CHƯƠNG
28
Những
cái chết chất phác
Làm người hữu ích, tôi cho luôn luôn
là một cái gì bỉ ổi.
Ch.
Baudelaire
Ông Hào có hai con trai, vợ mất từ sáu
năm nay. Người con
trai đầu của ông Hào sống ở trong rừng Cát Bà với bố, vẫn hay đi săn
chim, bẫy
thú. Anh có vợ và bốn đứa con, anh là chuyên gia bắt trăn, bắt rắn ở
rừng. Có
lần anh bắt sống được con trăn nặng tới 28 cân. Thường khi bắt rắn anh
chỉ xoa
lên tay một thứ dầu tự chế bằng lá cây rồi tóm đuôi nó, quay cho con
rắn lử ra
rồi cho vào rọ. Một lần vào rừng anh bắt được một đõ ong khoái. Đõ ong
này ngâm
rượu uống thì hết chê, có thể chữa được bệnh đau lưng, thấp khớp. Trên
đường
về, anh gặp phải con rắn hổ mang. Con này rất to, nặng tới 4 cân. Tiếc
của, mặc
dầu một tay còn cầm đõ ong, anh vẫn dùng tay kia bắt rắn. Con rắn cuộn
một vòng
tròn trên tay anh. Cứ thế, một tay đõ ong, một tay con rắn, anh hối hả
chạy về
để nhờ người giúp. Gần đến nhà, con rắn cuộn tròn xiết chặt tay anh đau
quá.
Anh mới dừng lại, định đổi con rắn sang tay kia. Luống cuống thế nào
anh bị con
rắn mổ ngay vào mắt. Chạy được đến bậc cửa nhà thì anh ngã xuống. Anh
chết, mặt
xám xanh lại sưng to, tay vẫn bóp đầu con rắn.
Người
con thứ hai của ông Hào là bộ
đội công binh, sức vóc
hơn người. Tham gia xẻ núi mở đường ở đảo Cát Bà, một mình anh bốc đá
lên xe
ôtô, có ngày gần ba chục chuyến. Tay choòng của
anh nổi
tiếng khắp cả công trường. Anh đứng trên đỉnh núi đá, dùng choòng bẩy
những
tảng đá nặng đến hàng tạ xuống núi. Có lần anh bị mất đà, ngã văng lao
xuống từ
trên độ cao tám mét. Anh chết năm 20 tuổi, đúng bằng tuổi tôi.
ở
Cát Bà, tôi nghe thấy nhiều cái chết
thật đơn giản. Chồng
chị Nga lái mủng ở trên vịnh bị ung thư dạ dày phải đi cấp cứu. Mổ hai
lần, lần
thứ nhất hết 7 triệu đồng. Lần thứ hai, tiếc tiền nên anh chồng không
chịu vào
bệnh viện. Vợ van nài mãi, anh mới chịu lên bàn mổ. Cố gắng góp nhặt
tiền nong,
chị Nga mang vào cho chồng hơn 6 triệu đồng. Bác sĩ hỏi: Liệu có tiền
cứu chồng
không? Chị Nga bảo: Không lo! 6 triệu chứ 600 triệu em cũng lo được.
Chồng thấy
vợ nói cứng, cười ra nước mắt. Mổ xong, biết không sống được, anh chồng
vẫn gọi
vợ vào để kể chuyện vui muốn cho vợ cười. Vợ bảo: Anh ơi, anh đừng kể
nữa,
không mọi người bảo em vào săn sóc chồng ốm cứ cười sằng sặc thì thật
vô duyên.
Anh chồng nằm thở, mồ hôi mồ kê ròng ròng, toát dương rồi chết. Vợ lau
ướt đẫm
cả tá khăn bông.
Chị
Nga bảo tôi:
Ca
mổ không thành công, viện phí chỉ
phải trả hết một triệu
bảy. Tôi ra thuê ôtô đưa xác chồng về quê. Lái xe thương tình không lấy
một
đồng hào nào.
Tôi
ở trên vịnh, tìm hiểu cuộc sống cư
dân ở đây, thấy họ
tiếp nhận cái chết thật là chất phác. Hầu hết mọi người cả đời chỉ sống
trên
mặt nước, đúng là không một tấc đất cắm dùi. Khi chết, người ta mang
lên chôn
cất ở một hòn đảo hoang vắng. Trước đây trên hòn Cát Ông có một bãi tha
ma như
thế. Đảo này hoàn toàn không có người ở. Cứ đến ngày Tết xá tội vong
nhân (rằm
tháng Bảy) hay Tết Nguyên đán người ta lại mang hương hoa, cau trầu lên
đấy
khấn vái, tiếng khóc ai oán lan xa lẫn trong tiếng sóng biển ầm ào
không dứt.
Những
đứa trẻ sống ở trên thuyền phải
tập làm quen với sông
nước ngay khi còn nhỏ. Tôi đã chứng kiến cách dạy con bơi của một ông
bố trên
thuyền. Thằng bé đang ngồi, bất ngờ bị ông bố đẩy ngay xuống nước. Nó
lặn hụp,
sặc sụa gần chết ông bố mới nhảy xuống để cứu con lên. Có đứa đã không
cứu
được. Nó vĩnh viễn bị biển cướp đi. Nó đã không vượt qua được cửa ải
gian khó
đầu tiên trong đời sông nước.
Trên
biển, có những người từng thoát
nạn một cách thần kỳ.
Có thuyền đánh cá bị đắm ngoài khơi, thủy thủ gần như chết hết, chỉ có
một
người lênh đênh trên biển 25 ngày trời, được tàu đánh cá Trung Quốc đưa
về bên
đảo Hải Nam. Hơn một năm sau anh mới hồi hương, lúc đó ở nhà đã làm giỗ
đầu cho
anh.
Những
con người chất phác sống vô
danh, chết cũng vô danh.
Không có những tham vọng lớn, họ bằng lòng với cuộc sống yên bình và
hạnh phúc
bé nhỏ mà Thượng Đế ban cho họ khiến tôi cảm động. Gần một năm trời
sống chung
với họ, tôi đã thành một con người khác.
Tôi
đã kiếm đủ tiền để mua một cái
mủng mới, căn nhà của tôi
trên biển. Cái mủng mới giá chỉ có 600 nghìn đồng tuyệt đẹp! Ông Hào
tặng tôi
một đôi mái chèo tự tay ông làm, với tôi ông đúng là một người cha chất
phác.
©
Nguyễn Huy Thiệp