War_Pix
Bạn nhìn bức hình trên, đọc
chú thích của Roland Barthes [Tôi hiểu liền
lập tức, 'cuộc phiêu lưu' của tấm hình - của Koen Wessing, Nicaragua,
1979, trích từ cuốn Roland Barthes:
Camera
Lucida: Suy tưởng về chụp
hình, Reflections on Photography, bản tiếng Anh của Richard
Howard - là do sự đồng-hiện diện của hai
phần tử], và so sánh với bức của Henri Huet. Theo tôi, bức sau
'phiêu lưu' nhiều hơn!
Thú vị hơn nữa, hình của Huet mà được bổ túc bằng bức sau đây, cũng từ
cuốn sách của Barthes, thì thật là tuyệt cú mèo!
"What I stubbornly see
are one boy's
bad teeth .. ."
Tôi đếch thèm để ý đến khẩu súng, mà là, hàm răng sún của chú bé!
WILLIAM KLEIN: LITTLE
ITALY.
NEW YORK, 1954
"The Nazis
censored Sander because
his 'faces of the period' did not correspond to the
aesthetic of the Nazi race."
Sander: Notary. [Hình trích Roland Barthes: Camera Lucida]
"Đám Nazi kiểm duyệt hình của Sander, như bức trên đây, bởi vì 'những
bộ mặt thời đó' của ông ta, không hợp với [không nói lên được] vẻ đẹp
của dòng
giống
Nazi."
Trong thời gian chiến
tranh, người phụ nữ Miền Bắc, do khuân vác thồ, cửu vạn cứu
nước... nhiều quá, thành thử cái 'co' cứ lùn tịt xuống, bè mãi
ra. Bây giờ, lại đẹp rồi!
Cũng trong cuốn đã dẫn, Barthes cho biết, tờ Life đã từng vứt vào thùng
rác [rejected] những bức hình của Kertesz khi ông tới Mỹ
vào năm 1937, bởi vì những hình ảnh của ông ta nói nhiều quá [spoke too
much]. Chúng bắt chúng ta phải suy nghĩ, phải đề nghị một ý nghĩa
- một ý nghĩa khác hẳn ý nghĩa thông thường, nghĩa đen, nghĩa mà mọi
người muốn.
Đẩy đến tận cùng, theo Barthes, Hình ảnh, Photography, gây loạn, đạp
đổ, làm giặc,
khi nó suy tư, khi nó nghĩ [when it is
pensive, when it thinks].
Tôi sợ rằng, những 'hình ảnh' của DTH khi tới Mỹ, bị 'từ chối',
rejected, [bởi
những ai kia, chứ không phải tờ Life, Mẽo], là đúng
như
Barthes cắt nghĩa..
Chúng nói nhiều quá, và nói
đúng quá, về cái dáng vẫn còn bè ra, lùn đi, ngày một thêm lên, về tinh
thần, của một miền đất.
Điều này còn có thể
giải thích, tại sao DTH cứ ôm lấy hình ảnh người đàn bà Bắc Kỳ quê mùa,
cổ hủ, và không hề sửa đổi cách ăn nói sao cho ra vẻ văn minh, theo lẽ
thông thường.
Ngoài ra, tôi tin rằng, cả hai người, Nguyễn Quí Đức, người phiên dịch
trong buổi nói chuyện tại Thư Viện,
và Trịnh Lữ, tác giả một bài viết trên talawas, về DTH, đều chưa từng
đọc DTH.
Thực tình, bi giờ chẳng ai có
thể là nhà văn, a Dichter,
nếu anh ta không tận tình hồ nghi cái quyền làm nhà văn của anh ta.
For in
reality, no man today can be a writer, a Dichter, if he does not seriously
doubt his right to be one.
May mắn làm
sao, mới đây, tôi
vớ được một câu viết vội của một tác giả vô danh, mà nếu tôi có nói tên
thì cũng chẳng ai biết. Câu viết vội đề ngày 23 Tháng Tám 1939, nghĩa
là chỉ một tuần lễ trước khi Thế Chiến Thứ Hai nổ ra.
Câu đó như vầy:
"Nhưng mọi chuyện vậy là xong. Nếu tôi thực sự là nhà văn, tôi đã có
thể ngăn chặn cuộc chiến".
"But everything is over. If I were really a writer, I would have to be
able to prevent the war."
Elias
Canetti [1905-1994, Nobel 1981]: Nghề
của nhà văn, The Writer's
Profession, bài đọc tại Munich, Tháng Giêng 1976, được in trong Lương Tâm Của Chữ, The Conscience of words.
Trong
bài Tựa, ông tự hỏi, liệu có một người nào lại lấy lại được cái nghĩa
của từ tiếng Đức, nhà văn, dichter,
một khi nó có vẻ như đã bị huỷ diệt.
Ôi
chao, bảnh chưa, sướng chưa! Trơ cu lơ có một thằng, mà phải là một
thằng nhà văn, thế là nó "bèn" ngăn được cuộc chiến!
Nhật Ký Tin Văn, 30 Tháng Tư, 2005
Theo nghĩa trên, tôi thành thực tin rằng, DTH, độc nhất, nhà văn. Mấy
thứ kia, đồ bỏ. NQT