*

Tribute

























Thánh Ca

Nguyễn Đăng Thường sưu tập và giới thiệu
 

NGUYỄN TÔN NHAN

Một chiều năm xưa bát phố Sài Gòn tôi ghé vào nhà sách Khai Trí trước khi tiệm đóng cửa và ngạc nhiên phát hiện một cuốn thơ mỏng với nhan đề Thánh ca, thi tập đầu tay của Nguyễn Tôn Nhan. Đọc thử vài câu tôi thấy chúng khá táo bạo, thậm chí có tí hương vị Rimbaud, một Rimbaud không vô thần, nên tôi vội vã mua ngay. Đây là một trong hai thi tập mỏng dính tôi đã mang theo mình khi... bước chân ra đi. Tập kia là Ngày sanh của Rắn của Phạm Công Thiện.

 Cái ngạc nhiên thích thú lúc ấy tất nhiên đến từ ngôn ngữ, vần điệu, hình ảnh, vừa giản dị, tươi mát, hồn nhiên — như thể tác giả đã ứng khẩu thành thi — vừa tân kỳ, siêu thực. Nhiều câu thơ được lặp đi lặp lại nhưng không gây nhàm chán. Thiên nhiên vẫn được nhân cách hoá nhưng không để phụ hoạ cho tình cảm con người, mà gần như ngược lại. Trời, sao, mây, nắng, mưa, chim... đều có cá tính và hầu như chống chọi thi nhân: trời ngập đầu trong nước xanh — sao đi lang thang — mây cắn nát cả hồn — nắng nằm trên nóc nhà ga — mưa dửng dưng — chim có kinh... Thi nhân chỉ "nhận định tình thế", không than van kể lể về số phận hay tình yêu, chàng (thi nhân) và nàng như những kẻ hoàn toàn xa lạ nhau.

Xin kể thử thí dụ về cách gieo vần cuối câu tôi cho là "khá xinh":

 
Tôi về nghĩa địa một mình
Tôi rớt mất tim rồi tôi lặng thinh...

Nhổ lông ra xỉa răng
Vũ trụ không hình thù
Nọc ai phun chiều thu...

Chiều hôm nay mưa đầu đông
Tôi khóc bên ngoài tôi khóc bên trong
Chẳng còn ai ngồi ở công viên
Chỉ còn tôi ngủ dưới cỏ biền.. 

Nhà thơ Nguyễn Tôn Nhan đã có thêm những đóng góp giá trị về triết và Hán học. Ông cũng là người đã sáng chế thể lục bát ba câu, một loại hài cú Việt, phong phú hoá thơ ta. Mong độc giả sẽ có những ngạc nhiên thích thú khi đọc Thánh ca như tôi ngày nào...

Nguyễn Đăng Thường

_____________

 

THÁNH CA

 

HƯ VÔ

Tôi có trái tim khô
Treo ngoài vườn đẫm nước mưa
Chiều hôm nay mưa đầu đông
Tôi khóc bên ngoài tôi khóc bên trong
Chẳng còn ai ngồi ở công viên
Chỉ còn tôi ngủ dưới cỏ biền
Tôi mất máu em như nhựa cây
Tôi ăn mặt trăng uống mặt trời
Chẳng còn ai
Để bố thí cho em một chiếc gậy ăn mày

Tôi xuống tôi lên
Máu độc người da đen
Tôi khạc ra biển những đờm xanh

 

MƯA DỬNG DƯNG

Mưa mưa mưa
Mây bơ phờ tôi bơ thờ
Thở ra máu
Trời ngập đầu trong nước xanh
Dao găm của tôi hay tôi của dao găm
Hãy hát đi trong mộ phần
Bông nắng dửng dưng
Thở ra máu
Tôi đau gan
Chiều đấm vỡ mặt trăng
Sao đi lang thang
Vỡ mặt trời vỡ mặt trăng
Mưa mưa dửng dưng
Tôi về nghĩa địa một mình
Tôi rớt mất tim rồi tôi lặng thinh 

Mẹ tôi đi chợ với chiếc giỏ xanh
Mua cho tôi những con búp bê kim khí
Những con búp bê hiếp dâm nhau
Ngay trong chiếc giỏ xanh
Ngay trong chiếc giỏ xanh dửng dưng
 

ĐÀ LẠT

Nhét mặt trời vào nồi
Sáng mai đem ra luộc
Râu xanh
Tôi vừa trở về nơi tôi chết
Tháng bảy trời mưa trên những đồi thông vàng
Người đàn ông mang thai
Cho tôi một đồng mua thuốc hút
Mưa trên những đồi thông vàng
Người đàn ông mang thai
Tôi thổi sáo
Mưa thều thào trong tim
 

MƯỜI BA

Nhét nỗi buồn vào mồm nhai
Không nuốt xuống không nhả ra
Nhét vào nhai nhai vào mồm
Tôi oẹ ra chiến tranh
Bông tuyết khô sáng chiều mưa tối nhà mồ
Tôi oẹ ra hòa bình
Bã mật xanh
Người động kinh trên nóc nhà thờ
Tôi trở thành Đức Chúa Trời hát nghêu ngao
                                                              một bản
Suốt buổi chiều ngang
Suốt buổi chiều dọc
Tôi không sao không khóc
Hu   hu 

Nhét vào nhai nhai vào mồm
Em không là nữ tu
Có vú bó
Em không là đàn bà
Chết trong nhà bảo sanh
Nhà bảo sanh nhà thương nhà thờ nhà mồ
Nhà thơ
Tôi mọc trên núi cao
Trổ trái buồn bốn mùa
Mây rơi xuống vực sâu
Lệ đỏ
Nhân loại mù
Hu   hu 

CHIỀU CHIỀU

Sáng hôm nay mặt trời xanh
Nàng giữ trên môi bông tuyết nhỏ
Lá trong vườn từng lưỡi dao găm
Nàng giữ trên tay bông tuyết đỏ
Chim không bay đến mái hồn tôi
Nơi cô đơn rêu ngàn năm đã phủ
Nơi vinh diệu của nhửng kẻ u buồn
Nơi sáng hôm nay của tôi của nàng
Của hai kẻ đem phơi hồn ủ rủ
Chiều tôi trở về trên đồi cây
Dưới cành khô có bóng nàng treo cổ
 

NHÁNH ĐỘC

Ở nóc mộ kia người ra đời
Tôi mặc quần jean xanh
Đi giày bố
Mây cắn nát cả hồn
Buổi chiều chưa kịp vỡ
Trên những nhánh cây điên
Tôi thắt cổ
Thắt cổ
Hạnh-Mai vừa chào đời ở nóc mộ kia
Rên như con chó nhỏ
Mỗi ngày tôi đến ngủ ở ngã tư
Tôi mơ thấy Đỗ-Hạnh-Mai đẻ ra tôi
Rên rất nhỏ
Tôi khóc suốt buổi chiều Hạnh-Mai cho tôi bú
Hạnh-Mai phơi tã xanh
Tóc tơi tả

Mưa chập chờn ướt sũng cơn điên
Tôi suốt đời vẫn quấn tã xanh
Của Hạnh-Mai
Của buổi chiều chưa kịp vỡ
Ở nóc một cây khô
Tôi thắt cổ
Thắt cổ
Có dáng ai rất nhỏ
Dưới chân tôi như Hạnh-Mai

 

MỘT CHÙM BÔNG

Nắng nằm trên nóc nhà ga
Chim có kinh rơi giọt máu nhỏ
Bay về đâu bay về đâu tôi chiều nay
Chim có kinh suốt mùa thu ngủ
Tôi nằm trên nóc nhà ga
Tôi chụp bông nắng khô vỡ
Con chuồn chuồn
Tôi ngạt thở
Tôi nằm thu hiện nóc nhà ga
Chim bơi trong chùm bông nắng khô
Chiều đẻ tôi ngạt thở

 

TẶNG NỮ TU SĨ

Đừng người đừng khóc tiếng chim
Sớm thu hồng tạt cửa thiền bụi nâu
Chim kêu nhí nhách trong đầu
Thích Ca tượng nọ rụng đầu Giê Su
 

NĂM MẶT TRĂNG

I

Tôi huýt sáo một mình
Rắn hổ mang rắn hổ mang
Chiều đeo gông tử hình
Đồi thông trời rụng rất nhiều bông
Rất nhiều bông quá nhiều bông
Tôi huýt sáo liên miên
Chiều mưa ráng bóng cầu vòng
Tôi quỳ ngó mãi nước trong tim
Tôi huýt sáo một mình
Rắn hổ mang rắn hổ mang
Tôi leo lên đỉnh ráng cầu vồng
Tôi đái cho vũ trụ mù sương
 

II

Nhả nọc người
Tôi bay lên rừng sương thu
Dơi về cánh rất mỏng
Biển chìm tôi ngã đè
Tôi phán hãy có những mặt trời
Tôi nhận chìm thượng đế
Động máu tươi
Động chút máu tươi tôi trở về
Biển chìm tôi lượn mãi trong khuya 

III

Mưa thều thào sắp chết
Mái nhà trắng xoá sọ người
Tôi chìm vào tôi giàn hoa giấy
Cỏ chạm vào tôi mây chạm tôi
 

IV

Đi giữa phố một mình
Giày da đen đau tim
Tôi hình như rất xám
Trời thả đầy vật buồn
Nhổ lông ra xỉa răng

Tôi hình như rất đỏ
Tôi hình như rất vàng
Cuộc đời là hình vuông
Dĩ nhiên vui dĩ nhiên
Có khi như hình tròn 

Nhổ lông ra xỉa răng
Vũ trụ không hình thù
Nọc ai phun chiều thu
 

V

Chim đừng kêu chim đừng kêu
Trời đừng chiều trời đừng chiều
Không tôi không biết chết
Chưa tôi chưa ra đời
Một lần thôi cũng nhiều
 

THĂNG HOA

Nửa đêm xanh trăng nằm cuộn ngọc
Thi sĩ đọc thánh ca
Máu trườn trong óc người vô nghĩa
Tôi khạc hồn tôi ra hư vô
Đâm chết loài người tôi mất ngủ
Tôi ngậm đầu tôi trong hồn tôi
Đêm vỡ nanh dao ác quỷ
Tôi khạc hồn tôi ra hư vô
Không ai là thi sĩ
Không ai là thi sĩ
Đêm vỡ trăng nằm xác tôi ngậm ngọc
Nhân loại đeo tang đen
 

THỦ TIÊU NGƯỜI TÌNH

Nàng đóng đinh tôi trên thập tự
Chiều quỳ dưới đất khóc vô tư
Tôi xuống rút xương mình đẽo sáo
Tôi lại leo lên
Thập tự nhỏ
Nàng đến quăng cho tôi vật đen
Nàng rất gầy tôi thổi sáo
Mưa xiên thủng hồn nàng
Xác người điên xác người điên
Khóc nức nở
Cười tức thở
Tôi vẫn treo chân trên thập tự
Tôi nhìn mây trắng ngủ lang thang
Không còn gì nói nữa
 

-------------------

[Trang bìa trong:]
 

Nguyễn Tôn Nhan — Thơ — Thánh Ca Một, Mười Lăm
Bài. Bộ Lạc Mới In Một Chín Sáu Bảy. Bản Quyền Của
Tác Giả. Cấm Phiên Dịch Và Trích Đăng. Giá Từ Một
Đến Một Triệu Đồng Việt Nam 

[Trang cuối:]

Tác Giả Vẽ Bìa Và Trình Bày
Avril 1967 Bộ Lạc Mới Xuất Bản
TẶNG RIVÉDA MARIA 

[Trang bìa sau:]

Mặt trời rơi mãi trong vũ trụ, người thi nhân và đôi chân trên thinh không. Đôi chân hãy trở về cùng ta, ta muốn đến chỗ ngủ của kẻ thù ngạo mạn kia. Nhưng người thi nhân già nua thêm vì đôi chân chẳng hề di động, hắn buồn bã nhìn nhân loại đông lại dưới hố sâu.

Nhân loại bất động, bất động không phải chết, nhưng người thi nhân đã trở lại với hình ảnh đôi chân. Tốc độ ánh sáng của hình ảnh xoáy thành mũi nhọn ghim sâu vào óc hắn, nhưng óc hắn không tan thành từng mảnh vụn. Người thi nhân thấy hàng triệu mặt trời.

Nắng gió và màu sắc, cõi siêu hình rung động nhè nhẹ hay im lìm khủng khiếp. Người thi nhân kiêu ngạo phát ra ánh sáng làm động đậy vũ trụ.

Vũ trụ động đậy.

Tôi đến trong phút giây Mầu nhiệm dị kỳ, người thi nhân muôn đời cô đơn. Và không còn thơ.

Thơ chỉ là chỉ còn là tiếng nói vô hình không màu sác.

Không tiếng động thơ im lặng là vực thẳm.

_____________________________________________

Mùa đông 67 sẽ in Thánh Ca thứ hai nếu chưa chết hoặc chưa lang thang trên các tinh cầu khác.


Nguồn: Tiền Vệ