 |
Chúc mừng 5 năm talawas Hôm nay, 03.11.2006, talawas đã tròn 5 tuổi. Nhân dịp này, nhóm chủ trương và ban biên tập talawas trân trọng gửi lời cảm ơn sự tham gia nhiệt thành của đông đảo các tác giả, dịch giả và độc giả. Cho phép chúng tôi nói rằng chính quý vị và các bạn là những người đã làm nên diện mạo và vị trí của talawas trong đời sống tinh thần Việt Nam trong 5 năm qua và sẽ quyết định sự phát triển của diễn đàn này trong thời gian tới. Chúng tôi cũng không quên sự góp mặt thầm lặng của 8000 lượt độc giả từ 86 quốc gia hàng ngày truy cập trang web này, trong số đó có biết bao độc giả từ Việt Nam đã phải đi vòng nhiều ngả khác nhau để có thể đến với talawas. * Con số 8000 độc giả hàng ngày [tôi sợ là hàng tháng, thì đúng hơn ?], từ 86 quốc gia quả là quá lớn, nhưng, một cách nào, nó 'đi ngược lại tuyên ngôn' của talawas: talawas là một diễn đàn độc lập, mong đối diện những vấn đề của hiện thực Việt Nam bằng cách đặt chúng vào những góc nhìn của thế giới bên ngoài. Nội dung chủ yếu của talawas là chuyển tải thành tựu văn hóa thế giới và những thảo luận thời sự của trí thức quốc tế vào các tương quan Việt Nam. talawas cũng là điểm gặp và cọ xát giữa tiếng Việt và các ngôn ngữ khác. Với những mong muốn, [goals], như vậy, thì con số 8000/ngày chứng tỏ, talawas đã thất bại không thực hiện được tuyên ngôn của nó. Điều này cũng dễ hiểu. Thành quả của talawas cũng giống như của VN_Express ! Khi lôi ba cái chuyện nhảm nhí ở trong nước, ra hải ngoại như thế, (1) thì độc giả còn đông hơn cả những báo ở trong nước, làm sao mà không đạt con số 8 ngàn? (1) "Bạn văn VC" của Gấu, me-xừ PXN, xém chút xíu "thân bại danh liệt" - "sinh mệnh chính trị" , chữ của talawas? - bị đe dọa trầm trọng. Vào dịp lễ lớn 5 năm như thế này, có lẽ cũng nên làm một cú nhìn lại ? NQT * Kinh nghiệm của Tin Văn. Có một dạo, Tin Văn vượt cả talawas, theo xếp hạng của Alexa. Có thể nói, lúc đó, Tin Văn chỉ thua những nhật báo, như Người Việt, Việt Báo ! Thoạt đầu sướng điên lên, nhưng sau đó, phát hoảng, nếu cứ đà này, thì những ông như Steiner, Benjamin... đều trở thành.. for sale! Tin Văn, hiện nay, như sau: Summary by Month/ Month Daily Avg Monthly Totals/Visits. Nov 2006: 2000 / Oct 2006: 7663 / Sep 2006: 7715 / Aug 2006: 7814 / Jul 2006: 8366 / Jun 2006: 9144 / May 2006: 5763/ Apr 2006 7782 / Mar 2006 12426 / Feb 2006 10077 / Jan 2006 7219 / Dec 2005: 6863 Totals 92832 * Kinh
nghiệm sau đây, có tính riêng tư,
viết ra ở đây, không phải để
phách lối về mình, nhưng cứ coi như thêm một tiếng nói. * Vào thời đại net như hiện nay, bất cứ một người viết nào ở hải ngoại, nếu có chút ý thức, là đều hiểu, mình còn có bạn đọc ở trong nước. Rằng, họ đang đọc mình. Theo thiển ý, hãy viết thế nào để cho họ đừng tủi thân, nếu không đến nỗi phải văng tục. Cuộc sống được bảo đảm, cơm no dậm dật, viết, hết phiếm về lông lại về tóc, như vậy liệu có thể coi đây cũng thuộc phạm trù "sự tầm phào của cái ác"? * Gấu này, có lần vô trang nhà của một ông biếm văn số một hải ngoại, chuyên viết về những chuyện ở bên trên đầu gối một tí, nhưng lại hay khoe, đọc báo này báo nọ của Mẽo của Miếc. Bực quá, Gấu viết mail phạng, ông ta trả lời, những báo nổi tiếng mà tôi đang đọc, anh dám nói là báo lá cải? Gấu, vì lịch sự, lại phải phúc đáp: Những báo Ngài đọc đó, không phải là báo lá cải, nhưng, những bài mà Ngài đọc ở báo đó, là bài lá cải. Có khi ở báo đó, bài đó, không phải cải, nhưng, một khi Ngài lấy về, là nó thành cải ! * Vui thôi mà, nói theo Đặng Tiến. Dọn cứt thôi mà, nói theo Pinter. * Khi Gió Đông vừa xuất hiện là Gấu đã hung hăng con bọ xít xin viết bài rồi. Cũng thế, là với talawas. Bằng cái tình đó, bài 'chúc mừng' này được viết ra. Mới đây thôi, Gấu này, nhân dịp đi giang hồ vặt qua Sài Gòn Nhỏ, nghe một ông bạn cho biết, giới giang hồ loan truyền, có vẻ như thằng cha Gấu có gì ăng ti pa tích với nhà văn nhớn NMG. Gấu bật cuời, nghĩ thầm, không có ông Nguyễn Mộng Giác là không có Gấu, nhà văn, đời thứ nhì ở hải ngoại; làm sao mà ăng ti pa tích cho được! * Tình hình độc giả Tin Văn, hiện nay, như sau: Summary by Month/ Month Daily Avg Monthly Totals/Visits. Nov 2006: 2000 / Oct 2006: 7663 / Sep 2006: 7715 / Aug 2006: 7814 / Jul 2006: 8366 / Jun 2006: 9144 / May 2006: 5763/ Apr 2006 7782 / Mar 2006 12426 / Feb 2006 10077 / Jan 2006 7219 / Dec 2005: 6863 Totals 92832 Tháng Mar 2006, không hiểu sao tới 12426 visits, Gấu coi lại, hóa ra là do loạt bài viết ké bên cạnh cuốn Một Chủ Nhật Khác. Đà Lạt * talawas là của một số anh em, không phải của riêng PTH, anh viết bài mà cứ để là của PTH không thôi, là không có fair, Gấu nhớ những ngày đầu, có lần bà chủ quán căn dặn. Nhưng 5 năm trời 'rong ruổi', (1), nhìn lại, Gấu vẫn có cảm tưởng, đằng sau nó, chỉ có PTH ! * (1) Gấu có một bài viết, cứ ấp ủ mãi, mà không làm sao viết ra được, cho đến lúc thấy cái tít kỷ niệm 5 năm talawas ! Bài viết liên can đến một bài hát, Gấu nghe, lần đầu trong đời, những ngày ở trại lao động cải tạo Đỗ Hải, Cần Giờ. Chuyện Tình Buồn. Có hai tay ca bài này thật là tới, một là bạn thân của Gấu, Sĩ Phú, và một, Tuấn Ngọc. Năm năm trời không gặp, Từ khi em lấy chồng... .. Anh một đời rong ruổi, Em tay bế tay bồng.. * Chả là, trước khi bị tóm, bị tống đi lao động cải tạo, một buổi tối, Gấu nhớ cô bạn quá, mò tới con hẻm ngày xưa, đứng thật xa nhìn vô căn nhà, lúc đó cũng đã tối, thành thử cũng chẳng ai thèm để ý, và Gấu thấy cô bạn ngày nào đang đùa với mấy đứa con, đứa bò, đứa nằm dưới sàn nhà, tay cô thì bận một đứa nữa. Cảnh này, cứ mỗi lần nghe bản nhạc là lại hiện ra, ngay cả những ngày sắp sửa đi xa như thế này.... Thế mới thảm ! Thế mới nhảm ! Thế mới chán ! NQT * Sau cùng phải cảm ơn cô bạn đã cho có đủ thời giờ kể hết mối tình. Con chó dại trong một phút cô đơn, tỉnh táo không còn sợ hãi cái bóng của chính nó. Những lần từ biệt cô trên đường trở về, thành phố những đêm run rẩy chờ đợi những đợt pháo kích bất thần giáng xuống. Những ngã tư đường chằng chịt những vòng kẽm gai. Có những khoảng đường phải xuống xe dẫn bộ. Đôi khi đi lầm vào một quãng đường cấm phải đi ngược trở lại. Trong bóng đêm nhợt nhạt của những ngọn đèn đường, nhìn thấy những mũi súng đen sâu thăm thẳm chứa đầy ngờ vực đe dọa. Nhìn thấy hết mọi nỗi bi thương, nếu chẳng may sinh ra mà không được gặp cô bạn, nếu chẳng may bị cô hất hủi, nói không, nói không thể yêu, không thể hiểu được tình yêu là gì. Nhiều lần tới nhà khi đã quá khuya, trong nhà đèn đã tắt, tất cả chắc đã yên ngủ từ lâu: Hoặc hết sức muốn gặp. Muốn nhìn thấy bóng dáng. Nghe tiếng chân di động. Tiếng lách cách mở cửa. Rồi tiếng nói, tiếng nói... Muốn liều lĩnh đập cửa ầm ầm. Bắt buộc cô hốt hoảng trở dậy, vội vã bật đèn, vội vã mở cửa. Bắt buộc cô phải nghe, phải nói, phải gật đầu ưng thuận, trong khi không có thì giờ để phân vân, cân nhắc... Cõi khác * Bất cứ một tạp chí, độc giả mua và đọc, là do những tác giả thường xuyên có mặt, tạo nên những dấu ấn cho nó. Cho phép Gấu này phách lối một tí ở đây: Những ngày đầu tái xuất giang hồ, Gấu vừa viết một cái là nổi đình nổi đám liền, trở thành một trong những dấu ấn hách xì xằng của tờ Văn Học của Nguyễn Mộng Giác, bên cạnh những dấu ấn cũng thật hách xì xằng, như Tạ Chí Đại Trường, Trúc Chi, Thạch Hãn. "Mày vừa viết một cái là có hồi âm từ độc giả liền tù tì, trường hợp của mày là số 1 ở hải ngoại. Trước mày, viết cứ như là viết vào hư vô." "Ông viết văn bằng cách viết tạp ghi," có lần ông chủ báo nhận xét". Ngôn từ mày tao của Gấu, ông nhà văn nhớn chưa bao giờ sử dụng thứ ngôn từ này. Giở bất cứ một tạp chí văn học, là thấy ngay "chân lý". Nhất là mấy tờ báo Tây. Sổ Tay của Bernard-Henry Lévy trên tờ Le Point; Nguỵ Tín, Mauvaise Foi, của Beigbeder trên tờ Đọc, Lire... Hồi này, Gấu mua tờ Văn Học Pháp, Le Magazine Littéraire, phần lớn là do bài viết của Linda Lê, vị nữ thủ lĩnh trụ trì ngôi đền văn học cổ điển Tây Phương. Thế mới ghê ! Một nữ văn sĩ Mít ! Talawas không làm được điều này. Những ngày đầu, bà chủ quán hay có bài, nhưng có thể, như bà viết mail "căn dặn" Gấu, talawas là của một số anh em, bà lui dần vào bóng tối, nhường chỗ cho mấy anh em, nhưng chẳng thấy anh em nào xuất hiện, và nếu có xuất hiện cũng như năm thì mười họa, và thế là talawas vẫn của PTH nhưng không có [bài của] PTH. PTH trở thành vị thủ lĩnh trong bóng tối, chữ này của PTH khi viết về Trần Dần. Như một trù ẻo, hay như một lời tiên tri? Ghét của nào Trời trao của đó ? Dù rũ bụi cũng không dám ? Thế thì cho Ta [Ông Trời] cho mi đóng vai vị thủ lĩnh coi có khác đi tí nào không. Biết đâu PTH trong vai vị nữ thủ lĩnh trong bóng tối, vận mệnh văn học VN, trong và ngoài đều đổi khác ? Nhưng 5 năm trời trôi qua, talawas càng ngày càng có nhiều độc giả, nhưng những mục tiêu mà nó đề ra, càng ngày càng lui vào bóng tối. Đúng là thiên sứ mang thông điệp: Ý Trời ! Gấu nhớ, có lần PTH cho biết, một thi sĩ ở trong nước viết mail, talawas là một chợ cá. Gấu không nghĩ sự tình tồi tệ đến như thế, nhưng giả dụ, một độc giả trong nước, sau khi làm đủ mọi thủ thuật cắt đuôi công an net, tới được talawas, và đọc bài, thí dụ, sau khi họp hành xong về sứ mệnh văn học VN thời hậu đổi mới, mấy ông chủ tọa ra bên ngoài phòng họp choảng nhau, họ sẽ thất vọng tới cỡ nào? Họ đâu có muốn đọc những bài đó, bởi vì họ đã chứng kiến tận mắt những sự kiện đó? Nhưng nguy hiểm nhất, talawas tạo ra một hiện trường giả, hay thật chưa biết, để cho đám nhà văn ở trong nước xả xú bắp, và sau đó, chịu đựng tiếp, đầu bị cùm. Gấu bỗng nhớ câu chuyện tiếu lâm, về một chú chó Đông Đức lạc qua Tây Đức, thấy chú chó Tây Đức bị chủ xiềng trước nhà, bèn lên lớp, tại sao mày không chịu vùng lên, làm cách mạng, chú chó kia bèn hỏi lại, thế ở bên đó độc lập tự do, chó làm chủ, sao còn mò qua đây. Anh kia len lén nhìn quanh, thấy im ắng, bèn nói thật, thì mày lâu lâu cũng cho phép tao qua đây thăm mày, nhân tiện sủa bậy vài tiếng chứ ! * Bài viết này được gợi ý từ talawas. Mới đây, nhân vụ một ông trùm nhà văn VC ôm cả đống giải thưởng, Gấu kể một trường hợp phát giải thưởng VHNT của miền nam trước đây, và gửi cho talawas; bà chủ cám ơn, và, lịch sự hỏi kèm một câu, hồi này anh ít viết cho talawas, thế là Gấu đi một đường thừa thắng xông lên, hãy dành cho Gấu 'một góc này chỉ biết rong chơi' [TCS]. Bà chủ 'sorry', nói, talawas chưa có policy dành đất cho riêng một tác giả; vả chăng, ai muốn đọc NQT thì cứ vô tanvien.net. (1) Thẳng và hách ! Rất PTH ! Gấu cứ nghĩ trong đầu, bà chủ quán sẽ nói, anh nói cho dzui thôi, chứ anh đâu cần, anh có cả một tanvien.net thì còn cần gì một góc talawas. Nhưng, khi đọc câu trả lời, thì một câu hỏi khác bật ra. NQT không, nhưng tại sao những anh em kia, cũng không? Theo ý đó, Gấu cầu chúc, tất cả những thành viên của talawas, kể cả bà chủ, mỗi người có một góc, để viết mỗi ngày. Chúc mừng sinh nhật lần thứ năm talawas. NQT (1) Khác hẳn policy của Tin Văn: Bất cứ thi văn hữu nào, có bài giới thiệu trên Tin Văn, là có ngay một trang riêng, tha hồ mà viết. Vả chăng, giả như bà chủ gật đầu, biết đâu, Gấu này "phong kiếm qui ẩn", xuống tóc, xin qui y phái Nga My, (2) ngày đêm tụng kinh sám hối quãng đời càn dỡ trên chốn giang hồ ! (2) Trưởng môn phái Nga My đã từng được Mai Thảo ban cho HDT. NQT |