*

Như thế, theo Gấu, ông đâu phải là một người không thể lấy vợ, đẻ con, có gia đình như mọi người.
Có vẻ như những cô gái chính là nơi ẩn náu tốt nhất của ông.
Người khác chết, nhưng chưa chắc TCS đã phải chết: Có lẽ những bản rất tình ca của TCS sẽ đại diện cho tất cả những người khác kia, với hậu thế.
Nhạc thì như thế, những cô gái thì cũng như thế: TCS có gì gần gũi với Kafka, như ông nhà văn này đã từng viết trong nhật ký: Tôi chỉ có thể yêu cái mà tôi đặt lên thật cao khỏi tôi, đến nỗi không làm sao với tới. [Bản tiếng Pháp: Je ne puis aimer que ce que je peux placer si haut au dessus de moi qu'il me devient inacessible]. Ông cũng đã có lần tưởng cô gái rất ư là biết điều, thuộc giai cấp trưởng giả, Felice Bauer, là người đẹp lý tưởng của mình, nhưng, vào phút chót, cũng bỏ chạy.
TCS hạnh phúc hơn Kafka. Rượu chè, trai gái đủ cả. Nghe chính miệng mấy ông VC kể lại, ông đã từng hầu rượu những ngài như Víp Va Ka.
Ru Mãi Ngàn Năm
Kafka không có được hạnh phúc đó. Người đời gọi ông nhà văn này là người ở hang, un "habitant de la cave", một con chuột của chữ, chỉ cần cây viết, cái đèn bão, để sống sót [un rat de l'écriture qui n'avait besoin que d'une plume et d'une lanterne pour survivre].
*
-Ông đọc Kafka chưa? Milan Kundera hỏi tôi.
-Lẽ dĩ nhiên, tôi [Fuentes] trả lời. "Với tôi, ông ta là nhà văn không thể bỏ qua của thế kỷ 20."
Kundera cười một cái cười 'nham nhở', [như kiểu viết Tạp Ghi của Gấu]
-Ông đọc ông ta bằng tiếng Đức, hử?
-Đâu có.
-Vậy ông đâu đã đọc Kafka !
Fuentes: Kafka
*
Tôi tưởng tôi trình làng, ông hoàng tếu, hoá ra, vị hoàng đế của đêm đen.
Je croyais lancer un des princes de l'humour. Je retrouve un roi des ténèbres.
Vialatte, người dịch Kafka ra tiếng Tây.

Faulkner có nhiều cuốn hách xì xằng. Garcia Marquez, trong Sống để kể chuyện, cho biết, khi tập tành viết lách, cuốn kè kè bên ông, của Faulkner, là Lửa Hạ. Nhưng Trăm Năm Cô Đơn của ông, là từ Asalom, Asalom! Cuốn này còn đẻ ra cuốn Ngôi nhà của những hồn ma của Isabel Allende. Khi tôi hấp hối cũng có tới vài cuốn ăn theo nó.

Với nhạc của TCS, theo tôi, chắc cũng thế. Có người thích bản này, bản kia.

Trong tù VC, có lần Gấu đã được nghe Hạ Trắng, tấu bằng một cây khẩu cầm, harmonica, giữa trưa nắng gắt, đói, một thằng cha tù nào đó, bất thình lình, như quá nhớ nhà nhớ Sài Gòn, lôi cây kèn ra mà gào mà rống, đếch thèm để ý đến lệnh cấm nhạc vàng của quản giáo.
Gấu vừa nghe vài đường kèn, là run rẩy như "con thằn lằn đứt đuôi", trưa nắng gắt, đói như thế, mà cảm thấy "nhẹ tênh". Sau này, nhiều lần nghe ông nhạc sĩ Trần Mạnh Tuấn, nổi tiếng chơi saxo, tấu bài này, vậy mà cũng chẳng thể nào cảm thấy "phê" như lần ở trong trại cải tạo Đỗ Hải, Nhà Bè.
Hạnh phúc nhất, và cũng đau thương nhất, là lần nghe Tình Nhớ, tại Trung Tâm Ba, Quang Trung.
Hạnh phúc này, Gấu đã từng khoe, nhiều lần rồi, nhưng cứ muốn khoe tiếp. Vả chăng, còn rất nhiều chi tiết, vừa hạnh phúc vừa bi thương, chưa từng kể.
Lần này, chơi xả láng!
Cũng là một cách tưởng nhớ ông nhạc sĩ tài ba. NQT
*

Tù VC ở ngoài Bắc không biết sao, chứ ở trong Nam, không ưa hát nhạc TCS. Có thể đám tù cảm thấy quê một cục, khi cùng bị lừa như ông. Tuy nhiên, thỉnh thoảng vẫn có trường hợp ngoại lệ, như Gấu vừa mới kể. Lạ, cho tới giờ phút đó, anh chàng tù chưa hề trổ tài khẩu cầm một lần nào, và cũng chẳng ai biết anh có cây khẩu cầm thần kỳ đó.
*
Nhạc là bước đi của thời gian, như ông anh nhà thơ của Gấu đã từng phán, và sau này, Gấu đọc thấy kinh nghiệm này, từ Brodsky, khi ông bàn về thơ, về ngôn ngữ thơ. Thơ là thời gian được sắp xếp lại.
Và nếu như thế, theo Gấu, mỗi lần nghe nhạc, là mỗi lần bạn sống lại cái gọi là bước đi của thời gian, sống lại một hay nhiều kỷ niệm liên quan tới bản nhạc đó.
Bản Tình Nhớ, với Gấu, là kỷ niệm lần đầu vô Trung Tâm Ba tuyển mộ nhập ngũ, trại Quang Trung, vào những ngày cận Tết, ngay sau vụ Mậu Thân, và vì nó, mà có lệnh Tổng Động Viên, những chuyên viên tối cần thiết như Gấu cũng hết còn tối cần thiết, hết còn được hoãn dịch vì lý do công vụ.
Có lần Gấu đã từng "thỏ thẻ", nhờ VC mà Gấu thoát cuộc chiến. Đúng là như vậy.
Nếu Gấu không được xơi hai trái mìn claymore của VC tại nhà hàng nổi Mỹ Cảnh, là đường binh nghiệp của Gấu sẽ thênh thang, như bất cứ một chàng trai Cộng Hòa nào khác!
Hai trái mìn VC đã "cứu" Gấu.
Đúng ra, phải nói là, số mệnh đã mỉm cười với Gấu.
*
Ăn hai trái mìn, mất mẹ nó một khúc xương cánh tay, ông bác sĩ Tây Daney của nhà thương Tây Grall làm một cú ghép xương, lấy xụn, từ cẳng chân, từ bàn tọa, đắp vào chỗ đã mất, và dùng một cây platine, làm cái giá đỡ. Hồi đó chưa có phát minh ra inox.
Khi khám sức khoẻ, Gấu bèn đưa cái cánh tay đầy sẹo đó ra, khoe với bác sĩ quân y. Ông ta ra lệnh, cho thằng cha chuẩn tân binh này đi chiếu điện.
Sau đó, ra Hội Đồng Tuyển Mộ. Tay bác sĩ quân y biểu Gấu, tay của anh không sao hết, vẫn có thể 'đi một đường lính'. Và theo như tôi biết, anh là chuyên viên Bưu điện, như vậy sẽ được đưa về Viễn Thông Bộ Nội Vụ, hoặc truyền tin quân đội, không có bắn súng, giết người, hay bị người giết. Chính vì vậy tôi quyết định, đi! Anh nghĩ sao?
Gấu cũng thực tình nghĩ như thế, bèn nở một nụ cười cầu tài, ra cái vẻ chịu chơi:
-Vâng, đi thì đi, nhưng, như ông thấy đấy, cận Tết rồi, để ra Giêng ngày rộng tháng dài, ăn Tết với gia đình xong, là đi, được không?
Tay sĩ quan quân y bật cười, nói, được, tôi cho anh hoãn dịch ba tháng.
Sự đời trớ trêu như thế đấy.
Những lần trình diện sau, mấy tay bác sĩ cứ theo tay đầu tiên mà...  vũ như cẩn!
Cho đến khi thằng em trai mất, Gấu xin qua hoãn dịch vì lý do gia cảnh, và thoát lính luôn.

Khủng khiếp nhất, là bản Tình Nhớ, trở lại, như một bước thời gian, bất ngờ nhất: Lần đầu tiên, có được cái passport Cà na điêng, đi một đường máy bay về quê hương Lào thăm Gấu con, đi qua máy kiểm ra, cứ rung lên mãi, khiến cả đám an ninh phi trường mò đi mò lại, cho tới lúc Gấu chợt nhớ ra, là, trong người có một cục tình nhớ, là cái cây platine, từ những ngày nằm nhà thương Grall. Những ngày cận cái chết, nhớ Bông Hồng Đen đến điên lên!
Không phải những ngày ở Trung Tâm Ba, cận cái Tết, nhớ cô bạn, cũng đến điên lên!

Đột nhiên nhớ những ngày ở Trung Tâm Ba Tuyển Mộ Nhập Ngũ. Nhớ cái chết của anh chàng thanh niên tuy cách xa chừng chục tuổi nhưng cùng trình diện một đợt. Bởi vì đối với mi, nếu không có biến cố Mậu Thân và sau đó là lệnh Tổng Động Viên, chắc gì đã có dịp được nằm giường sắt Quang Trung. Mấy ngày đầu bỡ ngỡ, suốt ngày ngồi câu lạc bộ, hoặc bên ly cà phê, hoặc bận rộn với mấy trái bida, đêm nằm co quắp trên chiếc giường sắt. Đúng vào thời điểm này, bài Tình Nhớ của Trịnh Công Sơn vừa được tung ra. Khoảng nửa đêm, một tay nào chắc nhớ nhà, nhớ bồ, hay chính nỗi cô đơn của mi cứ thế huýt sáo mãi điệu nhạc... Bây giờ mỗi khi tình cờ, hoặc cố tình nghe lại, có cảm tưởng bài nhạc vẫn cất giữ giùm nỗi chia xa Sài-gòn trong khi cuộc chiến, trước mắt là những ngày tháng gian khổ nơi quân trường đang chờ đợi, nỗi nôn nóng mong được gặp lại cô bạn nếu mai kia có dịp trở lại Sài-gòn. Nhưng kỳ diệu, không, phải nói thê thảm, bài nhạc vẽ rõ bộ mặt, tuy non nớt tuy thẫn thờ ngơ ngác, còn nguyên nét học trò lần đầu tiên xa mái trường, lìa gấu áo mẹ, nhưng vẫn toát ra vẻ bướng bỉnh, liều lĩnh của một con bạc dốc hết túi làm cú đánh cuối cùng: Để phản đối chiến tranh, thay vì trốn tránh, cưỡng lại lệnh trình diện nhập ngũ, cậu thanh niên chờ chiếc xe GMC đang chạy hết ga, từ bên lề đường ngay phía bên ngoài câu lạc bộ, lao ra hứng trọn...
Cõi khác

Về cái vụ cứ ba tháng một lần, khăn gói quả mướp lên Trung Tâm Ba, nghỉ xả hơi hai ba tuần, rồi trở về nhà với một cái giấy hoãn dịch mới, Gấu đoán già đoán non sự thể nó như thế này: Mấy ông quân y sĩ đoán ra rằng thì là, thằng này được ông đầu tiên chiếu cố, vì một lý do nào đó, thôi thì, mình lại tiếp tục chiếu cố cho nó!
Bởi vì ba tháng là cái thá gì so với vết sẹo... đời đời?
Đúng là một món quà , tuy là của VC tặng Gấu, nhưng kèm theo nụ cười hóm hỉnh của vị thần số mệnh!
Nhưng thảm một cái là, trong thâm tâm, ngay từ phút Gấu biết mình thoát chết, tuy xơi luôn cả hai trái mìn claymore của VC, trong cái đêm chờ em, em không tới, sáng hôm sau, vẫn sống nhăn răng, là Gấu đã hiểu ra rằng, Thần Chết chê thằng Gấu, nhưng sẽ không chê thằng em của Gấu!
*
Đêm thứ nhì sau vụ mìn nổ, khi chàng tỉnh táo, nhận ra những khuôn mặt thân thương trong gia đình, chàng cố gắng cất tiếng nói nhưng không thể, và chàng cảm thấy thật rõ ràng một điều, chàng sẽ chết trong đêm, và trước khi chết, chàng sẽ được gặp nàng lần cuối cùng. Trước khi chết, chàng sẽ còn đủ thì giờ để nói với nàng, rằng chàng yêu nàng vô cùng, và tình yêu đó chẳng liên can gì đến đời sống hoặc cái chết, rằng nó phải như vậy, nếu không đã chẳng thể nào có nàng và chàng ở trên đời, và điều chàng ân hận, là chàng đã yêu nàng nhiều quá, như một lần chàng đã viết, "Chúng ta không sợ chúng ta không yêu thương nhau mà chỉ sợ chúng ta yêu thương nhau nhiều quá." Chàng cảm thấy đời chàng sẽ kết thúc như vậy, và chẳng thể nào khác.