*
Album




Về nhà Canada OK. 17.9.2010
Tks All There. NQT
*

Ðúng trưa ngày 19/5/1989, (1), chiếc xe taxi chở vợ chồng Gấu tới đây. Ở cái sân có cái xe van nhỏ chở đồ cứu trợ, với hàng chữ UNHCR.
Gấu tạ ơn Trời Phật, và nghĩ thầm, tới nơi rồi!
Ðúng bữa Thứ Bảy. Ngày 19 tháng 5 là sinh nhật Bác H.
Sau này, trước khi đi xa, thật xa, nghĩ lại, thì mới ngộ ra là, cái thông điệp của chuyến đi, là cái phim coi trên chiếc xe buýt chở vợ chồng Gấu, chạy suốt đêm từ thành phố biên giới Lào Thái, Ubon, phía bên kia sông Cửu Long, bên này là Parksé. Có 1 cái gì đó trong phim liên quan đến cuộc đời sắp tới của Gấu, và nó còn liên quan đến những lần mò xuống sông Mekong tắm, sau giấc ngủ trưa nằm bên dưới tượng Quan Công, ở hành lang phía sau chùa Long Vân, Parksé.
Có cái gì đó liên quan đến câu của Heraclitus.
Có cái gì đó liên quan tới dòng sông cuối cùng Ðường Tam Tạng phải vượt qua trước khi vô Ðất Phật!

(1)

1990 mới đúng, vì 1989 là năm xẩy ra cú Thiên An Môn, trong lúc gia đình Gấu đang trên đường bỏ chạy quê hương, tới Vientiane đọc báo thì mới biết.
Khi ở Trại tị nạn, viết Lần Cuối Sài Gòn, bèn đưa sự kiện này vô, cho cho có tí mùi lịch sử:

Koestler, enfin, retrouvé, cuốn "Le Zéro et l'Infini", tôi lục lọi cách chuyến đi không xa, trong mớ sách "ký gởi" - một hình thức mới của sách vỉa hè- tại một tiệm phía bên kia cầu Thị Nghè. Cái thiểu số hỗn độn may mắn sống sót sau những ngày tháng Tư, trở thành những nạn nhân đầu tiên thay con người Sài-gòn dãi dầu mưa nắng Trong số những người đang lục lọi quanh tôi, có kẻ chỉ tò mò lật vài trang đầu, tìm tên chủ nhân, có thể kèm theo đó là một lời đề tặng của chính tác giả cuốn sách. Cả hai đều đã đi xa, vợ con ở nhà mang mớ sách kỷ niệm đổi lấy một vài mớ rau, một hai lon gạo.
 Gặp lại những nhân vật của Koestler, những nhân vật văn chương còn mang nặng những nét đặc thù của nguyên mẫu ngoài đời, những Roubachof suốt đời tắm bằng máu của kẻ khác, kể cả của người yêu, bạn bè, đến khi chết lại mong trở thành những Thánh Tử Đạo, đọc lại nhhững câu văn mang sự thực khủng khiếp còn hơn cả những lời nguyền rủa: "Bằng roi vọt chúng ta quất lên đám đông đang rên rỉ, bắt họ hướng về hạnh phúc chỉ có tính tương lai và hoàn toàn lý thuyết...", tôi bỗng nhận ra một điều thật giản dị: Nếu những tác phẩm lớn đều cưu mang trong nó bóng dáng của những tác phẩm lớn khác - một cách nào đó Hemingway chú giải Joyce, Camus mô phỏng Kafka, rõ ràng Garcia Marquez viết lại Faulkner... - Cũng vậy, những bạo chúa chỉ là những bản sao của những bạo chúa khác. Staline bắt chước Néron, cả hai đều có tham vọng văn chương, một muốn làm thi sĩ, một muốn ngự sử văn đàn, kẻ ban phát giải thưởng văn học. Mao diễn lại tuồng đốt sách, chôn học trò. Molotov chỉ mong người đời coi là một Robespierre của Cách Mạng Nga. Người ra lệnh bắn vào sinh viên biểu tình tại Thiên An Môn là một học trò đắc ý của Chu Ân Lai, ông này lại là một học trò đắc ý nhất của Cách Mạng Pháp. Polpot đã từng du học ở Paris. Tất cả đều tâm đắc một điều: Không có một cuộc cách mạng nào mà không có quá độ. Một cuộc cách mạng không đổ máu thì rất đáng ngờ.
*

Thằng con lớn của G & Cha Brisson

*

Mardi 10 Aout 2010
Chết để cho trái
Trang sách trong ngày

*

*

Trong mấy lần đi thăm Cha Brisson, chuyến mới này nhanh nhất, tiện nghi nhất, nhờ ông bạn quen thổ công xứ Lào mới tậu xe thứ xịn, đưa qua biên giới, tới phi trường Udon, bỏ xế hộp đó, lên máy bay, mua theo giá nội địa, rẻ hơn nhiều so với giá xuyên quốc gia, nếu mua tại Vientiane.
Tới BK mới 8 giờ tối, lấy khách sạn, nơi đã từng ghé mấy lần trước, tắm rửa, ăn uống, G đi ngủ, thằng con và ông bạn đi coi vũ khoả thân, tắm nước nóng, tẩm quất, sau cùng  thằng con còn lôi một em về khách sạn!

Sáng hôm sau, ăn sáng, trả phòng, xuống lấy tắc xi, tài xế khi nghe địa chỉ đều lắc đầu bỏ đi. Không phải họ không biết nhà thờ St. Francis ở chỗ nào, mà là, chưa chắc đã tới được, giả như nếu tới được, thì cũng hết đường trở về: nạn kẹt xe tại Bangkok vào lúc này thật khủng khiếp.
Phải đi xe điện trên trời, từ đầu tỉnh tới cuối tỉnh, rồi sau đó đón tắc xi tới thăm Cha.
Gấu đã tính lập lại một lần nữa, chuyến vượt sông Mekong, rồi đi xe đò, từ U Don về BK, như lần đầu đi từ thành phố U Bon phía bên kia song đối diện với Pak Sế của Lào.
Nhưng lần này, thua.
Cha già đi nhiều, năm nay 89, chân tay run lẩy bẩy, nhưng vẫn hoàn toàn sáng suốt, vẫn nhớ cái tên Nguyen Quoc Tru, vẫn nhớ bữa cả hai vợ chồng buổi trưa ghé thăm vào đúng ngày sinh của Bác Hồ [cái này thì Cha không biết!], năm 1990. Cha cũng không biết chuyện vì sợ xui, Gấu sau này ghi ngày tới BK là 23 Tháng 5, 1990.

Bức hình phía bên trên biển đồng nhà thờ, là do BK đang làm lễ chào mừng ngày sinh của Nữ Hoàng, 12, Tháng Năm.

*
cha    gau

**

Cha Brisson, cc 1990.
Hình gửi cùng với tiền, khi biết tin đậu thanh lọc.
"Đừng cám ơn tao. Không có cái vụ của mày, thí dụ vậy, sức mấy Chúa cho tao có mặt, ở trên cõi đời này!"
Muời lăm năm sau, ngày 17 Tháng Tám, 2005. Sau sinh nhật HL một ngày. Trước căn phòng Cha chứa chấp vợ chồng Hai Lúa ngày nào.
Trước văn phòng Cha, tại nhà thờ St. Francis, Bangkok.

Viết là nhớ mãi

Hồn thiêng thành phố
Hai Lúa tới Bangkok lần đầu, đúng ngày sinh của ông Hồ, 19 Tháng Năm, năm 1990. Ba tháng sau, ra khỏi nhà tù quốc tế Bangkok, khi điền hồ sơ Cao Uỷ Tị Nạn, Hai Lúa nghĩ tới những lần run rẩy cùng cả thành phố Sài Gòn, khi VC dâng quà tặng lên Bác, bằng những đợt hỏa tiễn giáng xuống đầu người dân Sài Gòn, khi họ nhắc nhở lẫn nhau, hãy biến đau thương thành hành động, không chỉ sợ xui xẻo, Hai Lúa còn sợ, làm người chết tức giận đến không thể yên nghỉ, vì một hành động ngu xuẩn như trên.
Thế là bèn sửa lại, là ngày 23 tháng Năm, năm 2005.
Cộng thêm mấy ngày được Cha Brisson giấu giếm tầm luộc [cảnh sát] Thái, cho trú ngụ dưới mái nhà của Chúa.

Chuyện Tử Tế

*

Cây cầu dành cho khách bộ hành băng qua đường, điểm xa nhất mà vợ chồng Gấu được phép du ngoạn, trong 3 ngày trú ngụ nơi nhà của Chúa, Nhà thờ St. Francis, Bangkok. Nó làm Gấu nhớ tới cây cầu nơi bùng binh Chợ Sài Gòn.

Lạ, là, trong 3 ngày đó [Thứ Bẩy, Chủ Nhật, Sáng Thứ Hai, 19, 20, 21, Tháng Năm, 1990], và 3 tháng đó, [3 tháng nằm trong nhà tù quốc tế Bangkok, mãn hạn tù được xe Cao Uỷ Tị Nạn rước về trại tị nạn Panat Nikhom], Gấu cực nhớ, nhớ ơi là nhớ, Sài Gòn.
Chính là nhờ 3 tháng tù mà Gấu gặp lại Le Carré, [đúng ra, gặp, lần đầu tiên, tác phẩm Call For The Dead, nguyên tác tiếng Anh của ông], và nhờ vậy viết được câu văn hiển hách, tuyệt cú mèo, thần sầu, ‘hồn thiêng thành phố thức giấc ở trong tôi, tôi lại tưởng hồn ma của chính mình đang lang thang giữa Sài Gòn… (1)

*

Xe điện trên không ở BK.
Gấu nghe thằng con nói, xe điện ngầm ở BK đẹp lắm, nhưng chưa có dịp thưởng lãm!


*

Cha con Gấu @ Xe điện trên không, BK
*

Gấu Cái là người đầu tiên viết về xứ Lào, chốn nương thân đầu tiên sau khi may mắn bỏ chạy, và may mắn chạy thoát, quê hương xứ Mít, ngay từ khi còn ở trại tị nạn Thái Lan.
Thời gian ở Trại Cấm Sikiew, đói quá, bả viết, và gửi cho tay Hàn Lệ Nhân, khi đó đang làm một số báo đặc biệt về xứ Lào. Ông này ở Tây, và sau khi đăng bài, ông còn gửi vô Trại một số báo, trong kèm tờ money order 50 phật lăng.
Tuyệt!
Chẳng bù với ông bạn quí, đi từ Mẽo qua thăm Gấu, loa phóng thanh kêu rầm trời, ông nhà văn lùn lé có bạn thân từ bên Mẽo qua, xin ban đại diện cho được gặp!
Ông đi cùng với một em gái nữ phóng viên, sau khi hỏi han thằng bạn cũ, cũng ghi âm, cũng nói thêm vài dòng, tao mang về cho tụi nó nghe, chúng nó thèm nghe giọng nói của mày, người về từ địa ngục gì gì đó, cuối cùng, ông giúi cho GNV 300 tiền bath [tiền Thái] tương đương đúng 10 đô Mẽo!

Vợ chồng Gấu sống sót Trại tị nạn, những ngày khốn khó nhất, hoàn toàn nhờ ông cha người Tây, hình trên. Đói quá, là viết thư ra, là ông tới trại tù, mấy lần đầu, khi còn ở Nhà Tù Quốc Tế Bangkok, sau, gửi money order, tệ lắm cũng 100 đô Mẽo, hai, ba ngàn tiền bath gì đó.

Cả nhà thờ Chúa.
Có ông em, sau khi phục vụ Chúa tại Trái Tim của Bóng Đen, là xứ Phi Châu, cũng qua Thái, cũng làm Cha, hiện phục vụ Chúa tại tỉnh Ubon. Mấy bà chị cô em của Cha đều là nữ tu.
Cha năm nay 89 tuổi, vẫn minh mẫn, tuy chân tuy run lẩy bẩy. Cha nói, Cha chỉ muốn ở Nhà Thờ, không muốn đi đâu hết, cho tới ngày Chúa gọi.

Không chỉ một truyện ngắn, Gấu Cái còn cả một lố truyện viết về Xứ Phật, hăm he in hoài! 

Trong Asia Literary Review, số Mùa Hạ, có một bài viết thật là tuyệt vời về Lào. GNV mua tờ báo, vì bài viết này, và bài thơ của thi sĩ Mít ở Mẽo, làm thơ về cái cú làm thịt VC của tuớng Loan, post dưới đây.
 Cái ông bạn của Gấu, trong hình, lai lịch cũng ly kỳ lắm. Thổ công xứ Lào. Bữa nào rảnh, kể.

*

Ông con lớn của Gấu nói chuyện huyên thuyên bằng tiếng Thái với Cha!

*

Vào buổi trưa ngày 19.5.1990, sinh nhật Bác Hồ, chiếc tắc xi đổ vợ chồng xuống trước cổng, ở khoảng sân trống, là một chiếc xe chở đồ cứu trợ của Cao Uỷ Tị Nạn, với hàng chữ bằng tiếng Anh UNHCR, Gấu thầm tạ ơn Trời Phật, tới nơi rồi.

Sau này, nghe Cha Brisson kể, thường là ta ngủ trưa, ít khi có mặt tại văn phòng [ở ngay phiá sau mấy lá cờ] vào giờ đó, vậy mà bữa đó, không làm sao ngủ được, cho tới lúc nghe tiếng gõ cửa…

*

Ta rất vui khi đọc thư của con và biết rằng, sau cùng con có được tấm giấy visa để thoát ra khỏi trại tị  nạn Thái Lan, và có thể lại bắt đầu cuộc đời của con, lại có bạn bè trong số những người Việt đã được một đệ tam quốc gia cưu mang...
Cha Brisson

Ui chao, cứ như là Cha đọc ra hết quãng đời còn lại của Gấu, và có thể, đấy chính là ước mong của Cha, và nhờ thế, nó trở  thành sự thực.

Ui chao, lại nhớ cô bạn, và những lời cô than thở, anh đâu phải đàn bà, anh đâu phải là tôi, mà sao anh đọc ra hết lòng dạ của tôi như thế?

“What changed, above all, was the echo of the reality in which the final draft was written.”
Grossman

Có tiếng vọng của thực tại, trong đó, những dòng trên đây đã được viết ra.

*

Hồ Ông và Gấu [cầm hồ sơ] trước khi vô thanh lọc, tại trại cấm Sikiew, Thái Lan

*

Trong Lục Mạch Thần Kiếm, Thiên Sơn Đồng Mỗ lập lại nước cờ Hư Trúc, nhờ vậy thoát chết.

Gấu học tiếng Tây, chỉ với mục đích viết một cái thư cám ơn Ông Tây chồng Cô Dung, bà cô me Tây của Gấu.
Làm sao có thể tưởng tượng ra được, nếu không nhờ biết tiếng Tây, làm sao nói cho Cha Brisson biết hoàn cảnh của vợ chồng, con cái Gấu, nhờ vậy mà được cha lo lắng suốt quãng thời gian tị nạn tại Thái Lan?
Chỉ đến khi nhập trại tị nạn Thái lan, thì Gấu mới bắt đầu lo học tiếng Anh, với cao vọng, ta mà ‘đi’ được, [được đậu thanh lọc, được tái định cư nới xứ người], lần này, ta sẽ viết văn bằng tiếng Mẽo!
Lần gặp lại Cha, Cha vẫn còn nhớ đến chuyện trước khi vô trại tù quốc tế Bangkok, Gấu năn nỉ Cha tìm cách liên lạc với mấy đứa nhỏ còn kẹt lại ở Lào. Cha nói, Cha vẫn nhớ, nhưng không làm sao thực hiện được. Khi ở tù Bangkok, 3 tháng, Cha có tới thăm 1 lần, cho tiền, và đưa lại cho Gấu mớ bản thảo nhờ Cha giữ giùm.