,
vài lần.
I shall fall like a tree, and find my grave
Only remembering that I grieve
Gió Tây ui, khi nào mi thủi?
Mưa nhỏ sẽ rơi
Chúa ơi
Nếu tình của Gấu ở trong tay của Gấu
Thì Gấu bèn lại ở trong cái giường
của Gấu
Western wind, when wilt thou blow?
The small rain down can rain
Christ, if my love were in my arms,
And I in my bed again!
Woolf
|
|
Ha Nguyen replied to your
comment on Lien Hoang Nguyen's
photo. |
|
|
|
|
|
Dạ thật ra văn Woolf ko khó
bằng văn James Joyce mà cháu lỡ hạ quyết tâm dịch cho
được Joyce rồi :) |
|
|
|
|
|
|
Trong cuốn dưới đây, trong bài
viết Giả Tưởng Hiện Đại, Modern Fiction, Woolf cho thấy, Bà
không chịu nổi Joyce.
Tất nhiên, không chỉ Bà.
Gấu thú thực, không đọc nổi Joyce, ngoài cuốn Gens
de Dublin, đọc quãng 1970s, ở Sài Gòn. Có
chôm & dịch 1 truyện ngắn, Eveline, cùng dòng
với Trước Pháp Luật của Kafka
It is, at any rate, in some such fashion as this that we seek to define
the quality which distinguishes the work of several young writers, among
whom Mr. James Joyce is the most notable, from that of their predecessors.
They attempt to come closer to life, and to preserve more sincerely and exactly
what interests and moves them, even if to do so they must discard most of
the conventions which are commonly observed by the novelist. Let us
record the atoms as they fall upon the mind in the order in which they fall,
let us trace the pattern, however disconnected and incoherent in appearance,
which each sight or incident scores upon the consciousness. Let us not take
it for granted that life exists more fully in what is commonly thought big
than in what is commonly thought small. Anyone who has read The Portrait
of the Artist as a Young Man or, what promises to be a far more interesting
work, Ulysses now appearing in the Little Review, will have
hazarded some theory of this nature as to Mr. Joyce's intention. On our
part, with such a fragment before us, it is hazarded rather than affirmed;
but whatever the intention of the whole, there can be no question but that
it is of the utmost sincerity and that the result, difficult or unpleasant
as we may judge it, is undeniably important. In contrast with those whom
we have called materialists, Mr. Joyce is spiritual; he is concerned at all
costs to reveal the flickerings of that innermost flame which flashes its
messages through the brain, and in order to preserve it he disregards with
complete courage whatever seems to him adventitious, whether it be probability,
or coherence, or any other of these signposts which for generations have
served to support the imagination of a reader when called upon to imagine
what he can neither touch nor see.
Nhớ, hình như Kundera cũng phán, không hẳn như trên,
Joyce nhét 1 cái máy ghi âm vào não
ông ta.
Mấy bài essays trong cuốn Trầm Tư Hòa Bường khi ăn hỏa tiễn
VC ở Sài Gòn, bài nào cũng tuyệt. Tin Văn sẽ
đi bài Ám ảnh phố phường và Đọc sách làm
khỉ gì, How Should One Read a Book?
Cả hai đều quá OK, hà, hà!
Cuốn Mrs Dalloway, được coi là 1 trong những tuyệt tác
của thế giới.
Thượng Thọ hay không Thượng Thọ
[To be or not to be]
Gấu sẽ té xuống như 1 cái cây,
Và kiếm thấy mộ của mình
Chỉ để nhớ ra rằng thì là
Gấu đã từng tính tự làm thịt mình, vài
lần.
I shall fall like a tree, and find my grave
Only remembering that I grieve
Gió Tây ui, khi nào mi thủi?
Mưa nhỏ sẽ rơi
Chúa ơi
Nếu tình của Gấu ở trong tay của Gấu
Thì Gấu bèn lại ở trong cái giường của Gấu
Western wind, when wilt thou blow?
The small rain down can rain
Christ, if my love were in my arms,
And I in my bed again!
Câu phán này của Woolf mà không thú
sao:
Thi sĩ luôn luôn là người đương thời của chúng
ta.
The poet is always our contemporary
Thoughts on Peace in an Air Raid
Trầm Tư Về Hòa Bường Dưới Tiếng Xèo Xèo của hỏa
tiễn VC
Những ngày Mậu Thân
căng thẳng, Đại Học đóng cửa, cô bạn về quê, nỗi nhớ bám
riết vào da thịt thay cho cơn bàng hoàng khi cận
kề cái chết theo từng cơn hấp hối của thành phố cùng
với tiếng hỏa tiễn réo ngang đầu. Trong những giờ phút lặng
câm nhìn bóng mình run rẩy cùng với những
thảm bom B52 rải chung quanh thành phố, trong lúc cảm thấy
còn sống sót, vẫn thường tự hỏi, phải yêu thương cô
bạn một cách bình thường, giản dị như thế nào cho cân
xứng với cuộc sống thảm thương như vậy...
Phải bồi thường thằng đàn ông,
khi khẩu súng của anh ta bị hỏa tiễn của VC làm tan biến vào
hư vô.
Đây
là trường hợp xẩy ra cho Mr. TBT, Sếp của Gấu, Trưởng Đài
VTD, lần ăn mìn VC tại nhà hàng nổi Mỹ Cảnh.
“Vẫn thằng Th, mà không phải thằng Th”. Ông Điều
Tổng Giám Đốc Bưu Điện, thầy dậy Gấu ở trường Quốc Gia Bưu Điện,
phán, bằng tiếng Tây!
Đi bốn thằng, hai chết, 1 mất súng. Gấu ăn cả hai trái
mìn, vậy mà thoát chết, súng cũng còn.
May quá!
Lúc đó còn độc thân. Sau cú đó,
là quen Gấu Cái!
Trong cuốn này, có bài essay Ám Ảnh Phố
Phường, Street Haunting.
http://www.tanvien.net/Viet/am_anh_pho_phuong.html
Lần về Việt Nam này,
Du Tử Lê không mang theo tác phẩm của ông. Ông
ngại những phiền phức có thể gặp phải.
Hơn một lần, tôi định nói với ông là ông
quan trọng hóa một vấn đề đơn giản. Nhưng nghĩ tới nghĩ lui, lại
thôi.
Nhiều năm trôi qua, vết thương cũng bắt đầu khép miệng
rồi, ký ức khi nhớ khi quên… mọi thứ có còn
nặng nề như trước đây nữa đâu mà băn khoăn cho thêm
phiền lòng.
Note: Anh cớm văn nghệ
VC này chỉ phán nhảm. Đất nước ngày càng khốn
nạn thêm, vết thương bắt đầu khép miệng rồi cái con
khỉ!
“... Người về như bụi, vàng trang
sách xưa, người về như mưa, soi tìm dấu cũ. Tôi buồn
như cỏ, một đời héo khô, tôi buồn như gió, ngang
qua thềm nhà, thấy ai ngồi đợi, bóng hình chia đôi,
sầu tôi lụ khụ. Người về như sóng, buồn tôi quanh năm,
người về như đêm, mơ hồ cõi chết, tình tôi phập
phều, những tăm phụ bạc…”.
Một trong những đoạn thơ của Du Tử Lê
mà tôi cực thích.
Tôi nhớ là, ở lần gặp đầu tiên,
tôi có hỏi Du Tử Lê rằng: “Chú ạ, đời sống văn
nghệ bên đó có vui không?”.
Du Tử Lê không đáp, mắt hướng nhìn lá
vàng rơi đang lúc gió, tràn cả mặt phố…
Có khi, đó cũng là một
cách trả lời. Bởi mãi về sau, ông mới chậm rãi
bảo, ông yêu Sài Gòn vô cùng…
Ám ảnh phố phường.
Cả bài viết không nói gì đến, ngoài
câu bạn ta phán, tôi yêu Sài Gòn
vô cùng.
Tuy
nhiên, cái “hình ảnh”, ‘ám ảnh phố phường’,
thì lại… ám ảnh
GCC.
Virginia Woolf có 1 bài
viết, chôm đúng từ của anh cớm Vẹm, Ám ảnh phố phường:
Một cuộc phiêu lưu Luân Đôn [Street Haunting:
A London Adventure], trong đó, bà ngợi ca những buổi
tối mùa đông phiêu lưu trong Luân Đôn: Đúng
như thế, chạy trốn là vĩ đại nhất trong lạc thú, và
ám ảnh phố phường mùa đông, vĩ đại nhất trong phiêu
lưu [This is true: to escape is the greatest of pleasures; street haunting
in winter the greatest of adventures]
GCC
sẽ viết về ám ảnh phố phường Sài Gòn của GCC.
KAFKA WAS BORN IN A building
on the square of Prague's Old Town on July 3, I883. He moved several times,
but never far from the city of his birth. His Hebrew teacher recalled him
saying, "Here was my secondary school, over there in that building facing
us was the university, and a little further to the left, my office. My whole
life-" and he drew a few small circles with his finger "-is confined to
this small circle."
The building where Kafka was
born was destroyed by a great fire in I889. When it was rebuilt in 1902,
only a part of it was preserved. In 1995, a bust of Kafka was set into the
building's outer wall. A portent of the Prague Spring, Kafka was finally
recognized by the Czech communist authorities, hailed as a "revolutionary
critic of capitalist alienation."
In a letter to a friend, he wrote:
"There is within everyone a devil which gnaws the nights to destruction, and
that is neither good nor bad, rather, it is life: if you did not have it,
you could not live. So what you curse in yourself is your life. This devil
is the material (and a fundamentally wonderful one) which you have been given
and which you must now make use of. . . . On the Charles Bridge in Prague,
there is a relief under the statue of a saint, which tells your story. The
saint is sloughing a field there and has harnessed a devil to the plough.
Of course, the devil is still furious (hence the transitional stage; as long
as the devil is not satisfied the victory is not complete), he bares his
teeth, looks back at his master with a crooked, nasty expression and convulsively
retracts his tail; nevertheless, he is submitted to the yoke. . . ."
Kafka
ra đời tại một building ở quảng trường Cổ Thành Prague, ngày
3 Tháng Bẩy, 1883. Ông di chuyển vài lần, nhưng không
bao giờ ra khỏi thành phố. Ông thầy dạy tiếng Hebrew còn
nhớ là vị học trò của mình có lần nói,
“Đây là ngôi trường trung học của tôi, ở chỗ kia
kìa, trong cái toà building đối diện chúng
ta, là đại học, xa tí nữa, về phía trái, là
văn phòng của tôi. Trọn đời tôi” – ông học trò
khua vòng vòng ngón tay – “thì đóng
khung ở trong cái vòng tròn nho nhỏ này”.
Tòa nhà nơi Kafka
ra đời, bị một trận cháy lớn tiêu hủy vào năm 1889.
Khi xây cất lại vào năm 1902, chỉ 1 phần được giữ lại. Vào
năm 1995, một bức tượng nửa người của ông được dựng lên trong
toà nhà, tường phía ngoài. Một điềm triệu của
Mùa Xuân Prague, Kafka sau cùng được nhà cầm
quyền CS Czech công nhận, như là một “nhà phê bình
cách mạng về sự tha hóa của chế độ tư bản”.
Trong 1 lá thư cho bạn,
Kafka viết, luần quần trong bất cứ 1 ai, là một con quỉ, nó
gậm đêm, đến tang thương, đến hủy hoại, và điều này,
đếch VC, và cũng đếch Ngụy, hay đúng hơn, đời Mít là
như thế:
Nếu bạn đếch phải như thế, thì bạn đếch phải là Mít!
Bạn không thể sống, đúng hơn.
Còn quỉ này là…
hàng – như trong cái ý, Nam Kít nhận họ, Bắc
Kít nhận hàng – và bởi thế, hàng này mới
thật là tuyệt vời, "ơi Thi ơi Thi ơi", một em Bắc Kít chẳng
đã từng nghe, đến vãi lệ, 1 giọng Nam Kít, phát
ra từ cặp loa Akai, tặng phẩm-chiến lợi phẩm của cuộc ăn cướp - Bạn ăn cướp
và bây giờ bạn phải sử dụng nó, làm cho nó
trở thành có ích… Trên cây cầu Charles Bridge ở Prague, có một cái
bệ, bên dưới 1 bức tượng thánh, nó kể câu chuyện
của bạn. Vị thánh trầm mình xuống một cánh bùn,
kéo theo với ông một con quỉ. Lẽ dĩ nhiên, con quỉ đếch
hài lòng, và tỏ ra hết sức giận dữ (và đây
là ý nghĩa của ẩn dụ, một khi mà con quỉ cuộc chiến
Mít chưa hài lòng, dù có dâng hết
biển đảo cho nó, thì chiến thắng đỉnh cao vưỡn chưa hoàn
tất), nó nhe răng, tính ngoạm lại sư phụ của nó 1 phát!
*
Bắc Đảo
dùng từ như thể ông ta vật lộn đời mình với chúng
[Ông] kiếm ra đường, để nói với tất cả chúng ta.
NYRB
Thiên tài Bắc Đảo
và cơn hăm dọa của ông ta, là ở trong cái sự
liền lạc, không mối nối, không sứt mẻ, nhưng thật là hài
hòa, khi thực hiện cuộc hôn nhân giữa ẩn dụ và
chính trị: ông là 1 chiến sĩ, 1 tên du kích,
đúng hơn, trong 1 cuộc chiến đấu ở mức ngôn ngữ.
Chicago Tribune
Two Cities by A
CRACOW
CITIES THAT ARE too beautiful
lose their individuality. Some of the southern towns cleaned up for tourists
remind one more of glossy photo ads than of organic human settlements. Ugliness
creates individuality. Cracow cannot complain of a dearth of infelicitous,
heavy, melancholy places.
Những
thành phố đẹp quá mất mẹ nó căn cước cá nhân
của chúng. Một vài thành phố phía Nam rửa ráy
làm sạch chúng, để chào đón khách du
lịch làm nhớ tới những tấm bưu thiếp, những tấm biển quảng cáo
hơn là những nơi cư ngụ của bầy đàn con người. Cái
xấu xí tạo căn cước cá nhân. Cracow chẳng có gì
để mà phàn nàn, về những nơi chốn, địa điểm không
may, bất hạnh, nghèo nàn, dơ dáy, nặng nề, buồn ơi
là buồn của nó.
Ui chao, đọc 1 phát là bèn nhớ liền những con
hẻm, Hẻm Đội Có, Xóm Mả Đỏ, Xóm Gà, Ngã
Ba Chú Ía… của Xề Gòn của Gấu Cà Chớn!
LikeShow more reactions
http://www.tanvien.net/Tuong_niem/ky_niem_8.html
En fait, je pense parfois que seule l'autobiographie
relève de la littérature.
Vigirnia Woolf.
Bếp Lửa đúng là một thứ tự thuật, theo cái
nghĩa Woolf đã nói, như trên, mà Gấu 'phăng'
ra như sau:
Đôi khi tôi tin rằng chỉ có tự thuật là
cây đũa thần, điểm cục đá đời sống, hóa cục vàng
văn chương.
Đặng Tiến cũng nhận ra điều này, nhưng chi tiết về bà
mẹ, đã mất, ở trong truyện, so với ở ngoài đời, khiến ông
ngần ngại.
Theo tôi, tự truyện thì tự truyện, không ai đòi
hỏi, nó phải y chang đời sống. Sự đối đầu giữa hai người đàn
ông, giữa hai thế hệ, là ông Chính và
Tâm ở trong Bếp Lửa, sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn, khi giữa
họ có một người thân yêu, đã chết, và
một cái chết như thế đó, làm họ gần gụi nhau hơn.
Cuộc đụng đầu giữa họ, như trong truyện, bắt đầu bằng một hình
ảnh thật căng thẳng [vờ nhau đi, khi đụng đầu ở ngoài đường phố],
nhưng dịu đi dần, nhờ cơn mưa, đi sâu cả vào giấc mơ, và,
như thế, cơn mưa chỉ là kỹ thuật, xảo thuật; hình ảnh của
một bà mẹ đã mất, chập chờn đâu đó giữa hai
thế hệ đàn ông, mới là 'ảo thuật', hay cái gọi
là hiện thực huyền ảo ở trong văn chương.
*
Ông Chính đứng lên khép cửa và
cửa sổ. Bóng ông in lên vách. Ông
dừng một chút nhìn qua cửa sổ ra ngoài và
hỏi tôi – mưa lúc ấy đổ mạnh khiến tiếng ông thấp
thoáng và tôi sởn gai ốc khắp người vì lạnh:
“Anh Tâm. Tôi muốn anh thành thật trả lời câu
hỏi này của tôi”. Vài giây cách quãng,
mưa to hơn. “Giữa chúng ta có xẩy ra chuyện gì không
đẹp không? Anh cứ nói thẳng với tôi.”
Tôi muốn đứng dậy nhưng không rời chỗ. Tôi nghe
trong tiếng mưa vẫn còn vang tiếng của ông Chính
khắp gian phòng.
“Thưa thầy không bao giờ tôi nghĩ lại có thể
có câu hỏi ấy giữa thầy và tôi.” Tôi
bị xúc động mạnh.
Ông Chính quay đầu lại, mắt ông chớp nhanh, ông
nói:
“Tôi muốn giữa chúng ta có được sự thẳng thắn.”
Ông nuốt nước bọt. “Dù thế nào chúng ta cũng
đã sống với nhau hơn mười lăm năm, lúc có mẹ cũng
như lúc không. Lúc nào tôi cũng coi anh
là người thân nhất của đời tôi và tôi chắc
anh cũng như tôi vì anh cũng chẳng còn ai thân
thích. Trước khi lấy mẹ tôi đã có một đứa con
gái nhưng chúng tôi không sống gần nhau…”
Ông Chính không gọi mẹ anh, ông gọi mẹ
để tỏ sự kính trọng. Sự có mặt của người đàn bà
ấy hiện lên giữa chúng tôi. Chính người đàn
bà đau khổ cho đến lúc nhắm mắt ấy là người buộc
chúng tôi với nhau. Ngay những giờ phút mong manh nhất
người vẫn với sự âm thầm cố hữu nối kết chúng tôi: năm
45 tôi ở miền Nam, còn ông Chính ở biên
giới Trung Hoa, rồi chúng tôi lại trở về bên người đàn
bà ấy. Và chính bây giờ vẫn còn người
ấy, mãi mãi chăng? Bắp thịt má ông Chính
giật giật. Tôi bàng hoàng nói:
“Thầy đừng nên có ý nghĩ ấy. Không hề
có một câu chuyện nhỏ nào cả. Nếu có chỉ là
sự vụng về của tôi khiến thầy nghi ngờ thì tôi xin
lỗi thầy. Thầy cũng hiểu tôi còn những điều dự tính
riêng, nhưng bao giờ tôi vẫn là con thầy như khi còn
mẹ và…”
Mưa dịu hơn trước. Ông Chính ngồi xuống.
Chúng tôi đi nằm vào lúc mười một giờ.
Tôi thao thức không sao ngủ được. Mưa dầm và lạnh.
Ông Chính chong đèn đọc sách khuya. Tôi
biết ông cũng không ngủ được. Tôi thương ông vô
cùng, sự già cả và cô đơn vây lấy ông.
Tôi nhớ đến ngày giỗ mẹ tôi vừa qua, chúng tôi
không ai làm gì cả; buổi tối hôm ấy ông
Chính không về nhà và tôi đi ngủ sớm.
Giá có người đàn bà chúng tôi
sẽ thân nhau ở những chuyện nhỏ nhặt ấy. Khi tôi ngủ, đèn
đọc sách của ông Chính vẫn còn sáng.
Gần ba giờ sáng. Mưa rơi sâu vào giấc mơ.
Thanh Tâm Tuyền: Bếp Lửa
Nhưng, tự thuật, đúng là tự thuật, nó còn
là một cuốn sách tiên tri: Tiếng hát của Thanh,
và bài hát "Trở về mái nhà. Xưa",
trùm lên tất cả, và trở thành bài hát
của tất cả những người Việt hải ngoại, sau 1975.
"Ôm em trong tay mà đã nhớ em ngày sắp
tới", là như vậy đó!
Cũng vẫn Woolf: Tôi cứ khăng khăng tin rằng thì là,
cái thái độ hứng chịu những cú sốc, chính
nó, đã biến tôi thành nhà văn. [Je persiste
à croire que l'aptitude à recevoir des chocs est ce qui
fait de moi un écrivain. Trích báo Lire, Đọc, số đặc
biệt về nữ giới và văn chương, Tháng Năm, 2006]
Bếp Lửa cũng được viết ra từ cú sốc 1954, và thái
độ của tác giả của nó, khi hứng chịu cú sốc đó.
http://www.tanvien.net/Viet/Notes_on_a_voice_Woolf.html
http://www.tanvien.net/TG_TP/Woolf_Fiction.html
Note: Sự kiện, trong nước mê, đọc, dịch
Virginia Woolf quả là quá sức tưởng tượng của Gấu. Bà
này rất khó đọc, và cực kén độc giả. Trên
Tin Văn có nhiều trang dành cho Bà, nhưng thực sự,
là thứ dự trữ, khi nào có thì giờ thì
dịch và viết. Gấu đọc Mrs Dalloway ngay khi vừa đi làm thêm
cho UPI, có tiền, vô tiệm sách, cầm nó lên,
đánh vật với nó mấy ngày trời, khi tinh tỉnh, ra Quán
Chùa khoe với ông anh, ông cũng vui với thằng em, mắt
mơ màng, phán, cậu nghe tớ, phải đọc đi đọc lại vài
lần, nhiều lần. Bà này viết essay mới thần kỳ! Gấu nhớ, đã
từng chôm, vài lần, khi viết về mấy nhà văn nữ Mít,
Miền Nam, về Mai Thảo, khi so sánh 1 London của Woolf và 1
Saigon/Hà Nội của ông
Trong bài Vài kỷ
niệm về Mai Thảo, Gấu có nhắc tới Virginia Woolf. Trong
năm bài essays nho nhỏ về thành phố London [The London Scene], bà có
đưa ra một nhận xét, không hẳn giống như Ozick, về đời tư
nhà văn nhớn:
London,
may mắn thay, đầy những nhà của Vĩ Nhân, Great Men. Với đầy
đủ những trò lẩm cẩm, nào là cái ghế họ ngồi,
cái ly họ uống cà phê, cái giỏ đựng rác…
Chúng ta đến căn nhà của Dickens, không hẳn hoàn
toàn chỉ vì tò mò, nhưng mà còn
để nhận ra một điều: có thể, họ cũng chẳng có một khiếu
thẩm mỹ nào ghê gớm lắm, nhưng những dấu ấn của họ lên
những đồ vật thì thật rõ nét… Cách họ sắp
xếp bàn ghế, đồ đạc, nhà cửa của họ.. làm sao cho
chúng trở thành một phần của cuộc đời của họ. Chỉ cần một
giờ quanh quẩn ở nơi đó, là chúng ta có thể
biết nhiều về họ, hơn những gì chúng ta được biết từ những
cuốn tiểu sử dầy cộm. Không hiểu những miếu đền, những
ngàn chương sử, mà Mai Thảo mơ ước đó, là về
ông, hay là về Sài Gòn, có Quán
Chùa, hay Tiểu Sài Gòn, có căn phòng,
có một ông già bịnh, mơ mơ màng màng,
chẳng bao lâu, ta sẽ là cả thế giới…
Bientôt, je
serai tout le monde.
Je serai mort
Borges.
Vài kỷ niệm về Mai Thảo
Bài viết này, có thể coi là bài
văn tế sống Mai Thảo, viết vội, khi nghe ông sắp đi. Nguyễn Mộng
Giác vội vàng mang vô nhà thương đọc cho Mai
Thảo nghe. Ông cám ơn Gấu, qua Nguyễn Mộng Giác, và
còn nói thêm, bây giờ, sao nó viết dễ đọc,
khác hẳn ngày xưa.
http://www.tanvien.net/Viet/am_anh_pho_phuong.html
Virginia Woolf có 1 bài
viết, chôm đúng từ của anh cớm Vẹm, Ám ảnh phố phường:
Một cuộc phiêu lưu Luân Đôn [Street Haunting:
A London Adventure], trong đó, bà ngợi ca những buổi
tối mùa đông phiêu lưu trong Luân Đôn: Đúng
như thế, chạy trốn là vĩ đại nhất trong lạc thú, và
ám ảnh phố phường mùa đông, vĩ đại nhất trong phiêu
lưu [This is true: to escape is the greatest of pleasures; street haunting
in winter the greatest of adventures]
GCC
sẽ viết về ám ảnh phố phường Sài Gòn của GCC.
Virginia Woolf
Virginia Woolf 1902 [20 tuổi]
Woolf Texts Scan
Năm nhà văn nữ dưới mắt họa sĩ Chóe
Đúng rồi, số báo này có
bài của Gấu. Bạn quí, thư ký tòa soạn order.
Bài đăng lên, bị thiến mất mấy chữ, Gấu cằn nhằn, bạn quí
sorry, nói, tao mà không thiến mấy dòng đó,
mấy bà đó đi gặp mày, thiến luôn của quí
của mày!
Thời gian này, Gấu có báo riêng.
Tờ Tập San Văn Chương. Nguyễn Tường
Giang bác sĩ, ông chủ lo tiền bạc, quản lý báo,
nghe, bực quá, ra lệnh post lại trên báo nhà,
nguyên con.
Gấu vốn tính cả
nể, “chẳng dám đụng ai”, bèn nói, thôi, bỏ đi.
Cũng rét chứ bộ.
Còn nhớ một ý,
hách lắm, nhân Tuý Hồng mới cho ra lò “Tôi
nhìn tôi trên vách”, đại khái:
Mấy bà viết văn,
thì thường là viết tiểu thuyết xã hội, [ý
nói, đái không qua ngọn cỏ!], và lấy ngay cuộc
sống gia đình làm đề tài.
Đàn ông viết
truyện, đàn bà viết tự truyện.
Đàn ông đẻ
ra nhân vật, mấy bà chẳng cần đẻ, bệ ngay ông chồng
của mình vô.
Mấy ông đi từ cái
bếp lên tủ sách [ý nói, ăn uống xong xuôi,
bèn viết], mấy bà bê mẹ tủ sách xuống bếp, vừa
viết văn vừa thổi cơm.
Đang nhặt sạn gạo, bèn lấy mẹ một hột sạn
thay cho dấu chấm trên chữ i!
*
Gấu nhớ là, bài viết của Gấu có
chôm mấy ý trong một bài viết của Virginia Woolf.
Cái hình
ảnh, lấy hột gạo/hạt sạn thay cho dấu chấm trên chữ i, là của
Woolf ?
Hẳn thế.
Gấu, sức mấy mà
nghĩ ra một hình ảnh, lấy ra từ "tam giác bếp núc",
của Levi-Strauss, đẹp đến như thế! (1)
Bạn có liên tưởng ra, hình ảnh
một cái hột… khác, không?
(1) Văn minh nhân loại, theo C. Lévi-Strauss,
chỉ luẩn quẩn quanh xó bếp. Trước tiên là sống. Cái
thuở loài người ăn uống như thú vật. Rồi chín, khi
Prométhée ăn cắp giùm lửa. Chín là trạng
thái trừ khử nước, trong sống. Cộng thêm nước, thành
rữa, thúi. Đó là ba đỉnh cái kiềng ba chân
của C. Lévi- Strauss.
Phiền một nỗi, trong khi
nướng, thui... con người bỗng mê "khói", bởi vậy văn minh
nhân loại cũng chỉ là một đường thẳng, đi từ mật ong, tới tàn
thuốc. Thoạt kỳ thuỷ, ăn mật ong, "hỗn như gấu", tới khi hít khói
thuốc, là tàn một chu kỳ văn minh.
*
Gấu nhớ ra cái
tít của bài viết rồi, nhà văn nữ và tiểu thuyết
xã hội. Được “lạng lách” [được gợi hứng], từ một bài
của Woolf, qua đó, bà cho rằng, tiểu thuyết là thứ
mạt hạng trong các thể loại văn học, và tiểu thuyết xã
hội là "mạt hạng của mạt hạng", và nhà văn nữ, do
tạng của họ, chỉ hợp với thứ này!
Hà, hà!
Đúng là "danh bất hư truyền": Một tên 'sa đích
văn nghệ'!
Gấu cũng nhớ
ra mấy câu ông bạn quí delete rồi, đại ý:
Những nhà văn nữ Việt nam đi từ thành công tới
thất bại, biến tiểu thuyết thành tự truyện, biến những nhân
vật tiểu thuyết thành những người thân trong gia đình!
Đi từ thành
công tới thất bại!
Đểu thật!
Nhưng, so với cái tít cuốn tiểu thuyết của Tuý
Hồng, thì cũng chẳng thấm vào đâu.
Như muối bỏ bể!
*
TTT rất quí Tuý Hồng, ông rất phục, đúng
hơn, cái tài sử dụng chữ Mít của Tuý Hồng.
Ông có nói điều này với Gấu, trong một lần ngồi
Quán Chùa, nhắc tới Thanh Nam, và những ngày
làm tờ Nghệ Thuật.
“Tôi
nhìn tôi trên vách” quá tuyệt.
Chắc là cái tít bật ra khi nhìn bản mặt
ông chồng, thấy chán như cơm nếp nát, hẳn thế?
Gấu gặp Tuý
Hồng, độc nhất một lần, khi còn ở building Cửu Long [?], sau khi
ông bê bà về đây ít lâu.
Khi ông còn độc thân, có ghé vài
lần, có lần xách theo ông anh vợ hụt [ông anh
BHD] cùng chai Remy, của một anh lính Mẽo già, mua
cho một cô nữ điện thoại viên ở trên Đài, từ PX
của Mẽo. Anh già này mua nhiều thứ lắm, toàn Gấu được
hưởng, như Pall Mall, Remy.
Cô nữ điện thoại viên mà anh lính già
mê, Gấu cũng mê!
Ông trưởng đài lại càng mê. Hai người bồ
bịch với nhau, chẳng ai biết, chỉ đến khi ông trưởng đài
bị mìn VC cùng với Gấu, tại nhà hàng nổi Mỹ
Cảnh, cô thương quá, sợ ông chết, bật khóc nức
nở, thế là bể chuyện.
Ui chao chuyện về em này cũng tuyệt lắm. Bữa nào rảnh
kể tiếp. Gấu gọi em là Dì Tám, bởi vì mê
cháu của bà, là cái cô Mai, trong
Những ngày
ở Sài Gòn:
Mai, Mai, để anh kể cho em nghe về một thành phố mà
anh vừa biết yêu nó thì phải rời bỏ, một quãng
đời của anh, bây giờ nhớ lại thấy đâu đó trong quá
khứ những trái sấu vàng vương vãi, tiếng lá
vàng xào xạc, tiếng còi mười giờ chạy dọc theo con
phố Tràng Tiền.
Mai, Mai…
để anh kể cho em nghe về một thành phố thỉnh thoảng buổi sáng
có sương mù…
Mai thôi
làm việc. Khi chúng tôi chia tay nhau tại cầu thang,
trong khi chờ thang máy, đột nhiên nàng nói: "Tôi
sợ, tôi sợ lắm", nàng nói câu đó bằng
tiếng Pháp. Tôi mở cửa thang máy cho nàng và
bỗng chợt nhớ câu tôi hỏi vị bác sĩ người Pháp
chữa trị cho tôi, khi còn nằm trong nhà thương Grall:
Như vậy là chiến tranh đã chấm dứt đối với tôi?
(Est-ce que la guerre est finie pour moi?).
*
Năm nhà văn nữ, mỗi bà có một, hoặc hai thương
hiệu. Thuỵ Vũ, “lao và lửa”, Trùng Dương, ‘mưa không
ướt đất’, ‘em lên anh nhé’, Tuý Hồng, ‘vết thương dậy
thì’, Nguyễn Thị Hoàng, ‘vòng tay học trò’.
Ngoài ra, còn Nhã Ca, Trần thị NGH, Lệ Hằng, Ngọc Minh,
nhiều lắm.
Trong Văn Học Tổng Quan Võ Phiến giải thích hiện tượng
âm tính của cõi văn Mít Miền Nam, giọng văn
trước, ‘ồm ồm’, sau, ‘eo eó’, là do đàn ông đi
lính hết!
Nhảm thế đấy.
Trong cuộc
trò chuyện giữa Volkov và Brodsky, khi được hỏi, tại sao cả
trăm năm, từ Karolina Pavlov tới Mira Lokhvitskaya, đàn bà
chỉ đứng khép nép bên chiếu thơ, thế rồi, bất thình
lình, cùng một lúc, chúng ta có hai
tài năng khổng lồ, là Tsvetaeva và Akhmatova, đứng
ngang hàng với những nhà thơ khổng lồ trên thế giới,
Brodsky cho rằng, vấn đề này không liên
quan tới thời gian. Nhưng, có thể, chính là vấn đề
thời gian [Then, again, maybe it has].
Vấn đề theo tôi [Brodsky], là, đàn bà
rất mẫn cảm với trà đạp đạo đức, với vô đạo đức, về mặt tâm
lý của như về mặt tinh thần. Và vô đạo đức thì
phổ cập, tràn lan, thế kỷ khốn kiếp của chúng ta chẳng hề
thiếu!
Thành thử, sự nổi lên của các nhà văn
nữ Miền Nam vào thời kỳ đó, không phải là do
đàn ông đi lính hết, các bà tha hồ múa
may quay cuồng, mà chính là vì sự hung bạo,
tàn khốc của cuộc chiến, và nói quá đi một
chút, có thể các bà đã ngửi ra cái
mùi dã man từ những trại cải tạo sắp tới, cũng nên!
Tạp Ghi của NQT trên báo Văn Học của NMG
Lukacs, Trùm phê bình Mạc Xịt chịu không
nổi trường phái văn chương Woolf, Bloomsbury Group.
Văn của Sến làm sao để kế bên Woolf, hay Miêng,
hay 1 "muỗng nước mắm" của Thụy Vũ?
Cái gì làm độc giả trong nước hiện nay mê
những tác giả như Joyce, Woolf?
Hay là phải "đến bây giờ" họ mới được thưởng thức....
nụ hôn đầu, và thứ văn chương tương xứng với nó?
Khi tôi đọc Mrs Dalloway ở Lycée, chẳng khác
gì nụ hôn đầu.
Sến chẳng đã kể lần đầu vô Nam, nhắc tới Bùi Giáng,
lũ Nam Kít lắc đầu, thứ đó Sến không đọc được!
Liệu, có 1 thứ văn chương khác, làm trong nước
thèm, qua cái việc đọc & dịch Woolf?
|