For much of my adult life, I believed, inaccurately, that I knew the story of Charles Dickens’s “A Christmas Carol”—that I remembered it from childhood. It was about a miser called Ebenezer Scrooge who, when wished a “Merry Christmas,” always said, “Bah, humbug.” Then three ghosts came, from the Past, Present, and Future, and showed him how he was, and had previously been, an asshole. Then he saw his own grave and understood that Christmas was real, so he finally spent some of his money and bought a giant turkey for a disabled child.

Ui chao, đọc 1 phát thì bèn nhớ ra rằng, truyện Giáng Sinh đầu tiên mà Gấu đọc trong đời, là “A Christmas Carol.”!

Thời gian, học Đệ Tứ, trường Thành Công của thầy Chu Tử, ở đường Hòa Hưng. Bản tiếng Anh rút gọn, chữ to tổ bố, chừng vài trang. Gấu học tiếng Anh bằng cách đó, như học tiếng Tẩy, bằng série noire, với những tác giả như J.H. Chase, Simenon, Graham Greene. Trừ Chase, hai ông sau về cuối đời vưỡn đọc, nhất là GG.

It is a mistake to think of Oliver Twist as a realistic story: only late in his career did Dickens learn how to write realistically of human beings; at the beginning he invented life... these characters in Oliver Twist are simply parts of one huge invented scene, what Dickens in his own preface called "the cold wet shelterless midnight streets of London."
Graham Greene: The Young Dickens

Thật lầm lẫn khi coi Oilver Twist là một câu chuyện hiện thực. Chỉ muộn màng trong nghề Dickens mới đành phải học, làm thế nào viết về những con người một cách hiện thực; lúc thoạt vào nghề, ông phịa ra cuộc đời... những nhân vật trong Oliver Twist  giản dị chỉ là những phần của một khung cảnh lớn được bịa đặt ra, mà, trong lời mở đầu của chính tác giả, ông gọi là "những con phố nửa đêm không nơi trú ẩn, ướt, lạnh của London".
G. Greene: Dickens trẻ

Vào mùa hè năm 1862, Dostoevsky làm một chuyến ngao du Pháp và Anh, và sau đó đẻ ra bài viết, Ghi chú Mùa Đông Ấn tượng Mùa Hè, Winter Notes on Summer Impressions.
Chương 5, viết về London, có tên là Baal, bởi vì có vẻ như con người ở đây chỉ là mồi ngon cho vị thần của Syria và Canaan, mà tên tiếng Anh, có nghĩa là "Lord".

Không ai, kể cả Dickens, trong những trang đen tối nhất của ông, viết ra những điều thê thảm, dữ dằn đến như thế - như là Dost viết - về thủ đô của chủ nghĩa tư bản, vào thời kỳ đó.
Chắc chắn rồi, là người Nga, ông không ưa Tây Phương, nhưng sự căm phẫn về mặt đạo đức của Dost. thì thật là khủng khiếp, và những miêu tả của ông, thì hiện thực đến nỗi, thật khó mà không tin ông. Nghèo đói, sự kinh ngạc đến thẫn thờ trước lao động nặng nhọc, tệ nạn say sưa, đĩ điếm, rất nhiều người dưới tuổi vị thành niên, chứng tỏ một điều là, giai cấp ngồi trên đầu nhân dân, đã hy sinh nhân dân của họ, cho ông Thần Tiền, the Baal of money.
Thành thử chẳng có gì là ngạc nhiên, khi, cũng chính từ thành phố đó, Marx đưa ra những lời tiên tri của ông, và những lời tiên tri đó, tức chủ nghĩa Cộng Sản, hận thù đằng đằng đến như vậy!

Milosz's ABC's

1954. Những ngày đầu kinh ngạc bỡ ngỡ, cố làm quen Sài-gòn. Chú nhỏ mồ côi cha, một mình lủi thủi xuống tầu, bỏ lại thành phố vừa mới kịp yêu mến. Tiếng còi mười giờ chạy dài trên con phố Tràng Tiền, đuổi theo chú bé đến tận con tầu khổng lồ. Ngơ ngác nhìn biển lạ lần đầu. Cơn say sóng dật dờ. Ngay cả trong giấc mơ, chú vẫn còn trông thấy thấp thoáng đâu đó, những trái sấu vàng vương vãi trên con đường từ hồ Halais tới nhà trường gần bên Bờ Hồ. Vẫn đứa trẻ lớn lên tại Sài-gòn nhưng lúc nào cũng ngây thơ, cứng đầu, khăng khăng mặc cả cùng quá khứ, nỗi mất mát chỉ có thể đền bù bằng một tình yêu lớn lao đầu đời: "Anh yêu em bởi vì anh yêu Hà-nội". Ôi những cái "bởi vì" ngông cuồng đáng yêu của một thời thơ dại.

Cả tới khi mối tình tan vỡ vẫn xót xa gượng cười, bởi thành phố tuổi thơ có bao giờ phản bội?

 Và trộn vào giấc mơ tuổi thơ, là cơn mộng đời rực rỡ. Sẽ trở thành nhà văn. Sẽ viết một truyện dài nối liền được hai thành phố. 

Cơn mộng đời dẫn tôi tìm lại Koestler, qua bản dịch tiếng Pháp, những ngày học Chu Văn An, khi nhà trường còn nằm phía sau trường Pétrus Ký, miếng đất sau trở thành Trung Tâm Học Liệu. Đọc và gần như thuộc lòng một số câu văn, để trau giồi ngoại ngữ, thâu thập tri thức, tập tành suy tưởng. Rồi dần dà theo tuổi học, tuổi đời, tôi lần tới những câu của Camus, con người nổi loạn, những khẩu hiệu làm rung động loài người (Bí mật của Vô sản là cái chết của Tư bản, thí dụ vậy), những trang nhật ký của Roquentin... 

Cùng với những cuộc phiêu lưu của những tác phẩm lớn ở trong tôi, Sài-gòn trở thành một sân khấu cho tôi đóng vai những nhân vật-nhà văn. Thành phố thân yêu, một buổi sáng đẹp trời bỗng nhường cho một St. Petersbourg thời Dostoievsky với những cầu thang âm u, và cậu sinh viên, trong một góc bàn tại một tiệm cà phê Tầu nơi Ngã Sáu, một mình đi lại trong giấc mơ vĩ đại, biến đổi thế giới, làm lại loài người.

Hay một London của Dickens, một buổi chiều đầy sương mù, chú bé Oliver Twist đói lả người, như tôi, một ngày trong chuỗi ngày cắp sách đến trường, đêm đêm làm bồi bàn, thời người Mỹ chưa đổ quân ào ạt vào Việt Nam. Thành phố chưa có xa lộ, chưa có cầu Sài-gòn. Và tiệm chả cá Thăng-Long nơi tôi tối tối bưng xoong mỡ sôi đổ lên dĩa chả cá, nghe tiếng mỡ kêu xèo xèo, chưa biến thành nhà hàng Kontiki ở ngay đầu đường Phạm Đăng Hưng, nơi dành riêng cho đám quân nhân Hoa Kỳ. 

Ngày mai trời sẽ mưa trên thành phố Bouville
Demain il pleuvra sur Bouville
(Sartre, La Nausée) 

Ôi Sài-gòn, một Sài-gòn hư tưởng, một Bouville, một London, của riêng tôi đó!

Đi trong gió
Nỗi nhớ Sài-gòn buốt trên đầu ngón tay

Merry Christmas and Happy New Year To All

Tin Văn & NQT



manhhai
SAIGON 1966-67 - Central Post Office - by Capt. Ted R. Snediker

Đêm Thánh Vô Cùng


20.12.2015 by iPod   

Noel 2015   

Noel năm nay, Toronto không có tuyết. Không huy hoàng như mọi năm, có thể do khủng bố, và bận đón tiếp di dân

Passage Eden [Hành Lang Thiên Đàng]

Happy Christmas

Noel 2011

You who were born this night
To tear us from the Devil’s might

- TRADITIONAL POLISH CAROL

Đấng sinh ra đêm nay
Để kéo chúng ta ra khỏi quyền năng của Quỉ
Đồng dao Ba Lan
[Czeslaw Milosz trích dẫn]

Whoever considers as normal the order of things in which the strong triumph, and the weak fail, and life ends with death, accepts the devil's rule.
Kẻ nào coi trật tự sự vật, theo đó, kẻ mạnh thì thắng, kẻ yếu thì thua, và đời thì chấm dứt bằng cái chết, kẻ đó chấp nhận luật của Quỉ.

Czeslaw Milosz

Chúc vui, khỏe, và thanh thản trong mùa lễ cuối năm .
Và gởi bài thơ cho GNV :

Đọc giữa hai hàng chữ

Hình như lúc em được tượng hình
Thượng Đế đang ngồi nhìn mông mênh
Lỡ tay đánh vỡ đôi mắt ngọc
Đành nhặt sương đôi hạt rơi quanh

Mắt em từ đó chẳng bao giờ
Nhìn cho thật rõ với người ta
Trần gian bỗng trở thành thi vị
Những hình, những bóng nhẹ nhàng qua

Thuở bé mẹ dắt tay cổ tích
Trong vườn đâu thấy những gai đâm
Đâu thấy sâu nằm trong tơ kén
Chỉ thấy hoa và bướm bâng khuâng

Anh cứ viết mực màu đen mướt
Chữ kẽm gai trên giấy đỏ tươi
Cứ việc nhắc những ngày lạnh buốt
Qua mắt em chỉ thấy mặt trời.

K

Tks. NQT

Star of
the Nativity

In the cold season, in a locality accustomed to heat more than
to cold, to horizontality more than to a mountain,
a child was born in a cave in order to save the world;
it blew as only in deserts in winter it blows, athwart. 

To Him, all things seemed enormous: His mother's breast, the steam
out of the ox's nostrils, Caspar, Balthazar, Melchior-the team
of Magi, their presents heaped by the door, ajar.
He was but a dot, and a dot was the star. 

Keenly, without blinking, through pallid, stray
clouds, upon the child in the manger, from far away-
from the depth of the universe, from its opposite end-
the star was looking into the cave. And that was the Father's stare.

                                                                                December 1987 

Joseph Brodsky: So Forth 

Đêm Thánh Vô Cùng

 Vào một mùa lạnh, tại một miền đất quen với nóng nhiều hơn là lạnh
quen với đồng bằng hơn là núi non,
một đứa bé sinh ra trong một hang cỏ, để cứu vớt thế giới ;
gió thổi như nó chỉ thổi ở trong những sa mạc vào mùa đông, từ bên này qua tới bên kia.

Với Cậu Bé, mọi thứ, mọi vật có vẻ như thật lớn lao: vú mẹ, làn hơi từ
mũi con bò, Caspar, Caspar, Balthazar, Melchior – toán Magi, những quà tặng của họ thì chồng ở bên cửa, hé mở.
Cậu Bé chỉ như một điểm. và một điểm là ngôi sao.

Hào hứng, không chớp mắt, qua những
đám mây xanh xao, lạc lõng, ở phía bên trên đứa bé ở trong máng cỏ, xa thật xa -
từ chốn sâu thẳm của vũ trụ, từ phía tận cùng đối nghịch -
ngôi sao chăm chú nhìn vào trong hang. Và đó là cái nhìn của Vì Cha

---

Chúc Mừng Năm Mới 2014

A Shooting Star

THE FACEBOOK SONNET

Welcome to the endless high-school
Reunion. Welcome to past friends
And lovers, however kind or cruel.
Let's undervalue and unmend 

The present. Why can't we pretend
Every stage of life is the same?
Let's exhume, resume, and extend
Childhood. Let's all play the games

That occupy the young. Let fame
And shame intertwine. Let one's search
For God become public domain.
Let church.com become our church. 

Let's sign up, sign in, and confess
Here at the altar of loneliness. 

-Sherman Alexie

 Bài sonnet Facebook

Chào mừng bạn tới với cuộc họp mặt
chẳng bao giờ chấm dứt
của đám học sinh trung học.
Chào mừng bạn cũ.
Và người yêu, dù hiền lành, hay hung dữ.
Hãy vờ hiện tại.
Và nếu hiện tại có rách bươm, thì cũng đừng có vá víu,
kệ mẹ nó!

Tại sao chúng ta không thể giả đò
Mọi sàn đời thì… vũ như cẩn?
Vẫn đoạn đời Khu Chợ Đũi
Vẫn quán cà phe hủ tíu Tầu,
Vẫn cơn mưa ngày nào?
Hãy đào nó lên, gom nó lại, rồi nối dài mãi ra

Cái gì vậy cà?
Tuổi thơ! Những ngày ở Sài Gòn!
Hãy chơi mọi trò chơi
Hãy chiếm giữ tuổi trẻ.
Hãy để danh vọng và nhục nhã quấn quít, chằng chịt, bện vào nhau.
Hãy để cuộc tìm kiếm Chúa của ai đó
trở thành Miền Công Cộng
Hãy để cái trang TV [church.com] của anh cu Gấu,
Thành nhà thờ của chúng ta!
Hãy đăng nhập, đăng nhập, và thú nhận, hay xưng tội
Ở đây, ở TV, cái bàn thờ của sự cô đơn, mình ên này.

TURNING

 
Going too fast for myself I missed
more than I think I can remember 

almost everything it seems sometimes
and yet there are chances that come back 

that I did not notice when they stood
where I could have reached out and touched them

this morning the black shepherd dog
still young looking up and saying

Are you ready this time

-W. S. Merwin

THE NEW YORKER, MAY 16, 2011

Đi quá nhanh với chính mình,
đôi lúc có vẻ như tôi thấy
mình mất mát hầu như tất cả mọi chuyện

Tuy nhiên vưỡn có những cơ may
Mà tôi không để ý
Khi chúng đứng đâu đó, tôi có thể với tới, hay sờ được,
Và nhắm mắt, mân mê tưởng tượng

Thí dụ như sáng nay,
Con chó chăn cừu
Một con chó đen,
Còn trẻ măng
Ngước mắt nhìn tôi,
Và phán:
Cửa đã mở,
Mi đã sẵn sàng chưa?

manhhai
SAIGON 1966-67 - Central Post Office - by Capt. Ted R. Snediker

Đêm Thánh Vô Cùng

---

One must have a mind of winter
To regard the frost and the boughs
Of the pine-trees crusted with snow;

And have been cold a long time
To behold the junipers shagged with ice,
The spruces rough in the distant glitter

Of the January sun; and not to think
Of any misery in the sound of the wind,
In the sound of a few leaves,

Which is the sound of the land
Full of the same wind
That is blowing in the same bare place

For the listener, who listens in the snow,
And, nothing himself, beholds
Nothing that is not there and the nothing that is.

Robert Hass: Now & Then

Noel đang rộn rịp tới cùng mùa đông, và tớ không thể nói với tớ về điều này, mà không nhớ tới bài Blue sau đây của Jony Michell

Noel tới rồi
Họ chặt cây
Họ dựng tuần lộc
Và hát những bài hát vui tươi và bình an

Thế rồi, bất thình lình lòi ra khúc đồng ca:

Ui chao ước gì tớ có 1 dòng sông
Và trượt băng trên nó

Đó là 1 bái hát về tình bỏ đi, và về Noel Blue. Những người thế hệ tôi sẽ còn nhớ tâm trạng đất nước trong cuộc chiến Mít, khi đám trẻ thấy vô hy vọng, trước bạo lực mà nhà nước của họ theo đuổi trên khắp thế giới
Mùa Noel, và cú nhạc trên đây còn làm tôi nhớ tới một những bài thơ Mẽo ám ảnh nhất của thế kỷ 20. Đó là bài “Người Tuyết” của Wallace Stevens.
Khác thường làm sao, là cái kết thúc bất ngờ của bài thơ. Có vẻ như không thể có cách nào khác, và điều này là do cú pháp không quanh co của nó, độc giả như bị loá mắt, trước điều xẩy ra: