Thơ mỗi ngày

NOTO

TO GEORGIA AND MICHAEL

Noto, a town that would be flawless
if only our faith were greater.

Noto, a baroque town where even
the stables and arbors are ornate.

The cathedral's cupola has collapsed, alas,
and heavy cranes surround it

like doctors in a hospital
tending the dangerously ill.

Afternoons town teenagers
gather on the main street

and bored stiff, whistle
like captive thrushes.

The town is too perfect
for its inhabitants.

Adam Zagajewski

NOTO

Noto, thành phố kể như là tuyệt hảo
Nếu và chỉ nếu như niềm tin của chúng ta
Bảnh hơn cái tuyệt hảo, số dách.

Noto, thành phố baroque
Nơi ngay cả những chuồng trâu bò, những lùm cây
Thì cũng hoa mỹ.

Than ôi, vòm nhà thờ sụp đổ
Và những cần trục nặng nề vây quanh

Như bác sĩ trong bịnh viện
Chăm sóc một căn bịnh hiểm nguy

Ðám con nít mười mí của thành phố, vào xế trưa
Tụ tập nơi con phố chính

Và ngán ngẩm, uể oải,
Huýt sáo
Như những con chim hét bị giam giữ

Thành phố thì quá tuyệt hảo
Cho những cư dân của nó.

An ủi

Ví thử luân hồi là có thật
Ta về soi lại vạn kiếp xưa
Xem thử kiếp nào ta gây tội
Mà đeo nhau mãi đến bây giờ 

Biết đâu ta từng là bọ ngựa
Cắn cổ người tình lúc giao hoan
Kiếp này tạ tội ngàn đêm lẻ
Trả từ ngọn tóc đến bàn chân 

Hay trước ta là tù giữ ngục
Hành nhau đến ma dại thân tàn
Kiếp này tha mãi từng sợi cỏ
Tự kết cho mình chiếc lồng son

Thản hoặc trước ta là con nhện
Chiều chiều sau ngõ cứ giăng tơ
Kiếp này gom hết bao mầu sắc
Dệt cho người hạnh phúc như mơ 

Hoặc giả ta là sam thuở trước
Thảo nào thấy trông trống trên lưng
Nhìn quanh cả biển người trùng điệp
Chỉ lụy một người, có lạ không 

Thôi thế kiếp này ta tu nhé
Không hờn, không oán, chỉ cười vui
Đừng trách, đừng buồn, đừng kể lể
Mai sau làm mây trắng ven trời

Đặng Lệ Khánh 

Note: Bài này tuyệt quá.

Tks. NQT

Michel Houellebecq, the poet

Tuesday, September 20, 2011 3:53 AM

Tưởng tượng khi mình là hạt bụi

Chủ nhật lên chùa dự cầu siêu
Khoanh chân ngồi dưới đất buồn hiu
Sau lưng những vành khăn tang trắng
Quấn hờ giữa sợi muối sợi tiêu 

Tưởng tượng mai kia thành tro bụi
Mình chắc vờn quanh nhành ngọc lan
Sẽ lăn giữa những vồng hoa cải
Sẽ theo suối đổ tự trên ngàn 

Mình sẽ lang thang như cánh bướm
Sẽ trôi như ngọn gió mùa thu
Sẽ nằm trên đỉnh thông cao ngất
Sẽ bơi theo tiếng sáo vi vu

Mình sẽ thả mình trên ngọn lúa
Sẽ sà bên bếp lửa ngày đông
Sẽ đậu trên nắng chiều sắp úa
Sẽ vào trong mộng một người dưng 

Mình sẽ nằm đầy phím dương cầm
Trong góc một căn phòng bỏ không
Góp nhặt từng âm thanh vất vưởng
Trên bốn bức tường đã lặng câm 

 Mình sẽ lơ mơ nhìn trăng chiếu
Trên mái hoàng thành một thuở xưa
Nghe rêu, nghe cỏ ru nhè nhẹ
Văng vẳng câu hò mái nhị đưa …  

Nhưng … lỡ như mình là hạt bụi
Dính trên lưng áo lính phương xa
Thấm giọt mồ hôi cay nắng gió
Nghe súng dồn theo nhịp nhớ nhà 

Nếu lỡ như mình là hạt bụi
Chờ khô trên má trẻ ngu ngơ
Đang ngồi đợi mẹ trên thềm đất
Một nắm cơm là một giấc mơ ... 

Một mai nếu khi mình nằm xuống
Muốn làm hạt bụi cũng không xong
Phật độ đưa về miền Cực Lạc
Lòng chắc buồn tênh, tội cõi trần ... 

Xếp lại tờ kinh trả lại chùa
Chuông mõ đã im từ bao giờ
Chỉ có khói nhang còn nhẹ tỏa
Và mình, hạt bụi đứng lơ ngơ

Đặng Lệ Khánh

“Remember me, whispers the dust”.

['Hãy nhớ tôi, hạt bụi DLK thầm thì']

Peter Huchel, Brodsky trích dẫn,
trong Ca Ngợi Buồn Phiền, In Praise of Boredom

---

Wednesday, September 21, 2011 11:20 AM

NQT

TV post lên đây, hy vọng có độc giả nào còn giữ được bản dịch Barbara của TTT.
Trong khi chờ đợi chúng ta đọc bản dịch của TTS

BARBARA
Jacques Prévert

( Bản dịch : Thân Trọng Sơn )

Barbara hỡi, em hãy nhớ
Cơn mưa dầm trên thành phố Brest ngày xưa
Em bước đi sũng ướt
dưới mưa
Cười tươi tắn hân hoan rạng rỡ
Barbara hỡi, em hãy nhớ
Hôm trên thành phố Brest mưa triền miên
Ta gặp em ngoài phố đường Xiêm
Em nở nụ cười rạng rỡ
Và ta cũng rạng rỡ nụ cười
Barbara hỡi, em hãy nhớ
Em với ta chưa từng gặp gỡ
Em với ta chẳng hề quen nhau
Em hãy nhớ
Ngày xưa ấy dẫu sao
Em hãy nhớ, đừng quên.

Có chàng trai trú trước cổng nhà
Réo gọi tên em
Barbara
Em chạy đến dưới làn mưa xối xả
Mình đẫm ướt vui tươi hớn hở
Ngã vào tay chàng trìu mến thương yêu
Chuyện này, Barbara hỡi, em hãy nhớ
Và đừng phiền lòng khi ta dịu dàng
xưng gọi anh – em
Với người ta yêu, ta luôn nói
tiếng ngọt mềm
Dẫu chỉ mới một lần gặp gỡ
Và ta thân thiết với mọi kẻ yêu nhau
Dẫu ta với họ đã quen biết gì đâu.

Barbara hỡi, hãy nhớ
Em đừng quên
Cơn mưa ngoan hiền hạnh phúc đó
Trên khuôn mặt em hân hoan
Trên thành phố bình an
Cơn mưa trên mặt biển
Trên xưởng tàu
Trên con tàu ven đảo Ouessant.

Hỡi Barbara
Cuộc chiến tranh xuẩn ngốc xiết bao
Còn em giờ đã ra sao
Dưới trận mưa lửa thép
Dưới trận mưa máu trào
Và người từng siết chặt em trong tay
Tha thiết ngày nào
Hiện sống còn đã mất hay biền biệt âm hao
Hỡi Barbara.

Brest hôm nay trời vẫn mưa triền miên trên phố
Như cơn mưa dầm thuở đó
Nhưng chẳng giống ngày xưa , nay sụp đổ cả rồi
Mưa bây giờ tang thương áo não
Đâu còn là cơn mưa giông bão
Mưa sắt thép máu đào
Mà chỉ là mây tự trời cao
Mây lụi tàn
Như những con chó mất dạng
Dưới làn nước trong thành phố Brest
Rồi giụi chết ở nơi xa
Xa, xa hẳn Brest
Thành phố chẳng còn lại chút dấu vết.

cong. thu   

mái cong. lá cong
lá. nhiều chiếc. cong. vàng
mái xòe. hứng cong. cong
thấp bóng. ngồi dáng. thu
những bậc thang. trải
rung rẩy. bước chân. chậm
giọng kèn đồng. khô. vắc
cái chớp mắt. vàng. lá
dáng cây. cong buồn. lá
lời thu. cong ngày. lơi
vòng ngực. cong hơi. thở
chớm hơi. lạnh vòng. môi
ký ức. vàng. cong. đứng. đợi
nói hộ lời. chia tay. với bàn tay
nói hộ lời. tình iêu. với trái tim
bằng những. lời cong. lá
bằng liêu xiêu. vàng. rơi
nhanh. nhanh. nhanh hơn

Ðài Sử

Lá Thu Vàng
*

TO MYSELF, IN AN ALBUM 

The grayish cloud flows fast,
the petals of peonies unfold,
nothing links you to this earth,
nothing binds you to this sky.

Distant gardens loom in the heat,
a cat yawns on a porch,
you walk a street of lindens,
but you don't know which town's.

You can't remember in which country
gleam airy starlings,
evening's step gently approaches,
rosebuds play hide-and-seek. 

You're only an image, a dream,
you're made up wholly of yearning;
when you vanish, so will clouds,
you'll be a memory in sepia. 

You'll haunt rural rivers,
and the shadows of trees,
but finally you'll subside, drowning
in the earth, in the earth, in the earth.

Về chính tớ, ở trong 1 tập album

Mây xám trôi nhanh
Những cánh mẫu đơn mở ra
Chẳng có cái gì móc tớ với trái đất này
Chẳng có gì nối tớ với bầu trời này.

Những cánh vườn xa xa mờ mờ trong cái nóng
Một con mèo ngáp 1 cái ở dưới cổng
Bạn đi lêu bêu trong con phố có những cây đoan,
Nhưng bạn đếch biết nó thuộc thành phố nào.

Bạn đếch có nhớ trong xứ sở quái quỉ nào
Những con sáo đá lộng gió sáng loé lên
Và,
Từ vườn khuya bước về
Bàn chân ai rất nhẹ
Tựa hồn những năm xưa
Và
BHD chơi trò hú tìm.

Bạn chỉ là 1 hình ảnh, một giấc mộng
Bạn làm bằng trọn một nỗi nhớ mong;
Khi bạn biến mất, thì cũng vậy, những đám mây.
Bạn chỉ còn là 1 hồi tưởng trong màu đen.

Bạn sẽ ám ảnh những con sông quê
Những bóng cây
Nhưng sau cùng bạn té xuống
Chìm vào đất, đất, đất.

AUTUMN 

Autumn is always too early.
The peonies are still blooming, bees
are still working out ideal states,
and the cold bayonets of autumn
suddenly glint in the fields and the wind
rages. 

What is its origin? Why should it destroy
dreams, arbors, memories?
The alien enters the hushed woods,
anger advancing, insinuating plague;
woodsmoke, the raucous howls
of Tatars. 

Autumn rips away leaves, names,
fruit, it covers the borders and paths,
extinguishes lamps and tapers; young
autumn, lips purpled, embraces
mortal creatures, stealing
their existence.

Sap flows, sacrificed blood,
wine, oil, wild rivers,
yellow rivers swollen with corpses,
the curse flowing on: mud, lava, avalanche,
gush.

Adam Zagajewsk: Without End

Nguyễn Chí Kham
1944 -

Còn Lại

đêm ôm lấy nỗi mong đầy
tình chia mỗi giọng rượu say nửa hồn
đèn khuya hắt vắng chao buồn
chợt im lắng tiếng khuất nguồn vẻ xưa
tìm nhau qua mắt cơn mưa
nghe mờ xa hát bơ vơ ngọt ngào
còn bên nhau một buổi nào
phố hun hút chảy mưa dào dào tuôn.

( VĂN số 118 ngày 15 tháng 11 năm 1968 )

NCK & NQT & NDT
& Lý Kiến Cắn's
Văn Hoá Magazine, cc 2006

Nguyễn Tôn Nhan
1947 - 2011 

ĐÀ LẠT

Xuống đồi anh hái vội cành khô
Tặng cho em tượng đá chút sương mù
Hôm nay băng giá như hôm trước
Như hôm nào mưa rét bất ngờ
Rồi anh về thở chẳng ra hơi
Trời quá ư cao đến tím người
Và rừng thông ấy xanh non lắm
Anh chẳng làm sao hết mộng đời.

( Tuần báo KHỞI HÀNH )

Nguồn: Gió O

Ðiêu khắc gia Dương Văn Hùng & NQT & NTN
@ Chùa Tây Lai, Cali 3.08

---

September

-For Petr Král

I was in Prague looking for Vladimir Holan's house,
the prison-house where he spent fifteen years.
(I thought I'd find it easily, roosters
would guide me and an old priest
in a neatly mended cassock would say:
here lived the poet, and suffering slept here
like a stray cat, hiding once a week
in a fur coat's sleeve.)
                               The light already felt like fall,
the sun was a bit offended. September kissed the hills
and treetops like someone leaving
on a long trip who realizes only at the station
that he's lost his keys.
Inside the labyrinth tourists moved warily,
consulting the black void of their cameras.
The elms' flames floated over parks
like Saint Elmo's fire. Bonfires in gardens
and gray smoke above the earth, the wells.
But chestnut leaves, light and dry,
like a certain kind of unconcerned old age,
kept sailing higher.
What are baroque churches? Deluxe
health clubs for athletic saints.
They didn't want to help me. (Whoever seeks another's home, one handsome,
learned angel whispered,
will never find his own.) No one would help me.
Children shrieked happily
for no reason (full of cruelty just in case).
The wind was full of air, the air full of oxygen,
the oxygen held memories of a trip beyond the sea.
Was I right, were the palaces' walls, yellowed
as from nicotine, absorbed in border disputes?
I couldn't find Holan's house.
Life triumphed, as always, but the dead poet
dwelled in oblivion, in the sparks shooting
from beneath the welder's palm, in my growing exhaustion.
Nowhere, nowhere, nowhere at all.
He comes here, but only at night,
someone finally told me who wasn't there.

Adam Zagajewski: Mysticism for Beginners

 

Nowhere, nowhere, nowhere at all.
He comes here, but only at night,
someone finally told me who wasn't there.

Khi từ Phú Thọ ra, ghé lại Hànội chờ tầu về Nam, lúc chiều tối đứng trên ga Hàng Cỏ, trông xuống phố Hàng Lọng, phố Trần Hưng Đạo sâu hoắm bóng đêm rét lạnh của một ngày cuối năm, tôi thầm nhắc thành tiếng bên tai "... Nhìn xuống vực thẳm... dưới ấy..",

TTT: Trong Đất Trời Nhau

---

Le Parfum des humanités

Blog NL

Les humanités

Je vais vous dire ce que me rappellent, tous les ans, le ciel agité de l’automne, les premiers dîners à la lampe et les feuilles qui jaunissent dans les arbres qui frissonnent ; je vais vous dire ce que je vois quand je traverse le Luxembourg dans les premiers jours d’octobre, alors qu’il est un peu triste et plus beau que jamais ; car c’est le temps où les feuilles tombent une à une sur les blanches épaules des statues. Ce que je vois alors dans ce jardin, c’est un petit bonhomme qui, les mains dans les poches et sa gibecière au dos, s’en va au collège en sautillant comme un moineau. Ma pensée seule le voit ; car ce petit bonhomme est une ombre ; c’est l’ombre du moi que j’étais il y a vingt-cinq ans.
…
Il y a vingt-cinq ans, à pareille époque, il traversait, avant huit heures, ce beau jardin pour aller en classe. Il avait le cœur un peu serré : c’était la rentrée.
Pourtant, il trottait, ses livres sur son dos, et sa toupie dans sa poche. L’idée de revoir ses camarades lui remettait de la joie au cœur. Il avait tant de choses à dire et à entendre.
…
C’est ainsi qu’il traversait le Luxembourg dans l’air frais du matin. Tout ce qu’il voyait alors, je le vois aujourd’hui.
C’est le même ciel et la même terre ; les choses ont leur âme d’autrefois, leur âme qui m’égaye et m’attriste, et me trouble ; lui seul n’est plus.
C’est pourquoi, à mesure que je vieillis, je m’intéresse de plus en plus à la rentrée des classes”.

Anatole France, Le livre de mon ami, X. Les humanités

"Les Humanités", Gấu nhớ, đã từng được ai đó dịch là "Sự Tồn Cổ".
Cái đoạn văn đầu tiên mở ra bài viết của A France trên đây, đã có 1 thời. gần như bất cứ một học sinh Trung Học, trong có Gấu, thuộc lòng. Sau này, khi viết về BHD, Gấu lại thuổng, khi nhìn em tha thẩn trong vườn Bờ Rô, mỗi lần đưa cô em đến trường, trường Kiến Thiết, ở 1 con hẻm Phan Ðình Phùng gần Chợ Ðũi, trở về nhà. (1)

(1)

"Sao không hát cho những người vừa nằm xuống..."
Đã có một thời, tôi không sao chịu nổi. Chúng rũ rượi, mệt lả. Đầy sũng nước mưa, nước mắt. Chúng gọi tên thảm kịch. Thảm kịch của những cái vô ích. Của cuộc chiến điêu đứng, rồ dại. Chúng gợi tâm trạng nhớ. Nhớ bùn. Nhớ đời sống thảm hại, nhàm chán. Nhớ những kỷ niệm chẳng đáng nhớ. Nhớ ngã tư đường Lê Văn Duyệt-Phan Đình Phùng gần nhà cô bé, khi chưa có tượng Thích Quảng Đức. Cô bé hớt hải chạy ra, hớt hải lắc đầu, rồi lại hớt hải chạy về. Nhớ những ngày nhà cô bé dời lên đường Gia Long. Buổi sáng, cô đưa em đi học trường Kiến Thiết gần khu Chợ Đũi, đưa mắt nhìn người yêu đang chờ đợi trong quán cà phê Tầu ở ngay đầu đường. Khi về, cô tha thẩn giữa những hàng cây nơi vườn Tao Đàn. Mùa Thu theo chiếc lá nhẹ nhàng đậu trên vai cô bé đang mơ mộng, đang trở thành người lớn.

Lần Cuối Sài Gòn

Bạn đang nhìn bức hình, thì đây là con đường băng qua vườn Bờ Rô, sau lưng bạn là đường Nguyễn Du,
Gấu đang chạy xe solex có em BHD ngồi phía sau, tới trường Gia Long, phía trước mặt. Hà, hà!
Bức hình này, đúng là thời gian đó, cỡ 1966-7.

Tôi sẽ nói cho bạn biết hàng năm bầu trời chập chùng mùa thu, những bữa cơm chiều đầu tiên ăn dưới ngọn đèn, những chiếc lá úa vàng trong những hàng cây run rẩy; tôi sẽ nói cho bạn biết điều mà tôi nhìn thấy khi băng qua vườn Lục Xâm Bảo những ngày đầu tháng Mười, trời thì hơi buồn nhưng đẹp như chưa bao giờ đẹp như thế;

Ui chao, hình như Gấu, hồi nảo hồi nảo, đã từng tập tành dịch…. 

Xưa rồi Gấu ơi!

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường.

Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.

Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.

---

My hunger is infinite and my hands always empty.

Down city streets I carry at night the moon on my fingers
and leave my sadness under the windows of unhappy women. 

I would give everything and yet I have nothing.
My hunger is infinite and my hands always empty.

RADE DRAINAC
[1899-1943] 

Drainac was a famous Belgrade bohemian who spent his life in the taverns of the city often playing the violin. He served in the Serbian army in the First World War. His first book Purple Laughter was published in 1920. He wrote three more collections of poetry plus a novel and a war diary. He was influenced by Apollinaire, Cendrars and Esenin. He died of consumption. 

Dưới phố, tôi nhón mặt trăng bằng những ngón tay
và để nỗi buồn của tôi ở bên dưới cửa sổ những phụ nữ bất hạnh.
Tôi cho mọi thứ, tuy nhiên, tôi chẳng có gì.

Cơn đói của tôi thì vô cùng, và hai bàn tay của tôi thì trống trơn.

---

Rimbaud's renunciation of poetry is a mystery that continues to haunt his fans.

The sixteen-year-old went on to make an assertion that Graham Robb, in his idiosyncratic yet magisterial 2001 biography,
refers to as the "poetic E=mc2”: “Je est un autre” (“I someone else").

Câu phán "Tớ là kẻ khác", của Rimbaud, chẳng thua gì công thức E = mc2, của Eienstein.

TTT, khi nhìn lại Bếp Lửa, cho biết, trong bản thảo đưa đi xb, ông chơi câu của Rimbaud làm đề từ, nhưng phút chót gạch bỏ.

Vấn đề là liệu chúng ta có thể coi TTT, người tạo dựng thơ Mít hiện đại?

TV post bài viết trên tờ Người Nữu Ước, và nếu có thì giờ, sẽ dịch lai lai ba sợi, chơi!

Một trong những lý do Rimbaud bỏ thơ, là… “mắn nỳ”, lợi nhuận đếch cần danh dự, profit without honour, như 1 tác giả trên tờ TLS viết.
Vấn đề là, những nhà thơ Mít, thành đạt, như Ông Số 2, TDT, liệu...  cũng rứa?
Rimbaud, đã từng buôn súng.
Mấy nhà thơ Mít, trên, nhờ chiêu bài Chống Cộng?

Một trong những đấng bạn học cũ của GCC, dân Cali, nhân nhắc tới TDT, có đưa ra nhận xét, tay này làm "bi di nét" giỏi lắm, cái cú Viết Về Nước Mẽo là của anh ta đấy.
Sau 1 bà vợ thành đạt, luôn có 1 nhà thơ đảm đang!

Còn Ông Số 2, sau mỗi lần thanh toán nội bộ, là 1 một lần thoát hiểm, vì Người luôn ngửi ra thời cuộc, nếu không muốn nói, là mastermind của “cú độc”, và bây giờ trở thành Thái Thượng Hoàng của bộ lạc Cờ Lăng!

Toàn Bắc Kít, như… Gấu Cà Chớn.
Chẳng thấy có tên nào ngu cả!

Liên hệ giữa Nguyên Sa, Sáng Tạo và, những ngộ nhận.
DTL

Theo GCC chẳng hề có cái gọi là “ngộ nhận” giữa Nguyên Sa và Thanh Tâm Tuyền.  

Gấu còn nhớ, khi NS mất, tờ NV đã để tên TTT trong số những người thương tiếc ông nhà thơ Áo lụa Hà đông, và thi sĩ TTT đã rất ư là bực mình, và sự bực mình này rất ư là có lý.
Bởi vì khi còn sống, NS đã ban cho TTT cái nick Ðông Phương Bất Bại, với một lũ đệ tử lau nhau, sẵn sàng tung hô “muôn năm trường trị thống nhất giang hồ”!
Cái mục bài viết trang bìa của tờ VÐ, theo Gấu, có, là do TTT đề nghị, và bài viết đầu tiên, là của ông, viết về Bọn Ngốc [chữ này hình như là của Nhượng Tống thì phải, người dịch Mái Tây, và từ này, ông dùng để chỉ đám ngu ngốc không đọc nổi một tuyệt tác như Tây Sương Ký!]

Không chỉ ban cho TTT cái chức giáo chủ giáo phái tà ngụy do luyện thần công mà súng không còn sử dụng được nữa, NS còn tố cáo luôn băng ST lấy tiền Xịa làm tờ báo này, và, thừa thắng xông lên, tố luôn PCT không có tí bằng cấp…

NS gọi TTT là Ðông Phương Bất Bại là cũng có lý do của nó.
Nhà thơ NS rất ư là bực, và nực, vì đám viết trẻ, kế tiếp thế hệ của ông, coi TTT mới đúng là đàn anh của họ, lúc nào cũng chỉ nhắc tới TTT, thí dụ như thằng cha Gấu, trong khi chính thằng khốn này, ngựa non háu đá, dám coi thi sĩ NS, là nhà văn “dễ dãi, sung sướng, và hạnh phúc”, khi viết những truyện ngắn trong “Mây Bay Ði”.

Nhưng, vượt lên tất cả những lẩm cẩm thuộc về “thói đời” như thế, còn là sự khác biệt, cực, của hai cõi thơ; một, thơ ca tình cảm, ướt át, tán tỉnh, tán gái, nịnh gái…. và một, thơ trí tuệ, thi sĩ dám đối mặt với vực thẳm, chứ không phải chỉ với cuộc đời.

Ngay từ năm 1973, Gấu Cà Chớn đã đọc TTT như vậy rồi.

Cái mà thơ Mít thiếu, cực thiếu, là cái chất đàn ông, viril.
Và cùng với nó, là cái chất trí tuệ.

Aó nàng vàng anh về yêu hoa cúc
Aó nàng xanh anh mến lá sân trường

thì làm sao mà đặt kế bên:

Ném mẩu thuốc cuối cùng xuống dòng sông
Mà lòng mình phơi trên kè đá.

Hai cõi thơ đối nghịch hẳn nhau, làm sao mà có chuyện ngộ nhận được.
Ðỉnh cao của sự "ngộ nhận", là giải thưởng Nobel về thơ của Diệm, ban cho nhà thơ TDT.

Death Sentences

I was born too late and I am much too old,
My dear Hamlet,
To be your pimply Ophelia, 

To let my hair like flattened wheat
Spread over the dark waters
And upset the floating water lilies
With my floating eyes, 

To glide fishlike between fishes,
Sink to the bottom like a dead seashell,
Burrow in sand next to shipwrecks oflove,
I, the amphora, entangled in seaweeds. 

1'd rather you take off my dress,
Let it fall at my feet like aspen leaves
The wind shakes without permission
As if there's nothing to it. 

1'd rather have that death sentence:
Eternity of your arms around my neck.

Án Tử

Ta sinh ra quá trễ, và ta lại quá già
Ðể làm nàng Ophelia đầy mụn trứng cá của mi,
Tên hoàng tử thân thương vừa Hâm lại vừa Liệt của ta ơi!

Ðể tóc ta như lúa mì
Trải dài trên mặt nước tối
Và làm bực mình những bông hoa kèn
Với cặp mắt trôi lềnh bềnh của ta

Ðể lướt như cá giữa đám cá
Chìm xuống đáy biển như cái vỏ
Của một con sò chết
Lặn lội trong cát kế bên những mảnh vỡ của chiếc thuyền tình
Ta, chiếc bình hai quai, bị quấn quýt giữa mớ rong biển

Ta thà để cho mi lột quần áo của ta ra
Và chúng rớt xuống chân ta như những chiếc lá dương
Và gió, vô lễ, chẳng thèm xin phép ta
Nghịch ngợm với chúng
Như thể chẳng có chi là quan trọng

Ta thà có bản án tử, này:
Thiên thu, vĩnh viễn
Vòng tay của mi vòng quanh cổ ta.

RADMILA LAZIC

[1949-]

Radmila Lazic là 1 trong nữ thi sĩ Serbian bảnh nhất hiện đang còn sống. Tác giả 6 tập thơ, với rất nhiều giải thưởng. Viết nhiều tiểu luận văn học và là nhà biên tập một tuyển tập thơ nữ, và một tuyển tập khác, về thư phản chiến, là người thành lập và chủ biên của tạp chí Profemina. Tác phẩm Ðánh thức kẻ đang sống, A Wake for the Living được nhà Graywolf Press xb vào năm 2003

RADMILA LAZIC

[1949-]

Nguyên Sa vs TTT
by DTL

Note: Bài viết liên quan tới giải Nobel Thơ Mít của Diệm ban cho TDT. GNV sẽ đi 1 đường cà chớn, sau.

Thanh Tâm Tuyền, Con Ngựa Chứng Của Thi Ca Hôm Nay, (Kỳ 1)

Ra trường năm 1963 ông được tuyển dụng về nha C.T.T.L.
Ông viết cho tờ Bách Khoa với truyện dài “Vũng Lầy” và Văn với truyện dài “Ung Thư”.
Vì chương này được viết trong lúc tác giả đang công tác xa Saigon, do đó phần ghi nhận về khuôn-mặt-đời của Thanh Tâm Tuyền có phần thiếu xót. Nhưng bù lại, phần nói về tiếng thơ của ông lại tương đối đầy đủ hơn cả, vậy xin mời độc giả bước vào căn-nhà-tâm-hồn của người lãnh đạo phong trào thơ hôm nay.
DTL.com

Note: TTT ra trường làm lính gác kho xăng, trước khi được đưa về CTCT [Chiến tranh chính trị]
Không phải "Vũng Lầy", mà là "Cát Lầy".

Bạn ta viết toàn theo kiểu nhớ sao viết vậy người ơi. Mấy bữa ở Cali, Gấu đọc tờ Khởi Hành, thấy bà Tà Cúc chê bạn ta quá. Toàn viết nhảm, đến nỗi Duy Thanh cũng phải lên tiếng đính chính vài chi tiết liên quan tới ông, và vụ Sáng Tạo nhận tiền của Mẽo.

TTT, ngựa chứng? Cuộc “cách mạng thi ca” là do 1  con ngựa chứng làm ra ư?

DZƯ VĂN TÂM tức Thanh Tâm Tuyền, sinh năm 1936 tại Nghệ An (Vinh). Tuy sinh tại miền Trung nhưng ông lại lớn lên và theo học tại Bắc Việt (Hà Nội). Cho nên, trong các tác phẩm của ông, người ta thường bắt gặp những hình ảnh, những kỷ niệm thuộc về Hà Nội xưa. Điều đó chứng tỏ rằng “chốn ngàn năm vạn vật” với 36 phố phường đã in hằn, khắc sâu trong tiềm thức nhà thơ. Phải chăng dĩ vãng ấu thơ đóng một vai trò quan trọng trong việc sáng tác?
DTL

Nhảm. Tuổi thơ của TTT là xứ Xề Gòn. Chứng cớ:

TTT & Ông em C 

Chất kể lại, hồi nhỏ nhà tớ ở gần hồ Trúc Bạch. Ông cụ tớ, một bữa đạp xuồng dạo chơi trên mặt hồ, không may xuồng lật. Khi đó ông cụ mới 29 tuổi, bà cụ 24. Bà cụ giao tụi tớ cho bà ngoại ở Đáp Cầu, và lo buôn bán xuôi ngược. Cụ vô tận trong Nam, tình cờ gặp bà cô tớ, thế là cụ đem hai thằng vô Nam nhờ bà cô trông coi giùm.
Hình trên chụp ở vuờn Bờ Rô.
Bạn hàng cùng với cụ hồi đó có bà C, bà Th. cậu biết rồi.

Lần đầu đọc Cuối Đường, Gấu cứ thắc mắc, liệu tự truyện, và tác giả đã có lần ở Sài Gòn?
Như vậy, cũng như trong Cuối Đường, những sự kiện như được mô tả trong Bếp Lửa đều dựa trên đời sống thực.
Chị Ng, bà xã bạn Chất nói, tụi này đã từng gặp cô Thanh Tuyền.
Cô Thanh cũng có nguyên mẫu ở ngoài đời.

Chị Ng nói thêm: Tui không đọc được từ màn ảnh PC, anh Chất phải in ra cho tui đọc, nhưng chẳng thấy những chi tiết sự kiện nào liên quan tới anh Chất hết. Không lẽ anh không viết gì về những mối tình của anh Chất, giống như mấy anh em khác trong... Thất Hiền?
Chất cuời: Đảng trưởng thì phải gương mẫu cho anh em noi theo đó mà sống chứ! Cậu nhớ không, hồi đó tớ còn có nickname là Ông Thánh!
Source

Quê TTT là Hà Ðông. Ông cụ vô Vinh làm việc, bà cụ sinh ông tại đây.
Hà Nội của TTT là Hà Nội 1954 của Bếp Lửa của Ung Thư, “đi và ở đều là những chọn lựa miễn cưỡng, chia lìa hoặc cái chết. Lập tức có phản ứng của những nhà văn cách mạng. Trong một bài điểm sách trên Văn Nghệ, một nhà phê bình hỏi tôi: "Trong khi nhân dân miền Bắc đất nước ra công xây dựng xã hội chủ nghĩa, nhân vật trong Bếp Lửa đi đâu?". Tôi trả lời: "Anh ta đi đến sự huỷ diệt của lịch sử," mỗi nhà văn là một kẻ sống sót.
Tác phẩm thứ nhì của tôi, Ung Thư (1970) có thể coi như tiếp nối Bếp Lửa. Ung Thư là chấp nhận giữa "vô thường", và chút hơi ấm của nỗi chết (l'existence de notre acceptation entre la vanité et la tièdeur de mort). Cuốn sách chẳng bao giờ được in ra...”

WIND AT NIGHT

The wind rose at night,
the young, short-tempered wind,
a bubbling wine, Eastern prince.
It spoke indistinctly, in the accents
of languages living and dead.
Babylon's curses whirled within it,
the bells of Byzantium pealed.
Beneath its imperious blow, trees
obediently bent,
the shutters shook on our flimsy cottage.
We heard those voices with half
our attention, and, understanding little,
turned again to sleep, and to love.

Adam Zagajewski

Gió đêm

Cơn gió nổi vào đêm
Thứ gió trẻ, dễ cáu giận,
rượu vang nổi bọt, hoàng tử Ðông Phương.
Nó nói lù mù, lu xa bu, bằng âm sắc
của những ngôn ngữ sống và chết.
Những lời trù yếm Babylon quay mòng mòng ở trong đó
Những tiếng chuông Byzantium rung lên.
Ở bên dưới cú thổi quyền uy, hách xì xằng này
Cây cối răm rắp rạp xuống
Những cánh cửa rung lên bần bật
ở trong túp lều nhỏ mọn, bèo bọt của chúng ta.
Chúng ta nghe những giọng đó với một nửa cái tai
Hiểu tí tí
Và quay vô ngủ tiếp, yêu tiếp. 

A HISTORY OF SOLITUDE

Birdsong diminishes.
The moon sits for a photo.
The wet cheeks of streets gleam.
Wind brings the scent of ripe fields.
High overhead, a small plane cavorts like a dolphin.

Adam Zagajewski

Chuyện Tình Buồn

Tiếng chim loãng dần.
Mặt trăng ngồi vào một bức hình
Má phố ướt, ánh lên ánh trăng.
Gió mang mùi lúa đang độ chín
Mãi tít phía bên trên, một cái máy bay
quẵng 1 đường,
như chú cá heo.

Cái tít Chuyện Tình Buồn này, thay vì Một chuyện về nỗi cô đơn, là do Gấu nhớ đến cô bạn, và những ngày Ðỗ Hòa.
Lần đầu tiên Gấu nghe Chuyện Tình Buồn, là ở Ðỗ Hòa, 1 buổi tối văn nghệ tổ, trong 1 lán nào đó, khi là Y Tế Ðội, và khi 1 anh tù hát lên bản này, một anh khác cầm hai cái muỗng đánh nhịp, Gấu bèn nhớ ra liền buổi tối mò đến thăm em, đứng tít mãi bên ngoài, trong bóng tối nhìn vô căn nhà cũ, em thì đã lấy chồng, có đến mấy nhóc:

Anh một đời rong ruổi
Em tay bế tay bồng

Bèn lủi thủi ra về. Trưa hôm sau, bị tó ở bên Thủ Thiêm, đưa vô trường Phục Hồi Nhân Phẩm, Bình Triệu, vừa hết cữ vã, là xin đi lao động Ðỗ Hòa liền, hy vọng trốn Trại, kịp chuyến vượt biên đường Kampuchia.

Ngoài hai cái nhớ, một, nhớ câu thơ thần sầu, “đứng trước gió/lúc lắc cho thằng nhỏ thức giấc”, và, nhớ bản nhạc thần sầu, “người đi qua đời tôi, không nhớ gì sao người”, Gấu còn tới hai kỷ niệm cũng thần sầu với nhà thơ Nobel Diệm ban, TDT.

Kỷ niệm thứ nhất, là vào cái lần thứ nhất ông bạn quí HPA từ Ðà Lạt về Sài Gòn sau những ngày học sư phạm, và có bài đầu tiên đăng trên Văn.
Như còn nhớ thì chưa 1 lần Gấu được nhìn thấy Ông Số 2 ghé Quán Chùa. Nhưng bạn ông, là nhà thơ Nobel Diệm ban, TDT, thì có đôi lần, vào những ngày Diệm mới ngỏm ít lâu, tờ Nghệ Thuật thì cũng mới ngỏm, cả đám quay qua viết cho tờ Văn, và tờ này bèn ra 1 ấn bản mới đặc biệt về phê bình văn học, và Gấu là người giới thiệu ông bạn quí với NDT, và qua NDT, ông viết cho Văn, một bài biên khảo, hay tiểu luận.
Và cái lần ở Quán Chùa đó, có NDT & HPA & GNV, và sau, TDT xà vô bàn.
Câu đầu tiên, ông phán, là, cái thằng chó chết nào viết cái bài…., tao đếch hiểu nó viết cái gì cả!
[Ðây là ngôn ngữ của Gấu. Ông nói lịch sự hơn, tất nhiên, nhưng thực chất thì cũng rứa, thì vẫn cái giọng “lúc lắc” trên!]

Khỏi cần nói thì bạn đọc cũng biết, cả ba đứa, ông bạn quí HPA, NDT người giới thiệu con gà nòi mới xuất hiện, và Gấu Cà Chớn, mặt mày sượng trân:
Biết nói gì đây!
Có thể, nhìn ba bộ mặt ngẩn tò te, ông nhà thơ lúc lắc chắc hiểu, và sau vài câu xã giao, chuồn qua bàn khác.
Kỷ niệm thứ nhì, có nhà văn nhớn Mai Thảo ngồi cùng bàn, và cùng chia sẻ.
Tham dự, đúng hơn.
*

Mỹ Dung:

Thưa ông tôi chỉ một câu hỏi trong lá thư ngắn này. Đó là điều tôi thấy hình như các nhà văn, nhà thơ Việt Nam mình, khi lớn tuổi rồi thì không còn làm thơ được nữa? Hoặc giả họ vẫn còn làm thơ nhưng họ thấy không ưng ý nên không cho phổ biến? Nếu đúng vậy thì theo ông nguyên nhân sâu xa của nó nằm ở đâu? Trong khi tôi thấy các nhà văn nhà thơ tây phương, lớn tuổi họ vẫn sáng tác được mà có khi còn hay hơn cả thời gian còn trẻ nữa.

Nhà thơ Trần Dạ Từ trả lời:

Nhiều người khi lớn tuổi không làm thơ nữa... Đây là điều thường thấy ở bất cứ đâu. Ví dụ, thi sĩ Pháp Athur Rimbaud chỉ làm thơ trước tuổi 20 rồi ngưng. Riêng tại Việt Nam, thời nào nơi nào cũng có những thi sĩ vẫn tiếp tục làm thơ dù lớn tuổi, làm thơ ngay cả trước khi chết, và đây thường là những bài thơ bậc nhất, đặc biệt nhất của chính họ. Xin mời coi lại và sẽ thấy yên tâm:
- Ca trù/ hát nói của Nguyễn Công Trứ, Dương Khuê: “Ngã lãng du thời quân thượng thiếu” và “Hồng Hồng Tuyết Tuyết.”
- Thơ Nguyễn Khuyến khóc Dương Khuê, “Tuổi già hạt lệ như sương.”
- Tại miền Nam VN, Vũ Hoàng Chương có “Thơ xuân Năm Thìn.” Đây là bài thơ có chữ nghĩa xúc tích, tối tân và hào hùng nhất của thi sĩ, trước khi ông bị cộng sản bắt đi tù và bị giết vào tuổi sáu mươi.
- Tại miền Bắc VN, hai nhà thơ Chế Lan Viên và Nguyễn Đình Thi trước khi từ trần đã làm thơ để lại như những di cảo lên án chủ nghĩa bánh vẽ và chế độ chuyên chế của cộng sản. Đây là những bài thơ xúc động mới lạ nhất của họ.
- Tại hải ngoại, rất dễ thấy ‘thơ hay hơn bao giờ’ của các nhà thơ tuổi sáu bó, bẩy bó: Nguyên Sa, Mai Thảo, Du Tử Lê, Phạm Công Thiện, Đỗ Quí Toàn... Đặc biệt trong phạm vi người Mỹ gốc Việt, ta thường thấy số người lớn tuổi làm thơ đông hơn là lớp người trẻ tuổi.

DTL.com

GNV để ý, TDT vờ TTT, Tô Thùy Yên, Nguyễn Xuân Thiệp… đi tù, ra tù, về già, vưỡn tiếp tục làm thơ.

Về câu hỏi của vị độc giả, Gấu mới kiếm ra 1 câu trả lời thật bảnh, của Aleksander Wat:

"Già quá rồi, làm thơ, sao không hổ thẹn?"
“He’s so old, isn’t he ashamed to write poems?”

Bài viết của ông, là để trả lời cho câu hỏi:
Tại sao tôi làm thơ?
Why do I write poems?

Trong số Brick, Summer, 2011. TV đã giới thiệu, trong có bài phỏng vấn Brodsky, lần ông tới Toronto, Oct 1995. 

 "He's so old, isn't he ashamed to write poems?"

Alexsander Wat, Thi sĩ và Nghi lễ trừ tà của thế kỷ

Milosz, trong cuốn sách ABC  của ông, dưới "đầu vào" [entry] Koestler, đã nhắc tới nhà thơ Aleksander Wat, và cuộc trò chuyện của Wat với một tay cựu Bôn-sê-vích, the old Bolshevik, Steklov, liền trước khi xẩy ra cái chết của tay cựu đảng viên đáng kính này, trong nhà tù Satarov.
Theo Steklov, những tay như Rubashov thú tội, ngay cả những tội mà họ không hề phạm, không phải do tra tấn, mà là do quá tởm quá khứ đầy ứ những tội ác của họ. Và cái chuyện tự làm nhục chính họ, một lần nữa, chẳng tốn kém gì, và tra tấn là không cần thiết.
[According to Steklov, they confessed out of disgust at their own past: they each had so many crimes on their account, that it cost them nothing to demean themselves once more and torture was not necessary].
NKTV

V/v kỷ niệm với TDT, ở Quán Chùa, có ông Trùm Sáng Tạo, Mai Thảo tham dự.
Gấu gặp MT ở Quán Chùa, mỗi tháng ít nhất 1 lần, thường là vào lúc quán vừa mở cửa. Ông ghé lấy bài, trước khi chợ họp. Lâu lâu, cũng gặp, khi đông đủ bạn bè, và thường có TTT, có khi có cả PLP.

Kỷ niệm thú nhất là lần ngồi với  TTT, MT, và 1 anh chàng cà chớn nào đó, đến bàn, tự động kéo ghế ngồi, Mai Thảo bèn hỏi, xin lỗi, anh có quen thằng nào trong ba thằng này không, và khi anh ta lắc đầu, MT bèn xua tay, đi chỗ khác chơi.

Cái lần với TDT, thì cũng thế, nhưng có thể, còn dã man hơn nhiều!

Thơ mỗi ngày

Thấy mấy ông bà mafia Do Thái không, họ đưa những là Isaac Bashevis Singer thiên tài, Imre Kertész thiên tài, Elfriede Jelinek thiên tài lên. Toàn là những người Do Thái khắp nơi trên thế giới của họ được kênh lên….

Lê Thị Huệ, Gió O

V/v Isaac Bashevis Singer thiên tài, Nobel văn chương được mafia Do Thái ban cho.

Gấu nghi là bà Huệ có đọc một hai bài viết nào đó, về vụ này. Trên TV có giới thiệu bài của Milosz, viết về Chaim Grade, theo ông, bảnh hơn Singer, đáng được Nobel hơn.

TV tóm tắt ở đây, và, thừa cơ tán phó mát thêm, về trường hợp nhà thơ TDT và giải thưởng Thơ của tông tông Diệm. Cũng 1 giai thoại trong chốn võ lâm. Và cái vụ chỉ còn vài ngày thì mất nước mà nhà thơ TTT đăng đàn đi 1 đường vinh danh Vũ Hoàng Chương, có thể có tí liên can. (1)

Cái vụ phát Nobel văn chương cho IBS gây một trường tán loạn trong giới Do Thái nói tiếng Yiddish ở New York. Grade xứng đáng hơn, nếu nói về nền tảng. Ở Mẽo, tốt nhất là đến từ Wilno, tệ là từ Warsaw, quá tệ, từ Galicia. Theo ý kiến của đa số trong trường đấu đá này, Grade bảnh hơn Singer, nhưng lại ít được dịch dọt qua tiếng Anh, đó là lý do Viện Hàn Lâm Thụy Ðiển không với tới Grade. Theo đa số này, Singer vớ được giải bằng lối cửa hậu. Quá bị ánh ảnh bởi sex, ông ta tạo dựng một thế giới Do Thái Ba Lan của riêng ông ta, chẳng có gì chung với thực tại sex, nghĩa là kỳ quái, đầy những “ngoại hứng”, những ma tình, ma nữ, yêu nữ…  như thể đó là thực tại hàng ngày ở khu vực Do Thái trong những thành phố. Grade là nhà văn thứ thực, trung thực với thực tại mà ông miêu tả, và ông xứng đáng được Nobel văn chương.
Source

---

Lê Thị Huệ: Trong đám đông túm lấy một người, thú thật với nhà thơ, phải vất vả lắm tôi mới tìm ra được một nhà thơ trong nhóm Thơ Tân Hình Thức mà tôi "đọc được". Ai đó có quyền bắn ná vào người tôi, nhưng tôi phải nói là tôi có "cố gắng" thưởng thức Thơ Tân Hình Thức. Chính vì sự "cố" này nó làm phiền tôi. Tôi chỉ là một người đọc. Đừng tin tôi. Bây giờ trở lại điều muốn thưa chuyện với nhà thơ, là hãy cho tôi biết, điều gì đã khiến cho bạn dấn thân vào khuynh hướng thơ Tân Hình Thức?

đài sử: tôi tự hỏi mình. tại sao làm thơ.  câu hỏi dội ngược.
chị “túm” ngay được tôi trong một nhóm có gần 100 người coi bộ tôi kém may mắn. hay cũng có thể tôi less tht nên chị “đọc được”. suy tưởng về việc chị thưởng thức thơ tht. tôi thấy mình có lỗi vì đã làm thơ kiểu này.
mà chị này thơ tôi làm là tht hả?
chắc có lẽ thơ tht ít người làm. gởi thơ tht khả năng được ông Khế Iêm chọn post cao hơn làm những loại thơ khác. (cười)

Gió O

Theo GNV, hoặc với riêng GNV, thơ Ðài Sử không phải thơ Tân Hình Thức, và giả như nhà thơ từ bỏ cái trò tân hình thức với cái kiểu "đót, đót" loạn cả lên, chắc chắn thơ dễ đọc hơn nhiều, và từ dó, dễ thấm hơn.
Nhưng biết đâu, sau những thử nghiệm như thế, thơ Việt đổi đi chăng?

Chứng cớ: Bài thơ sau đây, đâu phải THT? 

Tháng Mấy

            gửi một người không quen…

Tháng Mấy rồi, Em có biết?
tấm lịch sắp đi vào ngõ cụt
ngày không còn dông dài nói chuyện cũ
hàng cây thưa lá cho nắng và gió tự do bông đùa
chiếc xe em về đậu mỗi chiều
con đường dầy thêm với lá
rung rúc còi tàu không tìm được sân ga
những ngôi nhà nhả khói
và đêm về thắp đèn
Tháng Mấy rồi, Em có biết?
chạy luống cuống những buổi sáng muộn
ngày se lạnh no tròn hạt sương sớm
đọng trên mái tóc
nụ hôn sâu trong đêm
những đổ vỡ chảy dài theo cuốn lịch
mất tích
Tháng Mấy rồi, Em có biết?
con sông ngưng chảy
nheo mắt qua những xa lộ
nhịp thở chậm

Rồi buổi chiều cuối năm sẽ đến
ai bấm chuông cửa vào giữa đêm
tuyết chắc chắn sẽ rơi
và trời sẽ lạnh vô cùng

Tháng Mấy rồi sẽ qua

Vẫn còn một người đợi em

Đài Sử

Source

Thơ Ðài Sử, vẫn theo tôi, là thơ, ở chất trí tuệ của nó. Phần tình cảm, nếu lộ ra, thì cũng ăn theo vóc dáng trí tuệ, khác hẳn thứ thơ vãi linh hồn của đa số nhà thơ Mít, và luôn cả, đa số những nhà văn, nhà phê bình, cứ động đến chữ là vãi ra rồi.

Ðây là 1 vấn đề nghiêm trọng. Mô phỏng Kundera, nhà thơ và tên đao phủ cùng ngự trị cõi văn thơ của xứ Mít!

Trong Mặt Trời Vẫn Mọc, ngay ở đoạn mở ra câu chuyện,  tay võ sĩ gốc Do Thái  tính bỏ vợ, để giang hồ, và viết văn, bị cả vợ lẫn nhân vật kể chuyện [anh chàng mất chim do chiến tranh], chửi. Anh mất chim thì giải thích, mi đi đâu với cái đầu như thế, thì cũng vẫn không thể viết gì được. Còn bà vợ thì khuyên, đừng vãi nước mắt, mỗi lần làm tình, vì anh chỉ lo vãi như thế, thì còn đâu đủ lý trí, bình tĩnh mà viết văn, làm thơ?

Liệu đó cũng là thất bại của văn thơ Mít?

Sau cuộc chiến, đếch anh Mít nào còn chim?

Mỗi lần tính làm văn làm thơ là... vãi?

Thơ, sở dĩ đến già Gấu mới ngộ ra, 1 phần vì Gấu chưa từng “cố gắng” đọc nó. Hồi còn trẻ, đọc nó không được, là thôi, không cố gắng. Cũng trong cách đó, Gấu đọc THT, thấy không được, là không đọc. Và cái cách Gấu đọc thơ Ðài Sử: bỏ hết dấu “đót”, rồi mới bắt đầu đọc. Gấu đọc thơ của ông vua tán gái, “bạn Gấu”, cũng vậy, bỏ hết “xì lát”, rồi mới đọc.