Ông Nguyễn Quốc Trụ mến,
Tôi có đọc bài giới thiệu của Ông Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh về quyển Tự Điển Danh Nhân, Địa Danh và Tác Phẩm Văn Học Nghệ Thuật Trung Quốc của Bs Hoàng Xuân Chỉnh trên Quán Gió. Xin Ông nếu biết có thể đặt mua tại đâu thì chỉ giùm tôi. Thành thật cảm ơn.
Một độc giả Tin Văn

Tôi sẽ mail hỏi mấy anh em quen, và phát hành sách ở bên Cali. coi sao. Tôi có đọc bài viết của giáo sư NXV, và cũng thèm có cuốn từ điển đó. Tôi sẽ phúc đáp ông/bà sau.
Kinh, NQT

Töï Ñieån Nhaân Danh, Ñòa Danh & Taùc Phaåm 
Vaên Hoïc Ngheä Thuaät 
cuûa Baùc só Hoaøng Xuaân Chænh
Toaøn Phong Nguyeãn Xuaân Vinh
            Trong cuoäc ñôøi cuûa toâi, coù ba cuoán töï ñieån toâi ñöôïc sôû höõu vaø traân troïng giöõ trong tuû saùch quùy. Cuoán töï ñieån ñaàu tieân maø toâi coù, nhöng khoâng thaät traân quùy laø cuoán töï ñieån Phaùp ngöõ "Petit Larousse Illustreù" maø phaàn lôùn nhöõng ngöôøi ñöùng tuoåi trong chuùng ta ai cuõng bieát. Noù chæ giuùp chuùng ta hoïc tieáng Phaùp cuõng nhö cuoán töï ñieån Webster's hieän nay giuùp chuùng ta vieát vaø ñoïc Anh ngöõ. Cuoán töï ñieån ñaàu tieân ñaõ thöïc söï gaây cho toâi nieàm höùng khôûi vaø tieän duïng cho toâi haøng ngaøy trong suoát khoaûng thôøi gian möôøi laêm naêm khi toâi coøn ôû queâ nhaø laø cuoán "Danh Töø Khoa Hoïc" cuûa giaùo sö Hoaøng Xuaân Haõn. Cuoán saùch naøy chæ daày coù 198 trang nhöng ñaõ môû ñöôøng cho toâi thaáy laø tieáng Vieät, coäng theâm nhöõng danh töø boå tuùc töø chöõ Haùn, ñaõ ñuû phong phuù ñeå cho chuùng ta daïy hoïc vaø vieát nhöõng saùch veà khoa hoïc vaø toaùn hoïc baèng tieáng nöôùc nhaø. Cuoán saùch ñaõ giuùp cho toâi daäy toaùn moät caùch löu loaùt baèng tieáng Vieät ôû nhöõng tröôøng Trung hoïc Voõ Taùnh, Petrus Ky vaø Chu Vaên An vaø vieát 4 cuoán saùch giaùo khoa maø ñoâi khi gaëp hoïc sinh cuõ nôi ñaát khaùch vaãn coøn ñöôïc caùc baïn nhaéc nhôû ñeán. Cuoán töï ñieån thöù hai ñaõ môû roäng taàm kieán thöùc cho toâi veà chöõ Haùn laø cuoán "Haùn Vieät Töï Ñieån" cuûa hoïc giaû Ñaøo Duy Anh. Cuoán naøy thöïc söï chæ duøng ñeå tra nghóa cuûa nhöõng chöõ Haùn ñaõ ñöôïc ñoïc theo aâm Vieät vaø ñoàng thôøi ñöôïc bieát chöõ ñoù vieát theo Haùn töï ra sao maø thoâi, coøn khi muoán dòch töø moät vaên baûn vieát baèng chöõ Haùn ñeå ra tieáng Vieät thì phaûi tra cöùu maát coâng, phaûi duøng nhöõng boä töï ñieån nhö cuoán "Haùn Vieät Töï Ñieån" cuûa Traàn Troïng San, hay neáu chæ caàn hieåu nghóa khoâng thoâi thì coù theå duøng nhöõng boä töï ñieån noåi tieáng nhö cuoán "Chinese-English Dictionary of Modern Usage" cuûa Lin Yu Tang. Noùi ñeán teân taùc giaû laø Lin Yu Tang, thì nghe xa laï vôùi chuùng ta, nhöng neáu ñoïc theo aâm Vieät thì ñoù laø oâng Laâm Ngöõ Ñöôøng, moät nhaø vaên vaø cuõng laø moät hoïc giaû coù tieáng treân theá giôùi. Toâi dòch ñöôïc ra nhö vaäy laø nhôø cuoán töï ñieån thöù ba maø toâi raát traân quùy vì noù raát coù ích lôïi cho toâi töø khi nhaän ñöôïc saùch. Ñoù laø cuoán "Töï Ñieån Nhaân Danh, Ñòa Danh & Taùc Phaåm Vaên Hoïc Ngheä Thuaät Trung Quoác" cuûa baùc só Hoaøng Xuaân Chænh.
            Sau khi Theá chieán II keát lieãu, daân Vieät phaûi tieáp suùc vôùi moät sieâu cöôøng quoác laø Hoa Kyø vaø daàn daø tieáng Anh vaø saùch vieát baèng Anh ngöõ ñuû loaïi ñaõ tôùi vôùi chuùng ta nhö laø tieáng Phaùp khi xöa. Ñoái vôùi theá heä treû, roài ñaây tieáng Anh seõ laø ngoaïi ngöõ chính, ñoâi khi coøn ñöôïc coi nhö laø ngoân ngöõ chính ñoái vôùi nhöõng em sinh tröôûng ôû Hoa Kyø. Nhöõng ñieàu nhaän ñònh ôû ñaây cuõng ñuùng vôùi caùc thanh thieáu nieân goác Vieät hieän soáng ôû AÂu chaâu, taïi caùc nöôùc Anh, Phaùp, Ñöùc, ... . Moät ngaøy naøo ñoù, caùc em coù theå veà nhaø hoûi cha meï raèng trong moät baøi hoïc ôû tröôøng noùi veà lòch söû Trung Quoác, caùc em döôïc bieát vaøo theá kyû ñaàu tieân cuûa Coâng lòch, coù moät oâng töôùng Taøu teân laø Ma Yuan, tuy ñaõ 70 tuoåi coøn ñaùnh deïp ñöôïc moät ñaïo quaân huøng maïnh noåi loaïn choáng nhaø Haùn vaø caàm ñaàu bôõi hai phuï nöõ teân laø Zheng Ce vaø Zheng Er, vaø hoûi boá meï coù bieát chuyeän naøy hay khoâng. Caâu hoûi raát deã traû lôøi neáu ta coù cuoán saùch cuûa baùc só Hoaøng Xuaân Chænh trong tay vì tra trong cuoán töï ñieån ñaët theo vaàn maãu töï chuùng ta thaáy ngay Ma Yuan laø Maõ Vieän, vaø coù keøm theo caû Haùn töï. Khoâng caàn tra cöùu theâm ôû phía döôùi ta cuõng bieát ngay laø hai vò nöõ vöông oanh lieät, ñaõ hy sinh cho ñaát nöôùc, laø hai baø Tröng Traéc vaø Tröng Nhò. Neáu cha meï khoâng traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu hoûi naøy thì caùi hoá ngaên caùch giöõa hai theá heä, vaø giöõa hai neàn vaên hoaù laïi caøng caùch xa theâm.
            Töø ngaøy nhöõng ngöôøi AÂu Myõ chuù yù deán neàn vaên hoïc Trung Quoác, vaø vieát veà ñòa dö vaø söû lieäu Trung Hoa, cuøng dòch nhöõng boä saùch noåi tieáng nhö Tam Quoác Chí, Ñoâng Chu Lieät Quoác Chí, Thuûy Höû, Nho Laâm Ngoaïi Söû, ... , thì hoï duøng maãu töï La Tinh ñeå vieát nhöõng nhaân danh vaø ñòa danh, môùi ñaàu thì theo heä thoáng Wade-Giles khôûi xöôùng bôûi hai hoïc giaû Hoa vaên, laø nhöõng nhaø truyeàn giaùo ngöôøi Anh ôû mieàn Nam Trung Hoa vaøo cuoái theá kyû 19 vaø ñaàu theá kyû 20. Heä thoáng naøy phaûn aûnh caùch phieân aâm ôû nhöõng mieàn thuoâc phía Nam soâng Döông Töû. Vaøo naêm 1953, chính phuû Coäng Hoaø Nhaân Daân Trung Hoa cho xöû duïng moät heä thoáng môùi trong caùc vaên kieän vaø trong caùc taùc phaåm vieát veà Trung Hoa baèng caùc ngoân ngöõ cuûa Taây phöông. Ñoù laø heâ thoáng phieân aâm Pin-Yin hieän nay raát phoå thoâng vaø cuõng ñöôïc duøng raát nhieàu trong caùc taøi lieäu daïy tieáng Quan Thoaïi cho ngöôøi AÂu Myõ. Laáy thí du, veà ñòa danh Baéc Kinh thì heä thoáng Wade-Giles vieát laø Pei Ching, coøn heä thoáng Pin-Yin môùi thì vieát laø Bei Jing. Veà nhaân danh, chaúng haïn noùi ñeán Bao Chung, maø ngöôøi bình daân thöôøng goïi laø Bao coâng, thì theo heä thoáng Wade-Giles teân oâng ñöôïc vieát laø Pao Cheng vaø theo heä theo heä thoáng Pin-Yin thì vieát laø Bao Zheng. Duø laø vieát theo heä thoáng naøo chaêng nöõa thì khi chuùng ta ñoïc nhöõng saùch baùo baèng tieáng Anh, Phaùp hay Ñöùc ... , khi gaëp nhöõng ñòa danh, hay teân nhöõng nhaø chính trò xöa vaø nay, teân nhöõng taøi töû ñieän aûnh coù tieáng taêm löøng laãy thì chæ thaáy nhöõng danh töø theo vaàn La Tinh xa laï maø khoâng bieát ñoïc theo aâm Vieät ra sao. Nhö treân toâi ñaõ noùi, cuoán töï ñieån cuûa baùc só Hoaøng Xuaân Chænh coù tính chaát thöïc duïng vì giuùp ta giaûi quyeát deã daøng vaán naïn naøy. Ñeå thieâùt laäp cuoán töï ñieån, taùc giaû ñaõ phaûi söu taàm nhöõng ñòa danh chính, vaø danh saùch caùc nöôùc ñöôïc phaân chia ôû Trung quoác qua caùc trieàu ñaïi, danh saùch nhöõng nhaân vaät chính trong lòch söû, vaø nhöõng nhaân vaät chính trong caùc truyeän tieâu bieåu cho neàn vaên hoïc cöôøng quoác ôû phöông Baéc maø traûi qua hôn hai ngaøn naêm ñaõ coù nhieàu lieân heä tôùi ñaát nöôùc chuùng ta. Taát caû nhöõng nhaân danh vaø ñòa danh aáy ñöôïc xeáp theo vaàn maãu töï Pin-Yin, roài ôû döôùi coù danh töø töông ñöông theo heä thoáng Wade-Giles vaø keøm theo laø chöõ Haùn deå giuùp ta nhaän maët chöõ. Phaàn döôùi nöõa laø teân ñoïc theo aâm Vieät vaø maáy giôøng chöõ chuù thích. Nhôø coù nhöõng phaàn chuù thích naøy maø cuoán töï ñieån coù theå coi nhö laø moät pho saùch taøi lieäu vaên hoïc, söû lieäu Trung Hoa raát phong phuù. Ngoaøi vieäc duøng ñeå tra cöùu nhö moät töï ñieån, ngöôøi ñoïc coù theå môû cuoán saùch ôû baát kyø trang naøo vaø ñoïc moät vaøi ñoaïn ñeå bieát moät vaøi ñieàu kyø thuù cho söï hieåu bieát theâm cuûa mình.
            Laáy moät thí duï laø tra cuoán töï ñieån nhö laø ñoïc moät cuoán saùch vaên hoïc, ta môû thaáy muïc noùi veà Ji Kang, laø tieáng theo Pin-Yin, vaø ôû gioøng tieáp theo laø Chi K'ang theo loái vieát Wade-Giles cuøng vôùi hai chöõ Haùn chæ nhaân danh naøy. Ñoïc tieáp gioøng sau ta thaáy nhöõng danh töø ñoù vaø hai chöõ Haùn laø chæ nhaân vaät Keâ Khang vôùi lôøi chuù thích: 
            Ngöôøi ñaát Traùc, nöôùc Nguïy, töï laø Thuùc Daï. Soáng vaøo cuoái ñôøi Tam Quoác (223-263), laø moäït trong "Truùc Laâm Thaát Hieàn".
            Tính tình ngoâng cuoàng, bò Tö Maõ Chieâu gheùt, cho ngöôøi saùt haïi. OÂng gioûi aâm nhaïc, baøi ca khuùc noåi tieáng cuûa oâng laø "Quaûng Laêng Taùn".
            Ñeå taû taøi gaåy ñaøn cuûa Kieàu, cuï Nguyeãn Du cuõng coù caâu:
   Keâ Khang naøy khuùc Quaûng Laêng, 
   Moät raèng Löu Thuûy, hai raèng Haønh Vaân.
            Toâi ñaõ duøng cuoán töï ñieån môùi coù ñeå ñoïc laïi moät caâch thích thuù nhöõng truyeän noåi tieáng cuûa Trung Hoa ñaõ ñöôïc nhieàu hoïc giaû Hoa vaên dòch sang Anh ngöõ. Töø nhoû, toâi ñaõ ñoïc vaø haâm moä vaên Lieâu Trai cuûa Boà Tuøng Linh qua baûn dòch cuûa Ñaøo Trinh Nhaát. Nhöng Ñaøo quaân chæ dòch coù 51 truyeän, maø nguyeân baûn goàm coù 16 cuoán thö, moãi cuoán daøy chöøng 160 trang, coù taáùt caû hôn 400 truyeän. Toâi may maén tìm ñöôïc baûn dòch cuûa Herbert A. Giles, laø moät trong hai hoïc giaû ñaõ khôûi xöôùng heä thoáng Wade-Giles. Ñoù laø cuoán "Strange Stories from a Chinese Studio", xuaát baûn ôû Thöôïng Haûi naêm 1916, maø toâi mua ñöôïc ôû moät hieäu baùn saùch cuõ ôû Ñaøi Baéc. Khoâng nhöõng cuoâùn saùch naøy goàm coù 164 truyeän ñöôïc tuyeån löïa cuûa moät hoïc giaû Hoa vaên coù uy tín maø laïi coù nhieàu chuù thích raát laø haøn laâm. Nhöng vöøa môû trang ñaàu ñoïc phaàn giôùi thieäu toâi ñaõ gaëp phaûi nhöõng danh xöng ngoaïi lai, khi ñoïc maát phaàn thuù vò. Chaúng haïn oâng Giles giôùi thieäu taùc giaû "Lieâu Trai Chí Dò" laø ngöôøi queâ ôû Tzu-ch'uan, thuoäc tænh Shan-tung. OÂng hoï laø P'u teân laø Sung-ling vaø coù hieäu laø Liu-hsien, vaø oâng Giles giaûi thích theâm laø coù nghóa laø "Last of the Immortal". Ngoaøi ra nhöõng ngöôøi haâm moâï oâng ñaõ goïi oâng laø Liu-ch'uan coù nghóa laø "Willow Spring". Vôùi lôøi giôùi thieäu, toâi coù theå nghó laø P'u Sung-linh laø Boà Tuøng Linh, Liu-hsien maø coù nghæa laø "last of the Immortal", thì coù theå hieåu taùc giaû töï laø Löu Tieân, vaø hai chöõ Willow Spring ñi vôùi Liu-ch'uan thì chæ ngay raèng ñoïc theo tieáng Vieät, hieäu cuûa oâng laø Lieãu Tuyeàn. Nhöng coøn hai chöõ Shan Tung thì tuy laø chæ tænh Sôn Ñoâng, nhöng raát coù theå nghó nhaàm laø Quaûng Ñoâng, vaø coøn theo hoïc giaû Herbert Giles, queâ nhaø cuûa oâng laø Tzu-ch'uan , thì toâi khoâng ñoaùn ñöôïc laø ôû ñaâu. Sau khi tra cöùu ôû cuoán töï ñieån thì taát caû moïi teân Vieät ñaõ ñeán vôùi toâi, vaø toâi hieåu ngay raèng Boà Tuøng Linh ngöôøi ñaát Tri Xuyeân. Giôø ñaây ñoïc nhöõng truyeän "Tam Quoác Chí" hay "Thuûy Höû" qua nhöõng baûn dòch môùi sang tieáng Anh mua ñöôïc töø Hoa Luïc toâi thaáy thích thuù nhö khi hoài coøn nhoû ñoïc nhöõng truyeän Taøu dòch ra tieáng Vieät vì coù theå deã daøng ñoïc danh töø vieát theo Pin-Yin nhöng hieåu theo aâm Vieät nhöõng nhaân danh vaø ñòa danh trong truyeän.
            Baùc só Hoaøng Xuaân Chænh laø vaøo haøng nieân tröôûng cuûa toâi vì vaøo naêm 1950, khi toâi ghi danh vaøo hoïc naêm ñaàu tieân ôû "Faculteù Mixte de Meùdecine et de Pharmacie" ôû Haø Noäi thì baùc só ñaõ saép toát nghieäp y khoa. OÂng töøng laø giaûng sö ôû caùc Tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa Hueá, Minh Ñöùc vaø Saigon vaø ñaõ töøng tu nghieäp ôû Tröôøng Ñai Hoc North Carolina vaø vaøo nhöõng dòp khaùc, cuõng ñaõ ñöôïc coâng cöû ñi khaûo saùt veà ngaønh y teá Hoa Kyø, cuõng nhö döï nhöûng hoäi nghò quoác teá veà y khoa. Töø ngaøy sang ñònh cö cuøng gia ñình vaøo naêm 1990 ôû Houston, giaùo sö ñaõ nhieàu laàn vieát baøi vaên hoïc ñaêng treân nhieàu baùo, vaø thuyeát trình taïi  nhöõng buoåi hoïp cuûa Hoäi Cöïu Giaùo Chöùc ôû Houston. Cuøng moät luùc oâng mieät maøi laøm vieäc ñeå cho chuùng ta moät cuoán töï ñieån daày 718 trang trong coù nhieàu taøi lieäu quùy giaù, môû ñuôøng cho chuùng ta tìm hieåu theâm veà vaên hoïc Trung Hoa qua nhöõng saùch vieát baèng nhöõng tieáng Anh, Phaùp, Ñöùc, ... , maø vaãn giöõ ñöôïc phong vò Vieät Nam qua nhöõng danh xöng quen thuoäc.
            Nhöõng hoaït ñoäng vaên hoùa coù taàm voùc bao giôø cuõng caàn phaûi coù söï trôï giuùp taøi chaùnh töông xöùng môùi thöïc hieän ñöôïc. Nhö hoïc giaû Laâm Ngöõ Ñöôøng, duø coù taøi naêng vöôït böïc ñeán ñaâu, maø khoâng ñöôïc oâng Phoù vieän tröôûng cuûa Höông Caûng Trung Vaên Ñaïi Hoïc taän tình giuùp ñôõ, xin cho ñöôïc moät söï taøi trôï ngaân khoaûn cuûa nhieàu cô sôû thöông maïi vaø ngaân haøng ôû Höông Caûng, nhö Butterfield & Swire Ltd., Lee Hysan Estate Co. Ltd., ... , roài laïi theâm nhöõng söï trôï giuùp cuûa Asia Foundation vaø Reader's Digest Association töø  Hoa Kyø ñeå cuøng moät soá nhaân vieân caêm cuïi laøm suoát 4 naêm trôøi töø muøa Xuaân naêm 1967 cho tôùi ngaøy Giaùng sinh naêm 1971 môùi hoaøn thaønh baûn thaûo, thì khoâng bao giôø cuoán töï ñieån raâùt phoå thoâng cuûa oâng coù ngaøy ñöôïc thaáy treân keä saùch cuûa moïi thö vieän treân theá giôùi. Neáu chuùng ta bieát ñöôïc raèng baùc só Hoaøng Xuaân Chænh ñaõ laøm vieäc ñôn ñoäc, khoâng coù moät nguoàn taøi trôï naøo töø beân ngoaøi, vaø chæ coù taâm nguyeän duy nhaát laø hoaøn thaønh ñöôïc moät coâng trình vaên hoùa giuùp ích lôïi cho ngöôøi Vieät, thì khi caàm cuoán Töï Ñieån Nhaân Danh Ñiaï Danh treân tay chuùng ta seõ caøng thaáy caûm phuïc söï hy sinh cuûa oâng vaø gia ñình.

Trích Quán Gió
NQT