Đặt tay vô chỗ không thể đặt. MT
Bạn click vô chỗ không thể click, thì ra.... bài điểm sách:

Vagina: Một tiểu sử mới

Charles Simic

Against Winter

The truth is dark under your eyelids.
What are you going to do about it?
The birds are silent; there's no one to ask.
All day long you'll squint at the gray sky.
When the wind blows you'll shiver like straw. 

A meek little lamb you grew your wool
Till they came after you with huge shears
Flies hovered over your open mouth,
Then they, too, flew off like the leaves,
The bare branches reached after them in vain. 

Winter coming. Like the last heroic soldier
Of a defeated army, you'll stay at your post,
Head bared to the first snowflake.
Till a neighbor comes to yell at you,
You're crazier than the weather, Charlie.

The Paris Review, Issue 137,1995

Chống Đông

Sự thực thì mầu xám dưới mi mắt anh
Anh sẽ làm gì với nó?
Chim chóc nín thinh; không có ai để hỏi.
Suốt ngày dài anh lé xệch ngó bầu trời xám xịt
Và khi gió thổi, anh run như cọng rơm.

Con cừu nhỏ, anh vỗ béo bộ lông của anh
Cho tới bữa họ tới với những cây kéo to tổ bố
Ruồi vần vũ trên cái miệng há hốc của anh
Rồi chúng cũng bay đi như những chiếc lá
Cành cây trần trụi với theo nhưng vô ích.

Mùa Đông tới. Như tên lính anh dũng cuối cùng
Của một đạo quân bại trận, anh sẽ bám vị trí của anh
Đầu trần hướng về bông tuyết đầu tiên
Cho tới khi người hàng xóm tới la lớn:
Mi còn khùng hơn cả thời tiết, Charlie. (1)

Mother Tongue

That's the one the butcher
Wraps in a newspaper
And throws on the rusty scale
Before you take it home

Where a black cat will leap
Off the cold stove
Licking its whiskers
At the sound of her name

Charles Simic

Tôi êu tiếng nước tôi

Đó là thứ tiếng mà tay đồ tể
Gói trong tờ báo chợ Người Vịt,
Của băng Cờ Lăng,
Rồi thẩy lên cái bàn cân gỉ sét
Rồi bạn trả tiền
Và mang về

Nơi con mèo đen nhảy qua cái bếp lò lạnh tanh
Liếm liếm mấy sợi ria mép của nó
Khi nghe bạn kêu “Miu Miu”

Bữa rượu nhỏ

Nàng không tin nàng còn xinh
Cười đưa hoa ấu chồng mình ngắm chơi
Rót ly rượu nhỏ cùng soi
Chân mày môi má hồng thôi là hồng (1)

Đặng Lệ Khánh

Note: Bắc Kít nói, Hồng ơi là Hồng!
Đen ơi là Đen!

Tks
NQT

Người Huế cũng nói "hồng ơi là hồng!", nhưng nói như vậy thì hơi "liếng" .
Để nghiêm chỉnh hơn một tí thì dùng chữ "thôi" !!
Anh Trụ dịch và viết nhiều quá, K đọc không kịp !!!

Tôi tính chỉ dịch thơ, và dịch 1 số truyện ngắn, và bỏ hết những mục khác, nhưng chưa được.
Tôi cũng định chuyển 1 số bài viết cho a2a, nhưng phải là những bài nhẹ nhàng, và “hoàn tất”!

Tks agian
NQT

Giáng Sinh

Giáng Sinh chưa nhấp môi đã thấy nhớ nhà
Dường như có một người bạn thân ở trong ta
Đi rất xa
Rất lâu
Chợt về đêm nay 

Người bạn thân hay là quê hương cũ
Tiếng cười xưa rộn rã với đêm này
Nến rực rỡ soi hồn ta rất rõ
Chút ngậm ngùi bay theo hơi rượu cay. 

Rượu rất cay mà lòng rất vui
Chúc tụng nhau bằng bài thơ mới
Ba mươi năm thơ vẫn đẹp như người.

Bữa rượu nhỏ làm Gấu nhớ đến bài trên làm bữa Noel đầu tiên, 1994, gặp lại cô bạn ở Xứ Lạnh.
Gấu Cái giận ơi là giận vì dòng thơ chót.

Nàng nghĩ mình lúc này già xấu
Đưa chồng xem bông ấu trên tay
Mời ta chung rượu rót đầy
Lung linh phản chiếu nét mày thắm tươi

blue. tháng 8

tháng 8. ngày còn lại. dấu chấm
31. buồn. vòng xoay
một điểm cuối. tháng 8
trời ui mây. trĩu
black. dừng lại. tháng 8
xác ve. vào buổi sớm
74 độ f. lúc 6 giờ. sáng
lần cuối. tháng 8. buồn
hơi thở. sương mù
blue. quạnh. quẽ
mùa bão. biển. ngày
31 cuối. đừng buồn
không blue. mùa hè đi. qua
tháng 8. em. đừng nói
câu. trĩu đen trời. thấp
qua mau. qua mau. ngày
31. tháng 8. những giọt nước
sũng lời nói. chia xa
vẳng. theo tiếng chuông. sớm
những chiếc lá. chưa muốn. lìa
cành. café đắng hơn. ngày cuối
con đường nhỏ. trước nhà. rưng rức
nước. tị tách xoay. quanh
bóng nước. dáng em ngồi. hiên nhà
tóc xỏa. chiếc ghế đu đưa
theo điệu gió. tháng 8
không nắng. buồn. vỡ. theo
những giọt nước. em
hôn nhau. trên những cánh hoa
tàn tạ. rũ rơi. ngày cuối. 31
giờ cuối. tháng 8
black. blue
tháng 8 chấm buồn

Đài Sử

Limits

Of all the streets that blur into the sunset,
there must be one (which, I am not sure)
that I by now have walked for the last time
without guessing it, the pawn of that Someone

who fixes in advance omnipotent laws,
sets up a secret and unwavering scale
for all the shadows, dreams, and forms
woven into the texture of this life.

If there is a limit to all things and a measure
and a last time and nothing more and forgetfulness,
who will tell us to whom-in this house
we without knowing it have said farewell?

Through the dawning window night withdraws
and among the stacked books that throw
irregular shadows on the dim table,
there must be one which I will never read.

There is in the South more than one worn gate,
with its cement urns and planted cactus,
which is already forbidden to my entry,
inaccessible, as in a lithograph.

There is a door you have closed forever
and some mirror is expecting you in vain;
to you the crossroads seem wide open,
yet watching you, four-faced, is a Janus.

There is among all your memories one
which has now been lost beyond recall.
You will not be seen going down to that fountain,
neither by white sun nor by yellow moon.

You will never recapture what the Persian
said in his language woven with birds and roses,
when, in the sunset, before the light disperses,
you wish to give words to unforgettable things.

And the steadily-flowing Rhone and the lake,
all that vast yesterday over which today I bend?
They will be as lost as Carthage,
scourged by the Romans with fire and salt.

LIMITES

Creusé par le long cours des trottoirs et des toits
Le soir décline. Quelques-unes de ces rues
- Mais lesquelles ? - je dois les avoir parcourues,
Sans le savoir, déjà pour la dernière fois.

Je suis promis à vous, toutes-puissantes normes ;
Je subis l'ordre étroit secrètement fixé
A ces tenebres, à ces rêves, à ces formes
Par quoi l'homme est tissé, détissé, retissé.

La mesure et la fin, ce qui va disparaitre,
Le «désormais », le «jamais plus » plaisent à Dieu :
II est dans nos maisons quelqu'un, tout près peut-être,
A qui sans le savoir nous avons dit adieu.

La veille se prolonge ; à la fenêtre grise
Va s'achever la nuit. De ces livres en tas
Dont l'ombre se répand sur la table indécise
II en est quelques-uns que nous ne lirons pas.

Je connais vers le Sud, sous l'agave et la mure
Et la jarre en ciment, un vieux portail perdu.
Je l'aimais bien; il m'est désormais défendu
Comme s'il n'existait que sur une gravure.

Quelques miroirs jamais ne te regarderont ;
Ces portes, tu les as pour toujours condamnées ;
Le carrefour semble s'ouvrir à tes journées,
Mais il est surveillé par Janus Quadrifront.

Ta mémoire te reste ; et pourtant il est une
Image que tu vois pour la dernière fois.
Jamais le blanc soleil, jamais la jaune lune
Ne te verront descendre à la source des bois.

Cette langue d'oiseaux, de coupes et de roses
Que t'offrait le Persan, tu ne l'entendras plus;
Elle t'échappera quand dans les soirs diffus
Tu voudras murmurer d'inoubliables choses.

Et mon passé d'Europe, aujourd'hui si réel,
Et ce Rhone incessant, et son lac, et le Tage?
lis connaitront bien tot le néant de Carthage
Qu'effaca le Latin par la flamme et le sel.

Je crois entendre au loin des rumeurs qui s'agitent,
Désordre de départs au levant embrume ;
Une foule m'oublie après m'avoir aimé ;
Voila le temps, l'espace et Borges qui me quittent.

RAYMOND CARVER

THE OTHER LIFE

Now for the other life. The one
without mistakes.
-LOU LIPSITZ

My wife is in the other half of this mobile home
making a case against me.
I can hear her pen scratch scratch.
Now and then she stops to weep,
then-scratch scratch.

The frost is going out of the ground.
The man who owns this unit tells me,
Don't leave your car here.
My wife goes on writing and weeping,
weeping and writing in our new kitchen.

L'AUTRE VIE

Et maintenant l'autre vie.
Celle où on ne fera pas d'erreurs.
Lou LIPSITZ.

Ma femme est dans l'autre moitié de ce mobile home
dressant un acte d'accusation contre moi.
J'entends son stylo crisser.
De temps à autre elle s'arrête pour pleurer,
ensuite le crissement reprend.

Le sol est en train de dégeler.
Le proprietaire du camping me dit :
Ne laissez pas votre voiture ici.
Ma femme continue d'écrire en pleurant,
de pleurer en écrivant dans notre nouvelle cuisine.
 

Cõi Khác

Nào, bây giờ là cõi khác
Cõi đếch có lầm lẫn

Vợ tớ ở một nửa căn mobile home
Đang gây gổ với tớ
Tớ nghe ngòi viết cào cào, cào cào
Thỉnh thoảng nàng ngưng, để khóc
Rồi lại, cào cào, cào cào

Mặt đất đang tan băng
Người chủ khu nhà biểu tớ:
Đừng để xe ở đây.
Vợ tớ tiếp tục viết và khóc
Khóc và viết trong căn bếp mới của chúng tớ
*

INTERVIEWER [The Paris Review]
Is it true-a friend of yours told me this-that you celebrated your first publication by taking the magazine to bed with you?

CARVER
That's partly true. Actually, it was a book, The Best American Short Stories annual. My story "Will You Please Be Quiet, Please?" had just appeared in the collection. That was back in the late sixties when it was edited every year by Martha Foley and people used to call it that - "The Foley Collection." The story had been published in an obscure little magazine out of Chicago called December. The day the anthology came in the mail I took it to bed to read and just to look at, you know, and hold it, but I did more looking and holding than actual reading. I fell asleep and woke up the next morning with the book there in bed beside me, along with my wife.

The Streets

My soul is in the streets
of Buenos Aires.
Not the greedy streets
jostling with crowds and traffic,
but the neighborhood streets where nothing is happening,
almost invisible by force of habit,
rendered eternal in the dim light of sunset,
and the ones even farther out,
empty of comforting trees,
where austere little houses scarcely venture,
overwhelmed by deathless distances,
losing themselves in the deep expanse
of sky and plains.
For the solitary one they are a promise
because thousands of singular souls inhabit them,
unique before God and in time
and no doubt precious.
To the West, the North, and the South
unfold the streets-and they too are my country:
within these lines I trace
may their flags fly.
-S.K.

Những con phố

Hồn Gấu ở trong những con phố Sài Gòn
Không phải những con phố tham lam,
với những đám đông xô đẩy, xe cộ chèn ép
Nhưng những con phố với những ngõ hẻm, khu xóm, nơi chẳng có gì đang xẩy ra
hầu như là vô hình do sức mạnh của thói quen,
được cái thứ ánh sáng nhàn nhạt, yếu ớt của buổi hoàng hôn
làm thành bất tử.
Và những khu xóm xa hơn tí nữa, những Ngã Ba Chú Ía, Ngã Năm Chuồng Chó, Cây Da Xà, thí dụ;
trống rỗng, không hàng me Nguyễn Du với ly cà phê ấm lòng buổi sáng
Nơi những căn nhà nhỏ khắc nghiệt chẳng hề mơ tưởng chuyện phiêu lưu
Bao phủ bởi những khoảng cách vời vợi
Tự xoá nhòa vào khoảng không sâu thẳm
Của bầu trời và đồng bằng
Với 1 kẻ cô đơn như Gấu, thì chúng là một hứa hẹn,
Bởi vì hàng ngàn linh hồn bướm lẻ loi, mình ên ngụ ở đó
Độc nhất trước Thượng Đế và đúng lúc
Và chẳng hồ nghi
Cực quí giá.
Về hướng Tây, hướng Bắc, hướng Nam
những con phố trải dài mãi ra – và chúng là xứ sở của Gấu
Trong những dòng thơ này, Gấu vẽ ra, và cầu chúc
Cờ Ba Que phất phới!

Limits

Of all the streets that blur into the sunset,
there must be one (which, I am not sure)
that I by now have walked for the last time
without guessing it, the pawn of that Someone

who fixes in advance omnipotent laws,
sets up a secret and unwavering scale
for all the shadows, dreams, and forms
woven into the texture of this life.

If there is a limit to all things and a measure
and a last time and nothing more and forgetfulness,
who will tell us to whom-in this house
we without knowing it have said farewell?

Through the dawning window night withdraws
and among the stacked books that throw
irregular shadows on the dim table,
there must be one which I will never read.

There is in the South more than one worn gate,
with its cement urns and planted cactus,
which is already forbidden to my entry,
inaccessible, as in a lithograph.

There is a door you have closed forever
and some mirror is expecting you in vain;
to you the crossroads seem wide open,
yet watching you, four-faced, is a Janus.

There is among all your memories one
which has now been lost beyond recall.
You will not be seen going down to that fountain,
neither by white sun nor by yellow moon.

You will never recapture what the Persian
said in his language woven with birds and roses,
when, in the sunset, before the light disperses,
you wish to give words to unforgettable things.

And the steadily-flowing Rhone and the lake,
all that vast yesterday over which today I bend?
They will be as lost as Carthage,
scourged by the Romans with fire and salt.

At dawn I seem to hear the turbulent
murmur of crowds milling and fading away;
they are all I have been loved by, forgotten by;
space, time, and Borges now are leaving me.
-A.R.

BUENOS AIRES

Te voici devenue une carte, ma ville -
Où j'épingle l'échec, la honte, le souci.
Sous ce portail tombaient mes soirs mornes ; voici
Le parc où s'épuisait mon attente inutile.
Ici le passé vague et le présent borné
M'offrent mon lot banal d'espérance et de crainte ;
Et chaque heure qui passe ajoute au labyrinthe
Incalculable que mes pas ont dessiné,
C'est ici que cendré de lumière automnale
Chaque soir pense aux fruits que lui doit le matin ;
Ici bientôt cette ombre vaine, mon destin,
Va se fondre en la non moins vaine ombre finale.
Ce n'est pas le bonheur qui nous joint, c'est l'effroi.
Ma ville, si je t'aime tant - voilà pourquoi ?

Sài Gòn bây giờ là tấm bản đồ
Gấu găm lên đó thất bại, xấu hổ, âu lo, và phiền muộn
Dưới cái cổng này, những buổi chiều rầu rĩ của Gấu theo nhau đổ xuống;
Đây là Ngã Sáu, nơi Gấu đợi một cách vô ích một cuộc gặp gỡ tưởng tượng
Nơi quá khứ mơ hồ và hiện tại cụt thun lủn
Chúng thí cho Gấu cái phần số tầm phào của hy vọng và sợ hãi
Và mỗi giờ qua đi thì lại thêm vào mê cung không thể tính được, mà những bước chân của Gấu vẽ nên
Chính là ở đây, xám lên màu tro, thứ ánh sáng mùa thu
Mỗi buổi chiều thì nghĩ tới những trái cây mà buổi sáng thiếu nó.
Ở đây, chẳng bao lâu nữa, cái bóng vô ích, số phần của Gấu
Sẽ tan vào cái bóng sau cùng, cũng vô ích chẳng kém
Không phải hạnh phúc kiếm chúng ta để mà nhập vô, nhưng mà là khiếp sợ
Thành phố của Gấu, Sài Gòn của Gấu,
Gấu yêu mi mới vô cùng làm sao, và đó là lý do tại sao?

To a Minor Poet of 1899

To leave a verse concerning the sad hour
That awaits us at the limit of the day,
To bind your name to its sorrowful date
Of gold and of vague shade. That's what you wanted.
With what passion as the day drew to its close
You labored on and on at the strange verse
That, until the universe disperses,
Would confirm the hour of the strange blue!
I do not know if ever you succeeded
Nor, vague elder brother, if you existed,
But I am alone and want oblivion
To restore your fleeting shade to the days
In the supreme already worn-out effort
Of words wherein the evening may yet be.
-C.T. 

A UN POETE MINEUR DE 1899

La tristesse qui guette à l'heure où le jour fuit
Te demandait un verse. Tu voulus d'une lente
Ligne lier ton nom à la date dolente
Où l'or va se mêlant à l'imprécise nuit.
Dans la lueur qui se soumet et qui s'echange
De quel amour tu dus polir l' étrange vers
Qui, jusqu'à la dispersion de l'univers,
Saurait seul confirmer I'heure d'azur étrange !
Y parvins-tu jamais ? De toi, mon vague ainé,
Que savoir et que dire? Es-tu mort? Es-tu né ?
Mais je veux que l'oubli rende à ma solitude
L'ombre légère de ta vie, et ton espoir,
Embué par le mien d'un peu de lassitude,
Qu'en quelques mots humains puisse tenir le soir 

Gửi nhà thơ làng nhàng trước 1975

Đã để lại 1 dòng thơ về cái giờ buồn thảm
Đợi chúng ta ở mút chót của ngày
[30 Tháng Tư, 1975?]
Để cái tên của anh, Joseph Huỳnh Văn vô cái ngày rầu rĩ
Bằng vàng [30 năm mới có ngày hôm nay]
Hay bằng một cái bóng mơ hồ
[Vui sao nuớc mắt lại trào?]
Đó là điều bạn ta muốn?
Bằng đam mê nào, khi cái ngày 30 Tháng Tư đó tiến dần tới đêm đen,
Bạn hì hục loay hoay mần câu thơ lạ thường đó?
Cho đến khi vũ trụ [thiên đường Miền Nam, Ấp Tara..] tiêu tùng,
Và đó là cái giờ của màu xanh lạ thường được xác nhận?
Gấu thật tình chẳng làm sao biết được, liệu bạn thành công chăng?
Và cũng chẳng biết, bạn, nhà thơ làng nhàng của Miền Nam trước 1975, đã từng hiện hữu?
Nhưng Gấu thì trơ cu lơ một mình, hết còn bạn quí
Và chỉ muốn đi vào quên lãng
Bởi vì chỉ có sự quên lãng thì mới cứu lại được cái bóng của bạn lừng lững khuất nẻo dòng đời
Trong 1 sự cố gắng phi thường đã rách nát của những từ ngữ,
mà ở trong chúng,
buổi chiều của hai đứa chúng ta cứ vưỡn còn hoài.

Note: Bài thơ này GCC mới kiếm ra bản tiếng Tây của nó. Post, như 1 tưởng niệm bạn thơ của GCC.
Khi anh còn sống, GCC chẳng biết làm thơ. Ông anh nhà thơ thì có đọc mấy bài thơ của Gấu rồi, khi Gấu gửi ông cuốn Lần Cuối Sài Gòn,  1998, lần qua Cali đầu tiên, nhân cuốn sách ra lò, qua 1 nhà thơ Kế Iêm, Trùm & Giáo Chủ trường phái Tân Hình Thức

Borges Page

Trong bài viết về “Bếp Lửa”, 1972, trên TSVC, Gấu viết, học trò khám phá ra Thầy, không phải Thầy khám phá ra trò.
Gấu thuổng ý này từ1 bản tiếng Tẩy, của 1 tay nào đó, chẳng hề nhớ, và mê quá, bèn chôm luôn.
Ui chao, chỉ đến khi ra được hải ngoại, đọc Borges, thì mới biết câu trên là từ Borges, và, câu văn này biến đổi toàn bộ lịch sử văn học thế giới:
“Mọi nhà văn sáng tạo ra những người đi trước mình”.

Alberto Manguel, trong With Borges, viết

In spite of himself, Borges changed forever the notion of literature and consequently that of the history of literature. In a famous text (1) whose first version was published in 1952, he wrote: "Every writer creates his own precursors." With this statement, Borges adopted a long lineage of writers who now appear Borgesian avant la lettre: Plato, Novalis, Kafka, Schopenhauer, Remy de Gourmont, Chesterton ... Even writers who seem beyond all individual claim, classics among classics, now belong to Borges's reading, like Cervantes after Pierre Menard.

With Borges kể thời gian Manguel được Borges mướn làm người đọc sách cho ông, khi ông bị mù. Có những chi tiết thật thú về Borges. Những câu phán thật lạ.

Thí dụ, Borges phán, về thần học, tôi ngược hẳn với đám Ky Tô Á Căn Đình, họ tin, nhưng đếch quan tâm. Còn tôi quan tâm, đếch tin. Ông cũng cho biết, rất mê cách sử dụng ẩn dụ Ky Tô của Saint Augustine, thí dụ, ông này nói, "Cây thập tự cứu chúng ta khỏi mê cung vòng tròn của đám stoics", và, Borges nói thêm, tôi vẫn mê "mê cung vòng tròn", circular labyrinth.

Câu này cũng thú: Tôi cảm động về những túi khôn nhỏ nhỏ, của 1 con người nhỏ nhỏ, chết đi cùng với người đó. [“I am moved by small wisdoms that are lost at every death: Tôi xúc động vì những khôn ngoan nhỏ, mất đi với mọi cái chết”]
Cái khôn ngoan nhỏ mất đi với mọi cái chết, theo GCC - với riêng GCC, đúng hơn - là những kỷ niệm thật thân thương về 1 người thân đã đi xa.
Thí dụ như kỷ niệm của GCC với BHD khi em chê Gấu không bằng “boyfriend” của em:

Gấu không làm nổi việc đó đâu!
Em nói về những lần, nghe Sài Gòn rục rịch xuống đường, biểu tình, biến động… là anh bạn cùng học khệ nệ vác vài bao gạo đến nhà ông bố vợ chưa cưới!
Khi ra hải ngoại, chuyện hai người ly dị, Gấu nghe qua 1 người bạn, là cũng có liên quan đến chuyện, ông chồng làm một số việc Gấu không làm được!

But why?

Em có thể lấy 1 người không giống…  Gấu, nhưng cũng không giống...  ông chồng chứ, nhỉ?
Khó hiểu quá!

Xuống phố đổi phim, vớ được cuốn mới ra lò của Todorov, “Hồi nhớ như là thuốc khử Cái Ác”. Mỏng, nhưng thần sầu, và như đẩy câu  của Borges lên 1 mức cao hơn nữa, đúng hơn, qua hẳn 1 phạm trù khác:
Liệu chỉ bằng hồi nhớ, chúng ta khử được....Cái Ác Bắc Kít & VC?
[Dịch nhảm: Can we escape evil by the sheer power of memory?]

Pussy Riot's Punk Prayer is pure protest poetry

UNE ROSE ET MILTON

Sans rien qui la distingue ou l'étrange des choses
Qui furent, se consume au fond du temps pâli
Une rose. Je veux la tirer de l'oubli.
Retrouvez cette rose, ô families des roses.
Donnez-la-moi ; le sort me dispense ce soir
Le privilège de nommer pour la première
Fois cette fleur silencieuse, la dernière
Que rapprocha de son visage, sans la voir,
Milton. Qui que tu sois, rouge, jaune peut-être
Ou blanche rose au coeur d'un jardin effacé,
Je demande qu'un charme écarte ton passé
Et te fasse éclatante en mon vers apparaitre
Avec tes ors, tes ivoires et tes carmins,
Ou ta ténèbre - ô ténèbreuse entre ses mains. 

A Rose and Milton

From all the generations of past roses,
Disintegrated in the depths of time,
I want one to be spared oblivion-
One unexceptional rose from all the things
that once existed. Destiny allows me
The privilege of choosing, this first time,
That silent flower, the very final rose
That Milton held before his face, but could
Not see. O rose, vermilion or yellow
Or white, from some obliterated garden,
Your past existence magically lasts
And glows forever in this poetry,
Gold or blood-covered, ivory or shadowed,
As once in Milton's hands, invisible rose.
-A.R.

BHD và Gấu

Từ hàng hàng thế hệ những bông hồng
Đã “tàn hôn lên môi”, rồi rã ra, theo chiều sâu thăm thẳm của thời gian
Gấu muốn 1 bông hồng, chỉ một, được cứu rỗi khỏi lãng quên –
Một bông hồng, cũng thường thôi, chẳng có gì đặc biệt trong cõi vô thường
Đã từng hiện hữu [liệu có nên thêm chi tiết, đã từng học Gia Long?]
Số phận cho phép Gấu
Cái ưu tiên chọn lựa, lần đầu tiên này
Bông hồng thầm lặng, hồng rất hồng, bông hồng đen sau cùng.
Gấu đã từng cầm trong tay,
Nhưng không thể sở hữu.
[Thánh nữ mà]
Ôi bông hồng đen
Cái quá khứ của em, những ngày ở Sài Gòn, thì cứ còn hoài
Một cách thần kỳ, huyền diệu
[Trong Tứ Tấu Khúc]
Và đỏ bừng lên qua bài thơ này
Vàng, hay phủ máu, hay ngà, hay phủ bóng tối
Một lần Gấu ôm trong tay,
Trở thành vô hình.

To a Minor Poet of 1899

To leave a verse concerning the sad hour
That awaits us at the limit of the day,
To bind your name to its sorrowful date
Of gold and of vague shade. That's what you wanted.
With what passion as the day drew to its close
You labored on and on at the strange verse
That, until the universe disperses,
Would confirm the hour of the strange blue!
I do not know if ever you succeeded
Nor, vague elder brother, if you existed,
But I am alone and want oblivion
To restore your fleeting shade to the days
In the supreme already worn-out effort
Of words wherein the evening may yet be.
-C.T.

Gửi nhà thơ làng nhàng trước 1975

Đã để lại 1 dòng thơ về cái giờ buồn thảm
Đợi chúng ta ở mút chót của ngày
[30 Tháng Tư, 1975?]
Để cái tên của anh, Joseph Huỳnh Văn vô cái ngày rầu rĩ
Bằng vàng [30 năm mới có ngày hôm nay]
Hay bằng một cái bóng mơ hồ
[Vui sao nuớc mắt lại trào?]
Đó là điều bạn ta muốn?
Bằng đam mê nào, khi cái ngày 30 Tháng Tư đó tiến dần tới đêm đen,
Bạn hì hục loay hoay mần câu thơ lạ thường đó?
Cho đến khi vũ trụ [thiên đường Miền Nam, Ấp Tara..] tiêu tùng,
Và đó là cái giờ của màu xanh lạ thường được xác nhận?
Gấu thật tình chẳng làm sao biết được, liệu bạn thành công chăng?
Và cũng chẳng biết, bạn, nhà thơ làng nhàng của Miền Nam trước 1975, đã từng hiện hữu?
Nhưng Gấu thì trơ cu lơ một mình, hết còn bạn quí
Và chỉ muốn đi vào quên lãng
Bởi vì chỉ có sự quên lãng thì mới cứu lại được cái bóng của bạn lừng lững khuất nẻo theo dòng đời
Trong 1 sự cố gắng phi thường đã rách nát của những từ ngữ,
mà ở trong chúng,
buổi chiều của hai đứa chúng ta cứ vưỡn còn hoài.

Bài thơ sau đây, cũng có thể coi như 1 bi khúc về bạn ta, theo nghĩa, thơ của bạn ta, và của TTT, đã ảnh hưởng mạnh mẽ lên cả 1 thế hệ thơ Miền Nam, và, theo nghĩa, chẳng ai có thể vươn tới hai cõi đó nữa!

THOMAS MERTON
1915-1968

Thomas Merton, before he became a monk in a Trappist monastery, Gethsemane, in Kentucky, had already been a writer, and obviously he respected writers who shaped the style of his 8eneration. In prose, the strongest influence was exerted by Ernest Hemingway. When Hemingway killed himself, at the age of sixty-three, a service for his soul was, for the monk Merton, also a farewell to his own youth, to his adventurous "I," from which he looked for escape in the monastery.
Czeslaw Milosz

Thomas Merton, trước khi trở thành tu sĩ tại tu viện Trappist, Gethsemane, Kentucky, đã là 1 nhà văn, và rõ ràng là ông kính trọng những nhà văn đã tạo vóc dáng cho văn phong của thế hệ của ông. Về văn xuôi, ảnh hưởng của Ernest Hemingway cực dũng mãnh, số dách. Khi ông này tự tử ở tuổi 63, một buổi lễ đã được cử hành cho linh hồn của tác giả Chuông Gọi Hồn Ai, cho vì tu sĩ, và cũng là 1 lời vĩnh biệt cho tuổi trẻ của riêng ông, cho cái “Tôi” phiêu lưu của ông, mà vì nó mà ông tìm kiếm sự giải thoát ở trong tu viện

AN ELEGY FOR ERNEST HEMINGWAY

Now for the first time on the night of your death
your name is mentioned in convents, ne cadas in
obscurum.

Now with a true bell your story becomes final. Now
men in monasteries, men of requiems, familiar with
the dead, include you in their offices.

You stand anonymous among thousands, waiting in
the dark at great stations on the edge of countries
known to prayer alone, where fires are not merciless,
we hope, and not without end.

You pass briefly through our midst. Your books and
writing have not been consulted. Our prayers are
pro defuncto N.

Yet some look up, as though among a crowd of
prisoners or displaced persons, they recognized a friend
once known in a far country. For these the sun also
rose after a forgotten war upon an idiom you made
great. They have not forgotten you. In their silence
 you are still famous, no ritual shade,

How slowly this bell tolls in a monastery tower for a
whole age, and for the quick death of an unready
dynasty, and for that brave illusion: the adventurous
self!
For with one shot the whole hunt is ended!

Bi Khúc cho Ernest Hemingway

Và bây giờ, lần thứ nhất trong đêm của cái chết của bạn
Tên của bạn đã được nhắc tới trong thiền viện, nhà tu kín
ne cadas in obscurum.

Bây giờ với hồi chuông báo tử thực, câu chuyện của bạn trở thành chấm hết.
Bây giờ những vì đàn ông ở trong tu viện, những người của kinh cầu,
thân quen với người chết, bao gồm cả bạn trong đó, ở trong những phòng ốc của họ.

Bạn đứng, vô danh, giữa hàng ngàn người, đợi trong bóng tối, tại những nhà ga lớn
ở mép bờ của những xứ sở,
chỉ người cầu nguyện biết
nơi lửa thì không phải là nhẫn tâm,
chúng ta hy vọng, và không phải không tận cùng

Trong 1 thoáng, bạn đi qua lớp sương mù của chúng ta.
Những cuốn sách và những gì bạn viết thì không được nhắc tới.
Những người cầu nguyện thì pro defuncto N.

Tuy nhiên một số nhìn lên, như thể, mặc dù giữa một đám đông
những tù nhân, những cô hồn vất vưởng không nơi nương tựa, trú bám,
họ nhận ra một người bạn, đã từng quen biết tại một xứ sở xa xăm.
Với họ, mặt trời vẫn mọc sau một cuộc chiến bị lãng quên,
theo như 1 câu danh ngôn mà bạn làm cho nó trở thành lớn lao.
Họ đã quên bạn. Và trong sự im lặng của họ,
bạn vẫn nổi tiếng, không bóng dáng nghi lễ.

Tiếng chuông chầm chậm từ tháp chuông tu viện gọi hồn trọn một thế hệ,
một cái chết mau lẹ của một triều đại không sẵn sàng,
và ảo tưởng can đảm này: Cái Ngã phiêu lưu!
Cho 1 cú bắn trọn cuộc săn chấm dứt!

Parable of Cervantes and Don Quixote

Weary of his Spanish homeland, an aging soldier of the king's army sought comfort in Ariosto's vast geographies, in the lunar valley where lies the time that dreams squander away, and in the golden idol of Mohammed stolen by Montalban.
    Gently mocking himself, he thought up an impressionable man who, unbalanced from reading fantastic tales, went forth to find feats of arms and enchantments in ordinary places with names like El Toboso and Montiel.
    Defeated by reality-by Spain-Don Quixote died in his native village around 1614. Miguel de Cervantes briefly outlived him.
    For both the dreamer and the man he dreamed, the story was about the clash of opposing worlds: the unreal world of chivalric fiction and the average,  everyday world of the seventeenth century.
    Neither imagined that with the passage of years the strife would diminish, nor did they imagine that La Mancha and Montiel and the knight's scrawny physique would be no less poetic in the future than the adventures of Sinbad or Ariosto's vast geographies.
    Because myth is at the beginning of literature, and also at its end.

-Devoto Clinic, January 1955
-K.K.

Mệt mỏi, chán ngấy quê nhà Tây Bán Nhà, một tên lính già của quân đội hoàng gia tìm sự thoải mái ở nơi núi đồi rộng lớn Ariosto, ở thung lũng trăng mờ, nơi thời gian trải dài, cùng những giấc mộng tan hoang, cùng bức thánh tượng bằng vàng của Mohamed bị Montalban đánh cắp.
Tự diễu mình, nhè nhẹ, anh già nhớ lại đời mình, 1 tên đàn ông thật ấn tượng, ngất ngư con tầu đi, do đọc ba thứ chuyện kỳ quái, bèn lên đường tìm những cuộc vui chiến trận và những trận cười đốt đuốc chơi đêm, nhất dạ đế vương, ở những nơi chốn bình thường với những cái tên như là El Toboso và Montiel.
Bị thực tại – bị xứ Tây Bán Nhà - đánh bại, Don Quixote chết tại làng quê, nơi ông chào đời vào khoảng 1614. Miguel de Cervantes sống dai hơn ông 1 tị.
Đối với cả hai, người nằm mơ, và người đàn ông mà anh ta mơ, câu chuyện là về sự đụng độ giữa những thế giới đếch chịu nhau, chống lại nhau: thế giới không thực của thứ giả tưởng nghĩa hiệp, hiệp sĩ, giang hồ, chưởng Kim Dung, và thế giới mọi ngày, làng nhàng từng ngày của thế kỷ 17.
Chẳng ai nghĩ đến chuyện, với ngày tháng qua đi, sự xung đột yếu dần, hay chuyện, La Mancha và Montiel và bộ vó khẳng khiu, cà tong cà teo của vị hiệp sĩ, thì đếch có tí thơ ca vãi linh hồn nào, so với những cuộc phiêu lưu của chàng thủy thủ Sinbad và không gian trời đất, địa lý bao la vô cùng Ariosto.
Bởi vì, huyền thoại khởi đầu, và… chấm dứt, văn chương!

Elegy

Oh destiny of Borges-
to have traversed the various seas of the world
or the same solitary sea under various names,
to have been part of Edinburgh, Zurich, the two Cordobas,
Colombia, and Texas,
to have gone back across the generations
to the ancient lands of forebears,
to Andalucia, to Portugal, to those shires
where Saxon fought with Dane, mingling bloods,
to have wandered the red and peaceful maze of London,
to have grown old in so many mirrors,
to have tried in vain to catch the marble eyes of statues,
to have studied lithographs, encyclopedias, atlases,
to have witnessed the things that all men witness-
death, the weight of dawn, the endless plain
and the intricacy of the stars,
and to have seen nothing, or almost nothing
but the face of a young girl in Buenos Aires,
a face that does not want to be remembered.
Oh destiny of Borges, perhaps no stranger than yours.
-A.R.

Bi Khúc

Ôi số mệnh của GCC -
Đã phiêu du nhiều biển trên thế giới,
Hay, vẫn chỉ một biển mang nhiều nick
Đã có phần ở Edinburgh, Zurich, ở Bắc Kít & Nam Kít, Cordobas, Colombia, và Texas
Đã trở lại, sau nhiều thế hệ,
Những vùng đất xưa của ông cha,
Ở Andalucia, Portugal, những quận huyện,
Nơi đám rợ Saxon choảng nhau với Dane, trộn máu với nhau.
Đã lang thang những mê cung đỏ, hiền hòa ở London
Đã trở nên già trong rất nhiều tấm gương
Đã cực kỳ cố gắng, nhưng vô ích, nắm bắt ánh mắt cẩm thạch của những pho tượng
Đã nghiên cứu thạch bản, bách khoa toàn thư, bản đồ
Đã chứng kiến những điều mà tất cả những người đàn ông chứng kiến –
Cái chết, sức nặng của buổi bình minh, đồng bằng vô tận, sự phức tạp của những vì sao,
Đã nhìn chẳng cái gì, hầu như chẳng cái gì
Ngoại trừ khuôn mặt của BHD, bữa ở cổng trường Đại Học Khoa Học Sài Gòn
Một khuôn mặt ra lệnh, ta cấm mi không được nhớ ta!
Ui chao tội cho số phận thằng cha Gấu
Nhưng mà, chắc của bạn cũng chẳng khác gì nó đâu!

for Maria Kodama

There is such loneliness in that gold.
The moon of the nights is not the moon
Whom the first Adam saw. The long centuries
Of human vigil have filled her
With ancient lament. Look at her. She is your mirror.
-W.B.

Trăng

Có cái cô đơn khủng khiếp như thế đó ở trong mảnh trăng vàng.
Trăng của đêm không phải trăng Adam đầu tiên nhìn thấy
Những thế kỷ dài của những lời khẩn cầu của con người
Đã tẩm vào nàng lời than van xưa, cũ.
Hãy nhìn nàng kìa.
Nàng là tấm gương của em đó.

Rain

Quite suddenly the evening clears at last
as now outside the soft small rain is falling.
Falling or fallen. Rain itself is something
undoubtedly which happens in the past.
Whoever hears it falling has remembered
a time in which a curious twist of fate
brought back to him a flower whose name was "rose"
and the perplexing redness of its red.
This rain which spreads its blind across the pane
must also brighten in forgotten suburbs
the black grapes on a vine across a shrouded
patio now no more. The evening's rain
brings me the voice, the dear voice of my father,
who comes back now, who never has been dead.
-A.R.

Hoàn toàn bất thình lình, sau cùng, buổi chiều sáng ra
Như là giờ đây, bên ngoài mưa mềm, nhỏ, đang rơi.
Đang rơi hay đã rơi?
Mưa, tự nó là một cái gì chẳng nghi ngờ chi, xẩy ra trong quá khứ
Bất cứ ai nghe mưa rơi thì đều nhớ tới cái lúc mà số mệnh, xoắn 1 phát,
Mang trả lại cho anh ta một bông hoa, tên là.... BHD
Cơn mưa trải dài sự mùa lòa của nó dọc theo ô kính hẳn cũng làm sáng lên,
nơi những vùng ngoại vi thành phố bị bỏ quên,
những trái nho đen nơi hàng cây dọc theo sân tẩm liệm nay không còn nữa.
Cơn mưa buổi chiều mang cho tôi giọng nói,
giọng nói yêu thương của BHD,
bây giờ trở lại, chẳng hề đi xa.

To Whoever Is Reading Me

You are invulnerable. Have they not granted you,
those powers that preordain your destiny,
the certainty of dust? Is not your time
as irreversible as that same river
where Heraclitus, mirrored, saw the symbol
of fleeting life? A marble slab awaits you
which you will not read-on it, already written,
the date, the city, and the epitaph.
Other men too are only dreams of time,
not indestructible bronze or burnished gold;
the universe is, like you, a Proteus.
Dark, you will enter the darkness that awaits you,
doomed to the limits of your traveled time.
Know that in some sense you are already dead.
-A.R.

Gửi bất cứ ai đang đọc GCC

Bạn thì “đả biến thiên hạ vô địch thủ, kim cương bất hoại..”
Hẳn là những vị thần đã ban cho bạn quyền lực vô biên: Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi?
Hay là thời gian của bạn,
Không phải thứ "bất phản hồi", mà thằng cha Gấu ngồi ở bờ sông Mekong thấy xác của nó trôi qua?
Hay Heraclitus, nhìn qua gương, thấy hình ảnh cuộc đời bóng câu qua cửa sổ?
Một miếng đá cẩm thạch đang đợi bạn.
Bạn sẽ không đọc – trên miếng đá đã được viết ra, ngày tháng, thành phố, và mộ chí, tức câu văn ngắn nhất, gói trọn đời bạn.
Những con người khác, cũng thế, chỉ là những giấc mơ của thời gian
Không phải đồng không bị huỷ diệt, hay vàng bị đốt cháy
Vũ trụ thì cũng như bạn, một Proteus.
Tối thui, bạn sẽ đi vào bóng đen đang đợi bạn,
Thứ bóng đen bị trầm luân bởi những giới hạn của thời gian viễn du của bạn
Biết, theo 1 nghĩa nào đó, bạn đã chết từ đời nào rồi.