Borges.
Borges nói về sự hèn nhát.
Tôi nghĩ, về mặt thể chất, tôi hèn nhát, nhưng đạo đức, không.
[I think I'm a physical coward, but not an ethical coward].
Vào thời kỳ bạo chúa Peron, một đêm, điện thoại reo. "Chúng ta sẽ đến giết mi". Bà cụ thân sinh Borges trả lời, "Đến lẹ lên mới kịp. Bởi vì ta thì già quá rồi. Còn con ta thì mù."
Greene.
"Một nữ độc giả khen cuốn Kết Thúc Một Chuyện Tình của tôi, 'Không phải ông, mà là một người đàn bà ở trong ông, đã viết cuốn đó.'"
"Một lời khen tuyệt, tuyệt!"
-Tiểu thuyết bắt buộc là phải làm cho người đọc thú?
[Is it essential that a novel be enjoyed?]
Greene trả lời:
Tôi không rõ. Nhưng hình như độc giả thường khoái thú đau thương.
[I am not sure. There may be a certain masochism in the reader].

---

Nick Paton Walsh in Moscow
Friday April 2, 2004p
The Guardian
.... Michael Marr, a German literary scholar, suggested that a novella, Lolita, written in 1916 by Heinz von Eschwege, may have provided the foundations for the 1955 Nabokov novel...
Tờ Guardian loan tin, qua một vị học giả Đức, có thể Nabokov đã chôm nàng Lô từ một nhà văn người Đức. Gia đình nhà văn đã lên tiếng phủ nhận. Ông con nhà văn cho biết, ông bố tuy rành nhiều thứ tiếng nhưng không rành tiếng Đức.
Nàng Lô có rất nhiều nguyên mẫu. Đều của tác giả, trừ nàng này. Chôm chĩa và ảnh hưởng là hai chuyện hoàn toàn khác nhau. Mới đây, dịch giả Nhật Chiêu ở trong nước lên tiếng than, thơ ông dịch bị cầm nhầm, mà không than thì không được, bởi vì học trò, hoặc người quen hỏi, sao ông lại đi chôm thơ dịch của người khác? Một trong những người khác, là tiến sĩ nhơn dơn, còn NC chỉ là thầy giáo quèn, làm sao người ta lại tin NC, thay vì bà tiến sĩ nhơn dơn, đã chôm chĩa ? Mới đây nhất, là vụ một ông nhạc sĩ VN chôm nhạc của Nhựt, hiện đang sôi nổi trên trường quốc nội. Thú nhất là chồng của "nguyên mẫu" gửi thư cho tờ Việt Tin Nhanh [VNExpress] cho biết, nếu chuyện xảy ra ở Mẽo chẳng hạn, họ đã thưa kiện, còn ở VN thì đành chịu thua! Thú hơn nữa, tuy là tởm VN như vậy, ông vẫn mong có ngày được cùng hiền thê của ông, tức khổ chủ, tới viếng thăm đất nước anh hùng này!

---

Chuyện ghê tởm.
The world, existence, may be conceived as a tragedy, but, unfortunately, that view is no longer our specialty. Tragedy is grave, hieratic, while today we are assailed at every moment by monstrous humor, grotesque crime, macabre virtue.
Milosz: Essay in which the author confesses that he is on the side of man, for lack of anything better.
[Thế giới, sự hiện hữu, có thể coi như là bi kịch, nhưng bất hạnh thay, một cách nhìn như vậy không thuộc về lũ chúng ta mất rồi. Bi kịch thì trầm trọng, và là chuyện của giới tu sĩ, trong khi bây giờ, bất cứ lúc nào, chúng ta cũng phải è cổ ra mà chịu đựng mấy trò tiếu lâm ghê tởm, tội ác kệch cỡm, đạo đức rùng rợn. Milosz: Bài tiểu luận trong đó tác giả của nó thú nhận rằng, hắn ta đành phải chọn con người, bởi vì không còn có thứ gì khá hơn thứ đó.]
Ôi, còn gì "monstrous, grotesque, macabre" hơn là, sau ba mươi năm nội chiến từng ngày, tưởng đã được nghỉ xả hơi, đùng một cái, thi nhau chạy ra biển...

Chuyện thần tiên.
Nhà thơ bị nhà nước tống vào tù, bị án tù, và bị tống đi lưu vong. Sau khi nhà thơ chết, đồng chí chủ tịch nước quì bên cạnh cỗ hòm [quan tài] của nhà thơ.
Đúng là chuyện thần tiên, vậy mà nó xẩy ra, trong một thế kỷ khó mà đẻ ra được một câu chuyện thần thiên, là thế kỷ của chúng ta.

Milosz: Ghi chú về Brodsky

"Nhưng có lẽ, điều trên còn thực, ở chỗ này, rằng những người như chúng tôi, vốn không hề có nguồn gốc ông bà ông vải, từ những xứ sở Tây Phương, hay Phương Bắc, chúng tôi  cùng có chung một điều gì đó - chắc chắn không phải là một điều chi thật là giản đơn, thí dụ như, những con người thuộc thế giới thứ ba - nhưng ít ra, cái cảm nhận chung của chúng tôi, là một cảm nhận thế nào là yếu đuối, thế nào là một cái nhìn  từ dưới ngước lên trên....".

Nhìn rộng ra, đây là sự khác biệt giữa hai miền đất, một bên coi đời sống mới là lý tưởng, coi đời sống như là nó là, một bên coi văn học, văn hóa, hoặc ý thức hệ chi chi... mới là lý tưởng, đời sống chỉ là phụ thuộc; một bên trọng văn nói, một bên trọng văn viết...
[Đọc Tạp Ghi của Lô Răng]

Đọc lại Lạc Đạn
Đọc Borges
Vào một buổi sáng tháng Tư, có một người, khi nhìn những đoàn quân tiến vào thành phố, đã vui mừng thốt lên, như vậy là ta sẽ chẳng bao giờ phải viết nữa. Trước đó có một người, thay vì đếm những giờ phút cuối cùng của đời mình, mơ Đức Phật trở lại với thế gian này. Đọc Borges, tôi bỗng nhớ đến họ. Và xin tặng bản chuyển ngữ cho những ai đã từng được Thượng Đế ban cho một phép lạ bí ẩn, như nhân vật trong truyện ngắn sau đây...
Phép Lạ Bí Ẩn
Đọc
Thơ Thanh TâmTuyền

Đêm Đông Ở K2 Tân Lập
Xuân
 Tên Người Yêu Dấu
Sinh Nhật Trên Đồi Sắn