Kính ông/anh Nguyễn Quốc Trụ,
Thật là đường đột khi viết email này vì chưa được hân hạnh gặp anh. Tình cờ đọc được "phê bình" của anh về cuốn ebook 19 Nhà Văn Hải Ngoại trên Damau.org nên mạo muội viết email này xin được hỏi anh một chuyện. Trong cuốn ebook 19 NVHN, bài viết về Sông Côn Mùa Lũ tôi có viết về anh Nguyễn Mộng Giác như sau :
"Nguyễn Mộng Giác trước 1975 sống ở miền Nam, giáo chức, viết báo, viết tiểu thuyết và phê bình truyện chưởng Kim Dung, được giải thưởng truyện dài của Bút Việt năm 1974 với cuốn Đường Một Chiều từng gây ít nhiều phản đối về chính tác phẩm và lập trường chính trị khi ông "lên án cuộc cách mạng 1945-1954 là một sự thất bại bi đát" trong phát biểu cảm tưởng hôm lãnh giải (1).
Chú 1:
Nguyễn Tử Năng. "Tiểu thuyết Đường Một Chiều của Nguyễn Mộng Giác và sự tuyển trạch của trung tâm Văn Bút...". Văn Học (SG), 197, 1974, tr. 75-82. Nhà Nam Giao xuất bản đổi tựa là Bóng Thuyền Say. Bài viết này ghi nhận rằng lúc bấy giờ trên nhật báo Chính Luận, Võ Phiến dưới bút hiệu Thu-Thủy đã phê giải không xứng đáng. Hoàng Ngọc Tuấn (tác giả Hình Như Là Tình Yêu) trên tạp chí Thời-Tập (15, 30-11-1974) đã khen phục NMG "sáng tác rất công phu", "kỹ thuật cao và khéo léo ... đích thực là một tác phẩm văn chương đúng nghĩa" (tr. 79) khiến Nguyễn Quốc Trụ phải lên tiếng phê bình kỹ thuật viết truyện (Thời Tập, 18-19, Xuân 1975, tr. 117).
Tôi viết theo archives báo chí thời đó như ghi trong chú thích 1.
Nhưng anh NMG đã viết email trách, vì theo anh NMG, sự thực là :
"chinh Vo Phien cua nhom Bach Khoa ho tro het minh cho Duong mot chieu tranh giai, chuyen cu khong nhac lam gi vi luc do Le vinh Hoa cua nhom Van Hoc cung du giai voi cuon Quoc lo 13. nhung so phieu kem thua DMC nen viet bai quay pha lung tung tren Van Hoc va Pho Thong. Chuyen sau moi lan co ket qua giai van chuong o Saigon la phe thua quay tum lum la mot dieu dang tiec cho sinh hoat van chuong Sai gon cu"
Như trong chú thích 1 có đề cập đến bài viết của anh trên Thời Tập, xin hỏi anh có còn nhớ về những dư luận và tài liệu mà tôi đã ghi lại và anh NMG cho 1 version khác ?
Xin anh ý kiến về việc đó.
Bài đó tôi viết đã 8 năm, những chi tiết đó đã đăng trên tờ Chủ đề số 4 của anh Ng Trung Hối hồi năm 2000 và đã được xuất bản thành sách năm 2004 (chương về Tiểu Thuyết Lịch Sử, trong Văn Học VN Thế Kỷ 20…). NVK thời đó có nghe kể lại phản ứng nào đó của anh NMG (và Nam Dao) nhưng không được biết trực tiếp, do đó đoạn văn đó vẫn giữ như cũ khi làm Tuyển tập lần này. Nay, 2008, anh NMG mới lên tiếng.
Thành thật cảm ơn.
Chúc anh dồi dào sức khoẻ.
Nguyễn Vy-Khanh
*
Note: Gấu post thư, và quá ngạc nhiên, và xấu hổ nữa, vì giọng thư quá lịch sự, trong khi Gấu viết về nhà biên khảo thật là chẳng nể nang gì hết!
NQT
Và xin trả lời v/v NMG:
Gấu này chẳng hề nhớ, đã từng phạng NMG, chỉ tới khi qua Cali, nghe họa sĩ  HTD nhắc lại, vẫn bán tín bán nghi, phải hỏi lại NMG. Ông xác nhận có vụ đó, nhưng ông cho biết, bài viết rất đàng hoàng! Sau, Gấu cũng nhớ ra là, Gấu này không những chê, mà còn "tiên tri", NMG không thể viết được truyện dài, và rồi cứ băn khoăn hoài, dựa vào cái gì mà ngày đó dám liều như thế, và không hiểu, chính vì phán như thế, nên NMG mới tức đến điên lên và nhờ vậy, đẻ ra được, không chỉ một, mà hai đại trường thiên tiểu thuyết, một thứ saga, về Sông Côn, mùa biển động, và mùa lũ. Mùa lũ, con sông đẻ ra Quang Trung. Mùa biển động, HPNT!
*
Đa tạ, thư.
Kính. NQT
*
Kỷ niệm về một lần đụng độ, tôi quên sạch. Cho tới khi ngồi tại nhà một ông bạn họa sĩ, với ông bạn mới quen, Vũ Huy Quang, vừa là tài xế tắc-xi vừa là một khám phá tuổi già đối với tôi, về một tình bạn chẳng cần quen biết trước. Ôi quá nửa đêm, nghĩa là đã sang ngày hôm sau, ông bạn này cố níu kéo đêm hôm trước, bằng cách tới tận cửa, réo dậy đi mày, đi uống bia với tao. "Ông bà ấy ngủ rồi...". Chơi với Vũ Huy Quang là nhiều lúc bực mình lắm đấy, hắn có thể tới 'mộ' mình dựng dậy, nếu cần, chỉ để đi uống với nhau một lon bia; ấy là tôi suy diễn nỗi bực rất đáng yêu, về người bạn vừa mới gặp đã xoắn xuýt lấy nhau này, qua lời cảnh cáo của vị chủ nhà.
Khi nghe tôi nói hiện đang ở tại... ông bạn họa sĩ la lớn: Quên rồi hả, hồi xưa mày "đập" anh ta nặng lắm mà? Tôi ngớ người, không nhớ là đã đụng độ với ông bạn chủ nhà trong trường hợp nào. Ôi chao, lần tới Cali đầu tiên lại là lần phải đối diện với quá khứ, những ngày tuổi trẻ hăng máu Đông Ky-xốt, bạ ai cũng đập, chẳng cần có lý do gì hết. Hoá ra lần này phải trả cả vốn lẫn lời!
Thấy mặt tôi buồn so, ông bạn họa sĩ lại còn gật gù: "Phê bình" là phải vậy! Mũi tên đặt trên cây cung, phải bắn thôi!
Sau đó, tôi hỏi lại ông bạn. Ông xác nhận có, nhưng đó là một bài phê bình thực sự, không có ác ý. Thực sự, nhưng sai, theo ông. Qua bài viết, tôi cho rằng ông không thể viết truyện dài, nhưng ông là tác giả của hai thiên truyện dài tại hải ngoại.
 Một chuyến đi