 Tribute |
@ NDT's,
3/2008
NTN & NTK tại Gallery của Khưu Đức [Hình từ
website NTK]
Anh con nho
hinh anh nay khong? Cả 1
quãng đời thê lương, may nhờ NTK mà còn giữ được. GNV quen NTN
ở quán cà phê Bà Lê Chân của HT, cùng với NDT, và bạn của anh, sau cũng
là bạn
của GNV, những ngày sau 1975. 
Nhớ về Tân Định Quán lúc này
đã đổi chủ, HT sang lại cho bà con của họa sĩ TT, không biết bây giờ,
ai là chủ.
Hồi đó, chưa có thứ ghế nhựa sang như trên, mà là thứ ghể gỗ thấp, chắc
giờ vẫn còn, ở
những
quán vỉa hè. Sở dĩ nhạc
Văn Cao tới được cõi Thiên Thai, vì ông, có thể, và dư sức.. giết người! Mỗi lần PD
làm được 1 tình ca để đời, là ông phải làm thịt một em, y chang Vi Bức
Vương, mỗi
lần giở khinh công tuyệt đỉnh ra là phải hút máu người! Bây giờ thì
Gấu hiểu ra là, những câu trên, đều bước ra từ câu nói thần sầu của
Walter
Benjamin: Mọi tài liệu
về văn minh đều là một tài liệu về dã man. Thế là anh
VC cao giọng dậy dỗ tên mũi lõ ngu đần: Chúng sợ
Thiên Triều quá, rồi đẻ nhiều quá, đồng bằng sông Hồng nuôi không nổi,
cứ thế
tràn xuống Miền Nam, làm cỏ không biết bao nhiêu giống dân, sau cùng
làm cỏ
luôn thằng em Nam Bộ, thu đất Mít về một mối, cho đám Cùng Hung Cực Ác
ở Bắc Bộ
Phủ hưởng, thừa ra thì tới đám lau nhau! Lục bát ba câu 36. 103. 196. 132. Ra đường gặp
chín thiên tài
Hiếm hoi mới có được vài thằng ngu (1) Thảo nào hiền thánh đành bù (1) Nick của
NTN là Ngu Cốc. “Bù”, là bù trớt, hẳn thế, như trong bài ba lá, nhứt 9,
nhì bù.
* Đám 'thiên
tài', bạn ông, xúm lại làm thịt Gấu. Một cú sự lịch
sự tối thiểu trong khi bàn luận văn học mà cũng không có! Hỗn láo, phách
lối như thằng cha Gấu, mà cũng chưa bao giờ dám vi phạm vào cái luật
tối thiểu
trong giao thiệp như vậy. Nhưng chúng đâu có đọc nổi
‘bạn của chúng’, là HNT. Sở dĩ nhạc
Văn Cao tới được cõi Thiên Thai, vì ông, có thể, và dư sức.. giết người! Mỗi lần PD
làm được 1 tình ca để đời, là ông phải làm thịt một em, y chang Vi Bức
Vương, mỗi lần giở khinh công tuyệt đỉnh ra là phải hút máu người! Gấu viết về
NTN, cũng theo tinh thần đó. NTN không phải
là 1 con người không để tâm đến tiền bạc, mà là một người rất kỹ càng
về nó, và
điều này là do tuổi thơ, những ngày mới lớn, học hành chẳng đi tới đâu,
chẳng
có tí bằng cấp, trốn lính, chỉ có thơ là dong duổi cùng với ông suốt cả
cuộc đời.
Có lần GNV đọc 1 câu tự than của chính ông, về cái thời đến cái thân
của mình
cũng không nuôi nổi, rất là cảm động. GNV có vài kỷ
niệm về NTN, cũng thật là tuyệt vời, nhưng chẳng liên quan gì đến
chuyện đếch để
ý đến chuyện tiền bạc cả. Chúng làm GNV nhớ đến xứ Bắc Kít, và những bà
con còn
lại của Gấu, ở đó, nhất là bà chị ruột của Gấu. Thê lương lắm, không
đơn giản
đâu. Khen NTN không để ý đến tiền bạc, là làm mất đi cả 1 nửa con người
của 1
nhà thơ! Một nửa con
người cũng tuyệt vời như thơ của ông, và có thể, chính là nhờ nó, mà có
nhà thơ
NTN. Viết về bạn như thế, mà
cũng bị chửi là
nói xấu
bạn, thì… nhảm quá! May thay, tình
cờ thay, vừa mới đây, đọc được 1 đoạn của tay Nguyễn Đăng Mạnh, viết về
“Nguyễn
Tuân viết về Tản Đà”. Post ra đây, như 1 lời vinh danh bạn NTN.   NTN, cũng 1 thứ cá diếc, như TD, nhưng không để cho số mệnh đẩy ông đến chỗ chết, như TD, khi có cơ hội. ... những biểu
hiện gai góc của một đấng tài hoa bất đắc chí, của một thiên lương lạc
lõng giữa
đời phàm tục. Tôi chọn vợ
tôi, thay vì thơ, thay vì thiên tài, thay vì, thay vì… Quái đản nhất, là khi NTN ‘tôi chọn vợ tôi’, và, thú nhận, do mê ngửi mà chọn đọa đầy, ở lại với trần gian này, thì GNV bỗng... khóc ròng vì xúc động, cám cảnh cái thân Gấu, chỉ vì hụt hửi một lần, 'hàng có gân', mà bị Trời nguyền đời đời kiếp kiếp lang thang luân hồi, [thì cũng kiểu 'đồng bệnh tương lân', ‘ta cũng nòi tình thương người đồng điệu’, ‘cùng 1 lứa bên trời lận đận’, Kafka ngơ ngẩn vì giọng hát Josephine, Nguyễn Du ‘cầm giả ca’, Giang Châu Tư Mã ướt đẫm...], vậy mà bị chửi là nhân cái tang của bạn để tự khoe mình: Ngay bên dưới
bài thơ của NTN, tưởng NQT trước hết nói về bạn, về cái chết của bạn,
nhưng
không, NQT lại đem mình ra khoe: "Ui
chao, bài thơ thần sầu, làm Gấu nhớ tiền kiếp của mình, vì không kịp
hửi tay
người đẹp mà bị Trời nguyền luân hồi đời
đời kiếp kiếp, như 1 tên Do Thái lang thang trong cõi tình... Và làm nhớ
mùi bùn cầu Thị Nghè:.. Giả như đúng
là Gấu ' tự khoe' ở đây, thì đâu phải khoe thơ, mà là khoe... hửi! Bởi vậy, đọc khó, viết đâu
khó. Bài diễn văn Nobel của Vargas Llosa vinh danh đọc, và giả
tưởng, đâu thèm vinh danh đám viết giả tưởng, phê bình gia, thì đừng
hòng! Cũng đã có lần,
một vị độc giả 'khen' GNV, viết về bất cứ ai, thì cũng là viết về GNV,
nhân đọc
bài viết về Nguyễn Tuân. Bài viết về
những viên ngọc của NT, chỉ là những giọt nước, của 1 vị đầy tớ già,
trải trên
đường, từ giếng nhà trời về đến trần gian, để đun nước pha 1 bình trà
cho chủ
nhân. GNV đã mượn những viên ngọc đó để đánh dấu những trang sách hồng
hồi mới
lớn mê đọc, để dánh dấu những cuộc tình, cho những lần chia ly bớt chút
thê thảm,
và làm những hòn đất ném xuống huyệt của 1 đứa em trai đã tử trận.(1)
Với
NT, thì
là những viên ngọc, với GNV thì là những hòn đất, ‘GNV nói về NT là nói
về
mình’, như thế, vậy mà có tên ‘thiên tài’ cũng chửi, y chang bị chửi
lần này, mượn tang của bạn khoe thơ của Gấu! Vả chăng, nói cho cùng, GNV mở ra trang nhà TV, chẳng phải là để tự khoe mình ư? Nhưng, nếu như
thế, thì vô đọc làm gì cho thêm bực mình? (1)
Cá nhân người
viết làm quen với Nguyễn Tuân rất sớm, phải nói là quá sớm. Mới biết
đọc, biết
viết, "thằng bé" đã nghe đọc văn ông, ở những bậc cha chú trong gia
đình. Người bác trong lúc tâm đắc với một người bạn về những viên ngọc
vương
vãi, trên con đường từ giếng trời trở về trần, vô tình để mãi những
viên ngọc
trong trí tưởng của đứa cháu. Thế đấy, cậu bé đã dùng những viên ngọc
như vậy để
đánh dấu những trang Sách Hồng, Ông
Đồ Bể, Cái Ấm Đất, của Khái Hưng.
Đánh dấu
những trang sách, của một chuyện tình: chúng làm cho những lần chia ly
bớt nặng
nề, thê thảm, có thể chịu đựng được...; của một cuộc chiến: như những
viên đất
ném theo, ném theo mãi, xuống lòng huyệt...
NMG mê bài
này lắm [lại tự thổi!] Ông phán, đúng là ông 'sáng tác', bằng Tạp Ghi. Về già, GNV
mới ngộ ra 1 điều, chưa hề khen ai, ngoài… GNV, ông anh nhà thơ, hai
đấng bạn
quí, ông bạn Joseph, Đỗ quân, chấm hết! VL cũng bực,
với thằng Trụ, ngoài TTT ra là chấm hết! (1) Sartre, phải
đến chót đời, mới ngộ ra điều mà GNV biết tỏng, từ năm 1973, khi đọc BL
của TTT
(2): GNV viết, bằng trái tim "nhân hậu và cảm động", còn kẻ thù của Gấu, đọc Gấu, bằng trái tim ngộ độc, thế mới "khổ" cho GNV! Hà, hà! Note: Một đấng
‘kẻ thù’ mới mail, chửi GNV, mi có hoang tưởng không mà dám so TV với
Hậu Vệ? HV là cả 1
băng đảng, với hai ông Trùm, 1 cặp bài trùng, 1 nhà phê bình tài ba sắc
sảo nhất,
cả trong lẫn ngoài nước, VC mà còn sợ không dám cho về, 1 ông Cớm kiêm
cả về
văn học lẫn chính trị... còn TV trơ cu lơ 1 thằng. Một thằng mà mò tới con số
790, 000, không.. khủng sao? (2)  Nhân nói chuyện hửi. Trang Diễn Đàn Forum của đám tinh anh Miền Nam bỏ chạy bợ đít VC, đại bản doanh Paris, lâu lắm, GNV không làm sao vô được, vì mỗi lần vô, là hệ thống bảo vệ PC cản lại. Bỗng hai bữa nay, nó lại OK. Nhân đó, được đọc bài Dương Tường dịch Linda Lê, trong có từ ‘exotique’, ông dịch là ‘nhu cầu ngoại lai’, và chú thích thêm, lòng dòng lắm, đại khái, từ điển Mít chưa có từ nào dịch đúng từ này. GNV đã từng
dịch từ exotique, trong bài viết đầu tiên đầu quân xung phong cắp rổ
theo hầu SCN, ở
Chợ Cá Berlin, là hương xa cỏ lạ, nói nôm na, [thèm hít
hửi] mùi lạ. Với Mít,
là thèm mùi đầm, với mũi lõ, thì là thèm mùi Mít. Thấy có lá
thư của Trần Văn Thuỷ, v/v Nếu Đi
Hết Biển. Tay này viết kiểu huề vốn,
cả
sách, cả thư, do khôn quá. Mấy cuốn phim nổi đình nổi đám của anh ta,
cũng thế,
toàn thứ gãi ngứa chế độ, và gãi ngứa dân Mít, bên nào cũng đỡ ngứa 1
tí ti. Mơ hồ cái
con khỉ! Tình cảnh nước
Mít bây giờ, theo GNV, vượt quá sự hiểu biết, và can đảm, tất nhiên,
của đám này rồi. Nếu
đi hết biển
Lần viếng
thăm Tiểu Sài Gòn mới đây, ghé Người Việt gửi anh em tòa soạn cuốn sách
mới ra
lò, tôi gặp lại HKP. Anh đưa tôi ghé thăm nhà anh, căn nhà được miêu tả
trong Nếu
Đi Hết Biển, qua bài phỏng vấn HKP của Trần Văn Thuỷ. Anh nói, những
lần tới, cứ
tự nhiên coi như nhà của Gấu. Nhân tiện, anh rút trên giá sách cuốn Nếu
Đi Hết
Biển. Thường ra,
tôi "tạm ngưng" một bài viết,
khi nghĩ rằng, đoạn kết, hay câu kết của bài viết đó, mở ra bài viết
mới, tiếp
theo sau. Nói một cách khác, mỗi bài viết
mới nào đó của tôi, là một tiếp tục một bài viết chưa hoàn tất nào đó. Chỉ tới khi, tôi mường tượng ra được, lý do tại làm sao, sau Tướng Về Hưu, Nguyễn Huy Thiệp gần như ngưng viết... Chính vì thế, bài trên net, một trang net của riêng mình, là một hình thức viết phải nói là tuyệt hảo cho tôi. Bất cứ lúc
nào, cũng có thể lôi xuống, sửa lại, rồi lại post tiếp. Trở lại với
bài viết cho PTH. Đó là bài viết 'Mỗi trường hợp mỗi khác", viết về ba
nhà
văn miền bắc, là Nguyễn Huy Thiệp, Dương Thu Hương, và Phạm Thị Hoài.
Tôi nhìn
ra được, khi viết Tướng Về Hưu, Thiệp muốn gửi vào nhân vật này, ý thức
tự vấn
của một miền đất, sau những lầm lẫn của nó. Để viết, phải có một quãng
cách với
thời đại của mình, và đó là những năm tháng cô đơn của NHT ở miền núi,
mà kết
quả trước, là Những Ngọn Gió Hu Tát., và sau, là Tướng Về Hưu, một thứ
Le Repos
du Guerrier, Khi Người Hùng Trở Về, "sống", trên đống xương vô định
đã cao bằng dẫy... Trường Sơn bị xẻ dọc, và "nhờ" đàn lợn, được vỗ
béo bằng những thai nhi. Câu hỏi làm
tôi nhức đầu, khi viết "Mỗi trường hợp mỗi khác" là: Tại làm sao ý thức
tự vấn của Nguyễn Huy Thiệp lại 'tạm ngưng', sau khi ông viết xong
Tướng Về
Hưu. Hay, nói như Nguyên Ngọc, ngòi bút của Nguyễn Huy Thiệp cùn rồi,
ông ta hết
xí oát rồi? Liệu chiến thắng miền nam là một hồi chuông báo tử cho "cách viết" của Nguyễn Huy Thiệp? [Có thể có
người bắt bẻ, Tướng Về Hưu xuất hiện sau 1975, nhưng, như đây là một
thứ truyện
ngắn vào lúc tận cùng của một thời kỳ. Nó giống như Bếp Lửa của Thanh
Tâm Tuyền,
dính cứng vào biến cố 1954]. Liệu, ý thức
của tự vấn của miền đất, ở nơi NHT, như là một người đại diện của nó,
đã không
chịu nổi cú "đụng độ", khi va chạm với cái mà tôi tạm gọi là
"thiên tài của nơi chốn", hay là ông thần miệt vườn, của một miền đất
khác? Ngược lại, miền đất này cũng không thể làm sao hiểu nổi, cái ác
của một
miền đất khác, biểu lộ ra bằng hành động, thí dụ như, nhét 'gì gì đó"
vào
miệng đám sĩ phu, để cho nó thoát ra khỏi cơn mê muội vong thân, lành
nọc độc,
là chủ nghĩa cộng sản? ***** Home is
where one starts from. Indians are
proud of their ancient, surviving civilization. They are, in fact, its
victims. Nguyễn Huy
Thiệp đã từng mơ 'đi hết biển', nhưng đi được một đoạn đường, ông quay
về. Ông
giải thích, 'vì nghĩ đến mẹ'. Nhưng Văn
Cao, chẳng hề mơ giấc mơ này. Như Joseph Roth, đã từng có vé của PEN,
mời đi Mẽo:
ông bèn quẳng vào thùng rác, và uống tiếp: Người đã viết một câu để
đời, nói
lên nỗi đau của cả một miền đất trong trận đói khủng khiếp năm đó, "Thề
phanh thây uống máu quân thù," người đó không thể bỏ đi. Vinh quang của
một tướng về hưu là như vậy. Vinh quang
đấy, mà
thất bại cũng đấy. Thất bại, vì không thể hiểu được một miền đất khác. Những người dân ở đó nói tới nghĩa khí ở
đời, nói trung hiếu với bố mẹ, anh em, bằng hữu...
chứ không với Dân, hay với Đảng.
|
